Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
ANTALYA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2017/394 Esas
KARAR NO : 2019/8
DAVA : Sözleşmenin Uyarlanması
DAVA TARİHİ : 21/06/2017
BİRLEŞEN 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN 2017/464 ESAS
DAVA : Sözleşmenin Uyarlanması
BİRL. DAVA TAR: 18/07/2017
KARAR TARİHİ: 11/01/2019
Mahkememizde görülmekte bulunan sözleşmenin uyarlanması davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:Davacı vekili mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; davalı şirketin …Otelcilik İşletmeciliği Ticaret AŞ’ndeki payları üzerinde …Otelcilik Turizm ve Ticaret Limited Şirketi ile …Otelcilik Ticaret AŞ lehine tesis edilen intifa hakkı mukabili kararlaştırılan yıllık intifa bedellerinin, değişik yeni koşullara göre uyarlanarak 2016 ve 2017 yılları için ayrı ayrı olmak üzere KDV dahil 1.342.000,00.-Euro olarak tespit edilmesi ve bu uyarlamaya dayalı olarak 2016 ve 2017 yılları için ödenmiş olan intifa bedellerinin iadesi yahut ödenecek intifa bedeline mahsubunu talep ettiği, …tarihinde … ve … ile … arasında …ın …’te sahip olduğu şirket payları üzerinde intifa hakkı kurulmasını konu alan bir sözleşme imzalandığını, bu sözleşme uyarınca davacılar lehine … tarihinde başlamak üzere 13 yıllığına intifa hakkı tesis edildiğini, davacı şirketlerce ödenecek intifa hakkı bedelinin ise 13 yıl boyunca sabit olmak üzere yıllık KDV dahil 2.200.000,00.-Euro olarak kararlaştırıldığını, …’ün gelirlerinde en az % 39 oranında gerileme meydana geldiğini, 6098 Sayılı TBK’nun aşırı ifa güçlüğü başlıklı 138 maddesinde intifa sözleşmesi bedelinin yeni koşullara uyarlanmasını talep etme zaruretinin oluştuğunu, taraflara arasında düzenlenen intifa hakkı sözleşmesinin imzalandığı … tarihinden sonra ön görülmesi mümkün olmayan sebeplerle değişen ve ifayı neredeyse imkansız hale getiren koşullar nedeniyle 2016 yılına ilişkin bedelin tamamı 2015 yılında ve 2017 yılına ilişkin bedelin tamamı da 2016 yılında ödendiğini, 2016 ve 2017 yıllarına ait intifa bedellerinin değişen koşullara göre uyarlanarak KDV dahil 1.342.000,00.-Euro olarak belirlenmesine ve artan kısmının davacılara iadesine veya gelecek yıllara ilişkin intifa bedellerinden mahsup edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiş, bu talebini duruşmada tekrarlamıştır.
