Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
ANTALYA
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
(DENİZCİLİK İHTİSAS MAHKEMESİ SIFATIYLA)

ESAS NO : 2013/177 Esas
KARAR NO : 2018/158
DAVA : Tazminat
DAVA TARİHİ : 29/05/2013
BİRLEŞEN DOSYA : ANTALYA 1 ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ (Denizcilik İhtisas Mahkemesi Sıfatıyle)
ESAS : 2013/443
KARAR : 2013/434
DAVA TARİHİ : 03/07/2012
KARAR TARİHİ : 09/03/2018

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat ve İtirazın İptali davalarının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili (asıl davada) dava dilekçesinde özetle; … IMO numaralı “…” gemisinin donatanı olan davacı… Ltd. Şti.’nin davalı … ile bağıtlanan taşıma sözleşmesi uyarınca 3.162,997m/t amonyum sülfat gübre emtiasının …’nın … Limanı’ndan Antalya Limanı’na taşınmasını üstlendiğini, davacının yükü hasarsız ve eksiksiz olarak … tarihinde Antalya Limanı’na getirdiğini, fakat davalı … ile diğer davalı … A.Ş. arasındaki anlaşmazlık nedeniyle ve Antalya Gümrük Müdürlüğü tarafından yükün tahliye edilebileceği uygun bir alan bulunamaması nedeniyle geminin tahliye edilemedini, davacının yükün bir an önce boşaltılması için gönderdiği ihtarlarının sonuçsuz kaldığını, yaklaşık 15 ay sonra yükün, yeni alıcı olan diğer davalı … Tarım…A.Ş.’ye teslim edilmek üzere geminin boşaltıldığını, oluşan zararın tamiri için geminin Tuzla’ya getirildiğini, gemideki zararın tamir bedeli 141.985 dolar, korozyonun giderilmesi için kullanılan boya malzemesi bedeli 67.925,06 dolar, fazladan yakıt harcaması bedeli 55.830 dolar, bekleme nedeniyle personele fazladan ödenen maaş bedeli 342.000 dolar, geminin Antalya Limanı’nda beklediği süre içerisindeki su alım ve atık bedeli 2.321,52 dolar, bekleme süresi boyunca gemiye sağlanan kumanya ve diğer ihtiyaçlar bedeli 35.822 dolar ve kazanç kaybı 2.497.000 dolar zarara uğradıklarını, bu nedenle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 50.000 dolar alacağın, asıl alacağa vade tarihinden itibaren bankaların 1 ABD dolarına uyguladığı en yüksek ticari faiz oranı dikkate alınarak hesaplanacak işlemiş faizi ile birlikte fiili ödeme günündeki TCMB döviz efektif satış kuru üzerinden TL karşılığının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ettiği anlaşıldı.
Davacı … tarihli beyan dilekçesi ile 50.000 USD değerinde açtığı davanın 9.800 USD’sinin bekleme nedeniyle gemi ambarında oluşan korozyon nedeniyle yapılan masraflar için, 9.800 USD’sinin fazla yakıt harcaması için, 9.800 USD’sinin bekleme süresinde gemi personeline fazladan ödenmiş olan maaş gideri için, 9.800 USD’sinin 30/01/2009 – 30/12/2009 tarihleri arasında gemiye sağlanan kumanya ve sair masraflar için, 1.000 USD’sinin su alım ve atık bedeli giderleri için, 9.800 USD’sinin 15 aylık kazanç kaybı sebebiyle uğradığı zararlar için talep edildiğini açıklamıştır.
Dosya Antalya …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …/…-…/… E.K sayılı görevsizlik kararı ile mahkememize gönderilmiş, mahkememizin …/… Esasına kaydedilmiştir.
Davacı tarafından Antalya …Asliye Ticaret Mahkemesine verilen … tarihli dilekçe ile davalı ….A.Ş aleyhine açılan davadan feragat edilmiştir.
Davalı …’nin yasal süre içerisinde tahkim ilk itirazında bulunmuş olması ve diğer davalı …A.Ş yönünden açılan davadan feragat edilmiş olması nedeniyle … tarihli tefrik kararı uyarınca davalı … Enerji Gıda…Tic. A.Ş hakkındaki dava …/… esas numarasına kaydedilerek, bu davalı hakkında yargılamaya devam edilmiş,
Mahkememizin …/… E- …/… K sayılı kararla davalı …Tic.A.Ş hakkında açılan davanın feragat nedeniyle reddine, davalı … hakkında açılan davanın dava şartı yokluğundan görev yönünden usulden reddine karar verilmiş, karar Yargıtay … HD.nin …/… E- …/… K sayılı kararı ile onanarak kesinleşmiştir.
