Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
ANTALYA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2015/254 Esas
KARAR NO : 2019/244
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 02/03/2015
KARAR TARİHİ : 21/03/2019
Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında iki ayrı bölümden oluşan bir sözleşme ilişkisi bulunduğunu, ilki … tarihinde imzalanan “… Sözleşmesi” olduğunu, bu sözleşme ile davalının sözleşme konusu emtiayı, ilk ödemenin müvekkilince kendisine yapıldığı tarihten itibaren en geç 8 hafta içinde müvekkilinin sözleşmede belirtilen adresinde, yine sözleşmede belirtilen tüm sertifikaları ve belgeleri ile birlikte sözleşmeye uygun olarak teslim etmeyi kabul ve taahhüt ettiğini, müvekkilinin sözleşmeden doğan bedel edimini süresinde ve eksiksiz olarak ödemiş olmasına rağmen davalının sözleşme uyarınca ilk ödeme … günü yapılmış olmakla en geç … tarihine kadar teslim etmesi gereken bu sözleşme konusu emtianın büyük kısmını teslim etmediğini, etmiş olduklarının da açık ve gizli ayıplı şekilde teslim edildiğini ve müvekkili tarafından kabul edilmediğini, müvekkilinin, davalının bu sözleşme ile yüklendiği edimleri hiç ve ayıplı olarak teslim etmiş olduğu hususunu sürekli ve yazılı olarak e-posta yoluyla ilettiğini, gerekli itirazlarda bulunduğunu, davalının bunların bir kısmını kabul ettiğini açıkça ifade ettiğini, gerek kabul ettikleri gerekse kabul etmedikleri bu itiraz ve ayıp bildirimlerine konu emtiayı ne yenileri ile değiştirdiğini, ne de teslim ettiğini, bunun üzerine davalıya önce … tarihinde tebliğ olunan bir ihtarla teslim konusunda son bir 7 günlük süre verildiğini, davalının verilen bu süre içinde de eksik malzemeyi teslim etmediğini ve temerrüte düştüğünü, takiben kendisine … tarihinde teslim olunan ihtarla ayıplı mallar bedeli olan … Euro’yu 3 gün iade etmesinin istendiğini, davalının bu konuda da verilen süre içinde fazla bedeli iade etmemekle temerrütte düştüğünü, davalının müvekkilini açıkça aldattığını, merdiven altı tabir edilen şekilde yasa dışı şekilde ürettirilmiş ve/veya kendisi tarafından üretilmiş bir kısım ürünleri orijinal marka sahiplerince üretilmiş gibi müvekkiline teslim etmiş ve/veya etmeye çalıştığını, bundan başka ayrıca ikincisi doğrudan doğruya ayrı bir yazılı sözleşmeye bağlı olmayan, müvekkilince e-posta yoluyla davalıdan alınan … tarihli teklifin müvekkilince aynı gün imzalanması ile oluşan (icap-kabul yoluyla) sözleşme gereğince bedeli karşılığında teslimini üstelendiği malzemeler olduğunu, bu ikinci sözleşme gereğince de davalının teslim etmeyi üstlendiği malzemeyi 6-8 hafta içinde müvekkiline teslim etmeyi taahhüt ettiğini, davalının bu malzemeleri de süresinde ve sözleşme koşullarında teslim etmediğini, teslim etmiş olduğunu beyan ettiği bir kısım malzemenin ise klas kuruluşunca sonradan yapılan incelemelerinde de sertifikasını ibraz ettikleri üreticiye ait olmadıklarının anlaşıldığını, Antalya …Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyası üzerinden davalı tarafından teslim edildiği ileri sürülen malzemelerin nitelikleri ve teslim edilen ve edilmeyen malzeme miktarı ile ayıplı, kusurlu ve gerçek markalı olmayan ürünlerin miktar ve parasal tutarlarının tespitini talep ettiklerini, mahkemece yapılan incelemede bu hususların teknik bilirkişi tarafından malzeme üzerinde tespit edildiğini ve bu malzemeler nedeniyle davalıya yapılan fazla ödemenin …-Euro olduğunun tespit edildiğini, bu iki sözleşmeden de görüleceği üzere davalının, ilk sözleşmenin ekini oluşturan