Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANTALYA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/398 Esas
KARAR NO : 2023/526
DAVA : Tazminat
DAVA TARİHİ : 09/12/2009
KARAR TARİHİ : 05/09/2023

Mahkememizden verilen … sayılı ilamının İstinaf başvurusunu reddeden Antalya B.A.M … HD’nin … K sayılı ilamına karşı tarafların temyiz başvurusu üzerine Yargıtay … HD’nin … K sayılı ilamı ile bozularak gelmiş olmakla Mahkememizin 2019/398 E sayılı esas sırasına kaydedilerek yapılan açık yargılamaları sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle: Tarafları ve/veya idaresi … ve … … olan, mülkiyeti … Genel Müdürlüğüne ait … yüzölçümüne sahip … Mah. … Ada … üzerinde, dilekçelerine ekli … ölçekli İmar Planında “…” olarak tanımlanan ve (A) ile gösterilen … … lik bölümde, vaziyet planında yerleri gösterilen … kriterlerine uygun … adet seyirci kapasiteli stadyum, … adet seyirci kapasiteli uluslararası standartlara uygun çok amaçlı … ile, mülkiyeti … Müdürlüğü’ne ait … Mahallesinde bulunan … Ada … Parsel üzerinde eklli … ölçekli İmar planında ” …” olarak tanımlanan ve vaziyet planında yerleri gösterilen … adet seyirci kapasiteli kapalı yüzme havuzu ve … adet seyirci kapasiteli … ile (peyzaj dahil) çevre düzenlenmesinin, … taşınmazın ifraz edilerek, … … lik kısmının ticari alan olarak mülkiyet hakkının … … A.Ş ve sözleşme harici … … … … Ticaret ve Sanayi A.Ş. ortaklığına ait olacağı arsa karşılığı inşaat yapım ihalesinin ” …- … Ortaklığı” tarafından kazanıldığını, … ile … tarihinde Antalya … Noterliği’nde … yevmiye numaralı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, daha sonra …, …’nın ortaklıktaki %49 hissesinin … tarih ve … sayılı … Başkanlığı’nın “Olur” kararı ile devir aldığını, … … A.Ş ile müvekkili davacı şirket arasında konusu, alt müteahhitlik ve ihaleye konu eski … Ada … Parselden sözleşme gereği ifraz edilerek ayrılan ve yeni … Ada … kayıtlı … … arazinin ve bu arazi üzerine inşa edilecek ticaret merkezinin mülkiyetinin müvekkili şirkete … tarihli sözleşme ile devredildiğini, bu sözleşmenin temel dayanağının … A.Ş ile … arasında imzalanan sözleşme olduğunu, … tarihli sözleşme gereği müvekkili şirketin ihalenin onaylandığı tarihten bugüne kadar her türlü masraf, ihale bedeli, gider, vergi, resim harç, sigorta, bağış, noter masrafı, iskan, proje bedelleri, şantiye kurulum bedelleri, alt taşeronlarla yapılan sözleşmeler ve bunlardan doğan her türlü bedeller, yapım/imalat bedelleri, yatırım ve nakit vs.yi karşıladığını, işin yapılmasını ve yürütülmesini kusursuz olarak tam zamanında yerine getirdiğini, gerek … tarihli ve gerekse bu sözleşmenin temelini oluşturan … tarihli sözleşmeden doğan tüm edimlerini eksiksiz ve sözleşmeye uygun olarak ifa ettiğini, … Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile sözleşmelere konu … ada … kayıtlı … … taşınmaz hakkında … imar planı değişikliği yaparak …/Ticari alan olan bu taşınmazın imar planını … lik alanda … Hizmet ve Sosyal Tesis Alanı olarak düzenlediğini, daha sonra bu durumu ve … tarihli sözleşmenin ifasının imkansız hale geldiği hususunun … tarihinde … … A.Ş’ye tebliğ ettiğini, iş bu yazının da … Sanayi ve Ticaret A.Ş tarafından bir üstü yazı ile müvekili davacı şirkete bildirildiğini, bundan sonra müvekkili ile … … A.Ş arasında … tarihli Sulh, İbra ve Temlik Protokolü akdedildiğini, buna göre … … A.Ş tarafından sözleşmeler, gerekse diğer tüm hukuki ilişki ve vakıalardan doğan tüm hak ve alacaklar ile bu hak ve alacakların talep vs tüm haklarının müvekkiline temlik ve devir edildiğini, bu durumun müvekkili şirket tarafından … tarihli yazı ile ve Antalya …Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile …’ne bildirildiğini, … kararını Antalya … Mahkemesi’nin … tarih, … esas ve … karar sayılı kararına dayandırdığını, bu kararda “blok boyu ve derinlik şartı aranmaz” plan notuna ilişkin olduğunu, uyuşmazlık konusunun yalnızca bundan ibaret olduğunu, mahkeme kararının söz konusu taşınmazın ticaret alanı niteliğini değiştirmeyi gerektirmediğini, bu kararın ne bildirim tarihinde ne de şu an itibariyle kesinleşmiş bir karar olmadığını, …’nin … tarihinde almış olduğu … sayılı kararı ile iddia edildiği gibi bir hukuki zorunluluğu yerine getirmediğini, ortaya çıkan bu değişikliğin …’nin bahse konu yargı kararının kapsamını aşan keyfi idaresinin neticesi olduğunu, …’nin … tarihli fesih bildirim yazısının tebliği üzerine Antalya … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş ve Antalya … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyaları ile ayrı ayrı tespit yaptırdıklarını, tespit raporlarını dosyaya sunduklarını, davalının hiçbir haklı sebep olmadan sözleşmeyi fesh ettiğini, BK. nun 96 ve yine BK.nun 26. ve 105. maddeleri uyarınca müspet zararların ve munzam zararlar ile yoksun kalınan kazançların giderilmesi gerektiğini, Antalya … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyası ile yaptırılan bilirkişi raporunda detayları kalem kalem belirtilen ve sabit bulunan hak ve alacakları, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile, … TL ile yine sözleşme gereği gibi ifa edilseydi müvekkili tarafından iktisap edilecek arazi üzerine hali hazırda projlendirilmiş bulunan yapının inşası ve müvekkili tarafından gerek bu yapının gerekse arazinin ticari olarak ve her türlü suretle kullanımı neticesinde elde edilecek ve müvekkilinin kusuru dışında gelinen bu halde yoksun kalınan kazanç vs olarak müspet zararı oluşturan hak ve alacakları olan yaklaşık … TL olmak üzere toplam … TL olduğunu beyan ederek, davanın kabulü ile, şimdilik … TL nin reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle: Müvekkili …’nin gayrimenkul sahibi … … ve … Müdürlüğü ile yaptığı anlaşma ile dava konusu gayrimenkullerin imar planlarını düzenlediğini ve sözleşmedeki anlaşılan şekle, yasal mevzuata uygun hale getirdiğini, bu alanlara yapılacak olan … komplekslerini ihaleye çıkardığını, davacı tarafın bu ihaleyi …. TL+KDV ödemeyi taahhüt ederek ihaleyi kazandığını, davacı tarafın inşaatlara başladığını, hafriyat sahasında ihaleye çıkılmadan önce … tarafından … … ve … Müdürlüğü ile yapılan anlaşmaya uygun olarak dava konusu alanların imar planını değiştiren … Meclis Kararının … Mahkemesi’nce iptal edildiğini, iptal neticesi İmar Planlarının yeniden düzenlendiğini ve anlaşmaya devam etmenin hukuken mümkün olmadığının davacı tarafa ihtar edildiğini, … Mahkemesinin kararı karşısında … Meclisi tarafından, davacının talep ettiği şekilde karar alınması halinde alanda yer alacak yapıların şekli, tipi, alanı, … sinin değişeceğini, 2 ayrı … ortaya çıkacağını, daha önce blok boyu derinliği aranmaz şartına uygun olarak yapılan tüm düzenlemelerin değişeceğini, yeni bir durum ve inşaat tipi ortaya çıkacağından, bu işe devam edilmesini beklemenin ve talep etmenin hukuka uygun bir talep olmadığını, davacı tarafından yapılan tespitlerde alınan bilirkişi raporlarının birbiri ile çelişkili olduğunu, yapılan işlerin projesine uygun olup olmadığını, hatta ortada onaylı bir proje olup olmadığının incelenmediğini, bu raporların her üçünün de incelemelerini yaparken idareden hukuken alması gerekli işe başlama vb. belgelerin olup olmadığını sormaya gerek duymadığını, sanki yüklenici kusursuz ve tüm edimlerini yerine getirirken, idarenin birden bire işi durdurmasından sonra doğan zararın hesaplanması yoluna gidildiğini, idarenin zararı var mı yok mu incelenmediğini, bilirkişi raporlarını kabul etmediklerini, davacının dava dilekçesinde belirttiği blok boyu derinliği aranmaz şartının esaslı bir şart olduğunu, bu şartın iptal edilmiş olmasının tüm işin, inşaatın, yapıların, alanların şeklini, boyutlarını, m2lerini değiştireceğini, idarenin bu esaslı değişikliği ile bu işe devam etme mecburiyetinde tutulamayacacağını, mahkeme kararlarının uygulanması için temyiz aşamasının beklenilmesine mecburiyet olmadığını, asıl olan mahkeme kararlarının uygulanması gerektiğini, sözleşmenin fesh edilmediğini, bildirim yapılmadığını, idarenin tek yaptığının mahkeme kararına uygun olarak yeniden düzenleme yapmak olduğunu, davacı tarafın bu düzenlemenin kendi istediği şekilde olmamış olmasından dolayı idareyi kusurlu davranmakla sorumlu tutmasının hukuka uygun olmadığını, dava konusu tazmin edilmesi istenilen zararların sorumlusunun müvekkili davalı olmadığını, talep edilen zararların dayanağının olmadığını, dava konusu edilen ve bilirkişi raporlarında yapıldığı bildirilen iş ve işlemlerin tamamının idarenin izin ve bilgisi dışında yapıldığını, inşaatların ruhsatlarının olmadığını, sadece sözleşmenin imzalanmış, ihalenin kazanılmış olmasının tek başına işe başlamak için yeterli olmadığını, ihale şartnamelerinde ve sözleşmede işin ruhsatının alınması gerektiğinin açıkça belirtildiğini, işe başlama tutanağının, … onaylı betonarme projelerinin, işe başlama izni, yer teslim tutanağı, hafriyat izni olmadığını beyan ederek, zarar, ziyan, tazminat talep etme hakları saklı kalmak kaydı ile, davanın … ve … Müdürlüğü’ne ihbarını ve davacının haksız taleplerini içerin davasının reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Taraf vekilleri delillerini bildirmiş, Alt Müteahhitlik Sözleşmesi, Sulh İbra ve Temlik Protokolü, … Ruhsatı, İşe Başlama Tutanağı, Fesih Yazısı, … Meclis Kararı, Sulh Hukuk Mahkemesince alınan bilirkişi raporu, … Hukuk Mahkekemesince alınan bilirkişi raporu, …Hukuk Mahkemesince alınan bilirkişi raporu, … Hisse Devri Protokolü, …-… arasında imzalanan sözleşme, Meclis Tutanakları, Encümen Kararları, Komisyon Kararları, … Kişilik Stadyum, … Kişilik … ait … Müdürlüğü ve … Onaylı Vaziyet Planları, … … …’na ait … … onaylı Vaziyet Planı, Sözleşmeler gereği projelendirilen ve yapımına başlanan inşaatlara ilişkin görseller, 3D Animasyonlar, Fotoğraflar, … Proje Danışman Raporları, 3D Proje Çizimleri, Yapılan İş ve İmalatların Davalı … ve İdarece Yetkilendirilen Kontrolör Tarafından Bilindiği Denetlendiği ve Onaylandığına ilişkin Belgeler, Sözleşme gereği ifa edilen iş ve imalatlar için sarf edilen bedellere ilişkin belgeler, Alışveriş Merkezi ve Residence Mimari avan projesi, hafriyat planı ve kesitleri, …, Elektrik Projesi ve Raporu, Mekanik Projeleri ibraz edilmiş dosya içerisine konulmuştur.