Davalı … A.Ş. vekili … tarihli cevap dilekçesinde özetle; davacı yan ile sözleşmeye dayalı herhangi bir ilişkilerinin olmadığını, davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, davacının asıl muhatabı olan …şirketi ile imzalamış olduğu protokolde, demoraj bedeli olarak rakam kararlaştırıldığını, bunun üzerinde talepte bulunmasının imkansız olduğunu davanın bu nedenle reddi gerektiğini tespit dosyasındaki bilirkişi raporuna itiraz dilekçelerinde açıkça ifade edildiği üzere bilirkişi tarafından saptanan ve davacı tarafından talep edilen miktarın fahiş olduğunu bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizin …/… E sayılı dosyasında (mahkememizin …/… E sayılı dosyasından tefrik edilen) davacı …Ltd Şti vekili dava dilekçesinde özetle; … IMO numaralı “…” gemisinin donatanı olan davacının davalı … ile bağıtlanan taşıma sözleşmesi tahtında 3.162,997 m/t amonyum sülfat gübre emtiasının … Limanı’ndan Antalya Limanı’na deniz yolu ile taşınmasını üstlendiğini, müvekkilinin söz konusu taşımada taşıyan sıfatına davalı …’nin ise taşıtan sıfatına haiz olduğunu, geminin yükleme işleminin tamamlanmasına müteakip seferine başladığını ve yükü hasarsız ve eksiksiz olarak Antalya Limanı’na getirdiğini, geminin 14/10/2008 tarihinde Antalya Limanı’na varmasından sonra davalı taşıtan ile yük alıcısı davalı … Enerji..A.Ş arasında anlaşmazlık çıktığını bu nedenle geminin tahliye edilemediğini ve yaklaşık 14 ay sonra yeni bir alıcı bulmak suretiyle boşaltıldığını, müvekkilinin uğramış olduğu zararların Tuzla …ASHM’nin …/.. D.İş sayılı dosyasında tespit edildiğini, geminin üzerinde bekletilen yükün bir an önce boşaltılması, söz konusu beklemeye bağlı olarak sürastarya dahil ve fakat bununla sınırlı olmamak kaydıyla geminin her gün daha fazla zarara uğramakta olduğu ve söz konusu zararlardan ilgililerin sorumlu tutulacağına ilişkin davacı tarafından müteattit ihtarların sonuçsuz kalması üzerine davalılar ve ayrıca yükün alıcısı …Tic.A.Ş aleyhine Antalya …İcra Müdürlüğünün …/… E sayılı dosyası ile takip başlatıldığını, daha sonra davalı … ile … Enerji..A.Ş ‘nin takibe itiraz ettiklerini, takibin durduğunu, iş bu davayı açmak zorunda kaldıklarını iddia ederek davacının yükün 14 ay boyunca boşaltılmaması neticesinde uğradığı zararların; bekleme sırasında dökme taşımış olan yükün korozif etki özelliğinin bulunması nedeniyle gemi ambarlarında oluşan hasarın giderilmesi için geminin tersane kızağında kalması, zararın gideri için yapılan işler karşılığında tersaneye ödenen 141.985,00 USD ve gemi ambarında oluşan korozyonun giderilmesi için kullanılan boya malzemesi bedeli 67.925,06 USD, geminin boşaltma limanı Antalya’ya varmasına takiben yapılan fazladan yakıt harcaması bedeli 55.830 USD, davacının bekleme süresinde gemi personeline fazladan ödemiş olduğu maaş toplamı 342.000 USD, geminin 30/01/2009 tarihinden 30/12/2009 tarihine kadar Antalya Limanı’nda kaldığı süre içinde yapılan su alım ve atık bedelleri toplamı 2.321,52 USD, geminin Antalya’da beklediği süre içinde 30/10/2008 ila 31/12/2009 tarihlerinde gemiye sağlanan kumpanya ve sair tedarik karşılığında uğradığı 35.822 USD olmakla, davacının uğramış olduğu zararlardan 50.000 USD doları tazmini amacıyla Antalya …ASHM’nin …/… E sayılı dosyasında alacak davası ikame edildiğini, iş bu davanın fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla açıldığını, kalan 2.474.462,58 