ve taraflarca imza altına alınmış eki teklifinde yer alan malzemeleri, yine sözleşme uyarınca ilk ödemenin müvekkilince kendisine yapıldığı tarihten itibaren en geç 8 (sekiz) hafta içinde, ikinci sözleşme konusu malzemeyi de … tarihinden itibaren 6-8 hafta içinde teslim etmeyi yüklendiğini, davalının her iki sözleşme için de, bu davanın ikame olunduğu tarih itibariyle teslim edimini yerine getirmediğini, malzemelerin yapılan bildirim ve ihbarlara rağmen davalı tarafından geri alınmamış olup, halen müvekkilinin tersanesinde muhafaza edilmekte olduğunu belirterek, müvekkili tarafından davalıya ayıplı ve sözleşmeye aykırı malzemeler için yapılan …-Euro fazla ödemenin temerrüt tarihi olan … tarihinden itibaren bir yıllık Euro döviz hesabına bankalarca uygulanan en yüksek faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte davalıdan istirdadı suretiyle tahsiline, sözleşmeler uyarınca …-Euro cezai şart ile uğranılan …-Euro maddi zarar toplamı …-Euro’nun dava tarihinden itibaren bir yıllık Euro döviz hesabına bankalarca uygulanan en yüksek faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin akdedilen sözleşmeler gereği üzerine düşen tüm yükümlülüklerini sözleşmeye ve mevduata uygun olarak tamamladığını ve proforma faturada bulunan malları exwork teslim için hazır hale getirdiğini, 1 adet ürün haricinde tüm ürünlerin teslimini davacıya gerçekleştirdiğini, sözleşmenin 2-3 maddesi uyarınca öngörülen sertifikalı ürün satma yükümlülüğünün tümüne uyulduğunu, yapılan ürün satışlarının tümüyle ilgili olarak da klas kuruluşunun kabul edeceği ürünlerin satışı yapıldığını, davacı tarafın tedarik edilen tüm ürünleri kabul etmiş olmasına rağmen huzurdaki davada ileri sürdüğü iddiaları ile ürünleri ayıplı olarak gösterdiğini, oysaki müvekkili şirketçe tedariki yapılan ürünlere ilişkin olarak sözleşmeye uygun sertifikaları aldığını ve davacı tarafa teslim ettiğini, taraflar arasında proforma fatura ile verilen ilk siparişte ayrı ayrı belirtilse de, taraflar arasında yapılan görüşmeler ve e-mail yazışmaları ile açıkça ortaya çıkan davacının talebi üzerine ve varılan mutabakata uygun olarak … ve … ürünlerinin tek olarak birleştirildiğini ve nihayetinde … olarak toplam … m2 teslim edilmesi konusunda taraflar arasında anlaşmaya varıldığını, bu nedenle davacı tarafa … ürününün nihai olarak teslim edilmediğini, davacının toplam siparişi olan … m2 ürünün de … m2’si dışındaki tümünün teslim edilmiş halde olduğunu, davacının proforma fatura konusu ürünlerin büyük bir kısmını teslim almış olmasına rağmen kalan kısmı teslim almadığını, proforma faturanın üzerinde sehven menşeileri … olarak yazılmış ise de, ürünlerin … olduğunu ve kullanıma uygun olduğunu belirterek, haksız ve hukuka aykırı davanın reddine karar verilmesi gerektiğini bildirmiştir.
DELİLLER VE DEĞERLENDİRİLMESİ: Dosya içerisine; tarafların tüm delilleri toplanmış, sözleşmeler, yazışma örnekleri, ihtarnameler dosyaya sunulmuş, Antalya … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı tespit dosyası celp edilmiş, mahallinde keşif yapılmak suretiyle bilirkişilerden rapor ve ek raporlar aldırılmış, tarafların ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak raporlar aldırılmıştır.
Dava; taraflar arasındaki 2 ayrı sözleşme uyarınca hem borçlu temerrütü nedeniyle hem de sözleşmeye aykırılık iddiasıyla davacı alıcı tarafından satıcı aleyhine eksik ve ayıplı ifa, ayrıca alliut teslim nedeniyle fazla ödemenin iadesi, cezai şart ve zarar nedeniyle tazminat istemiyle açılan dava niteliğindedir.