Antalya … Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı tespit dosyası getirtilmiş, dosya içerisine konulmuştur. İncelenmesinde; Tespit isteyen … Ltd.Şti vekilinin talebi üzerine Antalya ili … ilçesi … Mah. … Ada …parseller ile … Mah. … Ada … Parsel sayılı taşınmazlarda bulunan şantiye sahasında İnşaat Mühendisi Bilirkişi…, Kadastro Fen Bilirkişisi …, Muhasebeci…, Hukukçi Bilirkişi Av. … refakate alınarak keşif yapıldığı, keşif sonrası bilirkişilerin raporlarını ibraz ettikleri anlaşılmıştır.
Antalya …Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyası getirtilmiş, dosya içerisine konulmuştur. İncelenmesinde; Tespit isteyen … Tur… Tic ve San.Ltd.Şti vekilinin talebi üzerine, tespite konu … ili merkez … Mah. … Ada … ve … Parseller ile … Ada … Parsel sayılı taşınmazlar üzerinde bulunan şantiye sahasında İnşaat Müh Bilirkişi …, Hukukçu Bilirkişi …, Mali Müşavir Bilirkişi …, Kadastro Teknisyeni Bilirkişi … refakate alınarak keşif yapıldığı, keşif sonrası bilirkişilerin raporlarını ibraz ettikleri anlaşılmıştır. Bilirkişiler raporlarında sonuç olarak; sözleşmenin haksız feshedildiğini, işin ifası için … TL harcandığını, müspet zarar tutarının …, TL olduğunu beyan etmişlerdir.
Antalya … Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyasında, … Müdürlüğü vekilinin talebi üzerine, refakate İnşaat Mühendisi Bilirkişi … alınarak keşif yapılmıştır. Keşif sonrası bilirkişi raporlarını ibraz etmiştir. Raporda sonuç olarak; … tarihli Eser Sözleşmesi gereği, Antalya Merkez … Mah. … ada … nolu parsel üzerinde bulunan bir takım eski tesislerin yıkılmış olduğunu, sözleşmede yapılması üstlenilmiş olan … kriterlerine uygun … seyirci kapasileti çok amaçlı futbol sahası inşaatında saha tanziminin yapıldığı, projelerin hazırlanarak zemin etütlerinin yapıldığı, inşaat ruhsatlarının alınarak projeye uygun olarak gerekli hafriyatın ve doğlu işlerinin yapılmış oluduğu, inşatın gelmiş olduğu seviyenin %6 olduğu ve yapılan imalatlar bedelinin tespit tarihi itibariyle toplam … olduğu, sözleşmede yapılması üstlenmiş olan … seyirci kapasileti … inşatında saha tanziminin yapıldığı, projelerin hazırlanarak zemin etütlerinin yapıldığı, inşaat ruhsatlarının alınarak projelere uygun olarak gerekli hafriyatın ve dolgu işlerinin yapılmış olduğu, temel ve su basmanın bir bölüm betonarme işlerinin yapılmış olduğu, inşaatın gelmiş olduğu seviyenin %13 olduğu ve yapılan imalatlar bedelinin tespit tarihi itibarı ile toplam … TL olduğu, sözleşme gereği tespite karşı tarafa devredilmiş olan Antalya Merkez … Mah. … ada … nolu parsel üzerindeki … Stadyumu ve … Merkez … Mah. … ada … nolu parsel üzerindeki … salonunda tespite karşı taraf olan … tarafından … tarihli sözleşmede belirlenmiş olan tüm bu şartların yerine getirilmiş olduğu, Antalya Merkez … Mah. … Ada .. nolu Parsel üzerinde yapılacak tesisler nedeniyle, tasfiye halindeki yüzme havuzunun ve … … Salonunun yıkılmasının gerekmekte olduğu kararına varılarak, taraflar arasında … tarihinde imzalanan ek sözleşmeye göre … Mah. … Ada … parsel üzerinde 2 yıl içinde tamamlanacak olan, … kişi seyirci kapasileteli Uluslararası standartlarda teknolojiye uygun … inşaatında sadece hafriyet ve dolgu imalatlarının yapılmış olduğu, inşaatın gelmiş olduğu seviyenin %4,50 olduğu ve yapılan imalat toplam bedelinin tespit tarihi itibariyle … TL olduğu, 2 yıl içinde tamamlanacak olan … kişi seyirci olimpik kapalı yüzme havuzu inşaatında, inşaatın gelmiş olduğu seviyenin %4.50 olduğu ve yapılan imalat toplam bedelinin tespit tarihi itibari ile … TL olduğu belirtilmiştir.
Antalya … Mahkemesinin … tarihli … Esas sayılı yürütmenin durdurulmasına ilişkin karar örneği getirtilmiş dosya içerisine konulmuştur. İncelenmesinde; Davacının … Müdürlüğü, davalının … Başkanlığı olduğu, … tarihli … nolu, … Ada … Parselin … Hizmet (yönetim) ve Sosyal Tesis Alanı olarak belirlenmesine dair kararın yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce, İnşaat Mühendisi Bilirkişi …, Mimar …, Hukukçu Bilirkişi … refakate alınarak mahallinde … tarihinde keşif sonrası bilirkişi heyetince düzenlenen rapor, yapılmıştır. Keşif sonrası bilirkişiler … havale tarihli raporlarında sonuç olarak; davalı …, davacı yükleniciye verilen işe ait imar planlarının … Mahkemesince iptal edilmesi ile yüklenicinin işinin fesih edilmiş olduğu, davacının bu hususta herhangi bir kusurunun bulunmadığı, ancak dosya kapsamına göre sözleşmenin ifasının imkansızlığı nedeniyle feshi veya sözleşmenin davalı idarece haksız feshedildiğinin kabulünün mahkemenin takdirinde olduğu, davalı … yeni yapılacak plan tadilatlar ile davacı yükleniciye sözleşmenin devamı olanağını sağlayabileceği, bu durum ve yerleşmiş Yargıtay içtihaları nazara alındığında yüklenicinin yapmış olduğu fiziki imalat bedeli ile sözleşmenin gereği gibi ifa edilmesi durumunda davacı şirketin yoksun kaldığı kârın davalı yanca davacıya ödenmesi gerektiği, ancak oluşan zararda ve gelir kaybında davacı yüklenicinin “basiretli tacir” yükümlülüğünün, zararın artmasına neden olmamak yükümlülüğünün gözetilmesi gerektiği, davacı şirketin dava dışı … İnş ve Tc. A.Ş’ye yapmış olduğu ödemeler toplamının … TL olduğu, bu yapılan ödeme tutarına faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda ödeme tarihlerinden dava tarihine kadar işlemiş faizi miktarının … TL olduğu, davacı şirketin … …&… sipariş ettiği demir karşılığında … TL tutarında ödeme yaptığı ve bu ödeme karşılığında demir teslim almadığı, davacı şirketin adı geçen …&… firmasında bu miktarı tahsil edememesi durumunda, bu miktar kadar zararının oluşacağı, davacı şirketin … … Ltd.Şti firmasına sipariş ettiği demir karşılığında … TL tutarında ödeme yaptığı ve bu ödeme karşılığında demir teslim almadığı, davacı şirketin adı geçen … … Ltd.Şti firmasından bu mikarı tahsil edememesi durumunda, bu miktar kadar zararının oluşacağı, davacı şirketin, sözleşmelerin düzenlendiği tarihlerden dava tarihine kadar olan süreçte genel giderler toplamının … TL olduğu, davacı şirket ortağı olan …’in şirkete sermaye haricinde koyduğu paralar nedeniyle bakiye alacağı olan … TL’ye faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda ödeme tarihlerinden dava tarihine kadar işlemiş avans faizi miktarının … TL olduğu, davacı şirket ortağı olan …’in sermaye haricinde davacı şirkete verdiği dövizli ödemelere faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda, ödeme tarihlerinden dava tarihine kadar işlemiş faiz miktarının … TL olduğu, davacı şirket ortağı olan …’ın sermaye haricinde davacı şirkete verdiği dövizli ödemelere faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda, ödeme tarihlerden dava tarihine kadar işlemiş faiz miktarının … TL olduğu, davacı şirketin dava konusu olan sözleşmelerin iptal tarihinden sonra herhangi bir gelir elde etmediği, defter kayıtlarına göre başka iş yaparak kazanç elde etmediği, davacı şirketin … ve … Mahallesinde yapmış olduğu inşaat imalatlarının dava tarihi itibariyle KDV dahil bedelinin … TL olduğu, davacı şirketin … ve … mahallelerinde yapamadığı inşaat imalatlardan ötürü mahrum kaldığı karın dava tarihi itibariyle KDV dahil bedelinin … TL olduğu, davacı şirketin huzurdaki davada yaptığı inşaat imalat bedelleri ile yapamadığı inşaat imatlarından ötürü oluşan kar kaybına ilişkin toplam talebinin … TL olduğu belirtilmiştir.