USD’lik kısım için ise iş bu itirazın iptali davasının açıldığını, davalar arasında derdestlik söz konusu olmadığını belirterek davaların Antalya …İcra Müdürlüğü’nün …/… E sayılı dosyasında asıl alacağa, faiz, faiz oranı ve fer’ilerine yaptıkları itirazın iptaline, takibin devamına, davalı borçluların %40’dan aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına mahkum edilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkememizin …/… E sayılı dosyasında (mahkememizin …/… E sayılı dosyasından tefrik edilen) davalı … A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin iş bu sözleşmede taraf olmadığını, davacı şirket ile herhangi bir akdi ilişkileri bulunmadığını, müvekkili ile her ne kadar ilgisi olmasa da davacının diğer davalı …ile aralarında imzaladıkları protokolde demoraj bedelinin belli olduğunu, davacının iş bu sözleşme ile kararlaştırılan bedel üzerinde talepte bulunmasının olanaksız olduğunu, tespit dosyasında sundukları bilirkişi raporuna itiraz dilekçesi metninde ifade edildiği üzere, bilirkişiler tarafından saptanan ve davacı tarafından talep edilen miktarların fahiş olduğunu, davacının, sözleşme tahtında müvekkilinin hiçbir ilişkisinin olmadığını bildiği ve açılan ilk davada (Antalya …Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… E nolu dosyası) iş bu hususları defalarca yinedekleri halde ısrarla müvekkili çekişmenin içine almasının takip ve dava konusu yapmasının kötü niyetli olduğunu, davanın reddi ile haksız ve kötü niyetli davacının %40’dan aşağı olmayan kötü niyet tazminatına mahkum edilmesini talep etmiştir.
Dava hakkında mahkememizin …/… E, …/… K sayılı dosyasında … tarihli karar ile davalı … şirketi aleyhine açılan davanın tahkim ilk itirazı nedeniyle usulden reddine, davacının davalı … Enerji…A.Ş aleyhine açtığı davanın tefriki ile mahkememizin …/… E sayılı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmiş ve davalı … Enerji..A.Ş aleyhine açılan itirazın iptali davasında yargılamaya mahkememizin asıl dava dosyası olan …/… E sayılı dosyası üzerinden devam edilmiştir.
Bu davaya konu Antalya … İcra Müdürlüğü’nün …/… E sayılı takip dosyasının tetkikinden; alacaklı…Ltd Şti vekili aracılığı ile borçlular …, … Enerji Gıda…A.Ş ve ….A.Ş aleyhine 2.474.462,58 USD asıl alacak üzerinden 04/01/2011 tarihinde ilamsız icra takibine geçildiği, takip dayanağının karşı tarafça taşıma sözleşmesine ilişkin edimlerin yerine getirilmemiş olmasından dolayı şimdilik fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, alacak/ zararları-… tarihli bilirkişi raporu olarak gösterildiği, borçluların takibe itirazı üzerine takibin durdurulduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizin … tarihli talimatı ile dosya İstanbul Nöb.Asliye (Deniz İhtisas) Ticaret Mahkemesi’ne gönderilerek deniz ticareti hukukunda uzman bir hukukçu, bir gemi inşaat mühendisi, bir muhasebeci bilirkişiden oluşacak heyete dosyanın tevdi ile davacının gemisinde yükün boşaltılmasında davalının kusurunun olup olmadığı, geminin beklediği fazladan süre için ödenen demoraj bedelinin yeterli olup olmadığı, bunun dışında ödenmesi gereken miktarın ne kadar olduğu, geminin beklediği süre içinde yaptığı harcamaların ne kadar olduğu, gemi ambarlarında yüklemeden oluşan hasar olup olmadığı ve miktarı ile davacının bu süre içinde kazanç kaybı (tasarruf ettiği harcamalar nazara alınarak) konusunda rapor alınması istenmiştir.
İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Tal sayılı dosyası için;
Bilirkişiler …, Gemi İnşaat Mühendisi …, S.M.M.M Yasin Doğan tarafından düzenlenen …tarihli bilirkişi heyeti kök raporunda özetle;
1) Yakıt harcamalarında toplam giderin bu bedel (55.830 USD) üzerinden alınmasının uygun olacağı, 14 içerisinde ortalama giderden 329.800 USD tutarındaki bedelin personele maaş ödenmesinin uygun olduğu, Dosya kapsamında sunulan belgeler incelendiğinde tüm bu alımlar ve hizmetler karşılığında toplam 5.015 USD harcandığının belgelendiğinin görüldüğü ye bu miktarın normal sınırlar içersinde bulunduğu, 15 günlük kızak bedeli, raspa işçilikleri, boya işçilikleri, kinistinlerin temizliği ve muhtelif işçilikler için toplam 141.985,00 USD ile 67 925,06 USD bedelinde boya harcandığı ve bu harcamaların gemi ambarında 14 ay süre ile kalan Amonyum Nitrat yükünün meydana getirdiği hasarlar ile illiyedi olduğu,dosya kapsamında sunulan 27.000 USD tutarındaki ana makine bakımları için düzenlenen miktarın dava konusu yük ile bir illiyet bağının olmadığı,
2) Demuraj bedeli olarak gün başına alınan 1.800 USD değeri, işletme maliyetinin üzerinde olduğu, Taş una sözleşmesinde kabul edilen sürastarya için demuraj ücretinin günlük 1.800 USD olarak belirlendiği ve ödenen toplam demurajın 770.000 USD (yaklaşık 428 gün, 14 ay 20 gün) geminin bu süre içersinde başka bir ticari faaliyette bulunamayacağı için ödenen bir meblağ olduğu gerekçesi ile kazanç kaybı konusunda iddiaların uygun olmadığı,
3) Dosya münderecatından 2 nolu davalının (gönderilenin) davacıya (taşıtana) karşı yükü teslim alacağını belirten herhangi bir taahhütte bulunduğuna dair bir bilgi veya belge mevcut değildir. Ayrıca yükü teslim alacağım taşıtana taahhüt etmedikten sonra gönderilenin taşıtana karşı herhangi bir borcu da bulunmamaktadır. Dolayısıyla taşıma sözleşmesinin yapılması ile gönderilene herhangi bir borç yüklenemeyecektir ve gönderilen taşıma sözleşmesinin tarafı da değildir. Netice olarak 2 nolu davalının (gönderilenin) davacıya (taşıyana) karşı taşıma sözleşmesinden dolayı herhangi bir kusuru bulunmadığı gibi zararı tazmin borcu da bulunmadığı görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizin 11/09/2015 tarihli ara kararı ile 6762 Sayılı Yasanın 1057/3.maddesi uyarınca beklenen sürenin süresterya mahiyetinde olup olmadığının değerlendirilerek, değilse maddeye göre uğranılan daha büyük bir zararın olup olmadığı ve kazanç kaybının oluşup oluşmadığının ve ayrıca davalı … şirketinin gümrük beyannamesi açmasının teslim ve vasıtalı zilliyet olup olmadığı hususunda ek rapor istenmesine karar verilmiş:
Bilirkişi heyeti … tarihli ek raporunda özetle;
1- Sürastarya mahiyeti; uğranılan daha büyük bir zararın var olup olmadığı ve kazanç kaybının oluşup oluşmadığı hususunda kök raporda belirtilen bu hususlarda herhangi bir değişikliğe sebebiyet verecek bir duruma rastlanmadığı,
2- Gümrük beyannamesinin açılması yükün zilyedliğinin teslimsiz kazanılmasına imkân veren; emtiayı temsil eden senetlerin devriyle kazanılması mümkün olmadığı görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce 03/03/2017 tarihli ara karar ile davacı vekilinin bilirkişi raporuna yapmış olduğu itirazlar doğrultusunda Antalya Gümrük Müdürlüğüne müzekkere yazılarak; taşıma konusu yük için davalı … tarafından gümrük beyannamesi açılıp açılmadığı, açılmış ise buna ilişkin tüm bilgi ve belgelerin gönderilmesi istenmiş, gelen müzekkere cevabında mahkememiz yazısı eki … sayılı 16/102008 tarihli özet beyan muhteviyatı eşyalar için … San ve Tic A.Ş adına herhangi bir gümrük beyannamesi açılmadığı, mezkur özet beyanın … Nakl Turz ve Tic A.Ş tarafından tescil edildiği, … Gemisi’nin acentelik işlemlerinin … Denizcilik Nakl Turz ve Tic A.Ş tarafından doğrudan yapıldığı, anılan firmanın … tarihli … kayıt sayılı dilekçesi ile acenteliğinden feragat ettiği, acenteliğin … Denizcilik ve Taşımacılık turz Tic Ltd Şti firmasına geçtiği, mevzuat gereği yeni bir özet beyanı verilmesi mümkün bulunmadığından, … Denizcilik Nakl Turz ve Tic A.Ş’nin 18/12/2009 tarihli ve … kayıt sayılı dilekçesine istinaden ilgili özet beyan muhteviyatı eşyaların alıcı değişikliğini müteakip işlemlerin … Enerji Gıda Tar Taş Deb . … İth İhr San ve Tic A.Ş. Yerine … .tarım San ve Tic A.Ş firması adına tamamlandığının bildirildiği görülmüştür.
