Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2016/452 Esas
KARAR NO : 2018/187
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 30/05/2016
KARAR TARİHİ: 23/03/2018

Mahkememizde görülmekte bulunan menfi tespit davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:Davacı vekili mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin turizm acentası işi ile işgal etmekte iken Antalya Kemer’de bulunan … Hotel’in işletmecisi olan davalı … İnş. Ve Turizm. Yat. San. Tic. A.Ş. İle … tarihinde 2015 yaz sezonu için oda kontenjan sözleşmesi imzalandığını, yine bu sözleşmeye ek olarak sözleşme hükümlerini düzenlemek amacıyla aynı tarihte ek bir sözleşmenin daha imzalandığını, sözleşme kapsamında davalı şirkete keşidecisinin müvekkili olduğu avans mahiyetinde … keşide tarihli 50.000,00 USD, … keşide tarihli 100.000,00 USD ve … keşide tarihli 100.000,00 USD meblağlı çekleri verdiğini, ancak davalı şirketin konaklama hizmetlerini veremeden mali kriz yaşadığını ve otelini kapattığını, çeklerin bedelsiz kalması sebebiyle iadesinin istendiğini, ancak davalının ilk iki çeki ödemesine rağmen son çek olan … tarihli 100.000 USD bedelli çeki iade edemeyip bedelini de ödeyemediği, bu çekin ibrazı ile arkasının yazıldığını, yapılan araştırmada çekin kredi karşılığında rehin olarak davalı tarafından … şubeye teslim edildiğinin öğrenildiğini, çekin arkasının yazılmış olması sebsebiyle müvekkilinin itibarının sarsıldığını, çeki elinde bulunduran … ile görüşerek çeki iade almak istediğini, bunun üzerine bankanın bu karşılıksız kaşesi vurulmuş olan çeki iade ederek onun yerine müvekkilini keşideci olduğu 89.318 Euro bedelli … tarihli çeki teslim aldığını, burada amacın süre kazanarak müvekkilinin ticari işlemlerini bankalarda devam etmesini sağlamak ve davalı şirketin ticari durumunu düzelterek çekin ödenmesini beklemek olduğunu, ancak davalı şirketin mali durumunu düzeltemediğini, iflas erteleme talepli dava olduğunu, çek bedelinin davalı tarafça ödenemeyeceğini, çekin davalının kredi ilişkisinin teminatı olarak Halk Bankasına rehin amaçlı teslim edilmiş bir çek olduğunu belirterek 89.318 Euro bedelli … tarihli çek dolayısıyla müvekkilinin borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı taraf aynı hukuki sebeple çeki davalı şirketten ciro yolu ile teslim alan … , …A.Ş ve çeki elinde bulunduran …A.Ş Antalya ticari şubesine yönelik … Ticaret mahkemesinin … esas sayılı dosyası ile çekten ötürü borçlu bulunmadığının tespitine yönelik dava açmış olup, yapılan yargılamada birleştirme kararı verilerek dosyanın mahkememize gönderildiği anlaşılmıştır.