… Mahkemesi’nin iptal kararının imar planındaki blok boyu ve derinliği şartı aranmaz plan notuna ilişkin olarak bu iptalin davalı … tarafından imar planında esaslı değişiklik yapmasını zorunlu kılıp kılmadığı ve bu iptal nedeniyle tek başına sözleşmenin ifasının imkansız olup olmadığı, davacı ve davalı tarafın bilirkişi raporuna itirazlarının tamamını karşılayacak şekilde bilirkişilerden ek rapor alınmasına karar verilmiştir. Bilirkişiler … tarihli ek raporlarında sonuç olarak; BK.nun 117. maddesi ile sözleşmenin 15. maddesi gözetildiğinde, davalı … ifa imkansızlığı nedeniyle sözleşmenin son bulduğunu bildirimde farklı olduğu, yani sözleşmeye konu imar planında esaslı değişikliğin zorunlu olduğu, bu nedenle ifanın imkansız olduğu, sözleşmenin, ifanın imkansızlığı nedeniyle son bulduğu, mahkemece alınacak karara göre, ifanın imkansızlığının kabul edilip edilmemesi sonucuna göre, ayrı ayrı hesaplamaların önceki raporda mahkemenin bilgisine sunulduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce, davalı vekilinin … tarihli dilekçesindeki beyan ve itirazlar ile davacı vekilinin … tarihli dilekçesindeki beyan ve itirazlarını tek tek karşılar şekilde bilirkişi kurulundan ek rapor alınmasına karar verilmiştir. Bilirkişiler … tarihli ek raporlarında sonuç olarak; davalı … ifa imkansızlığı nedeniyle sözleşmenin son bulduğu, bildirimde haklı olduğu, sözleşmenin, ifanın imkansızlığı nedeniyle son bulduğu, bu sonuçta tarafların kusursuz olduğu, davacı şirketin davacı sıfatının temlik sözleşmesi gereği bulunduğu, davacı alacaklarının BK.117 maddesine göre ve sözleşmenin 15.maddesi gözetilerek hesaplanması gerektiği, buna göre; 1-Dava dışı … İnş. ve Tic. A. Ş. ye yapmış olduğu ödemeler toplamının … TL olduğu, bu yapılan ödeme tutarına faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda ödeme tarihlerinden dava tarihine kadar işlemiş avans faizi miktarının … TL olduğu, 2- Davacı şirketin … Firmasına sipariş ettiği demir karşılığında … TL tutarında ödeme yaptığı ve bu ödeme karşılığında demir teslim almadığı, davacı şirketin adı gecen … firmasından bu miktarı tahsil edememesi durumunda, bu miktar kadar zararının oluşacağı, 3-Davacı şirketin … … Ltd. Şti. firmasına sipariş ettiği demir karşılığında … TL tutarında ödeme yaptığı ve bu ödeme karşılığında demir teslim almadığı, davacı şirketin adı geçen … … Ltd. Şti. firmasmdan bu miktarı tahsil edememesi durumunda, bu miktar kadar zararının oluşacağı, 4-Davacı şirketin, sözleşmelerin düzenlendiği tarihlerden dava tarihine kadar olan süreçte genel giderler toplamının … TL olduğu, 5-Davacı şirket ortağı olan …’in şirkete sermaye haricinde koyduğu paralar nedeniyle bakiye alacağı olan … TL ye faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda ödeme tarihlerinden dava tarihine kadar işlemiş avans faizi miktarının … TL olduğu, 6-Davacı şirket ortağı olan …’in sermaye haricinde davacı şirkete verdiği dövizli ödemelere faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda, ödeme tarihlerinden dava tarihine kadar işlemiş faiz miktarının … TL olduğu, 7-Davacı şirket ortağı olan …’m sermaye haricinde davacı şirkete verdiği dövizli ödemelere faiz uygulanmasının kabul edilmesi durumunda, ödeme tarihlerden dava tarihine kadar işlemiş faiz miktarının … TL olduğu, 8-Davacı şirketin, dava konusu olan sözleşmelerin iptal tarihinden sonra her hangi bir gelir elde etmediği, defter kayıtlarına göre başka iş yaparak kazanç elde etmediği, 9-Davacı şirketin, Bahcelievler ve … Mahallelerinde yapmış olduğu inşaat imalatlarının, sözleşmenin 15. maddesi gereği dava tarihi itibariyle müteahhitlik karsız KDV dahil bedelinin … TL olduğu, 10-Davacı şirketin, … ve … Mahallelerinde yapamadığı inşaat imalatlardan ötürü mahrum kaldığı karın dava tarihi itibariyle KDV dahil bedelinin … TL olduğu,
11-Davacı şirketin huzurdaki davada yaptığı inşaat imalat bedelleri ile yapamadığı inşaat imalatlarından ötürü oluşan kar kaybına ilişkin toplam talebinin … TL olduğu belirtilmiştir..Dava konusu taşınmazların bulunduğu alandaki plan notunun mahkeme tarafından iptal edilmesinden önceki inşaat durumu ve plan notunun iptalinin sonrası inşaat durumunun ne olduğu, buraya yapılacak bina veya inşaatlarla ilgili olarak her iki durumda nasıl bir değişiklik meydana geldiği, bu durumun taraflar arasındaki sözleşmeyi ne şekilde etkileyeceği, bu etkinin sözleşmenin ifasını imkansız hale getirecek nitelikte olup olmadığı hususunda önceki bilirkişi heyetinden ek rapor alınmasına karar verilmiştir. Mimar-Mühendis Bilirkişi …, İnşaat Mühendisi Bilirkişi … … tarihli 3. ek raporlarında sonuç olarak; Antalya … Mahkemesi tarafından dava konusu taşınmazların bulunduğu alandaki plan notunun iptal edilmesinden önceki inşaat durumu ile plan notunun mahkeme tarafından iptal edilmesinden sonra parsel üzerine yapılacak inşaat emsalinde herhangi bir değişikliğin söz konusu olmadığı, plan notunu iptal eden Antalya … Mahkemesinin kararında sadece “Blok boyu ve derinliği aranmaz” ibaresinin iptal edilmiş olduğu, … Meclisinin Antalya … Mahkemesinin almış olduğu “Blok boyu ve derinliği aranmaz” ibaresinin kaldırılması kararı yerine, parselin durumunu … Hizmet (Yönetim) ve Sosyal Tesis Alanı” olarak değiştirmiş olduğu, bu durumun yükleniciye sözleşme ile verilecek olan … Ada … Parselde yapacak olduğu binaların yapılmasını imkansız hale getirdiği gibi, taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin de ifasını imkansız hale getirdiği belirtilmiştir.
Mahkememizce, davacı asıl yüklenicinin zararlarını temlik aldığını iddia ettiğinden, temlik alanın zararı ancak asıl yüklenicinin sözleşmenin feshi nedeniyle uğradığı ya da uğrayacağı zarar ile sınırlı olacağından, asıl yüklenicinin zararının bulunup bulunmadığı ve uğradığı zarar ve kar kaybı ile ilgili ticari defter ve belgelerin incelenmesine, bu amaçla … Nöbetçi Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılmasına, seçilecek akademisyen bir hukukçu bilirkişi ile muhasebeci, mimar ve inşaat mühendisinden oluşacak bir heyete dosya ve ticari defter ve belgelerin sunularak rapor alınmasına karar verilmiştir. … … Ticaret Mahkemesi’nce seçilen bilirkişiler Mimar …, Mali Müşavir …, İnşaat Mühendisi …, … Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde görevli Prof Dr. … havale tarihli raporlarında sonuç olarak; Dava dışı şirketin … TL harcama bedeli ve … TL kar kaybı olmak üzere dava dışı şirket aleyhine … TL zarar oluştuğu, mahkemece, davacı, asıl yüklenicinin zararlarını temlik aldığını iddia ettiğinden, temlik alanın zararı ancak asıl yüklenicinin sözleşmenin feshi nedeniyle uğradığı yada uğrayacağı zarar ile sınırlı olacağının belirlenmesi nedeniyle, davacının huzurdaki dava ile tahsilde mükerrerlik olmaması koşulu ile … TL asıl alacak talebinde bulunabileceği, davacı şirket tarafından davaya konu iş nedeniyle … aleyine … TL asıl alacak talebi ile ilamsız icra takibi başlatıldığı mahkemece icra takipdosyası ile yapılan tahsilatlar gözönünde bulundurularak, hüküm kurulmasının yerinde alacağı sonuç ve kanaatine varıldığını beyan etmişlerdir.
Davacılar vekili mahkememize vermiş olduğu … tarihli dilekçesi ile dava değerini ıslah ettiklerini, dava dilekçesinde … TL talep ettikleri talep miktarlarını artırarak … TL ye yükselttiklerini beyan etmiş, ıslah ettikleri miktar üzerinden … TL harç yatırdığı anlaşılmıştır.