Davacı vekili dava dilekçesinde, davalının … tarihli yazılı sözleşme ve ayrıca davalının … tarihli e-posta yoluyla yapmış olduğu teklifin kabulü yoluyla aralarında yapmış oldukları iki ayrı sözleşme uyarınca sözleşme ile üstlendiği edimi gereği gibi ifa etmediğini, siparişi verilen bir kısım ürünlerin eksik ve ayıp ifa edildiğini, bir kısmının ise gerçek markalı olmayan ürünler gönderilmek suretiyle kötü ifa edildiğini ileri sürerek borçlu temerrütü hükümleri uyarınca davalıya yapmış olduğu ödeme tutarından, bu eksik ayıplı ve kötü ifa nedeniyle yaptığı fazla ödeme tutarı …-Euro ile birlikte ayrıca …-Euro cezai şart ve …-Euro da bu ürünlerin yeniden tedariki için yapılmak zorunda kalınan ödemeler nedeniyle …-Euro tazminat istemiyle eldeki davayı açmıştır.
Taraflar arasında … tarihli izolasyon malzemesi alım sözleşmesi ve ayrıca icap ve kabul yoluyla yapılan … tarihli sözleşme ilişkisinin varlığı ve dava tarihi itibariyle sözleşmenin feshi olmayıp halen ayakta olduğu hususları ihtilafsızdır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; davalı tedarikçi tarafından davacıya eksik ve ayıplı ürün teslim edilip edilmediği, TBK 112 maddesinde belirtilen sözleşmeye aykırılık durumunun bulunup bulunmadığı, yani davacıya kötü ifada (alliut teslim) bulunulup bulunulmadığı, davacı tarafça davalının usulünce temerrüte düşürülüp düşürülmediği, tüm bu nedenlerle davacının davalıdan eksik ve ayıplı ifa ve kötü ifa nedeniyle ifa yerine geçen zarar (dava dilekçesinde fazla ödemenin iadesi talep edilmekle), cezai şart ve sözleşmeye aykırılıktan dolayı tazminat talep etmekte haklı olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
Dosya içerisinde mevcut varlığı ihtilafsız olan … tarihli “… Sözleşmesi”nin incelenmesinde; davacının işveren sıfatıyla, davalının ise tedarikçi sıfatıyla sözleşmeyi imzaladıkları, işin konusu ve niteliğinin sözleşmenin 2.maddesinde düzenlendiği, buna göre “İşin konusu işverenin Antalya Serbest Bölgesi içerisinde bulunan tersanesinde inşa halinde olan 46 metre çelik motor yatın sözleşmenin ayrılmaz ekini teşkil eden ve taraflarca bu sözleşme ile birlikte karşılıklı imza altına alınmış tedarikçi teklifinde yer alan izolasyon malzemelerinin ve yine ek-1’de bulunan 2 sayfalık tedarikçi teklifinde yer aldığı şekilde ve iş bu sözleşme ve teklifte belirtilen nitelik, bedel ve koşullarda ek-2’de yer alan işveren talep ve sipariş belgesinde yer alan nitelikle sahip olarak işverence satın alınması, tedarikçi tarafından da satılarak işverenin yukarıda belirtilen adresinde kendilerinden beklenen fayda ve amacı sağlar şekilde işverene nihai teslimi işidir.” şeklinde işin konusunun kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Sözleşmenin 3.maddesine göre işin bedeli KDV hariç …-Euro olarak kararlaştırılmıştır.
Madde 3.3’te yukarıda belirtilen fiyatın sözleşme konusu iş için sabit bir fiyat olduğu açıklanmıştır.
Sözleşmenin 5.maddesi işin kabulü başlığını taşımakta olup, buna göre; “Tedarikçi yukarıda ikinci maddede belirtilen bu sözleşmenin ayrılmaz parçalarını oluşturan Ek-1 ve Ek-2’de belirtilen emtianın Antalya Serbest Bölgesine girişi ve işveren adresine gelişini takiben yine ikinci maddede belirtilen tüm belgelerinin teslim edilmiş olması koşuluyla 3 iş günü içinde yetkilendirdiği temsilcileri aracılığıyla sözleşme hükümlerine uygun olup olmadığını kontrol edecek, emtianın kabul edilebilir olması halinde bu durumu yazılı olarak tedarikçiye bildirerek zamanı geldiğinde 4 maddede belirtilen ödemeyi yapacaktır. İşverence yapılan bu kısmi kabul ve kısmi ödeme teslim hükmünde sayılacak ve bu tarih itibariyle aşağıda 7.madde belirtilen garanti hükümleri yürürlüğe girecektir.”
Sözleşmenin 6.maddesine göre; “İş bu sözleşme ile tedarikçi sözleşme konusu emtiayı kusursuz, eksiksiz bir şekilde teslim edecektir. Tedarikçi sözleşme uyarınca işverence kabul edilerek teslim alınan emtia için 1 yıl süre ile garanti vermektedir. Bu garanti teslim edilen emtianın sonradan olağan yıpranma koşulları dışında oluşacak ayıplarını da kapsar.”