Birleşen dava dilekçesi ile davacı vekili; dava konusu çekin otel işletmecisi olan asıl dosya davalısı … A.Ş. Nin bağlı ve tüm paylarının sahibi olan ve bunlarla iç içe geçmiş birleşen dosya davalıları grup şirketlerine ciro edilerek …Bankası A.Ş’ye verildiğini, ciroların danışıklı olduğunu çeki ciro yolu ile devralan … A.Ş ile …Turizm A.Ş’nin …A.Ş ile grup şirket olduklarını, durumdan bilgilerinin olduğunu, yine Halkbankasının da çekin değişimi sırasında kendisine verilen dilekçeler doğrultusunda durumdan haberdar olup çekin bedelsiz kaldığını bildiğini, kötü niyetli olduğunu belirterek bu davalılar yönünden de borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılara usulüne uygun tebligat yapılmış olup, davalı … Bankası A.Ş vekilinin ibraz ettiği cevap dilekçesinde özetle; kıymetli evrakı düzenleyen davacının düzenlediği senetle borçlanmasının doğal sonucu olan temel borç ilişkisindeki sakatlığı ileri süremeyeceğini, soyutluk ilkesinin söz konusu olduğunu, çekin lehtar tarafından üçüncü kişiye devri halinde, üçüncü kişi iyi niyetli sayılacağından keşidecinin lehtar ile arasındaki temel ilişkiyi hamile karşı ileri süremeyeceğini, keşidecinin çekin hamili üçüncü kişilere menfi tespit davası açabilmesi için, üçüncü kişinin çeki bile bile keşidecinin zararına iktisap ettiğini ispat etmesinin gerektiğini, ispat yükümlülüğünün keşideciye ait olduğunu, dava konusu çeklere ilişkin olarak yetkili ve iyi niyetli hamil olan müvekkil bankaya karşı lehtar ile keşideci-davacı arasındaki çekin temelindeki alacak borç ilişkisinden kaynaklanan itirazların ileri sürülemeyeceğinin açık olduğunu, davada müvekkil bankanın davalı olarak gösterilmesinin yanlış olup böyle bir sıfatının bulunmadığını, davacının müvekkil bankaya karşı ileri sürebileceği herhangi bir hakkının mevcut olmadığını, haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın müvekkil banka yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Davacı vekili tarafından dava dilekçesi ile … tarihli taraflar arasındaki ek sözleşme, çek suretleri, … Bankasına yapılan başvuru dilekçesi sureti, ticaret sicil gazete suretleri, davalı şirketlerin iflasın ertelenmesi talepli açtıkları davaya ilişkin mahkeme ara karar sureti, … havale tarihli beyan dilekçesi ile de ilk çeklerin ödemesine ilişkin hesap hareketleri delil olarak sunulmuş davalı … Bankasından dava konusu çek örneği , çekin iktisap sebebine ilişkin tüm belgeler ile dava dilekçesinde bahsi geçen çek değişimine ilişkin başvuru evrakları celp edilmiş, davalı şirketlerin ticaret sicil durumları uyap üzerinden temin edilmiş, davalı şirketlerin iflasın ertelenmesine ilişkin dava dosyası dosyamız arasına celp edilmiş, davacı tanıkları dinlenmiş, bilirkişi incelemesi yaptırılarak tüm deliller toplanmıştır.
Dava, oda kontenjan sözleşmesinde otel işletmecisi şirketin konaklama hizmetini vermemesi sebebiyle avans olarak verilen çekin bedelsiz kaldığı iddiasına dayalı menfi tespit davasıdır.
Davacı acente ile asıl dosya davalısı otel işletmecisi … A.Ş arasındaki … tarihli ek sözleşmeye göre; ek sözleşmenin aynı tarihli oda kontenjan sözleşmesine ek olarak düzenlendiği, acentenin sözleşme gereğince otele avans olarak … keşide tarihli 50.000,00 USD, … keşide tarihli 100.000,00 USD ve … keşide tarihli 100.000,00 USD meblağlı çekleri teslim ettiği, ancak otelden kaynaklı sebeplerle konaklamanın sağlanamaması halinde otelin bu çekleri acenteye iade edeceği, çeklerin kullanılması halinde ise ödemelerini yapacağı hususlarında tarafların anlaşmaya vardığı görülmüştür.