Mahkememizce, Antalya … Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş Antalya … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş, Antalya … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyaları ve dosya içindeki mahkemece alınan bilirkişi raporları birlikte değerlendirilerek sözleşmenin fesih tarihindeki inşaaat seviyesine göre davacı tarafın talep edebileceği menfi zararlar ile fesih tarihinden önce 3. kişilerle yapılan inşaat ve işletme sözleşmeleri de değelerledirlmek suretiyle oluşacak müspet zarar hususunda ek rapor alınmasına, menfi zarar hesaplanırken ödeme belgesi olan ve olmayan harcamaların ayrı ayrı gösterilmesinin istenmesine karar verilmiştir. Bilirkişiler Mimar …, Mali Müşavir …, İnşaat Mühendisi …, … Üniversitesi Hukuk Fakültesinde görevli Prof Dr. … havale tarihli raporlarında sonuç olarak; davacının dava konusu iş nedeniyle mahrum kaldığı kâr tutarının … TL olduğu, davacının katlandığı maliyet tutarının (fiziki imalat bedeli) … TL olduğu, tahsil edilen … TL çıkartıldığında … TL kaldığının hesaplandığı, davacının davalıdan talep edebileceği toplam tutarın … TL olduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce, davacının elde edeceği toplam … ve otopark alanının birinci rapordan farklı olduğu belirtilerek birinci rapordan uzaklaşmalarının sebebinin ne olduğu, belirlenen miktarın neye göre belirlendiği, fesihten sonra yapılan masrafların menfi zarar içinde değerlelndirilip değerlendirilmediği ve sebebi, ayrıca raporlarında menfi ve müspet zararların ayrı kalemler halinde belirlenmediği anlaşılmakla, müspet zarar ve menfi zararların ayrı ayrı kalemler halinde belirlenmesi, özellikle menfi zarar kapsamına giren zararların nelerden ibaret olduğu ve bunların hangi tarihte yapıldığının ayrı ayrı belirtilmesi, imalat bedeli kapsamında değerlendirilen menfi zararların ayrı olarak belirlenmesi ve taraf vekillerinin rapora itirazlarına belirttikleri hususlar hakkında ek rapor alınmasına karar verilmiştir.Bilirkişiler … havale tarihli raporlarında sonuç olarak; kök rapor tanziminde bilirkişi heyetine verilen görevin, davacı, asıl yüklenicinin zararlarını temlik aldığını iddia ettiğinden, temlik alınan zararı ancak asıl yüklenicinin sözleşmeyi feshi nedeniyle uğradığı yada uğrayacağı zarar ile sınırlı olacağından, asıl yüklenicinin zararının bulunup bulunmadığı ve uğradığı zarar ve kar kaybının tespiti olduğundan bu doğrultuda (dava dışı) … A.Ş. yönünden yapılan değerlendirmeler ile rapor tanzim edildiğini, kök rapor sonrası mahkemece, … tarihli duruşmada, Antalya … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş Antalya …Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş, Antalya … Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyaları ve dosya içindeki mahkemece alınan bilirkişi raporları birlikte değerlendirilerek sözleşmenin fesih tarihindeki inşaaat seviyesine göre davacı tarafın talep edebileceği menfi zararlar ile 3. kişilerle fesih tarihinden önce yapılan inşaat ve işletme sözleşmeleri de değerlendirilmek suretiyle oluşacak müspet zarar hususunda ek rapor düzenlenmesinin istenmesine, menfi zarar hesaplanırken ödeme belgesi olan ve olmayan harcamaların ayrı ayrı gösterilmesinin istenmesine karar verildiğini, 1. ek raporun verilen bu görev doğrutusunda düzenlendiğini, … tarihli kararla verilen görev doğrultusunda; taraf vekillerinin itiraz ve beyanları da değerlendirilerek; menfi zararın … TL olarak tespit edildiğini, bu zararın “… TL” sinin belediyeden icra yoluyla tahsil edildiğinin anlaşıldığını, menfi zararların müspet zararla birlikte talep edilemeyeceği görüş ve kanaatine varıldığını, tüm dosya kapsamı ve ekleri yeniden incelendiğinde, …’nce düzenlenen … tarihli kar hesaplaması tablosu ( 16 ayrı imza mevcut olup ) dikkate alındığını, emsal dışı olup, toplam inşaat alanı itibariyle maliyete konu alan tespit edilerek yapıların sınıf ve grupları esas alınarak maliyet bedeli hesabı yapıldığını, (Maliyete konu … … fazla alan maliyet bedeli içinde katlanması gerekli bedel olarak tespit edildiğini ve bu yönde hesap yapıldığını (bu hesap kurum lehine olup maliyet bedelini artıran yüklenici karını düşüren bir hesaptır), katlanılacak maliyet bedeli … TL, …+KONUT satışından elde edilecek bedel … TL, bu doğrultuda; müspet zarar ( TBK mad.484) Yargıtay içtihatları çerçevesinde eksiltme yöntemi esas alınarak … TL olarak hesap edildiğini, her ne kadar daha önce davacı firmanın %50 iş alabilirliği mütala edilmiş ise de; başka işten sağladığı veya sağlamaktan kaçındığı değerlerin düşülmesi gerektiği hususunda, davalı tarafın davacının başka iş yaparak sağladığı veya kasten sağlamaktan kaçındığı bir işi belgelememiş olduğu, bu yönde kurulun bir tespit yapmasının da mümkün olmadığını, bu durumda sağlanma imkanı olan bir işten kaçınıldığı söz konusu edilemediğinden, kar kaybından düşülecek bir bedelin de söz konusu edilemeyeceği görüşüne varıldığını, teknik değerlendirmelerle; yerel bilirkişilerin raporlarında belirlediği … TL/… birim değerden gidilerek, bölgesel olarak %82 kâr marjlı iş alımının uygun olduğu anlaşılmakla, %18 azaltma uygun görüldüğünü, ayrıca yüklenicinin yapacağı …+konut inşaat işinde %13 sigorta, vergi, şantiye giderleri vb. yapılmadığından sağlanan tasarruf olarak değerlendirildiğini, toplam %18+%13=%31 azaltma ile; mahrum kalınan kar (müspet zarar) bedeli: … TLx(1-0.31=) 0,69=… TL olarak hesap edildiğini, bu miktardan davacının belediyeden icra yoluyla tahsil ettiği “… TL” nin düşülmesi gerektiğini beyan etmişlerdir.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucu;
“Dava, sözleşmenin haksız feshi sebebiyle uğranılan müspet ve menfi zararların tahsili istemine ilişkindir.
Davacı taraf, dava konusu işin ihale sonucu dava dışı … İnşaat AŞ-… AŞ ortaklığı tarafından kazanıldığını, bu ortaklık ile davalı … arasında … tarihinde işin yapımına ilişkin sözleşme imzalandığını, daha sonra ortaklığı oluşturan … AŞ’nin hisselerini … İnşaat AŞ’ye devrettiğini, davalı …’nin bu hisse devrine “Olur” verdiğini, müvekkili şirketin de … tarihinde … İnşaat AŞ ile yaptığı taşeronluk sözleşmesi ile işin anahtar teslimi yapım işini üstlendiğini, sözleşme sonrası inşaatın müvekkili şirket tarafından yürütüldüğünü, ancak davalı idarece dava konusu parsele ilişkin imar planının idari yargı kararı uyarınca iptâl edildiği ve dayanağı kalmadığı gerekçesiyle sözleşmenin feshedildiğinin bildirildiğini (fesih tarihi …), fesihte davalının kusurlu olduğunu, bu nedenle zarara uğradıklarını belirterek, uğradıkları menfi ve müspet zararların tazminini talep etmiştir.
Davalı vekili, davacı tarafın aktif husumet ehliyetinin olmadığını iddia etmiş ise de, … tarihli sözleşmenin tarafı olan … AŞ’nin … tarihli “Sulh ve İbra, Temlik Protokolüdür” başlıklı sözleşme ile … tarihli sözleşmeden doğan haklarını davacı … İnş. Ltd. Şti.ne devrettiği, BK. 162-163 maddeleri uyarınca alacağın temlikinin davalı kurumunun rızasına bağlı olmadığı anlaşıldığından davacının aktif dava ehliyetinin olduğu anlaşılmıştır.
Davada, taraflar arasındaki uyuşmazlık, … tarihli sözleşmenin davalı kurum tarafından feshedilmesinde davalı kurumun kusurunun bulunup bulunmadığı, sözleşmenin feshi nedeniyle davacının menfi ve müspet zararlarını davalı kurumdan talep edip edemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Sözleşmeye göre, mülkiyeti … Müdürlüğü’ne ait, … İli … İlçesi, … Mahallesinde bulunan … ada … parsel sayılı … … taşınmaz ifraz görmek koşulu ile …’lik alana ayrılacak parselin davacıya verileceği, … …’lik alana ayrılacak parsel üzerinde ise davacının aşağıdaki belirtilen eserleri meydana getireceği kararlaştırılmıştır. … …’lik alanda yapılacak eserler şunlardır;
1-… … alana … kriterine uygun … seyirci kapasiteli futbol sahası,
2-… … alana uluslararası kriterlere uygun … seyirci kapasiteli çok amaçlı …,
3-Parsel üzerinde tamamlanmamış kapalı … salonunun yıkılması,
4-Parsel üzerinde faal olan … …’nun yıkılması ve bu tesisin yenisinin … adresinde bulunan ve mülkiyeti … Müdürlüğü’ne ait … ada … üzerine yeniden yapılması, yine adı geçen bu parsel üzerine … seyirci kapasiteli kapalı … yapılması,
5-Okçuluk ve … tesislerinin korunması,
Yukarıda da açıklandığı üzere ifraz edilecek … … alanlı yerin yükleniciye ait olacağı ve bu saha üzerine sözleşmeye göre çok katlı alışveriş merkezi ve konut yapılacağının kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu … ada … parseldeki … … lik … alanına ilişkin … tarihli ve … sayılı … Meclis kararı ile onaylanan … imar planı Antalya … Mahkemesi’nin … tarih, … esas ve … karar sayılı kararı ile “blok boyu ve blok derinliği şartı aranmaz” ibaresi nedeniyle iptal edilmiştir.
Bu karar, davalı …’nin … tarih ve … sayılı yazısı ile … İnş.San. ve Tic. AŞ’ye bildirilmiştir.
Daha sonra, davalı …’nin … tarih ve … sayılı Meclis kararı ile planda tadilat yapılması teklifi reddedilerek, … hizmet (yönetim) ve sosyal tesis alanı olarak planlanmasına ilişkin … ölçekli uygulama imar planı kabul edilmiştir.
… … Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısı ile … Meclisi’nin bu kararı gereği “Antalya … … tarihli … yevmiye nolu sözleşmesinin” ifasının mümkün bulunmadığı hususu … İnş.San. ve Tic. AŞ’ye bildirilmiş ve daha sonra bu şirket ile davacı arasında … tarihli “Sulh, İbra ve Temlik Protokolü” düzenlenerek, davacı tarafından … tarihli yazı ile temlik sözleşmesi … Başkanlığı’na bildirilmiştir.
Ahde vefa ilkesi gereği kural olarak eser sözleşmesi, sözleşmedeki hak ve borçların karşılıklı olarak ve bütünüyle yerine getirilmesi sonucu sona erer.