Sözleşmenin 7.maddesine göre; “…Bu süre boyunca emtiada oluşacak gerek malzemenin istenilen niteliklere sahip olmamasından ,gerekse işlenecek malzemelerde işleme hata ve bozuluklarından meydana gelebilecek kusur ve noksanlıkları tedarikçi bu kusur ve noksanlığın ait olduğu malzemenin temini ve masrafları kendisine ait olmak üzere derhal kendi hesabından giderecektir.”
Sözleşmenin 8.maddesi işe başlama ve bitirmeye ilişkin olup, “…Tedarikçi emtiayı iş bu sözleşmenin imzası ve 4.1’de belirtilen ödemesinin yapılmasını takip eden en geç 8 hafta içinde sözleşmede belirtilen tüm sertifikaları ve belgeleriyle birlikte iş bu sözleşmede belirtilen şekilde üretimin tamamlanarak nakle uygun halde exwork olarak işverene teslim etmeyi taahhüt eder. Gecikme olması durumunda gecikme tedarikçi kusuru nedeniyle olmuş ise tedarikçiye yazılı ihtar verilir. Verilen ihtardan sonra 5 iş günü içinde sözleşmede belirtilen emtia teslim edilmezse, iş bu sözleşmenin hükümlerine göre gecikme cezası tatbik edilir. Gecikme tedarikçi kusuru dışındaki aşağıda 9.4 maddede belirtilen nedenlerden kaynaklanmış ise, işveren tedarikçiye tedarikçinin bu yoldaki yazılı talebi ve bu talebin işveren tarafından haklı bulunması koşuluyla süre uzatımı verebilecektir. Tedarikçi işveren tarafından tespit edilecek ek sürede emtiayı teslim etmek zorundadır. Süre uzatımı nedeniyle sözleşme bedeline ilave bedel talep edilemeyeceği gibi, işveren yukarıda 4.1.4 maddelerinde belirtilen ödemeleri yapmaya zorlanamaz.”
Sözleşmenin 9.maddesi ceza-i şart ve fesih başlığını taşımakta olup, buna göre; “Taraflardan herhangi birinin kendi kusuru ile bu sözleşmenin içeriğinde yer alan yükümlülüklerinden herhangi birine aykırı davranması halinde diğer taraf dilerse önce 7 günlük yazılı ihtar yapacak, ihtarla verilen bu süreye rağmen sözleşmeye aykırı davranan tarafın bu aykırılığı sonlandırmaması durumunda gecikilen her gün için diğer tarafa …-Euro gecikme cezası uygulanacaktır. İhtarın işveren tarafından yapılması halinde cezalı süre ihtar süresi bitiminden sonraki tarihten itibaren 10 iş günüdür. Cezalı sürenin bitiminde işveren sözleşmeyi herhangi bir ihtara veya hüküm almaya hacet kalmaksızın feshedebilecektir. Sözleşmenin bu madde hükmüne dayalı olarak işveren tarafından feshi halinde işveren, emtiayı teslim almaya zorlanamayacağı gibi, 4.01.4 maddesinde belirtilen ödemeyi yapmaya zorlanamaz. AYRICA BU DURUMDA İŞVERENİN CEZA ŞARTI DIŞINDA MÜSPET VE MENFİ ZARARLARININ TAZMİNİNİ VE YAPTIĞI ÖDEMELERİN İADESİNİ TALEP HAKKI SAKLIDIR.”