Yine mahkememizin aynı ara kararı uyarınca dosyanın daha önce benzer konuda bilirkişilik yapmış olan bir … kaptanı bilirkişi, bir gemi inşaat mühendisi bilirkişi ve bir deniz hukuku konusunda uzman akademisyen bilirkişiden oluşan bilirkişi heyetine tevdi ile dava dilekçesi, cevap dilekçesi ve dosyada bulunan kök ve ek bilirkişi raporları, tarafların bilirkişi raporlarına yaptıkları itirazlarla birlikte değerlendirilmesine karar verilmiş,
İstanbul …Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Tal sayılı dosyası için;
Gemi İnş Gemi Mak Y.Müh Yrd..Doç. Dr Y…, Deniz Tic ve Sig Huk Öğr.Üys Yrd Doç Dr. İ…, Gemi Manevrası Öğr Gör.Dr. … tarafından düzenlenen … tarihli bilirkişi heyeti raporunda ;
” 1. Geminin beklediği süre içerisinde yaptığı harcamaların ne kadar olduğu (yakıt, iaşe, vs) yine gemi ambarlarında yüklemeden oluşan basar olup olmadığı ve miktarı ile davacının bu süre içinde kazanç kaybr hususunda; davacı gemide birden fazla jeneratör olduğunu ve geminin hava şartlarına hazır olması için burllan çalıştırdığını beyan etmiştir. Bir gemi limanda demirliyken varsa liman jeneratörünü, yoksa kapasitesi en düşük jeneratörünü çalıştırır. Ana makinesi de çalışmaz. Gemi limandan biç ayrılmadığına göre geminin enerji ihtiyacı için gerekli yakıtın kök raporda (dosyada mevcut raporda) belirtildiği gibi olduğu.
2 Genimin beklediği süre içerisinde yaptığı harcamaların ne kadar olduğu (yakıt, iaşe, vs) davacı tarafımdan belirtilmiş ise de bunların bir kısmının sözleşmede belirtilenlerin dışında zaten taşıyanın yapacağı harcandılar olduğu göz önüne alınarak değerlendirilmesi, masraflar ve kazanç kaybı ile örtüşme ve ayrışmaların da dikinle alınması gerekmektedir. Gönderilenin ödeme yükümlülüğün yükü teslim almasının ön koşulu olması ve navlun ve teferruatından oluşması sebebiyle yükün teslim alınmaması durumunda gönderilenin bir ödeme yükümlülüğü oluşmamaktadır.
3. Gemi ambarlarında yüklemeden oluşan hasar olup olmadığı ve miktarında ise en çok şikâyet edilen konulardan biri de korozyondur. Belgelerden anlaşıldığı kadan ile olayın sonuçlandığında 3 yaşın alünda (ilan bu gemi için korozyon (bir çeşit paslanma) sorun olmamalı. Tonlarca boya harcanan boyama işlemi, bpya enspektörlerinin gözetimi altında yapılır ve klas kuruluşları da kontrol eder. Bu kontroller sonucu boyaya en az 5 sene garanti verilir. Korozyona sebep; boyanın koruma görevinin ortadan kalkmasıdır. Bu dört sebeple olur;
a Boyanın mekanik yolla zarar görmesi,
b. Boyanın kimyasal yolla zarar görmesi,
c. Ultraviyole, sıcaklık vs tali faktörlerin etkisi
d. Boyanın eskimesi.
Bu olayda yükün boya ile uzun süre temas etmesi ile boyanın hasar görüp, asidik yükün gemi sacları(ıda korozyona sebep olduğu meal en belirtilmektedir
Bu dununda bu gemi dava dosyasında belirtilen yükü sürekli taşıyor olsaydı daha çok korozyona uğrayacaktı. Çünkü yük gemiye girip çıkarken, mekanik sürtünmeler daha âzla boya basan yapacakn. Diğer taraftan gemideki boyanın büyük için uygun olup olmadığı, gemi için boya alınan firmadan sorulması yerinde olacaktır.
Ancak gemi ambarlarında yüklemeden oluşan hasar olmadığı, dolayısı ile kaybının olmadığı kanaatindeyiz.