… tarihli Sözleşmenin 15. maddesinde, “…ayrıca yükleniciden kaynaklanmayan bir nedenle sözleşmenin ifasından 6 aydan fazla süre ile durması nedeniyle sözleşmenin feshi veya tapunun verilememesi halinde, yüklenici tarafından sözleşmeye uygun olarak yapılan inşaata ilişkin maliyet (müteahhitlik kârı hariç) genel hükümlere göre (Mahkemece belirlenecek bilirkişiler marifetiyle) hesaplanarak tasfiye edilir. Yüklenici bunun dışında proje maliyeti, sözleşmenin yapılmasına ilişkin giderler, teminat giderleri ile menfi ve müspet zararın tazmini de dahil hiçbir hak ve tazminat talebinde bulunamaz.” hükmüne yer verilmiştir. Bu şekilde, … AŞ ile … arasında imzalanan sözleşmenin 15. maddesi uyarınca temlik eden … AŞ’nin ancak gerçekleşen imalat bedellerini talep edebileceği, menfi ve müspet zarar tazmini talebinde bulunamayacağının kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır. Diğer bir anlatımla sözleşmenin 15. maddesinde hukuki imkânsızlık durumunda tazminat istenemeyeceği kabul edilmiştir. Davalı da bu hükümlere dayanarak tazminat istenemeyeceğini savunmaktadır. Bu nedenle burada “hukuki imkânsızlık” kavramı üzerinde durmak gerekmiştir. Sözleşmenin düzenlendiği tarih itibariyle yürürlükte bulunan mülga 818 sayılı Borçlar Yasası’nın 117. maddesi hükmünce, borcun ifası borçluya yüklenmeyen durumlar sonucu imkânsızlaşırsa borç sona erer. İmkânsızlık, sözleşme öncesi olabileceği gibi, sözleşmenin imzalanmasından sonra da ortaya çıkabilir. Sözleşme öncesi imkânsızlıkta, sözleşme konusu işin başkaları tarafından da yerine getirilmesi mümkün olamaz. Bu durumda da sözleşmenin batıl (geçersiz) olması nedeniyle BK. 20. madde uyarınca geçersizliğine hükmedilir ve sözleşmelere ilişkin direnim hükümleri (BK. 106. 108. maddeleri) uygulanamaz. Burada objektif imkânsızlık hâli sözkonusudur. Sözleşme öncesi subjektif imkânsızlık ise, taraflardan kaynaklanan imkânsızlık halini ifade eder. Bu durumda kimse kendisinden kaynaklanan kusurdan yararlanamayacağı ilkesi uyarınca kusurlu olan taraf diğer tarafın zararını BK. 96. madde hükmünce karşılamakla yükümlüdür. Sözleşme sonrası imkânsızlıkta iki kısımda incelenebilir. Sözleşme öncesi mevcut olmayan ve sözleşmeden sonra ortaya çıkan bu imkânsızlık, ifa imkânsızlığı (objektif ) hâlidir. Bu durumda borç sona erer ve borçtan kurtulan taraf, diğer taraftan almış olduğu edimi sebepsiz zenginleşme hükümlerince geri vermekle yükümlü olur. Başkaca bir hak talebinde bulunamaz. Kısaca BK. 106. ve 108. madde hükümlerince zarar istemi dinlenemez, sadece borcun ifasından önceki zararlarını isteyebilir. Sözleşme sonrası subjektif imkânsızlık halinde ise kusurlu olan taraftan BK. 96. madde uyarınca zarar istenilebilir.
Bütün bu genel açıklamalardan sonra somut olaya dönüldüğünde; taraflar arasındaki sözleşmenin dayanağı olan …’nin … tarihli ve … sayılı Meclis kararı ile onaylanan … imar planı Antalya … Mahkemesi’nin … tarih, … esas ve … karar sayılı ilâmıyla iptâl edilmesi sonucu sözleşmenin ifası imkânsız hale gelmiş, hukuki imkânsızlık doğmuştur. Davalı … de … mahkemesi kararı uyarınca sözleşmenin uygulanma olanağının artık kalmadığını belirterek sözleşmeyi fesih etmiştir. Uyuşmazlık, mahkeme ilâmına dayalı imkânsızlıktan idarenin sorumlu olup olamayacağı ve sözleşmenin ayakta tutulması gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır. Bu durumlara ilişkin alınan bilirkişi raporlarına göre, imar planının mahkeme kararıyla iptal edilmesi sonucu imar planında esaslı değişikliğin zorunlu olduğu, bu nedenle ifanın imkansız olduğu, … mahkemesi kararı sonrası sözleşmenin ifasının imkansız hale geldiği belirtilmiştir. Bu haliyle karşılıklı edimleri içeren eser sözleşmelerinde tarafları, sözleşmeyi ifaya zorlamak objektif iyiniyet kurallarına aykırıdır. (TMK. 2.mad.). Nitekim, inşaatın geldiği aşama (%4,5, 6 vs) da gözetildiğinde davalı idareyi değişen koşullara uymaya zorlamak hakkaniyetle bağdaşmayacaktır. Diğer yandan, mahkeme ilâmına bağlı iptâl kararı bulunması nedeniyle somut olayda kusur değerlendirmesi yapılması ve davalı idareye kusur verilmesi de doğru değildir. Bu hale göre, sözleşmenin, sözleşme sonrası hukuki imkânsızlık sonucu ifa edilemeyeceği kabul edilmelidir. Diğer bir anlatımla, sözleşme sonrası objektif imkânsızlık haline göre uyuşmazlık sonuçlandırılmalıdır. Buna göre davacı ancak verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerince geri isteyebilir, kâr kaybı (olumlu zarar) isteyemez.
Buna göre, davacının gerçekleştirdiği yatırımın bedeli (yapılan inşaat ve diğer harcamalar toplamı) konunun uzmanı bilirkişi heyeti tarafından … TL olarak hesaplanmış olup, davacı tarafından Antalya … İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasında ( ihalale bedeli+Belediyeye yatırılan asıl alacak için başlatılan takip dosyası ) davalı …’den … TL tahsil edildiğinden, tahsil edilen bu miktar çıkartıldığında, kalan … TL’nin davalıdan tahsiline, kâr kaybı (olumlu) zararına ve diğer taleplerine ilişkin istemin ise tümüyle reddine” gerekçesi ile verilen;
… sayılı kararının, İstinaf başvurusunu esastan reddeden Antalya B.A.M … Hukuk Dairesi’nin ‘nin … tarih ve… sayılı ilamına karşı tarafların temyiz başvurusu üzerine Yargıtay … HD’nin … K sayılı ilamı ile;
“1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle HMK 355. maddedeki kamu düzenine aykırılık halleri resen gözetilmek üzere istinaf incelemesinin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı kuralına uygun biçimde inceleme yapılıp bir isabetsizlik bulunmaksızın karar verilmiş olmasına, dava şartları, delillerin toplanması ve hukukun uygulanması bakımından da hükmün bozulmasını gerektirir bir neden bulunmamasına göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Dosya kapsamından, davalı … ile dava dışı …-… … Ortaklığı arasında … tarihinde imzalanan sözleşme ile yüklenici ortaklığın … ölçekli imar planında “…” olarak tanımlanan … ada … ve … ada … parsel üzerine stadyum, …, kapalı yüzme havuzu ve … yapım işini üstlendiği, yüklenici ortaklığı oluşturan … …. A.Ş.’nin diğer şirketin ortaklıktaki %49 hissesini … oluru üzerine devraldığı, daha sonra … Ltd. Şti.’nin bir kısım imalât ve harcamalar yaptığını, … Meclisi’nin Antalya … … Mahkemesi’nin … tarih ve … Esas … Karar sayılı kararı sonucu sözleşmelere konu taşınmazların plansız kaldığından bahisle yeniden bir planlama ihtiyacı hasıl olduğu gerekçesiyle … tarihli kararı ile sözleşmelere konu parsellerin bulunduğu alanlarda imar planı değişikliği yaparak, ticari alan olan taşınmazların imar planını … hizmet (yönetim) ve sosyal tesis alanı olarak düzenlediği, davalı … bu durumu ve … tarihli sözleşmenin ifasının imkânsız hale geldiği hususunu … tarihinde … …. A.Ş.’ye tebliğ ettiği, anılan yazının bu şirket tarafından da temlik eden … Ltd. Şti.’ye bildirildiği, sonrasında … A.Ş. arasında … tarihinde sulh, ibra ve temlik protokolü akdedilerek … …. A.Ş. tarafından sözleşmelerden ve diğer hukuki ilişkilerden doğan hak ve alacakların … Ltd. Şti.’ye temlik edildiği anlaşılmaktadır. … Ltd. Şti. tarafından açılan davada sözleşmelerin ifasını davalı … kendi kusuru ile imkânsız hale getirdiği ileri sürülerek yapılan imalât bedeli ve giderler ile kâr kaybının tahsili talep edilmiş, yargılamanın devamı sırasında … Ltd. Şti. tarafından … tarihli temlik sözleşmesi ile dava kapsamındaki hak ve alacaklar davacılar … ve …’a devir ve temlik edilmiştir.
Davalı … ile dava dışı iş ortaklığı arasında yapılan … tarihli ve temlik eden … Ltd. Şti. ile dava dışı … …. A.Ş. arasında yapılan … tarihli sözleşmelerin ifasının tarafların kusuru olmaksızın, uyulması zorunlu olan Antalya … … Mahkemesi’nin … tarihli kararı gereğince imkânsız hale geldiği dosya kapsamındaki belgelerden anlaşılmaktadır.
Borç ilişkisinden kaynaklanan bütün borçlar ifa edilince o borç ilişkisi sona erer. İfa bu hali ile borçlanılan edimin yerine getirilmesidir. İfanın konusu, borçlanılan edimdir. Sözleşmedeki edim yerine getirilmemişse borçlu, alacaklının uğradığı zararları gidermekle yükümlüdür. Fakat bazen sözleşmedeki edimin yerine getirilmesi; edimin yok olması gibi maddi, sözleşme konusunu yapılamaz kılan hukuki bir nedenle ya da ekonomik, sosyal vs. bir olay niteliğindeki fiili bir nedenle mümkün olmayabilir. Bu durumda ifa imkânsızlığı gündeme gelir. İfa imkânsızlığı: edimin içeriği değişmeksizin borcun aynen yerine getirilmesinin imkânsız hale gelmesi olarak açıklanabilir. Eğer ifa imkânsızlığı sadece sözleşmenin tarafları bakımından değil, herkes için sözkonusu ise buna objektif imkânsızlık, yalnız sözleşmenin taraflarından birinin tutumundan doğmuşsa buna da subjektif imkânsızlık denir. İfa imkânsızlığı sözleşmenin kurulmasından sonra ortaya çıkmış ve eğer borçlunun kusuru olmaksızın edim imkânsızlaşmışsa sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK’nın 117. maddesi, borçlunun kusuru sonunda imkânsızlaşmış olursa BK’nın 96. maddesinin uygulanması gerekir.