Davacı vekili sözleşme konusu çeklerden ilk ikisinin ödendiğini, … keşide tarihli 100.000,00 USD bedelli çekin ise ödenmediğini,davalı … bankasına rehin ile teslim edilmiş olduğunu, karşılıksız kaşesi vurulduğunu, bankaya yapılan başvurular sonucu çekin iade alınıp yerine dava konusu 89.318 Euro bedelli … tarihli çekin bankaya teslim edildiğini, buradaki amacın kendilerinin ticari hayatta banka işlemlerine devam edebilmeleri ve davalı şirketlerin durumlarını düzeltmelerini beklemek olduğunu belirtmiştir. Gerçekten de davalı bankanın … havale tarihli yazı cevabında gönderdiği, davacı şirket ve davalı şirketler tarafından bankaya yapılan başvuru belgelerinin incelenmesinde, bankadan çeklerin değişiminin talep edildiği görülmüştür.
Dava konusu … Bankası T.A.O’ya ait 89.318 Euro bedelli … tarihli çekin incelenmesinde, keşidecisinin davacı şirket olup lehtarının davalı … A.Ş olduğu, çekin ciro yoluyla sırasıyla birleşen dosya davalısı şirketlere onlardan da birleşen dosya davalısı bankaya teslim edildiği, çeke … tarihinde karşılıksızdır kaşesi vurulduğu görülmüştür. Davalı Banka … havale tarihli yazı cevabında dava konusu çekin … turizm A.Ş’nin bankadan kullandığı kredilerin teminatı olarak iktisap edildiğini belirterek ilgili kredi çerçeve sözleşmesini sunmuştur.
…Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas sayılı dosyasının incelenmesinde … tarihinde davalılar … A.Ş, … turizm A.Ş ve … A.Ş nin de aralarında bulunduğu 6 şirket tarafından iflasın ertelnemesi talepli dava açıldığı, davacılar vekilince sunulan dava dilekçesinde şirketlerin birbirleri ile bağlı iç içe geçmiş şirketler olduğundan bahsedilerek davanın toplu açıldığını belirttiği, yapılan yargılama sonucunda … tarihinde davanın kabulüne karar verilerek davacı şirketlerin iflasının 1 yıl süreyle ertelendiği, Uyap üzerinden temin edilen ticaret sicil bilgilerinde de şirketlerin ortaklarının aynı olup iç içe geçmiş oldukları görülmüştür.
… havale tarihli bilirkişi raporunda; taraflar arasındaki sözleşme uyarınca davacının 3 değil, 4 adet çek düzenlediği bunların … keşide tarihli 50.000 USD bedelli, … keşide tarihli 50.000 USD bedelli (2 adet), … keşide tarihli 100.000 USD bedelli çekler oldukları, davalı şirketlerin ortaklarının aynı olup, aralarında ticari alışveriş ilişkisi olduğuna dair bir kayda özellikle dava konusu çekin davalı şirketler arasında ciro edilmesini gerektiren bir ticari işleme rastlanılmadığı,, davalı bankanın … tarih … nolu kredi kararında davalı … turizmin tüm kredilerinin teminatına, grup firmalarının aval imzası bulunan munzam teminat bonosu alınması şartının yer aldığı, davacı şirketin davalı bankaya hitaben yazdığı çeklerin değişimi talepli dilekçede, çeklerin bedelsiz kaldığından bahsedildiği, davalı … A.Ş’nin de davalı bankadan çek değişimi talebinde bulunduğu, bankanın Hukuk Takip Müşavirliğinin … tarihli görüşü ile itiraza uğrayan çekle uğraşmak yerine … tarihli yeni çek ile değişimi yapılmasının uygun olacağının bildirildiğini, davalı bankanın çekin geçersizliğini bilerek iktisap etmiş olması nedeniyle iyi niyetli sayılamayacağı, davacının diğer davalı şirketlerle de ticari bir alışverişi bulunmadığından, neticeten davacının davalılara herhangi bir borcunun bulunmadığı hususunun mütalaa edildiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamının incelenmesi neticesinde; dava konusu çekin konaklama hizmeti karşılığı avans olarak verildiği tartışmasız olup, davalı … A.