4. Dosyanın deniz ticareti hukuku açısından yapılan değerlendirmesine gelince: bu konuda ilk tespit etmek istediğimiz husus, davaya uygulanacak Kanun hükümlerine yöneliktir. Zira davaya konu olay 2008 yılında gerçekleşmiş olmakla, olaya da o tarihte yürürlükte olan 6762 sayılı TTK hükümlerinin tetkiki gerekmektedir Dolayısıyla aşağıdaki değerlendirmelerimiz ile vereceğimiz kanun maddeleri hep 6762 sayılı Kanun hükümlerinden ibarettir. Bunun dışında dosyada mevcut bilgi, belge ve dava süreci incelendiğinden davanın sadece 2 numaralı davalı … Enerji Gıd. Tar. Taş.ve Tic. A.Ş. açısından deyam ettiği anlaşılmaktadır. Bu sebeple dosya yalnızca söz konusu davalı ile davacı arasındaki ilişki açısından incelenmiştir.
Bu kapsamda davacı ile davalı arasındaki temel uyuşmazlık, gerek dosyada mevcut bilgi, belge ve beyanlardan gerekte bilirkişi heyetimizce de yapılan tespitlerden hareketle, ortaya çıkan zararlardan davalının sorumlu olup olmadığıdır. Bunun için de ilk tespit edilmesi gereken konu, davaya konu taşımanın ve dolayısıyla 2 numaralı davalı … Enerji Gıd. Tar. Taş. …Tic. A.Ş sıfatıdır ki, esasından bu konuda taraflar arasında bir uyuşmazlık olmadığından, konu tarafımızca da gerekçeli bir şekilde detaylandırılmamıştır. Zira uyuşmazlığa konu taşıma, taraflar arasındaki navlun sözleşmesinden kaynaklanmakla, taraf sıfatlan da bu sözleşmeye göre belirlenmelidir. Bu çerçevede davacının taşıyan, bir numaralı davalı…’tün taşıtan olduğu; nihayet 2 numaralı davalı … Enerji Gıd. Tar. Taş. … Tic. A Ş.’nin ise gönderilen olduğu dosyada mevcut bilgi ve belgelerden (özellikle konşimentodan) açık bir şekilde anlaşılmaktadır ki, yukarıda bahsettiğimiz Özere bu durum taraflar arasında da tartışma konusu değildir.
Şu halde 2 numaralı davalı … Enerji Gıd. Tar. Taş. … ve Tic. A.Ş. sorumluluğunun da bu (gönderilen) kapsamda değerlendirilmesi gerekmektedir. Buna göre; gönderilenin navlun ve teferruatından (slirastarya, dem tiraj vb, gibi) borçlu olabilmesi için yükü teslim alması yanında ayrıca navlun sözleşmesi veya konişmento uyarınca navlunun gönderilen tarafından ödeneceği yönünde bir şartın da varlığı gerekir. Gönderilenin borcu, esasında kendisi dışında taşıyan ve taşıtan arasındaki bir sözleşmeden kaynaklanmakta ve böylece sanki üçüncü kişi aleyhine sözleşme yapılmış gibi olmaktadır. Ancak böyle bir hukuk sistemimizde mümkün değildir. Zira navlun sözleşmesine konan şarta rağmen gönderilen malın kendisine teslimini istemekten vazgeçip, navlun ve teferruatı ödemekten de kurtulabilir. Buna karşılık teslim almak isterse, TTK m. 1070’ten farklı olarak, navlun ve teferruatını ödemek zorundadır. Yani bu sözleşmeye konan navlun ve teferruatını gönderilenin ödeyeceğine ilişkin kayıt, gönderilenin yükü alabilmesinin şartı niteliğindedir. Böylece gönderilen, yükü teslim alabilmek için teslimden önce veya en geç aynı anda navlun ve teferruatım da ödeyecektir Yukarıda burada belirttiğimiz üzere navlun sözleşmesi gönderilenin yükü teslim alabilmesi için böyle bir şart öngörülebilir ve konişmento veya atıf yaptığı navlun sözleşmesindeki bu hüküm uyarınca, yükü teslim almakla gönderilen artık borçlu hale gelir. Bu durumda taşıyan yükü teslim etmesi karşılığı TTK m. 1069 uyarınca gönderilene karşı sahip olduğu alacakların ödenmesini artık taşıtandan isteyemez ve gönderilenin sorumluluğu nispetinde de taşıtan sorumluluktan kurtulur (TTK m. 1079/1). Netice itibariyle gönderilen, navlun sözleşmesi ve/veya konişmentoda navlun teferruatından sorumlu olacağı yazılmış olsa dahi, varma limanında herhangi bir sebeple yükü teslim almamişs; navlun ve teferruatından dolayı sorumluğuna gidilemeyecektir. Taşıyanın da, akidi olmayan gönderileni zorlaması, onu dava ve takip etmesi mümkün değildir. Zira gönderilenin yükü teslim almaması taşıtan gönderilen arasındaki ilişkiden kaynaklanmakla, gönderilenin, varsa yükü varma limanında teslim alacağına taahhüdüne aykırı davranması da, yine taşıtan ile arasındaki ilişki açısından sonuç doğurur.