Davalıya usulüne uygun tebligat yapılmış olup, davalı şirket vekilinin ibraz ettiği cevap dilekçesinde özetle; davacı şirketler tarafından müvekkili davalı şirket aleyhine açılan davada mesnetsiz, kanuna aykırı tüm iddialarının haksız ve hukuka aykırı olduğunu, davanın reddi gerektiğini, taraflar arasında … tarihinde “… İnşaat Gayrimenkul Turizm Enerji Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ‘nin, (…) …Otel İşletmeciliği Ticaret Anonim Şirketi’nde (…) sahip olduğu şirket payı üzerinde intifa hakkı kurulmasına dair sözleşme” ve eki niteliğinde “Mali Koşullara İlişkin Protokol” imzalandığını, buna göre …’ın …’teki payları üzerinde …Otelcilik Turizm ve Ticaret Limited Şirketi (…) ile … Otelcilik Ticaret Anonim Şirketi (…) lehine yıllık KDV dahil 2.200.000,00.-Euro bedelle intifa hakkı tesis edildiğini, sözleşmenin akdedildiği tarihten itibaren sözleşmenin eki niteliğindeki protokolün 8.maddesinde kararlaştırıldığı üzere davacılar tarafından tüm ödemeler itirazsız ve herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürülmeksizin yapıldığını, taraflar arasında akdedilen İntifa Hakkı Sözleşmesine ekli Mali Protokolün 8. maddesine göre, … dönemine ilişkin intifa hakkı bedeli KDV dahil 2.200.000 Euro ve … dönemine ilişkin intifa hakkı bedeli olarak da KDV dahil 2.200.000 Euro tutarındaki dava konusu, intifa hakkı bedelleri 2015 ve 2016 yıllarında davacılar tarafından herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürülmeksizin davalı şirkete ödendiğini, ancak intifa sözleşmesi ve eki niteliğindeki mali protokol gereğince …dönemine ilişkin Mayıs, Haziran, Temmuz, Eylül, Ekim, Kasım 2017 tarihlerine ait muaccel olan ödemeler davacılar tarafından halen yapılmadığını, davacılara müteaddit kez sözlü ve yazılı olmak üzere ihtarname keşide edilerek ödemeye davet edildiklerini, muaccel ödemelerini yapmayan davacılar temerrüde düştüklerini, ihtarnameler ile davalı şirkete, sözleşmenin uyarlanması talepli …. Noterliği aracılığıyla … tarih ve …yevmiye nolu ihtarname gönderildiğini, gönderilen ihtarnameye Antalya ….Noterliği aracılığıyla gönderilen … tarih … yevmiye nolu ihtarname ile cevap verildiğini, davacıların intifa sözleşmesi mukabili tesis edilen intifa bedellerinin değişen koşullara uyarlanması talebinin yasal koşulları oluşmadığından uyarlama taleplerinin hiçbir hukuki dayanağı bulunmadığını, sözleşmenin günün koşullarına uygun olarak uyarlanması ve ödedikleri KDV dahil 2.200.000 Euro intifa bedelinin, aşırı ifa güçlüğü gerekçesiyle, %39 indirimle KDV dahil 1.342.000 Euroya çekilmesi istemlerinin kabul edilemeyeceğini, dava konusu olayda yasanın öngördüğü koşulların hiçbirinin gerçekleşmediğini, davacılar herhangi bir delil ileri süremediği gibi şartlar konusunda gerçekçi bir açıklama dahi yapmadıklarını, 2017 yılının ilk dört ayı verilerine göre, Rus turist sayısında önemli düzeyde artış gözlemlendiğini, 2016 Nisan ayında Rusya Federasyonu’ndan Antalya’ya gelen turist sayısı 12 bin 144 iken bu yıl aynı dönemde 15,5 kat artarak 188 bin 914’e çıktığını, artış aynı zamanda Rus turistlerin en çok geldiği 2014 yılındaki 210 bin 657 rakamına da yaklaştığını, Antalya’ya gelen turist sayısında en fazla artış gözlenen ülkeler sıralamasında yüzde 57’lik artışla Polonya, yüzde 36.41’lik artışla Ukrayna ve yüzde 33.33’lük artışla İsrail olduğunu, uyarlamanın ileri sürülmesi çelişkili davranış olduğunu, dürüstlük kuralına da aykırı olduğunu belirterek haksız ve hukuki dayanaktan yoksun açılan davanın reddini talep etmiştir.