Yukarıda sözü edilen BK’nın 117. maddesine göre; borçluya isnat olunamayan haller nedeniyle borcun ifası mümkün olmazsa, borç sona erer. Karşılıklı edimleri içeren akitlerde bu suretle ifa hükümlülüğünden kurtulan borçlu haksız iktisaplara ilişkin hükümlere göre almış olduğu şeyleri iadeye mecbur ve henüz tediye edilmemiş şeyi istemek hakkından mahrum olur.
… tarihli sözleşmenin “taahhüdün yapılmaması ve sözleşmenin feshi hali” başlıklı 15. maddesinin 7. fıkrasında “ayrıca yükleniciden kaynaklanmaya bir nedenle sözleşmenin ifasının 6 aydan fazla süre ile durması nedeniyle sözleşmenin feshi veya tapunun verilememesi halinde, yüklenici tarafından sözleşmeye uygun olarak yapılan inşaata ilişkin maliyet (müteahhitlik, kâr harcı) genel hükümlere göre (mahkeme tarafından belirlenecek bilirkişiler marifetiyle) hesaplanarak tasfiye edilir” 8. fıkrasında ise “yüklenici bunun dışında proje maliyeti, sözleşmenin yapılmasına ilişkin giderler, teminat giderleri ile menfi ve müspet zararının tazminini de dahil hiçbir hak ve tazminat talebinde bulunamaz” hükümlerine yer verilmiştir. Yüklenici sözleşmenin ifasının imkânsız hak geldiği ve bunun kendisine bildirildiği tarih (…) itibarıyla mahalli piyasa rayiçlerine ve sözleşmenin 15. maddesinin yukarıda yer verilen 7 ve 8. fıkralarına göre hesaplanacak gerçekleştirdiği imalât bedelini, verdiği teminat mektubunu ve sözleşme gereği işsahibine yaptığı ödemeleri ve somut olayda iddia edildiği gibi işsahibinin talimatı ile yapılmış ise dava dışı üçüncü kişilere yaptığı ödemeleri (… yapılan … TL’lik bağışı) işsahibinden talep edebilir.
İlk derece mahkemesince iki kez bilirkişi incelemesi yapılarak, bilirkişi kurullarından rapor ve ek raporlar alınmış ise de; bilirkişilerin araştırma ve alacak tespit yöntemleri birbirinden farklı olduğu gibi, gerçekleştirilen imalât ve yüklenicinin hakettiği bedel konusunda da alınan bilirkişi kurulu raporları arasında önemli miktarda fark bulunmaktadır. Buna rağmen yeniden bilirkişi incelemesi yapılması yoluna gidilmemiş ve ikinci bilirkişi kurulu raporu ve ek raporuna itibar edilme gerekçesi gösterilmeden bu rapor ve ek rapor esas alınarak dava sonuçlandırılmıştır. Gerçekten, ilk bilirkişi kurulunca düzenlenen … tarihli ek rapor da, yerinde yapılan keşif sonucu yapılan imalâtların bedelinin … Bakanlığı Birim Fiyatları esas alınarak … TL olarak belirlenmiştir. Yüklenicinin sözleşmelerin düzenlendiği tarihlerden dava tarihine kadar olan süreçte genel giderlerin toplamı ise … TL olarak hesaplanmıştır. İkinci bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen … tarihli ek raporda ise, temlik eden yüklenici şirketin mucbir hesap kayıtları incelenerek bu şirket tarafından 2008 ve 2009 yıllarında … TL gider/harcama yapıldığı belirlenmiş, dava dışı … …. A.Ş.’nin ticari defter kayıtlarının incelenmesi sonucunda ise, bu şirketçe toplam … TL gider/harcama yapıldığı tespit edilmiş, bu suretle o temlik eden şirketin katlandığı maliyet tutarının (fiziki imalât bedelinin) … TL + … TL = … TL olduğu, temlik eden yüklenici şirketçe davalı … aleyhine başlatılan icra takibi ile belediyeden … TL tahsil ettiği, bu durumda yüklenici şirketin davalı belediyeden maliyetlere ilişkin talep edebileceği tutarın … TL olduğu hesaplanmış ve ilk derece mahkemesince bu miktar hüküm altına alınmıştır.
Bilirkişi raporları arasında çelişki olduğu ve bu çelişkinin giderilmesi teknik bilgiyi gerektirdiği takdirde hakim bu çelişkişiyi giderecek yeni bir bilirkişiden rapor almalıdır. Bu şekilde çelişkiyi gideren rapor almaksızın raporlardan birini esas alarak karar verilmesi halinde hakimin özel ve teknik bilgiyi gerektiren bir durumda şahsi bilgisi ile karar verdiği gibi bir sonuç ortaya çıkacaktır.
Bilirkişi kurulu raporunda sözü edilen Antalya … İcra Müdürlüğü’nün … sayılı icra takip dosyası dava dosyası kapsamında bulunmamaktadır.
O halde mahkemece yapılması gereken iş; öncelikle Antalya … İcra Müdürülğü’nün … sayılı takip dosyasının celpedilip, bu takip dosyasındaki belgelerin ve dayanakların dosyaya kazandırılmasından sonra 6100 sayılı HMK’nın 281/3. maddesi uyarınca maddi gerçeğin ortaya çıkması için yeniden oluşturulacak içinde mali müşavir bilirkişisinin de bulunacağı konusunda uzman teknik bilirkişi kurulundan dosya kapsamındaki deliller, yaptırılan delil tespitleri, tutanaklar, birinci bilirkişi kurulu raporunda belirlenen bulgular ve getirtilecek icra dosyası ile ve dayanak belgelerin dikkate alınıp değerlendirmek sureti ile yüklenicinin, davalı … sözleşmenin ifasının imkânsız hale geldiğini bildirdiği tarih itibariyle gerçekleştirdiği imalâtın sözleşmenin 15.7 ve 15.8 maddeleri de dikkate alınarak, yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleri ile bedelinin hesaplattırılması ve bu bedele yüklenici tarafından işsahibine ödenen ihale bedeli ile – varsa sözleşme nedeniyle ödenen diğer bedeller ve davalı işsahibinin talep ve talimatı ile dava dışı üçüncü kişilere ödendiği ispatlanan bedellerin dahil edilerek ifanın imkânsız hale gelmesi sebebiyle yüklenicinin isteyebileceği toplam miktarın bulunmasından ve bu miktardan da Antalya … İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasında yapılan ödeme miktarının düşülerek kalan miktar üzerinden davanın kabulüne karar verilmesinden ibarettir.
Bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile davanın kısmen kabulü olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.” gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkememizce Yargıtay bozma ilamına uyularak taraf teşkili sağlandıktan sonra yargılamaya devam edilmiştir.
… Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Tal. sayılı dosyasında mali müşavir bilirkişi … tarafından düzenlenen … tarihli bilirkişi heyeti raporunda özetle:
*Dava konusu parselleri içeren imar planındaki “blok boyu ve derinliği aranmaz” şeklindeki plan notunun Antalya … … Mahkemesi tarafından iptal edilmesinden sonra davalı … sözleşmeyi devam ettirme doğrultusunda istekli olmuş olması durumunda sadece iplal edilen plan notunu kaldırarak planı tekrar aynen onaylayabileceği, bu durumda parselin işlevinin “ticari” olarak kalmasının ve dolayısıyla sözleşmenin devam etmesinin mümkün olduğu, ancak davalı … teknik anlamda bir zorunluluğu olmamasına rağmen sözleşme kapsamında davacıya verilecek dava konusu … …’lik “ticari” işlevli parselin işlevini “… hizmet ve sosyal tesis” alanı olarak değiştirdiği, teknik olarak bir zorunluluk olmamasına rağmen yapılan bu işlev değişikliğinin sözleşmenin ifasını mümkün kılmayan en önemli etken olduğu,
* Dava dosyası kapsamında yapılan incelemclerde proje bedeli, zemin etüdü bedeli ve mobilizasyon bedeline ilişkin bir belge bulunmadığı ancak hem … D. İş dosyasına sunulan bilirkişi raporlarında bu kalemlere ilişkin belgelerin incelendiğinin belirtilmiştir. Bu değerler bilirkişi heyetimizce dava konusu işlerin ayrı ayrı boyutları ile karşılaştırıldığında makul bedeller olarak görülmüş ve bilirkişi hesaplamamızda aynen kullanılmışlır. Ayrıca dava konusu … tesisleri ve … – konut inşaatlarında yapılan işlerin dava dosyasına sunulan D. İş dosyalarına sunulan üç ayrı bilirkişi raporunda belirtildiği, bu raporların ikisinde ise yapım seviyelerinin de belirlenmiş durumda olduğu, bu iki farklı bilirkişi raporunda da seviye tespitlerinin birbirleriyle uyumlu olduğu ve birinde bu tespitlerin fotoğraflarla da desteklendiği, dava dosyasına sunulan davalı … teknik personelince hazırlanan tespit raporunda ise yapım işlerinin sadece hafriyat ölçeğinde gösterildiği ayrıca proje bedellerinin bu büyüklükteki binalar için çok az olduğu zemin etüdü bedellerinin isc hiç hesaba dâhil edilmemiş olması nedeniyle D. İş raporundaki seviye tespitlerinin bu rapordaki bedel hesaplamasının kullanılmasının teknik anlamda uygun olduğu – bilirkişi heyetimizce değerlendirilerek sonuçta Sözleşmenin feshedilmesi esnasında yapılmış iş hedelinin toplam … TL olabileceği,
* Dava konusu iş kapsamında … tesislerinin yapılacağı parseldeki tamamlanmamış yüzme havuzu binasının yıkılması, yerinde keşif ve dosya incelemesine dayanan D. İş dosyalarına sunulmuş bilirkişi raporlarında belirtilen şantiyede istiflenmiş … kg çeşitli çapta nervürlü inşaat demiri, şantiye elekiriği için ödenen … TI., jeofizik raporu için ödenen … TL gibi bedeller dahil değildir. Bu ve benzeri bedeller eklenerek düzenlenen … ve … D. İş dosyalarına sunulan bilirkişi taporlarında dava konusu işteki yapım bedelleri sırasıyla … TL ve … TL bedeller teknik anlamda uygun görülmekte, bu değerlerin aritmetik ortalaması olan … TL’nin yapım bedeli olarak alınahileceğini teknik anlamda değerlendirmekle birlikte bu konudaki hukuki değerlendirmenin Mahkemeye ait olduğu,