Ş davaya yanıt vermeyerek konaklama hizmetini verdiğini iddia ve ispat edememiştir. Bilakis davacı vekilinin … havale tarihli dilekçesi ve ekindeki belgelerden sözleşme gereği davacı tarafça verilen çeklerin karşılığının, bu çeklerin keşide tarihinden bir gün öncesine denk gelecek şekilde …A.Ş tarafından keşide edilen ve davacının lehtarı olduğu …’a ait çeklerle ödenmiş olmaları, konaklama hizmetinin verilmediğini göstermektedir. Somut olayda esas uyuşmazlık, bedelsizlik def’inin ciranta şirketlere ve hamil bankaya karşı ileri sürülüp sürülemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Davacının sözleşme ilişkisi içerisine girdiği ve dava konusu çekin lehtarı olan … A.Ş ile çeki ciro yolu ile devralan birleşen dosya davalısı …Turizm A.Ş ve … Asfalt A.Ş’nin ortaklarının aynı kişiler olup, iç içe geçmeleri, bu hususun vekilleri tarafından iflas erteleme talepli açılan davada da belirtilmiş olması, bilirkişi raporu ile de, aralarında çek alışverişini gerektirecek herhangi bir ticari ilişkinin bulunmadığının belirtilmiş olması nedeniyle bu şirketler arasında organik bağın bulunduğu dolayısıyla davacı keşidecinin temel ilişkiden doğan def’ileri ciranta olan birleşen dosya davalısı şirketlere karşı da ileri sürebileceği kanaatine varılmıştır.
Bilirkişi raporunda; çek değişimine ilişkin davacı ile davalı şirketlerin banka ile olan çek değişimine ilişkin yazışmaları gerekçe gösterilerek bankanın dava konusu çeki geçersizliğini bilerek iktisap etmiş olması nedeniyle iyi niyetli hamil olmadığı belirtilmiş ise de, TBK’nun 133/2 maddesindeki “mevcut borç için kambiyo taahhüdünde bulunulması veya yeni bir alacak senedi yada yeni bir kefalet senedi düzenlenmesi, tarafların açık yenileme iradeleri olmadıkça yenileme sayılmaz.” hükmü dikkate alınarak yapılan değerlendirmede; dava konusu 89.318 Euro bedelli … tarihli çekin, … tarihli 100.000 USD bedelli çek ile değiştirilmesi suretiyle bankaya verilmiş olması, yapılan çek değişiminin yenileme iradesi ile değil, davacı şirketin karşılıksız çıkan çek sebebi ile ticari itibarının zedelenmemesi ve ödeme güçlüğü içerisine düşen davalı şirketlerin mali durumunu düzeltmelerinin beklenmesi amacıyla yapılması nedeniyle hamil olan davalı bankanın ilk çeki yani … tarihli çeki iktisap ederkenki durumunun değerlendirilmesi gerektiği, bu çekle ilgili olarak ise davalı bankanın çekin bedelsizliğini bildiğiyle ilgili olarak herhangi bir iddia ve delilin mevcut olmadığı anlaşılmıştır.
Ancak; davacı taraf dava dilekçesinde, çekin davalı şirketlerin bankadan kullandıkları kredinin teminatı olarak davalı bankaya ciro yolu ile devredildiğini iddia etmiş olup, davalı banka da … havale tarihli yazı cevabında dava konusu çeki … Turizm A.Ş nin bankadan kullandığı kredilerin teminatı olarak iktisap ettiğini belirtmiştir. Bilirkişi raporuyla da irdelenen ve rapor ekinde sunulan bankanın … tarih … nolu kredi kararında, davalı … turizmin tüm kredilerinin teminatına, grup firmalarının aval imzası bulunan munzam teminat bonosu alınması şartının yer aldığı görülmüştür. Poliçeye ait olup çek hakkında da uygulanması mümkün bulunan 6102 sayılı TTK’nın 818. maddesinde rehin cirosu ile ilgili aynı Kanun’un 689. maddesine yapılmış bir atıf bulunmadığından çekte rehin cirosu caiz değildir. Rehin veya bunun sonucunu elde etmeye yönelik olarak teminat amacıyla çekin ciro ile elde edilmesi halinde çeki devir alan kişi yetkili hamil olmayıp, çeke dayalı hakları kullanamaz.