Mahkememiz dosyası ile birleştirilmesine karar verilen …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas … karar sayılı dava dosyasında davacılar vekili tarafından ibraz edilen dava dilekçesinde özetle; …Otel İşletmeciliği Tic A.Ş’nin iki otelin işletmesiyle iştigal ettiğini …, … ve …’in …’ün paysahipleri olmakla birlikte …’ın payları üzerine, … ve … lehine, bir bedel ödenmesi karşılığında intifa hakkı tesis edildiğini, intifa hakkı bedelinin ise yıllık 2.200.000,-Euro olarak kararlaştırıldığını, …’ün 2017 yılına ilişkin gelirleninin turizm sezonu henüz sona ermediğinden tam olarak hesaplanamamakla birlikte, sözleşmenin akdedilme yılı olan 2015 yılı gelirlerine kıyasen dava tarihi itibariyle gelirlerinde en az % 46 oranında bir düşüş olduğunun tespit edildiğini, taraflar arasındaki intifa hakkına yönelik sözleşmenin imzalandığı … tarihindeki koşulların farklılaştığını, intifa hakkı sözzleşmesinin akdedildiği sırada taraflarca öngörülemeyecek bir durumun sonradan ortaya çıkması ve dolayısıyla sözleşmedeki edim dengesinin aşırı derecede bozulması nedeniyle sözleşmenin yeni koşullara uyarlanması gerektiğini, uyarlama sebeplerinin sonradan ortaya çıkması nedeniyle 2018 yılı intifa dönemine ait bir kısım ödemenin çekince konulmaksızın 2015 yılında düzenlenen 2016 yılı vadeli çeklerle ödenmiş olmasının sözleşme bedelinde uyarlama talep edilmesine engel oluşturmayacağını, daha önceden ödenmiş olan 2018 yılıına ait bir kısım intifa bedeli ile ödenmemiş kısmının toplamı olan KDV dahil 2.200.000,00 Euro tutarındaki sözleşme bedelinin ifasının aşırı ölçüde güçleşmesi nedeniyle değişen koşullara göre uyarlanarak, yıllık intifa bedelinin en az % 39’una tekabül eden 858.000 Euro tutarında indirim yapılmak suretiyle 2018 yılı için KDV dahil 1.342.000 Euro olarak belirlenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili tarafından ibraz edilen cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasında akdedilen intifa sözleşmesinin eki niteliğine haiz mali koşullara ilişkin protokolün 8.maddesinde intifa bedellerinin ne şekilde ödeneceğinin yoruma yer bırakmayacak şekilde hüküm altına alındığını, dava dilekçesinde teminat çeklerinin ciro edilmesinin hukuka ve sözleşmeye aykırı olarak nitelendirildiğini, bu hususun teminat çekinin mahiyetine ve taraflar arasındaki protokollere aykırı bir beyan olduğunu, dava konusu çeklerin ciro edilmesinde hiçbir sakınca olmadığını aksine sözleşme hükümleri gereğince ciro edilebileceğinin açıkça hüküm altına alındığını, Antalya’ya 2017 yılında gelen Rus turistlerde 15,5 kat artış olduğunu, diğer Orta Asya ve Ortadoğu ülkelerinden de gelen turist sayılarında 3-4 kat artış yaşandığını, uyarlama sebebi olarak ileri sürülen maddi olayların ortadan kalktığını, davanın bu yönden de reddi gerektiğini, 2011’den bu yana Suriye’de süregelen iç savaşın ülkemiz nezdinde turizm sektöründe oluşturabileceği etkiler, yıllardır sürmekte olan terör olayları v.s.gibi zaten Türkiye’nin gündeminde olan pek çok sorunun, yine turizm sektöründe faaliyet gösteren … ve …şirketleri tarafından göz ardı edildiğini, basiretli bir iş adamının göstermesi gereken özenin gösterilmediğini ve bunun sonucu olarak sadece sözleşmeden doğan borçlarını haksız olarak ifa etmemeye bahane oluşturmak amacıyla kötü niyetli açılan iş bu uyarlama davası ile intifa bedellerinde hiçbir haklılık payı olmaksızın indirim talep edildiğini, davacıların uyarlama talepleri ile birlikte söz konusu mahsup taleplerinin dayanaksız olduğunu, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