* Davacının Antalya … İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı takip dosyası ile davalıdan … TL tahsil edildiği, bu durumda tahsil edilen bu bedelin mahkemenin sadece bilirkişi heyetimizce hesaplanan davacının yapmış olduğu toplam iş bedeli hesaplaması (yukarıda açıklanan yıkım, inşaat demiri alımı vb. ek masraflar hariç) ile ulaşılan bedelin uygun görülmesi halinde, bu bedelden icra kanalıyla tahsil edilen bedelin çıkarılmasıyla yapılan iş bedeli olarak davacının davalıdan … TL alacağı bulunduğu, ancak mahkemenin dava dosyasındaki D. İş raporlarında belirtilen ve teknik anlamda bilirkişi heyetimizce de uygun görülen değerlerin ortalamasının davacının yapmış olduğu toplam iş bedeli olarak alınmasının uygun görülmesi halinde yapılan iş bedeli olarak davacının davalıdan … TL alacağı bulunduğu,
Mahkemenin bilirkişi kurulumuzca yapılan ve bu raporda ayrıntılı bir şekilde açıkladığı değerlendirmeler sonucunda davacının teknik anlamda bir zorunluluk olmamasına rağmen dava konusu … …’lik “ticari” işlevli parselin işlevini “… hizmet ve sosyal tesis alanı” olarak değiştirmesinin taraflar arasındaki sözleşmenin ifasını imkansız hale getiren unsur olduğu görüşünü uygun görmesi durumunda davacının … Bakanlığı’nca yayınlanan inşaat genci fiyat analizlerinde yüklenici kârı olarak belirtilen %10 oranının tüm inşaatlar tamamlansaydı oluşacak maliyete oranlanmasıyla davacının elde edeceği karın… TL olabileceği,
*Mahkemenin dava dosyasına sunulan D. İş raporunda belirtilen ve 1’inci ve 2’inci bilirkişi heyeti raporlarında da ayncn uygun görülen, bilirkişi heyetimizce de Antalya gibi bir büyük şehirde bu nitelikteki bir inşaat için uygun olabileceği değerlendirilen işin tamamlanması durumunda … ve konut işlevli bölümün birim alanının … TL/… bedelle satılabileceği yönündeki değerlendirmelcrin uygun görülmesi halinde davacının elde edeceği karın …TL olabileceği” sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
Mali müşavir bilirkişi … tarafından düzenlenen … tarihli bilirkişi heyeti ek raporunda özetle:
*Yargıtay … Dairesi’nin bozma ilamında tarafların sözleşme ile üstlendikleri edimin her iki tarafa da izafe edilemeyecek bir sebepten kaynaklı imkânsızlaştığının ifade edildiği; somut ihtilafta taraflar arasındaki eser sözleşmesinden kaynaklanan hukuki ilişkinin Antalya … … Mahkemesi’nin … tarihli ilamı gereğince imkânsız hale gelerek sona erdiği,
*Davacıların, davalı idareden sözleşmenin ifasının imkânsız hale geldiği ve bunun kendilerine bildirildiği tarih olan … tarihi itibariyle mahalli piyasa rayiçlerine göre hesaplanacak imalât bedeli, sözleşme gereği işsahibine yapılan ödemeleri ve işsahibinin talimatı ile üçüncü kişilere yapıldığı ispatlanan ödemeleri talep edebileceği,
*Şirket ortaklarının işletmeye verdikleri borç paranın faizlerine ilişkin talebin, Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin bozma ilamında gösterilen hesaplama yönteminde bulunmadığı ve bahse konu borç paranın huzurdaki ihtilaf kapsamındaki ihale işi kapsamında harcanıp harcanmadığının tespit edilemediği; bu nedenle bahse konu borcun faizini oluşturan …-TL’nin talep edilmesinin mümkün olmadığı,
*Gerek Yargıtay bozma ilamında gerekse de heyetimize tevdi edilen görev kapsamında açıkça belirtildiği üzere dosya kapsamındaki deliller, yaptırılan delil tespitleri, tutanaklar, birinci bilirkişi kurulu raporunda belirlenen bulgular ve getirtilen icra dosyası ile ve dayanak belgelerin dikkate alınıp değerlendirilmek sureti ile yapılan inceleme neticesinde talebe konu bedelin:
> İmalatın yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerinin hesaplamasına yönelik yapılan incelemede bedelin …-TL,
> Yüklenici tarafından işsahibine ödenen ihale bedelinin …-TL,
> Sözleşme nedeniyle ödenen diğer bedellerin …-TL,
> İş sahibinin talep ve talimatı ile davadışı üçüncü kişilere ödenen bedel kapsamında bulunan …-TL, olmak üzere toplamda …-TL olduğu,
*Antalya … İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasında tahsil edilen toplam tutarın ise …-TL olduğu,
*Yargıtay … Dairesi’nin bozma ilamında da ifade edildiği üzere toplam miktardan, takip dosyasında yapılan ödemenin mahsup edilmesi halinde kalan …-TL’nin talep edilebileceği”sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
Bilirkişi heyetinin… tarihli ek raporunda özetle:
*Dava dosyası üzerinde yapılan incelemeler sonucunda yalnızca sözleşme ilişkisinin sona ermesi aşamasında dava konusu işte yapılan imalat bedeli toplamının hesaplamaya dahil edildiği; bu hususun bahse konu sözleşmenin 15.7. ve 15.8.maddelerine ve Yargıtay bozma ilamına uygun olduğu,
*İmalatın yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerinin hesaplamasına yönelik yapılan incelemede bedelin …-TL’ye tekabül ettiği,
*… firmasına yapılan … TL’lik ödemenin iş sahibi belediyeye Yargıtay bozma ilamında yer alan ve davacı yanca talep edilebilecek bedellerden (ihale bedeli vs.) olduğu, söz konusu bedelin, bilirkişi heyet ek raporumuzda imalat bedellerinin belirlenmesine ilişkin hesaplamalara dahil edildiği,
*Teknik açıdan … tarihli bilirkişi ek raporunda tespit edilen genel gider bedeli ile … ATM aracılığı ile alınan rapordaki genel gider bedeli arasındaki farklılığın heyetimizin yaptığı hesaplamayı etkileyecek bir özellik göstermediği,
*Yüklenici tarafından işsahibine ödenen ihale bedelinin …-TL’ye tekabül ettiği,
*Sözleşme nedeniyle ödenen bedellerin tespitine ilişkin inceleme kapsamına giren maliyet kalemlerinin, toplamda …-TL’ye tekabül ettiği; şayet mahkeme tarafından aksi kanaatinde olunması halinde bu bedelin hesaplamaya dahil edilmemesi gerekeceği,
*İş sahibinin talep ve talimatı ile davadışı üçüncü kişilere ödenen bedelin …-TL’ye tekabül ettiği,
*Antalya … İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı takip dosyasında tahsil edilen toplam tutarın ise …-TL olduğu,
* Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin bozma ilamında da ifade edildiği üzere toplam miktardan, takip dosyasında yapılan ödemenin mahsup edilmesi halinde kalan …-TL’nin talep edilebileceği,” sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce … tarihli ara kararı ile;
“1-Dosyanın üç inşaat mühendisi bilirkişi ve bir mali müşavir bilirkişiden oluşacak heyete tevdi ile;
A)İnşaatın yapıldığı yıl mali piyasa rayiçleri esas alınmak suretiyle davaya konu inşaatın fiziki imalat bedelinin hesaplanması ve dosyaya alınan raporlardaki imalat bedelinin hesaplanmasına ilişkin çelişkilerin yargı denetimine elverişli şekilde giderilmesinin istenmesine,
B)Genel giderler bedellerinin fiziki imalat bedeli kapsamına dahil edilmeksizin değerinin belirlenmesi, bu hususta önceki raporlar arasındaki çelişkinin giderilmesinin istenmesine,
C)Yüklenici firma tarafından dava dışı … firması ile … … Ltd Şti firmasından sipariş ile alınan demirlerin;
a)Yüklenici firmaya teslim edilip edilmedikleri,
b)Özel imalat olup olmadıkları, bu demirlerin sözleşmenin ifasının imkansız hale gelmesi nedeniyle kullanılamamış olması göz önüne alındığında; başka bir inşaatın yapımında kullanımlarının mümkün olup olmadığı, mümkün değil ise bu firmalardan alınan demirlerin hurda bedelleri mahsup edildikten sonra yüklenici firmanın uğradığı zararın taraflar arasındaki sözleşme (dava dışı firmalar … firması ve … … Ltd Şti ile davacı firma … ….Ltd Şti arasındaki sözleşmeler) hükümleri incelenmek suretiyle belirlenmesinin istenmesine, “karar verilmiş;
İnşaat mühendisi bilirkişiler … ile mali müşavir bilirkişi … tarafından düzenlenen … tarihli bilirkişi heyeti raporunda özetle:
> Ara kararda belirtilen “İnşaatın yapıldığı yıl mali piyasa rayiçleri esas alınarak dava konusu inşaatın fiziki imalat bedelinin hesaplanması” hususunda yapılan değerlendirmeler sonrasında; dosyada mevcut bilgiler ve raporlar incelenerek; dava konusu işlere ilişkin genel giderler olarak tariflenen şantiye kurulumu, mobilizasyon işleri, elektrik – su altyapı ve işlerinin ayrıca tespit edilen bedeller olduğu, dava konusu işler için inşaat işlemleri dışında kalan genel giderler kalemlerinin ayrıca belirlendiği, sözleşme konusu işlerde tespit raporlarında belirlenen iş kalemleri ve miktarları üzerinden mahalli piyasa rayiçleri üzerinden değerinin … TL olacağı,
> Belirlenen bedele dâhil olmayan ve ara kararda belirtilen; genel giderler bedelinin fiziki imalat bedeli kapsamında dahil edilmeksizin değerinin belirlenmesini, bu hususta önceki raporlarda oluşan çelişkinin giderilmesi hususunda; dosyadaki raporlarda genel giderler olarak tariflenen şantiye kurulumu, mobilizasyon işleri, elektrik – su altyapı ve işlerinin ayrıca tespit edilen bedeller olduğu, bu bedellerin her bir imalat için ayrı ayrı rayiçlerden tespit edilmesi sebebiyle doğrudan tespit raporunda belirlenen şekliyle hesaplamalara yansıtılması ve tenzilat yapılmaması gerekeceği heyetimizce değerlendirilmiş olup toplam bedelin aşağıda listelendiği şekliyle … TL olacağı,

Mobilizasyon Bedelleri … TL
Proje Bedelleri … TL
Zemin Etüt çalışmaları … TL
Tek Müsaadesi … TL
Geoteknik Raporu … TL
Toplam … TL olarak belirlenmiştir.