Dosyada mevcut davacı tarafça davalıya hitaben düzenlenen Antalya … Noterliği’nin … tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi incelendiğinde; davacı tarafın, davalıyı akdi ifaya davet ihtarı başlığı altında bugüne kadar geçen zamanda yüklenilen işin sözleşmede öngörülen sürede tamamlanmamış olması, inşa olunan geminin iş akışını olumsuz etkilediği ve zaman, iş gücü, planlama ve maddi kayba sebebiyet verdiği belirtilerek, sözleşme uyarınca teslimi üstlenilen emtianın sözleşmenin 9.maddesi uyarınca ihtarın tebliğini takiben 7 gün içinde teslim edilmesi, aksi halde sözleşmenin feshi ile ceza-i şart, bu şartı aşan olumlu olumsuz her türlü zararın tazmini, fazla yapılan ödemelerin istirdadı amacıyla yasal yollara başvurmak zorunda kalınacağının ihtar edildiği, ihtarnamenin davalıya … tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Yine dosyada mevcut davacı tarafça davalıya hitaben düzenlenen Antalya … Noterliği’nin … tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarname içeriğine göre; “Bugüne kadar teslim edilip de süresi içinde ayıplı olması nedeniyle kabul edilmediği müvekkilimce beyan olunan yine teslim sonrasında sözleşme uyarınca belirlenen nitelik ve markalı ürünler olmadığı tespit edilen … ürünleri bedelleri toplamı …-Euro’yu iş bu ihtarın tebliğini takip eden 3 gün içinde müvekkilimin … Bankası … Hesabına iade etmenizi, aksi halde öncelikle sözleşmede belirtilen ürünler olduğunu beyan ederek müvekkilime teslim ettiğiniz, ancak sahte markalı ürünler olduğu tarafımızca belgeleriyle tespit edilen bu ürünler nedeniyle şirketiniz yöneticileri hakkında Cumhuriyet Başsavcılıkları nezdinde şikayet ve kovuşturma yapılması için gerekli başvuruların yapılmak zorunda kalınacağının, ayrıca fazla yapılan bu tutardaki ödemenin ticari avans faizi ile birlikte istirdadı amacıyla yasal yollara başvurmak zorunda kalınacağını ihtaren bildiririm.” şeklinde davalıya ihtarname gönderildiği, bu ihtarnamenin de karşı tarafa …tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Antalya … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyasının incelenmesinde; davacı tarafça delil tespiti talep edilmesi üzerine yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu Gemi Mühendisi … tarafından düzenlenen … tarihli rapora göre; tespiti yapılan ürünlerin işverenin talep ettiği ürün niteliklerine uymadığı, davaya konu ürünlerin orijinal ana imalatçı firmanın ürünleri olmadığının, … Firmasının Türkiye temsilcisi olan davalı firmanın resmi sunduğu ürün sertifikaları ve ürün logoları tanıtım kimliklerinin gerçek orijinal ürünler ile örtüşmediğini, davaya konu olan ürünlerin gerekli … kuruluşunun kurallarına uygun sertifika ve ürün kalitesine uygun olmadığının, ürünlerde kullanılan imalat malzemenin menşeyi markası ve kalitesinin belirli olmadığını, sonuç olarak bu ürünlerin klas ve bayrak tarafından da kabul görmeyeceğini, ayıplı, kusurlu ve gerçek markalı olmayan ürünlerin miktarlarının tabloda gösterildiğini ve bunların parasal tutarının …-Euro olduğu yönünde görüş ve kanaatte bulunulduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce … tarihinde … Bilirkişi marifetiyle keşif yapılmış ve rapor aldırılmış, bilirkişi tarafından düzenlenen … havale tarihli rapora göre; taraflar arasındaki sözleşmenin 2.2 maddesi uyarınca sözleşmeye konu emtianın ürteim mahallinin yurt dışı olduğu belirlendiği halde davalı tarafça da kabul edildiği üzere yurt içi tedarikinin söz konusu olduğunun, olması gereken üretici ibareleri özelliklerinin görülemediğini, dolayısıyla malzemelerin sözleşme ile belirlenmiş standartta malzemeler olmayıp ayıplı malzemeler olduğunu, davalı tarafça tedarikçisi olduğu malzemelerin sertifikalarının dosyaya sunulmadığını, yurt dışı ana üretici firmanın ise malzemelerin kendi ürünü olmadığını beyan ettiği, davalı tedarikçinin istenilen vasıf ve kalitede ürün teslim etmediği, üretici sertifika ve belgelerini kanıtlayamadığı, ayıplı ürün teslim ettiği, bu nedenlerle satışı gerçekleştirilen ürünlerin teslim edilmiş sayılamayacağı kanaatinde bulunduğunu, sözleşmenin bitim süresi … tarihinden davacının alternatifinin kalmaması nedeniyle … yılı … ayında tedarik edilebilirliği kanaatine varıldığından bu arada geçen 22 aylık süre gözetilerek hesaplanan 8 hafta davalının tedarik süresi, gecikme süresi, ihtar süreleri, yeniden tedarik süreleri toplamı yaklaşık 8 aylık reel bekleme ve kayıp süre olarak alınabilir olduğu, diğer sürelerin davacının kontrolündeki bir süre olacağı kanaatinde olduğunu, bu sürenin de dava açılma süresi olan 235 gün ile uyumlu bir süreç olup, cezai şart ve maddi zararın hesabında 235 gün limit olarak alındığını, serbest bölge içinde işçilik maliyetinin saat ücretinin yaklaşık 8 Euro olarak hesaplandığı, buna göre yapılan hesaplamaya göre davacının uğramış olduğu maddi zararın …-Euro olarak hesaplandığının mütalaa edildiği anlaşılmıştır.