…. Asliye Ticaret Mahkemesinde yapılıp bitirilen yargılama sonunda … tarih … esas … karar sayılı kararla mahkememizin bu dosyasıyla aralarında hukuki irtibat bulunduğu gerekçesiyle her iki dosyanın birleştirilmesine karar verilerek dosya mahkememize gönderilmiş ve yargılamaya mahkememizin bu dosyası üzerinden devam olunmuştur.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Davacı vekili tarafından konaklama tabloları, yıllar itibariyle gelen giden uçak sayıları, iptal rezervasyonlar, karşılıklı gönderilen ihtarname suretleri, … tarihli intifa hakkı kurulmasına dair sözleşme sureti, çek suretleri, ödeme dekontları, ticaret sicil gazetesi suretleri, gazete haberleri, yargıtay kararları ibraz edilmiş mahkememizce davacı ve davalı şirketlerin ticaret sicil dosyaları getirtilmiş dosya bir finans uzmanı bir mali müşavir ve bir turizmciden oluşan bilirkişi heyetine tevdi edilerek ticari defter ve kayıtlarda inceletilerek dava konusu her bir yıla ilişkin olarak günün ekonomik koşulları, gelir gider, kar ve zarar miktarları, ekonomik koşullardaki değişmeler, öngörülemez bir değişim olup olmadığı, davacıların ödeme güçlüğüne düşüp düşmedikleri, sözleşmenin katlanılamaz hale gelip gelmediği ve davacıların mahfına sebep olup olmayacağı konusunda ayrıntılı rapor alınmıştır.
Yeminli bilirkişi heyeti tarafından ibraz edilen … tarihli raporda özetle ve sonuç olarak taraflarla ilgili ekonomik verilerde tespit edilerek …otelcilik A.Ş. Nin 2015 yılında 15.316.994,00 Euro ciro elde ettiği 2016 yılında turizmde yaşanan olumsuz gelişmelerin yansıması neticesinde 8.523.217.00 Euro ciro elde ettiği 2017 yılında ise 10.128.772.00 Euro ciro elde ettiği, 2016 yılını zararla kapattığı 2017 yılında ise karının düşük olduğu, dosyadaki ödeme belgelerine göre davacıların gelir kaybına uğradıkları dönemlerde gereken ödemeleri düzenli bir biçimde yaptıkları davanın ikame edildiği koşullarda ise sözleşmeye müdahale için gerekçe gösterilen turizm daralmasının önceki yılların sonuçlarına telafi eder bir biçimde iyileştiği, sözleşmeye konu turizm işletmesinin kurulu kapasitesinin yaratabileceği gelir potansiyeli ve sözleşmenin 10 yıllık bir dönem için yapılmış olduğu düşünüldüğünde, bir dönem oluşan müşteri daralmasının izleyen dönemlerde ortadan kalktığı hususu da gözetildiğinde sözleşmede öngörülen bedelin ödenmesinin davacıların mahfına sebep olmayacağı belirtilmiştir.
Yargılama sırasında davacı vekili tarafından dava konusu sözleşmelere ilişkin intifa hakkı bedellerinin … de yayınlanan türk parasını koruma hakkındaki 32. Sayılı karara ilişkin 2018-32-34 sayılı tebliğ gereğince uyarlanması talep edilmiş ise de bahse konu tebliğ de değişiklik yapılmasına ilişkin 2018-32-52 sayılı tebliğle değişik 8/4 madde gereğince Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi ile ilgili sözleşmelerde bedel döviz olarak belirlenebilir hükmü gereğince talep ile ilgili herhangi bir işlem yapılmamıştır.
