Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/284
KARAR NO : 2022/533
DAVA : Menfi Tespit (Alım Satım)
DAVA TARİHİ : 28/04/2018
KARAR TARİHİ: 05/07/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Menfi Tespit (Alım Satım) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:Davacı vekili mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı arasında …tarihli bölge bayiliği sözleşmesi imzalandığını, sözleşme tarihinden itibaren müvekkiline … tarih ve …nolu fatura ile 8.099 TL, … tarih …nolu fatura ile 3196 TL,… tarih ve …nolu fatura ile 560 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 15.050 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 2766,12 TL, … tarihli fatura ile 2973 TL, …tarihli fatura ile 3528 TL, … tarihli fatura ile 878,64.-TL, …tarihli … nolu fatura ile 14.730,33 TL, …tarih ve …nolu fatura ile 2.770.- TL, …tarih ve … nolu fatura ile 10292,80 TL, … tarih ve …nolu fatura ile 6.755 TL, …tarih ve … nolu fatura ile 3.935,42 TL, … tarih ve …nlu fatura ile 4842,60 TL, … tarih ve …nolu fatura ile 6.518 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 5740 TL, … tarih ve …nolu fatura ile 5880 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 5320 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 10072 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 550 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 3.820,40 TL, … tarih ve …nolu fatura ile 1612 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 2324.-TL, … tarih ve … nolu fatura ile 330 TL, … tarih ve …nolu fatura ile 1.266.-TL, … tarih ve … nolu fatura ile 189 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 567 TL, … tarih ve …nolu fatura ile 840 TL, …tarih … nolu fatura ile 2.250 TL, … tarih ve …nolu fatura ile 900 TL, … tarih ve … nolu fatura ile 567 TL olmak üzere toplam 130023,76.-TL’lik ürünler satıldığını, bu alınan ürünlere ilişkin olmak üzere müvekkiline ait …nolu hesaptan … tarihinde 2.000TL …tarihinde 7.000 TL, … tarihinde 2.000 TL, …tarihinde 11.000 TL, …tarihinde 1.500.-TL, … tarihinde 2.650 TL, … tarihinde 850 TL, olmak üzere müvekkili tarafından davalıya 26.150 TL ödeme yapıldığını, sahte ürün verilmesi nedeni ile müvekkilinin yüzlerce müşteri şikayeti ile karşılaştığını ve halen de elinde geri gelecek olan ürünler hariç olmak üzere 51.734,20 TL lik davalıya ait ürün bulunduğunu, davalıya teslim edilen …tarihli borçlusu … olan senet için davalıya ödeme yapılmasına rağmen müvekkilince bu senet bedelinin tekrar ödenmek zorunda kalındığını, bu senet nedeni ile son ciranta …ya senet bedelinin müvekkiline ait …Bankası tarafından havale edildiğini, davalıya teslim edilen …tarih ve …’na ait 7.000 TL senet bedeli ve …a ait … tarih ve 3000 TL bedeli senedin bedelinin ödenerek senet alındığını, davalıdan alınan ve alınacak olan ürünlerin teminatı için …tarih 20.000 TL, …tarihli 20.000 TL, …tarihi 31.000 TL bedelli olmak üzere toplam 71.000 TL senedin davalıya teslim edildiğini, bu senetlerin teminat karşılığı verilmiş olmasına rağmen davalı tarafın senetleri …Şubesi kanalı ile tahsile koyduğunu, davalının müvekkiline satmış olduğu ürünler nedeni ile gelen şikayetlerden dolayı …adresinde bulunan … Lab.na yaptırılan …tarih ve …nolu … ilişkin RAPOR …tarih …a ilişkin raporun, …Rapor Nolu …e ilişkin raporun, …’e ilişkin raporun, … nolu …e ilişkin rapor, …NOLU …e ilişkin raporların incelenmesinde taahhüt edilen ürün içeriklerinin tutmadığının ve ürün oranlamalarının ihtiyaçları karşılayacak oranda olmadığının tespit edildiğini, davalı tarafa Fethiye …Noterliğinin … tarih ve …yevmiye nolu ihtarı ile gerekli ihtarların yapıldığını, ancak senetlerin müvekkiline iade edilmediğini ve müvekkilinin yedinde bulunan ürünleri almaya yanaşmadıklarını belirterek keşidecisi müvekkili, alacaklısı davalı olan, … düzenleme tarihli ve … vadeli 20.000 TL, …vadeli 20.000 TL, …vadeli 31.000 TL bedelli senetlerde ödemenin durdurulması için ihtiyati tedbir konulmasına, senedin davalıya teslim edilmemesi için …şube müdürlüğüne müzekkere yazılmasına, söz konusu senetler sebebiyle müvekkillerinin borçlu olmadığının tespitine, ana alacağın %20 si oranında tazminatın davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ile ücret-i vekaletin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, bu talebini duruşmada tekrarlamıştır.