Rapora taraf vekillerince itiraz edilmesi üzerine bilirkişiden ek rapor aldırılmış, … havale tarihli ek rapora göre; dava konusu malzemelerin izolasyon malzemesi olduğundan, tüm teknik özelliklerinin uluslararası kaidelerle ve yatın klas kuruluşunca belirlendiğini, yapılan inceleme ve değerlendirmeye göre ayıplı olduğunu ve gemi imalatında kullanılamayacağının açık olduğunu, davalı tedarikçinin istenilen vasıf ve kalitede ürünü teslim etmediği üretici sertifika ve belgelerini kanıtlayamadığı belirlendiğinden klas kuruluşunca kabulünün mümkün olmadığını, ayıp kusurlu ve gerçek markalı olmayan ürünlerin miktarının teslim miktarları olup, kim tarafından ve hangi özelliklerde üretildiği bilinmemesi nedeniyle yatlarda izolasyon amaçlı olarak kullanılamayacağı nedeniyle mali değerinin bulunmadığının mütalaa edildiği anlaşılmıştır.
Davalı vekilince rapora itiraz edilmesi üzerine 2.kez bilirkişi tarafından düzenlenen ek raporda (… havale tarihli) önceki rapor ve ek rapordan farklı bir görüş bildirilmediği anlaşılmıştır.
Davacının ticari defter ve kayıtları üzerinde inceleme yaparak rapor sunan bilirkişi … tarafından düzenlenen … tarihli rapora göre; davacının … ve … yılı yevmiye, envanter ve kebir defterlerinin usulüne uygun tutulduğu, defterlerde davacının davalı şirketten toplam …-TL tutarında mal satın alındığı, karşılığında …-TL tutarında ödeme yapıldığı, dolayısıyla davacının …-TL davalı şirkete borcunun kayıtlı olduğunun görüldüğünü, davacı şirketin sözleşmede belirlenen ürün bedeli …-Euro’nun tamamını ödediğini bildirdiği görülmüştür.
Talimat yoluyla davalının ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmış, Mali Müşavir Bilirkişi … tarafından düzenlenen … tarihli rapora göre; davalının incelenen …, …, … ve … yevmiye, kebir ve envanter defterlerinin usulüne uygun tutulduğu, davacının sözleşmede kararlaştırılan …-Euro bedelin tamamını ödediği, dava tarihi itibariyle davalı şirketin bakiye …-TL alacaklı olduğunun mütalaa edildiği anlaşılmıştır.
… tarihli celsede davacı vekiline dava dilekçesindeki taleplerini açıklaması hususunda verilen süre uyarınca davacı vekili tarafından sunulan … tarihli ıslah dilekçesiyle taraflar arasında 2 ayrı sözleşme imzalandığını, davalı tarafça müvekkiline sözleşme uyarınca teslimi yapılan bir kısım emtianın ayıplı ve kullanılamaz olduğunu, bu durumda TBK 227/1 maddesi uyarınca sözleşmelerin tümünden dönme hakkına sahip olmayıp, TBK’nın 230 maddesi hükmünce ayıplı çıkan emtia için sözleşmeden dönme hakkının kullanılabileceğinin yasal düzenleme gereği olduğunu belirterek, müvekkilinin ayıplı emtia kısmı için sözleşmeden dönmüş olduğunun kabulü ile davalıya ayıplı emtia karşılığı yapılan …-Euro fazla ödeme, ayıplı emtia nedeniyle uğranılan …-Euro maddi zarar ve sözleşmeler uyarınca …-Euro ceza-i şart olmak üzere toplam …-Euro’nun fazla ödeme için temerrüt tarihinden itibaren, diğer alacak kalemleri için ise dava tarihinden itibaren döviz yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini ıslah ile talep etmiş, ıslah dilekçesi karşı tarafa usulünce tebliğ edilmiştir.