Bu bilgilerden hareketle kanaatimizce; gönderilenin yükü varma limanında teslim almaması halinde taşıyan sıfatına sahip davacı …Ltd.’nuı davaya konu ücretler ve masraflar sebebiyle 2 numaralı davalı … Enerji Gıd. , ith. İhr. San ve Tic. A.Ş.Men talepte bulunamayacağı ve ona karşı husumet yöndtemeyeceği değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte, 2 numaralı davalı … Enerji Gıd. Tar. Taş. ..ve Tic A.Ş.’nin yükün teslimini talep edip etmediği hususu da hem taraflar arasında uyuşmazlık konusu olması hem de yukarıda varmış olduğumuz sonucu değiştirecek olması sebebiyle son derece önemlidir ve bu sebeple ayrıca tespiti gerekmektedir. Zira dosyada mevcut Antalya Gümrük Müdürlüğü tarafından yazılan 17.12,2009 tarihli, B.02.1.GÜM.01.02.01.00.120.(Gİş)… sayılı yazıdan … Denizcilik Nakliyat Tur. ve Tic. A.Ş. tarafindan yükün tesliminin talep edildiği anlaşılmaktadır. Bu noktada söz konusu şirketin bu talebi kimin adına yaptığının, daha doğrusu 2 numaralı davalı … Enerji Gıd. Tar. Taş. …Tic. A.Ş, adına yapmış olup olmadığının tayini son derece önemlidir. Bu konuda ise Mahkeme’ce Antalya Gümrük Müdürlüğüne müzekkere yazılarak taşıma konusu yük için davalı … tarafından gümrük beyannamesi açılıp açılmadığı sorulmuş; Gümrük Müdürlüğü tarafından verilen cevapta ise … Eneıji Gıd. Tar. Taş. ve Tic. A.Ş. adına herhangi bir beyannamenin açılmadığı bildirilmiştir. Dosyada mevcut bahse konu belgelerden anlaşıldığı üzere, yükün teslimini talep eden … Denizcilik Nakliyat Tur. ve Tic. A.Ş. bu teslimi 2 numaralı ve gönderen sıfatına sahip … Eneıji Gıd, Tar. …ve Tic. A.Ş. adına yapmamıştır. Şu halde yukarıda da varmış olduğumuz sonuç uyarınca 2 numaralı davalı … Enerji Gıda Tar. Taş. … ve Tic. A.Ş. varma limanında yükü teslim almamış olmakla, davaya konu taleplerden taşıyan sıfatına sahip davacı …Transport ve Tic. Ltd.’ye karşı sorumlu değildir.
Kazanç kaybı olarak ileri sürülen hususlar, sözleşmeye dayalı sorumlulukların dışında kaldığı veya dayalı tarafların kusurlarından kaynaklanmadığı sürece davaya dayanak oluşturmayacaktır. Bu durumda kazanç kaybı söz konusu olsa bile tarafların aralarında yapmış oldukları akit ve hukuki ilişkilerine dayalı olarak bir eksiklik, yerine getirilmeyen bir yükümlülük ve/veya hukuka ve ticari teamüllere uygun olmayan bir kusurlu fiile dayandırılmayan herhangi bir kazanç kaybının taraflarca birbirlerinden talep edilmesi haklı görülemez.Davacı ileri sürdüğü mevcut sözleşme hükümlerinin dışındaki taleplerini destekleyen geçerli hukuki gerekçeler ortaya koymadığı sürece, iddia edilen böyle bir kazanç kaybından davalı sorumlu olmazlar.
Dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde yukarıda açıklanan nedenlerle,
-Gemi limandan hiç ayrılmadığına göre geminin enerji ihtiyacı için gerekli yakıtın dosyada mevcut raporda belirtildiği gibi olduğu,
-Gemi ambarlarında yüklemeden oluşan hasar olmadığı,
-2 numaralı davalı … Enetji Gıd. Tar. Taş. …ve Tic, A.Ş. varma limanında yükü teslim almamış olmakla, davaya konu taleplerden taşıyan sıfatına sahip davacı … Ttansport ve Tic, Ltd’ye karşı sorumlu olmayacağı
-İddia edilen kazanç kaybından davalının sorumlu olmayacağı “
Görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Asıl dava, sürestarya alacağının malın gönderilenden tahsili için fazlaya ilişkin haklar saklı tutulmak kaydıyla açılan 50.000,00 USD bedelli alacak davası, birleşen dava aynı alacağın bakiye kısmının tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkin olup,
Starya süresi, geminin yükleme/boşaltma limanında, yükleme/boşaltma için beklemek zorunda olduğu süreyi ifade etmekte olup, taşıyan bir ücret talep etmeden bu süreler kadar beklemek zorundadır. Starya süresinin bitiminden sonra ise, bir ücret talebi ile beklenilecek sürastarya süresine girilir. Sürastarya (demurraj) ücreti (eski TTK 1052 yeni TTK 1155), starya süresi dolunca fazladan beklenen süre için ödenir. Eski TTK.nun 1052/son fıkrasının yaptığı atıfla aynı kanunun 1035. Maddesine göre, sürastarya ücreti mukavele ile tespit olunmamışsa hakkaniyet üzere takdir olunur, bu takdir sırasında halin hususiyetleri ve bilhassa gemi adamlarının ücret bakım masrafları ve taşıyanın mahrum kalacağı navlunlar gözönünde tutulur.
Yargıtay 11. HD’nin yerleşmiş uygulamasına göre, kural olarak sürastarya ücretinin borçlusu davacının akidi olan gönderen ise de, TTK’nın 1069. maddesi gereğince ancak iki şartın birlikte gerçekleşmesi halinde sürestarya ödeme borcu, malın alıcısına geçmekte ve bu suretle de malın göndereni borcundan kurtulmaktadır. 1069. maddeye göre, alıcının sürestarya alacağından sorumlu olması için, navlun veya konşimentoda buna dair hüküm bulunması ve malın alıcı tarafından teslim alınması gerekmektedir. Navlun sözleşmesi veya konşimento hükümleri, yükü tesellüm eden alıcının TTK’nın 1069/1 maddesi uyarınca navlun ve diğer borçların borçlusu durumuna girip girmeyeceğini ve şayet girecekse, bunun kapsamını da tayin edecektir. Konşimento veya navlun sözleşmesinden kendisine böyle bir külfet yüklendiği anlaşılan alıcı, yükü teslim almakla gerek yükleme gerekse boşaltma limanında sürastarya ücretini ödemekle yükümlüdür. Ancak; alıcı yükü teslim almazsa taşıtan, navlun ve diğer tüm borçları taşıyana ödemekle yükümlü olacaktır. Somut olayda davalı gönderilen şirketin yükü teslim almadığı taraflar arasında da tartışmasız olmakla,, davalının malı teslim almaması nedeniyle sürastarya ücretinden sorumlu tutulmasının mümkün olmadığı, yine bilirkişi raporları ile belirlendiği üzere gemi ambarında yüklemeden oluşan bir hasar olmadığı, iddia edilen kazanç kaybından da davalının sorumlu olmayacağı anlaşılmakla asıl davanın ve birleşen davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Asıl davada açılan tazminat davasının REDDİNE,
2-Mahkememizin 2013/443 E- 2013/434 K sayılı birleşen dosyasında Antalya … İcra Müdürlüğünün açılan itirazın iptali davasının REDDİNE,
Yasal şartları oluşmadığından davalının kötü niyet tazminatı talebinin REDDİNE,
Asıl davada:
Alınması gerekli 35,90 TL harcın, peşin alınan 1.147,55TL harçtan mahsubu ile artan 1.111,65 TL harcın istek halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
A.A.Ü.T. uyarınca hesaplanan 8.850,25 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Birleşen davada:
Alınması gerekli 35,90 TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
A.A.Ü.T. uyarınca hesaplanan 110.002,62 TL TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Sarf edilmeyen gider avansının HMK 333.maddesi uyarınca davacıya iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde İstinaf yasa yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okundu. Anlatıldı.09/03/2018

Başkan …
¸e-imzalı
Hakim …
¸e-imzalı
Üye …
¸e-imzalı
Katip …
¸e-imzalı