Davalıya usulüne uygun tebligat yapılmış olup, davalı ibraz ettiği cevap dilekçesinde özetle; davacı …’nın daha önce ilamsız takiplerde ödeme emri yolladığını, tedbir talebine konu olan üç adet senedin teminat senedi olduğunu iddia ettiğini, fakat teminat senedi olabilmesi için gerekli özelliklerin senetlerde bulunmadığını, talebe konu olan senetlerin düzenleme tarihlerine kadarki süreçte …’ya gönderilen ürün tutarının 121,592,39.-TL olduğunu, davacı ile çalışmaya başladıktan sonra senetlerin düzenlendiği tarihe kadar yeterli ödeme alamamalarından dolayı borcun yapılandırması talebini firma olarak kabul ettiklerini ve bu yüzden bu senetleri aldıklarını, senetlerin borca karşılık alındığını, senetleri Ortaca’da bulunan davacı …’ya ait dükkanda çalışan … hanımın düzenlediğini, senetleri aldıktan sonrada kendilerinden ürün talep edildiğini, çok kısır bir döngüde buna cevap verdiklerini, …’nın bu talebinin borcu ödememeye yönelik olduğunu, alacaklı olarak müvekkili şirketi oyalayıp …’nın miras yolu ile geçmiş gayrimenkul hisselerini devretmek için zaman kazanmaya çalıştıklarını, davacının istediği zaman ürünleri kendilerine iade edebileceğini, ürünlerin içine istedikleri bir maddeyi katıp sonradan tahlile yollamak sureti ile istediği kötü tahlil sonuçlarını bulmanın zor olmadığını belirterek haksız davanın ve tedbir talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Davacı vekili tarafından bono suretleri, ödeme dekontu, senet ihbarnamesi, bayilik sözleşmesi, hesap hareketleri, gübre analiz raporları, irsaliyeli fatura suretleri, ihtarname delil olarak sunulmuş, mahkememizce senetlerin ödenip ödenmediğiyle ilgili bankaya yazı yazılmış, gelen yazı cevabı dosyaya konulmuş, bilirkişi incelemesi yaptırılarak tüm deliller toplanmıştır.
Dava, kimyevi gübre bayiliği sözleşmesinin feshi sebebiyle önceden teminat amaçlı verildiği iddia olunan bonolar sebebiyle davacı keşideciler tarafından açılmış menfi tespit davasıdır.
Dava konusu bonoların …tanzim tarihli olup, sırasıyla …vade tarihli, 20.000,00.-TL bedelli, … vade tarihli, 20.000,00.-TL bedelli ve … vade tarihli, 31.000,00.-TL bedelli oldukları, bonolarda nakden veya malen teslim alındığıyla ilgili herhangi bir ibarenin yazılı olmadığı, bonoların keşidecilerinin davacılar, lehtarının davalı olduğu görülmüştür. Gerek …Bankasının …ve … havale tarihli müzekkere cevaplarından, gerekse davacı vekilinin … havale tarihli dilekçesi ve ekindeki dekonttan anlaşılacağı üzere dava konusu bonolardan …vade tarihli bononun … tarihinde, … vade tarihli bononun … tarihinde, … vade tarihli bononun ise … tarihinde 3. Kişilere ödendiği anlaşılmış, dava davacının da talebi doğrultusunda istirdata dönüşmüştür.