Davacı vekili ilk dava dilekçesiyle borçlu temerrütüne dayalı olarak aradaki mahkememizce satım sözleşmesi olarak değerlendirilen sözleşme uyarınca eksik ve ayıplı ifa ve kötü ifa (…)’ya dayalı olarak …-Euro yapmış olduğu fazla ödemenin iadesi, …-Euyro sözleşmeye aykırılık nedeniyle uğradığı maddi zarar ve …-Euro da ceza-i şart olmak üzere toplam …-Euro üzerinden dava açmış olup, sonradan vermiş olduğu ıslah dilekçesiyle TBK 227 ve 230 madde hükümleri uyarınca olayda birden çok mal satışı olduğundan bahisle ayıplı ifaya konu kısım yönünden sözleşmeden dönme hakkını kullanarak davasını ıslah etmiş ve toplam …-Euro olarak hem fazla ödeme, hem maddi zarar hem de ceza-i şart talep etmiştir.
Davacı vekilinin ıslah dilekçesi yönünden mahkememizce yapılan değerlendirmeye göre; TBK’nın 123 ve 125 maddelerinde düzenlenen temerrüte bağlı seçimlik haklar yenilik doğuran haklardan olduğu için bu yöndeki irade beyanı karşı tarafa ulaştığı anda sonuç doğurmaktadır. Alıcı seçimlik hakkını kullandıktan sonra bununla bağlı olup, bu seçimlik hak yenilik doğurucu nitelikte olduğundan, seçim hakkını kullandıktan sonra bu haktan diğer tarafın rızası olmadığı sürece vazgeçilmesi ve değiştirilmesi ıslahla bile mümkün değildir. Bu nedenle davacının ıslah dilekçesine itibar edilmeyerek ilk dava dilekçesindeki talepleriyle bağlı kalınarak inceleme ve değerlendirme yapılması gerekli görülmüştür.
Taraflar arasındaki sözleşmenin (… tarihli) 9.maddesinde düzenlenen cezai şart ise sözleşme tarihinde yürürlükte olan ve olayda uygulanması gerekli TBK’nın 179/1 maddesinde düzenlenen seçimlik ceza-i şart niteliğindedir. TBK 179/1 maddesine göre; “Bir sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi durumu için bir ceza kararlaştırılmışsa, aksi sözleşmeden anlaşılmadıkça alacaklı borcun ya da cezanın ifasını isteyebilir.” Seçimlik cezai şartın istenebilmesi için sözleşmenin ayakta olması, feshedilememiş olması gereklidir.
Davacı vekili dava dilekçesinde …-Euro fazla ödemesinin iadesini talep ederken, eksik ve ayıplı ifa ve kötü ifa nedeniyle bu malzemelerin toplam tutarı olan …-Euro talep etmiştir. Bu tutar ifa yerine geçen müspet zarardır. Alacaklı davacı aynen ifa talebinde bulunmamaktadır. Davacı taraf sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın da seçimlik cezai şart niteliğinde oluşu gözetildiğinde sözleşmede aksine hüküm yoksa ya sözleşmede kararlaştırılan cezai şartı ya da ifa yerine geçen müspet zararı talep edebilecektir.
Taraflar arasındaki sözleşmenin 9.maddesindeki düzenleme gözetildiğinde “işverenin cezai şart dışında müspet ve menfi zararlarının tazminini ve yaptığı ödemelerin iadesini talep etme hakkı saklıdır” şeklindeki düzenleme açıkça hem cezai şartın hem de müspet zararın istenebileceği anlamı taşımamaktadır. Sözleşmede söz konusu tazminatların talep hakkı saklı tutulmuştur. Yani açıkça aksi sözleşmeden anlaşılan bir durum söz konusu değildir. Taraflar cezai şartla birlikte hem müspet hem menfi zararlarının birlikte talep edilebileceğini kararlaştırmak istiyor iseler bunu sözleşmede açık bir şekilde hiçbir tereddüte yer vermeyecek biçimde kararlaştırmış olmaları gereklidir.
Dolayısıyla bu konuda hem cezai şart hem de ifa yerine geçen müspet zararı birlikte talep hakkı olmadığından davacı vekiline tercih hakkını kullanması hususu … tarihli celsede hatırlatılmış, davacı vekili tarafından verilen … tarihli dilekçe ile bu yöndeki ara kararından dönülmesi, bunun mümkün olmaması halinde ise tercihini fazla ödemenin iadesi ve uğranılan zarar kapsamında tazminat şeklinde kullandığını bildirdiği anlaşılmıştır.