Asıl dava taraflar arasında imzalanan …tarihli davalı …İNŞAAT SANAYİ VE TİCARET AŞ’ nin dava dışı …OTELCİLİK AŞ. Deki hissesinin 13 yıllığına davacılara intifa hakkı tesisine ilişkin sözleşmenin yıllık intifa hakkı bedellerinin 2 milyon euro dan 1.342.000 euro ya uyarlanması davasıdır. Davacılar vekili dosya ile birleşen …. Asliye ticaret mahkemesinin …esas sayılı dosyasında da 2018 yılı intifa hakkı bedelinin uyarlanması talep edilmiştir. Davacılar vekili tarafından davada ve birleşen davada 6098 sayılı Borçlar kanunun 138. Maddesinde öngörülen ifa güçlüğüne dayanılmıştır. Türk borçlar kanunu 138. Maddede sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçluda borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu hakimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı taktirde sözleşmeden dönme hakkına sahip olduğu düzenlenmiş ise de bu düzenleme istisnai nitelikte olup türk hukukunda asıl olan sözleşmeye bağlılık(ahde vefa) ve sözleşme serbestisi ilkeleridir bu ilkelere göre özel hukuk alanında özel ve tüzel kişilerle olan ilişkilerini var olan hukuk düzeni içinde kalmak koşuluyla diledikleri gibi düzenlemek, diledikleri konu da diledikleriyle diledikleri tipte sözleşme yapma hak ve özgürlüğü vardır. Karşılıklı edimleri içeren sözleşmelerde edimler arasında mevcut olan denge şartların olağanüstü değişmesi ile büyük ölçüde tarafların biri aleyhine katlanılamayacak derecede bozulduğu taktirde hakimin sözleşmeye müdahalesi mümkün olacaktır. Somut olayda ise sözleşmenin tüm tarafları tacir olup basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülükleri vardır. Asıl dava yönünden davacı tarafça intifa hakkı bedelleri herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürülmeksizin ödenmiş olduğu gibi mahkememize yapılan yargılama sırasında toplanan deliller ve hüküm vermeye yeterli ve elverişli görülen bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde 2016 yılı itibariyle yaşanan bir takım olumsuzluklar nedeniyle turizm gelirlerinde azalma olduğu fakat sonrasında gelirlerin artmaya başladığı, bu dalgalanmaların taraflarca sözleşmenin başında öngörülebilir nitelikte olduğu, yine sözleşmenin uzun bir süre için yapıldığı, intifa hakkı bedellerinin ödenmesinin davacıları mahvedecek nitelikte olmadığı, birleşen dosyadaki 2018 yılı için öngörülen intifa hakkı bedelinin davalının edimiyle aşırı orantısız olmadığı, buna göre sözleşme şartlarının davacı taraf için katlanılamaz hale gelmediği, sözleşmeye müdahaleyi gerektirir bir eşitsizliğin söz konusu olmadığı anlaşılmakla davanın ve birleşen davanın ayrı ayrı reddine karar vermek gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
H Ü K Ü M : Neden ve kanıtları yukarıda açıklandığı üzere,
A-Asıl dava yönünden;
Davanın REDDİNE;
Alınması gerekli 44,40.-TL harcın, peşin olarak alınan 115.502,69.-TL harçtan mahsubu ile fazla alınan 115.458,29.-TL harcın talep halinde karar kesinleştiğinde davacı tarafa İADESİNE,
Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca davada reddedilen miktar dikkate alınarak hesap edilen 132.834,42.-TL nispi vekâlet ücretinin davacılardan alınarak davalı tarafa VERİLMESİNE,
B-Birleşen 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2017/464 esas sayılı dosya yönünden;
Davanın REDDİNE;
Alınması gerekli 44,40.-TL harcın, peşin olarak alınan 59.563,86.-TL harçtan mahsubu ile fazla alınan 59519,46.-TL harcın talep halinde karar kesinleştiğinde davacı tarafa İADESİNE,
Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalanının karar kesinleştiğinde talebi halinde davacıya İADE EDİLMESİNE,
Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca davada reddedilen miktar dikkate alınarak hesap edilen 100.078.55 -TL nispi vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa VERİLMESİNE,
Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı, tarafların HMK’nun 345 maddesi uyarınca gerekçeli kararın kendilerine tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesinde istinaf kanun yoluna açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça, okunup, usulünce anlatıldı.11/01/2019
Başkan
(E-İmzalı)
Üye
(E-İmzalı)
Üye
(E-İmzalı)
Katip
(E-İmzalı)