Mahkememizce dava dilekçesinde sözleşme uyarınca toplam teslim edilen mal bedeli, davalıya yapılan ödemeler, davacıda kalan malların bedeli konusunda ayrıntılı açıklama yapılması için davacı vekiline süre verilmiş, davacı bu konuda …havale tarihli dilekçesini sunmuştur. Davacı vekili bu dilekçesinde özetle; bugüne kadar satılan ürünlere ilişkin olarak davalıya 45.350,00.-TL tutarında ödeme yapıldığını, kendilerinde bulunan ürün bedelinin 50.734,20.-TL olduğunu, davalıda da dava konusu toplam 71.000,00.-TL bedelli senetlerin bulunduğunu açıklamıştır.
Mahkememizce tarafların ticari defter ve belgelerinin talimat yoluyla incelenmesine karar verilmiş olup, öncelikle davacı defterleri için Fethiye Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılarak davacı defterleri üzerinde inceleme yaptırılmış, bu hususta … tarihli ön rapor, … tarihli esas rapor ve davacının itirazları üzerine … tarihli ek rapor alınmıştır. Davalı taraf … tarihli duruşmada davacı ile aralarında Fethiye 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan bir davada tarafların ticari defterlerinin incelendiğini belirterek bu dosyada alınan bilirkişi raporunu dosyamıza sunmuştur.
Mahkememizce alınan … tarihli raporda özetle; davacının işletme defteri tuttuğu, usulüne uygun oldukları, dava konusu faturaların 2016 ve 2017 yılı işletme defterlerinde kayda alındığı, 2018 yılı defterinde herhangi bir ilişkiye rastlanılmadığı, defterler işletme defteri olduğundan ödeme takibinin yapılamadığı, dosyada yer alan davalı tarafça sunulmuş … tarihli emsal raporun incelenmesinde; rapora göre davalı tarafından davacıya 2016-2017 yılında toplam 137.618,76.-TL tutarında fatura düzenlendiği, davacı tarafında çekler dahil olmak üzere 135.661,76.-TL ödeme yapıldığı, davalının 2017 yılı bakiyesine göre davacının 1.957,00.-TL borcu olduğu, 2018 yılında …vadeli senedin tahsilatın yapıldığı, kayıtlara alındığı belirtilmiştir. Davacının itirazı üzerine bilirkişiden alınan … tarihli ek raporda özetle; davacının sunduğu faturalara göre davalıdan toplam 130.023,31.-TL tutarında mal alımı yapıldığı, sunulan dekontlara ve dava konusu bonolara ilişkin tahsilat bilgilerine göre davacı tarafından toplam 105.050,00.-TL ödeme yapıldığı, davacının stoklarında 51.734,20.-TL’lik ürün olduğunu belirtiği, bu ürünlerin ayıplı olup olmadığı hususlarında takdir hakkının mahkemeye ait olduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce daha sonra davalı defterlerinin incelenmesi için Finike Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılmış olup, davalı taraf meşruhatlı tebligata rağmen defterlerini sunmamış, bu hususta bilirkişiye yerinde inceleme yetkisi verilmiş ancak bilirkişi tarafından sunulan … tarihli rapora göre mali müşavirin defterlerin kendisinde olmadığına yönelik beyanı üzerine defterler tespit edilemediğinden inceleme yapılamadığı anlaşılmıştır.