> Dosyada bilirkişi heyetleri tarafından düzenlenen raporlarda;“Genel Gideler” başlığı altında tespit edilen bedellere ilişkin olarak; ilk heyet raporu ve … Tic. Mah. kanalı ile alınan bilirkişi heyet raporlarında; genel giderler olarak belirlenen tutarın … TL olduğu ve raporlarda belirlenen bedellerin birbiri ile uyuştuğu, … TL’nin dava tarihine kadar yapılan genel giderlerden oluştuğu … Tic. Mah. talimat raporunda ise genel giderlerin … TL belirlendiği, bu bedelin tespitinde defter kayıtları üzerinden 2008 ve 2009 yıllarına ait harcamaların incelenmesi ile ulaşıldığı incelemelerde fesih tarihi … tarihinin esas alındığının belirtildiği görülmüş olup farkın dava tarihi ve fesih tarihi arasındaki harcamalardan kaynaklandığı dava tarihi … tarihine kadar olan değer olan … TL’nin mi yoksa fesih tarihi olan … TL’nin mi esas alınması gerektiği hususunun takdirinin mahkemenize ait olduğu,
> Yüklenici ile dava dışı …&… firması ve … … Ltd. firmasından sipariş ile alınan demirlerin yüklenici firmaya teslim edilip edilmediği, özel imalat olup olmadıkları, sözleşmenin ifasının imkansız hale gelmiş olması ile kullanılmamış olması göz önüne alındığında başka bir inşaatın yapımında kullanılmasının mümkün olup olmadığı, mümkün değilse firmalardan alınan demirlerin hurda bedelleri mahsup edildikten sonra yüklenici firmanın uğradığı zararın taraflar arasındaki sözleşme hükümleri kapsamında;
Dava dışı …&… firması ile düzenlenen sözleşme kapsamında tedarik edilen ve kullanılmayan … kg demir malzemesinin başka bir inşaatta kullanılmasının mümkün olduğu ancak malzemenin ithal malzeme olması sebebiyle gümrük ve tedarik aşamalarında ek maliyet oluşturduğu, ayrıca yine malzemenin nakliyesine ilişkin ek maliyet oluşacağı, şantiye sahasında mevcut …&… firmasından temin edilen … demirin davacı firmaya maliyetinin …$ olabileceği, bu değerin dava tarihi itibari ile T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden Türk lirası karşılığının …*…-… olduğu hesaplanmıştır.
… firması ile yapılan sözleşme kapsamındaki imalatların davacı firma tarafından şantiye sahasına getirildiğine ilişkin bir tespit yapılamadığı, sözleşme kapsamındaki imalatların özel imalat olması sebebiyle farklı bir projede uygulanmasının mümkün olmayacağı belirlendiğinden ürünlerin hurda değerlerinin belirlenmesi, sonrasında ise ödenen bedellerden hurda bedellerinin tenzil edilmesi ile davacının bu imalat için yaptığı masraf belirlendiğinde; …€ belirlenmiş, bu değerin dava tarihi itibari ile T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının …*…-… TL olacağı hesaplanmıştır.
> Antalya Genel icra müdürlüğünün … tarihli yazısında … nolu icra dosyasında tahsil edilen tutarın … TL olduğu, dava tarihi … tarihinden sonra da haricen … TL tahsil edildiğinin davacı vekilince dosyaya bildirildiği toplam tahsil tutarının … TL olduğunun anlaşıldığı,
> Daha önceki bilirkişi raporlarında icra dosyasından tahsil edilen tutarın … TL olarak esas alındığı bu tutarın ise … tarihli icra müdürlüğü onaylı yazısında belirtilen takipte kesinleşen tutar olduğu … tarihli icra müdürlüğü yazısına göre tahsil edilen … TL’nin içinde kesinleşen … TL tutar üzerinden ödeme tarihlerine kadar hesaplanan işlemiş faizleri de içerdiği bu nedenle takdiri ve değerlendirmesi mahkemenize ait olmak üzere alacak hesaplaması yapılırken takipte kesinleşen … TL’nin ödeme olarak esas alınması gerektiği tarafımızca değerlendirilmiştir.
> Dosyada mevcut ilk heyet raporu ve … Tic. Mah. kanalı ile alınan bilirkişi heyet raporlarında; genel giderler olarak belirlenen tutarın … olduğu ve raporlarda belirlenen bedellerin birbiri ile uyuştuğu, … TL’nin dava tarihine kadar yapılan genel giderlerden oluştuğu … Tic. Mah. talimat raporunda ise genel giderlerin … TL belirlendiği, bu bedelin tespitinde defter kayıtları üzerinden 2008 ve 2009 yıllarına ait harcamaların incelenmesi ile ulaşıldığı incelemelerde fesih tarihi … tarihinin esas alındığının belirtildiği görülmüş olup farkın dava tarihi ve fesih tarihi arasındaki harcamalardan kaynaklandığı dava tarihi … tarihine kadar olan değer olan … TL’nin mi yoksa fesih tarihi olan … TL’nin mi esas alınması (fişlemiş faizlerin ödemelerin yapıldığı tarihlere kadar işlemiş faiz olmasından ötürü) gerektiği hususunun takdirinin Mahkemeye ait olduğu ” sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
Antalya …İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı takip dosyasının tetkikinden; alacaklı … … Tar.İnş…Ltd.Şti tarafından borçlu … Başkanlığı aleyhine … TL asıl alacak ve … TL olmak üzere toplam … üzerinden ilamsız icra takibine geçildiği, takip alacağının “… tarih ve … nolu makbuz ile … uhdesine yatırılan … TL tutarındaki ihale bedelinin … TL’lik kısmı-fazlaya ilişkin her türlü haklar saklıdır- … tarih ve … nolu makbuz ile … uhdesine yatırılan … TL tutarındaki ihale bedeli. Antalya …Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye nolu sözleşmesi onayı için Antalya …Noterliği’nin … tarih ve … nolu makbuzu ile yatırılan … TL tutarındaki noterlik masrafı” sebebine dayandırıldığı, fer’ileri ile birlikte … TL üzerinden infaz edildiği görülmüştür.
Mahkememizce … tarihli ara kararı ile alınan raporun Yargıtay bozma ilamı içeriğine uygun, dosya mündericatı ile uyumlu ve yargı denetimine elverişli olduğu kabul edilerek yapılan değerlendirmede; yüklenici tarafından sözleşmedeifanın imkânsız hale gelmesi sebebiyle yüklenicinin isteyebileceği toplam imalat bedelinin … TL, sözleşmenin ifasının imkânsız hale geldiği ve bunun yükleniciye bildirildiği tarih olan … tarihine kadar genel giderler toplamının … TL olduğu, yüklenicinin bu tarihten sonra dava tarihine kadar yapmış olduğu genel giderleri isteyemeyeceği, yüklenicinin mobilizasyon bedelleri-proje bedelleri-zemin etüt çalışmalı-TEK müsaadesi-geoteknik raporu alınması için yaptığı toplam masrafın … TL olduğu, Yargıtay bozma ilamına sözleşme nedeniyle ödenen diğer bedeller kapsamında bu miktarın ve yine … yaptırılan avan proje için yapılan … TL ödemenin talep edilebileceği, yüklenici firma tarafından dava dışı … firması ile … … Ltd Şti firmasından sipariş ile alınan demirler için bilirkişi heyeti tarafından Mahkememiz ara kararı doğrultusunda yapılan değerlendirme ile … firmasına yapılan siparişler nedeniyle … TL, … firmasına yapılan siparişler nedeniyle … TL zarar uğrandığı, bu zarardan da davalının sorumlu tutulması gerektiği, davacının … yapılan … TL bağışın davalı iş sahibinin talep ve talimatı ile yaptığını ispat edemediği, sonuç olarak davacının talep edebileceği toplam zararın … TL olduğu, genel giderler kapsamında hesap edilen ihale bedeli ve sözleşme tasdik harcının (… TL) icra dosyası ile tahsil edilmesi nedeniyle sonuç olarak yüklenici yanın davalıdan tahsilini talep edebileceği miktarın … TL olduğu, davacı yanın fazlaya ilişkin talebinin yasal dayanağı bulunmadığı anlaşılmakla aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KISMEN KABULÜ İLE; … TL’nin … TL’lik kısmı için dava tarihi olan (…) tarihinden itibaren, bakiye kısmı için ıslah tarihi olan (…) tarihinden itibaren işleyen avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara verilmesine, davacıların fazlaya ilişkin talebinin REDDİNE,
2-Alınması gerekli … TL harçtan, peşin alınan 1.350,00 TL ve ıslah ile alınan toplam … harcın mahsubu ile artan … TL harcın talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yatırılan 15.60 TL başvuru harcı ile … TL karar harcı olmak üzere toplam … TL’nin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 44.950,00 TL.bilirkişi ücreti, …,20 TL keşif harcı, 1.408,40 TL tebligat ve posta masrafları olmak üzere toplam 46,387,60 TL yargılama giderlerinden, davada kabul edilen miktar dikkate alınarak hesaplanan 4.674,00 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, … TL’sinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan …,00 TL bilirkişi ücreti, 884.00 TL tebligat posta gideri olmak üzere toplan 10.884,00 TL yargılama giderinin kabul ve ret oranına göre 1.094,50 TL’sinin davalı üzerinde bırakılmasına, 9.789,50 TL’sinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
5-A.A.Ü.T uyarınca hesaplanan … TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 13/3. baddesi uyarınca … TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Sarf edilmeyen gider avansının HMK 333.maddesi uyarınca davacıya iadesine
Dair, taraf vekilleri ile fer’i müdahil vekilinin yüzüne karşı kararın kararın tebliği tarihinden itibaren 15 gün içerisinde TEMYİZ yasa yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup, anlatıldı. 05/09/2023

Başkan …
¸e-imzalı
Üye …
¸e-imzalı
Üye …
¸e-imzalı
Katip …
¸e-imzalı