Somut uyuşmazlıkta çekte “bedeli teminattır” gibi rehin amacıyla devri gösteren herhangi bir ciro olmamakla birlikte dava konusu çekin davalı bankaya teminat olarak verilmiş olduğunun banka kayıtları ve bizatihi davalı bankanın yazı cevabından sabit olduğu bu nedenle çekin gizli rehin cirosu ile davalı bankanın elinde bulunduğu ve davalı bankanın dava konusu çekin yetkili hamili olamayacağı sonuç ve kanaatine varılarak neticeten davacının dava konusu çek sebebiyle davalılara herhangi bir borcunun bulunmadığına dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Neden ve kanıtları yukarıda açıklandığı üzere,
1-Asıl dava ile birleşen davanın ayrı ayrı KABULÜ ile;
… Bankası T.A.O.’nın … Şubesine ait … numaralı 89.318,00.-Euro bedelli … keşide tarihli çekten ötürü davacının davalılara BORÇLU BULUNMADIĞININ TESPİTİNE;
Asıl dava yönünden alınması gerekli 20.317,30.-TL harçtan, peşin olarak alınan 5.079,33.-TL harcın mahsubu ile kalan 15.237,97.-TL harcın davalı … AŞ’den ALINMASINA,
Birleşen dava yönünden alınması gerekli 20.103,22.-TL harçtan, peşin olarak alınan 5.025,81.-TL harcın mahsubu ile kalan 15.077,41.-TL harcın birleşen dosya davalıları …t A.Ş., … Turz. A.Ş ve … Bankası AŞ’den ALINMASINA,
Davacı tarafça yapılan asıl dava yönünden dava ilk masrafı 81,60.-TL ve mahkememizde peşin olarak alınan harç gideri 5.079,33.-TL olmak üzere toplam 5.160,93.-TL’nin davalı … AŞ’den alınarak davacıya VERİLMESİNE,
Davacı tarafça yapılan birleşen dava yönünden dava ilk masrafı 81,60.-TL ve birleşen dosyada alınan 5.025,81.-TL peşin harç gideri olmak üzere toplam 5.107,41.-TL’nin birleşen dosya davalıları … A.Ş., … A.Ş ve …AŞ’den alınarak davacıya VERİLMESİNE;
Davacı tarafça yapılan her iki dava yönünden tebligat gideri 259,00.-TL, müzekkere gideri 25,50.-TL, bilirkişi ücreti 1.000,00.-TL olmak üzere toplam 1.284,50.-TL yargılama giderinin tüm davalılardan alınarak davacıya VERİLMESİNE;
Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalanının karar kesinleştiğinde talebi halinde davacıya İADE EDİLMESİNE,
Asıl dava yönünden Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca davada kabul edilen miktar dikkate alınarak hesap edilen 23.795,68.-TL vekâlet ücretinin davalı … A.Ş.’den alınarak davacı tarafa VERİLMESİNE,
Birleşen dava yönündeen Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca davada kabul edilen miktar dikkate alınarak hesap edilen 23.607,64.-TL vekâlet ücretinin birleşen dosya davalıları … A.Ş., … A.Ş ve … AŞ’den alınarak davacı tarafa VERİLMESİNE,
Dair davacı vekilinin ve birleşen dosyada davalı vekilinin yüzüne karşı, diğer davalıların yokluğunda, tarafların HMK’nun 345 maddesi uyarınca gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Antalya Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesinde istinaf kanun yoluna açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulünce anlatıldı.23/03/2018

Katip …
(E-İmzalı)

Hakim …
(E-İmzalı)