Mahkememizce davalının belirttiği Fethiye 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası celp edilmiş, yapılan incelemede davacı …tarafından davalı aleyhine fazla ödeme ve cezai şart talepli başlatılan ilamsız takipte vaki itirazın iptaline ilişkin açılmış dava olduğu, yargılama sırasında …tarihli rapor ve … tarihli ek raporun alındığı, …tarihli karar ile görevsizlikle dosyanın görevli ve yetkili Muğla Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce bu dosyada mevcut …tarihli raporun incelenmesinde; davacının tuttuğu 2016, 2017 ve 2018 yılı işletme defterleriyle davalının sunduğu aynı yıllara ilişkin ticari defterlerin usulüne uygun oldukları, davalı tarafından 2016-2017 yılında toplam 137.618,76.-TL tutarında davacıya fatura düzenlendiği, davacının işletme defterinde bu faturalardan sadece … tarihli 7.595,00.-Tl tutarındaki faturanın kayıtlı olmadığı, diğer faturaların kayıtlı olduğu, bu faturalar karşılığında davalı tarafça 2016-2017 yılında toplam 135.661,76.-TL ödeme yapıldığı, davacı …’nın 2017 yılı sonu 1.957,00.-TL borcu olduğu, davacının işletme defterinde borç ve alacağa ilişkin tespit yapılamadığının belirtildiği, 29/08/2019 havale tarihli ek raporda ise davacının düzenlenen faturalara karşılık … tarihli 660,80.-TL bedelli iade faturası düzenlemesi sebebiyle davalı firmadan aldığı mal tutarının toplam 136.957,96.-TL olduğunun belirtildiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamının incelenmesi neticesinde ;
Taraflar arasında varlığı ihtilafsız olan … tarihli bayilik sözleşmesinin incelenmesinde; sözleşmenin davacılardan … ile davalı arasında yapıldığı, davacının davalı şirket tarafından üretilen veya dağıtılan ürünlerin belirli bölgelerde bayiliğini üstlendiği, sözleşmenin 14. Maddesinde uyuşmazlık halinde davalı şirketin defterlerinin kesin delil oluşturacağının, vadeli çalışılması halinde bayinin açık hesabının bulunmayacağı ve olursa bayinin çek ve senetle açık hesabını kapatacağının yazılı olduğu, ürünlerin kalitesinden davalının sorumlu olup, sözleşmeye aykırılık halinde diğer tarafın haklı sebeple fesih hakkının bulunduğu konularında tarafları anlaştıkları görülmüştür. Sözleşmede dava konusu bonolarla ilgili herhangi bir ibare bulunmamaktadır. Davacı taraf davalının teslim ettiği ürünlerin bir kısmının ayıplı olduğunu iddia ederek davalıya gönderdiği …tarihli ihtarname ile sözleşmeyi feshettiğini bildirerek ayıplı ürünlerin teslim alınmasını, davalıda bulunan senetlerin iade edilmesini, fazla ödenen 26.150,00.-TL’nin ve sözleşme gereğince belirlenen cezai şartın ödenmesini talep etmiştir. Dosya kapsamından davalıda bulunan dava konusu bonoların tahsil için bankaya verilmesi ve ödememe protestosu çekilmesinden sonra davalının bu ihtarı çektiği anlaşılmaktadır.
Davalı taraf dava konusu bonoların teminat amaçlı düzenlenmediğini, davacının açık hesap borcuna istinaden teslim alındığını savunmaktadır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık dava konusu bonoların ürün teslimi karşılığı avans verilip verilmediği ve sözleşmenin feshi sebebiyle bedelsiz kalıp kalmadıkları noktasında toplanmaktadır.
Dava konusu bonolar şekli açıdan unsurları tam olup kambiyo senedi vasfındadırlar. Kambiyo senetleri temel hukuki ilişkiden bağımsız bir nitelik taşır ve soyut bir borç ikrarı içerir. Somut olayda, davacı borçlu emre yazılı bu senetlerden kaynaklanan borcu ödediğini savunmamış; aksine senetlerin avans olarak düzenlendiğini, sözleşmenin feshedilmesi sebebiyle karşılıklarının bulnumadığını ileri sürmüştür. Senetler üzerinde malen veya nakden teslim alındığıyla ilgili bir ibare bulunmamaktadır. Senet sebepten mücerret olup, davalının da bu senetlerin borca karşılık alındığı savunmasına karşın, aksini iddia eden yani bonoların teminat amaçlı düzenlendiğini iddia eden davacı taraf bu hususu ispatla yükümlüdür. Taraflar arasındaki sözleşmede bonolarla ilgili herhangi bir ibare yer almamakta, bonoların üzerinde de teminat amaçlı düzenlendiği yazmamaktadır. Ancak davalının savunmalarından anlaşılacağı üzere bononun taraflar arasındaki bayilik ilişkisi sebebiyle düzenlendikleri ihtilafsız olup, uyuşmazlık bonoların borca karşılık ödeme amaçlı verilip verilmediği noktasında toplanmaktadır.