Ayrıca davacı taraf dava dilekçesinde cezai şart ve fazla ödemenin iadesi taleplerinden başka kötü ifa nedeniyle orijinal ürünlerin yeniden tedariki için masraf yapmak zorunda kaldığından bahisle …-Euro maddi tazminat talep etmişse de, dava dosyasında buna ilişkin herhangi bir delil sunulmayışı gözetilerek bu yöndeki gerçek zararının varlığını ispat edemediği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
TBK’nın 112.maddedeki zarar net ve gerçek bir zarar olup, mal varlığındaki gerçek eksilmeyi ifade eder. Alacaklının ifaya ilişkin talep hakkının yerini müspet zararının tazminine dair talep hakkı alır.
Davalı tarafça da ayıplı ifaya ilişkin iddialar yönünden ayıp ihbarının süresinde yapılmadığına ilişkin bir defi ileri sürülmediğinden, bu yön üzerine durulmamış ve ayıbın süresinde ihbar edildiği değerlendirilmiştir.
Tüm bu açıklanan nedenlerle ve dosya kapsamına göre; taraflar arasında yat imalatında kullanılacak izolasyon malzemesinin davalı tarafça tedarik edilerek davacıya teslim edilmesi konusunda 2 ayrı sözleşme yapıldığı, sözleşmede kararlaştırılan götürü bedelin davacı alıcı tarafından davalıya ödendiği, ancak davalı tarafça davacıya sözleşme kapsamında teslim edilen ürünlerin bir kısmının eksik, bir kısmının ayıplı olup, bir kısmının da TBK’nın 112.maddesinde belirtildiği şekilde klas kuruluşlarınca kabulü mümkün olmayacak şekilde orijinal olmayan ürünler teslim edildiği, yani kötü ifanın söz konusu olduğu, gerek tespit dosyasında aldırılan bilirkişi raporu, gerekse keşfen düzenlenen bilirkişi …’in raporunda belirttiği üzere ayıplı, kusurlu ve eksik malların ve orijinal olmayan malların parasal tutarının …-Euro olduğu anlaşılmakla, davacının sonuç olarak TBK’nın 125/2 maddesi uyarınca ifa yerine geçen olumlu zarar kapsamında bu tutarı davalıdan talep etmekte haklı olduğu, bunun dışında davacı taraf davalıdan cezai şart talep etmekte ise de, kararlaştırılan cezai şartın seçimlik cezai şart niteliğinde oluşu sebebiyle davacının hem cezai şartı hem de ifa yerine geçen zararı birlikte talep edemeyeceği ve tercihini de ifa yerine geçen zarardan yana kullandığından, sonuç olarak cezai şart talebinin reddine karar vermek gerekmiş, yine davacının TBK 112 maddesi uyarınca orijinal olmayan ürünlerin yeniden tedariki için yapmış olduğu masraflar nedeniyle …-Euro tazminat talebinin de bu yöndeki zararlarını ispat edemediği gözetilerek bu yöndeki talebinin reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. (Davada yabancı para cinsinden talepte bulunulmuş olup, dava tarihi itibariyle 1 Euro = 2.8248 TL kurdan (… Döviz Efektif Satış Kuru) hesap yapılarak harç ve vekalet ücreti takdir edilmiştir.)
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile;
…-Euro’nun temerrüt tarihi olan … tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi uyarınca Devlet Bankalarının Euro cinsinden açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
Davacının fazlaya dair isteminin REDDİNE,
2-Alınması gerekli 5.981,82.-TL nispi karar ve ilam harcından, peşin alınan 3.900,57.-TL harcın mahsubu ile bakiye 2.081,25.-TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine adına gelir KAYDINA,
3-Davacı tarafça yatırılan 3.900,57.-TL peşin harç, 27,70.-TL başvuru harcının toplamı 3.928,27.-TL’nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE (Dava kısmen kabul edilmekle harcın tamamından davalı sorumlu tutulmuştur)
4-Davacı tarafından yapılan (davetiye, müzekkere, bilirkişi gideri olmak üzere) toplam 1.881,90.-TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranı gözetilerek hesaplanan 715,10.-TL’nin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
Fazla kısmın davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davacı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 9.755,50.-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ÖDENMESİNE,
6-Davalı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davanın reddolunan kısmı üzerinden hesaplanan 14.049,20.-TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ÖDENMESİNE,
7-Gider avansının kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesine müteakip davacı tarafa İADESİNE,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, HMK 345. Maddesi uyarınca kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 21/03/2019
Başkan …
¸(e-imzalı)
Üye …
¸(e-imzalı)
Üye …
¸(e-imzalı)
Katip …
¸(e-imzalı)