Somut olayda davalı defterlerini ibraz etmemiş ise de davacı …tacir olmadığından HMK’nın 222. Maddesi değerlendirmeye alınmamıştır. İncelenen davacının defterleri ve emsal rapor ve ek rapor dikkate alındığında davalı tarafça davacıya teslim edilen ürün tutarı konusunda davalı defterlerinde 137.618,76.-TL fatura kaydının bulunduğu, davacının işletme defterinde ise 130.023,31.-TL tutarlı faturaların kayıtlı olduğu, aradaki farklılığın davalı defterlerinde yer alıp, davacı defterlerinde yer almayan …tarihli, 7.595,00.-TL tutarlı faturadan kaynaklandığı, dolayısıyla her iki taraf defterine göre 130.023,31.-Tl tutarında mal teslimi yapıldığı konusunda uyuşmazlığın bulunmadığı, dava konusu bonoların …tanzim tarihinde oldukları, davacının defterlerine ilişkin mahkememizce alınan … tarihli ek raporda belirtilen davacı tarafça sunulmuş faturaların dökümüne ilişkin tablonun incelenmesinde; senetlerin tanzim tarihine kadar yapılan mal tesliminin toplam 114.907,91.-TL olduğu, yine aynı rapordaki davacı tarafça sunulmuş ödeme kayıtlarına ilişkin tablonun incelenmesinde; senetlerin tanzim tarihine kadar davacı tarafça yapılan ödeme tutarının 14.300,00.-TL olduğu, yani senetlerin tanzim tarihinde 114.907,91.-TL’lik mal teslimine karşılık davacı tarafça sadece 14.300,00.-TL tutarında ödeme yapıldığının anlaşıldığı, bu hususun davalının savunmasında belirttiği gibi bonoların borca karşılık teslim alındığını gösterdiği, taraflar arasındaki sözleşmenin 14. Maddesinde de davacının açık hesap borcunun bulunması halinde borca karşılık senet alınacağının yazılı olduğu anlaşılmıştır. Davacı yemin delilline dayanmışsa da senetlerin tahsil edilmesi sebebiyle bedelsiz senedin kullanılması suç teşkil ettiğinden ve konusu suç olan vakıalar ile ilgili yemin teklif edilemeyeceğinden yemin hakkı davacıya hatırlatılmamıştır. Neticeten davacının karinenin aksini ispat edemediği gibi taraflar arasındaki sözleşmeye, davacının defterlerine, sunduğu fatura ve ödeme kayıtlarına göre senetlerin tanzim tarihinde ve hatta 2017 yılının sonunda bile davalıya açık hesaptan kaynaklı borçlu bulunduğunun anlaşıldığı, bu hususun karineyi ve davalının savunmalarını desteklediği, davacı teslim edilen malların ayıplı olduğunu belirtmiş ise de, bu hususta süresinde yaptığı ayıp ihbarının bulunmadığı, zira davalı tarafça teslim edilen ürünlere ait olduğu bile belli olmayan analiz raporlarının 2018 yılı mart ayına ilişkin oldukları, davacı tarafça çekilen ihtarnamenin ise yaklaşık 15-16 gün sonra …tarihli olduğu, diğer taraftan bayilik ilişkisinde ayıplı malların diğer tarafa iadesinin ve yeni mal alımının her zaman mümkün olduğu anlaşıldığından ispatlanamayan davanın reddine karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Neden ve kanıtları yukarıda açıklandığı üzere,
1-Davanın reddine,
2-Alınması gerekli 80,70 TL harcın peşin alınan 1.212,51.-TL harçtan mahsubu ile bakiye 1.131,81.-TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacılara iadesine,
3-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına, arta kalanın karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,
4-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 9.130,00.-TL nispi vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansı bakiyesinin karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde Bölge Adliye Mahkemesi’nde ilgili Hukuk Dairesi’nde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı.05/07/2022

Katip…
(E-imzalıdır)

Hakim …
(E-imzalıdır)