Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ BAM 31. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2022/1219 – 2022/1184
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
31.HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2022/1219 Esas
KARAR NO : 2022/1184 (İnceleme aşamasında / Duruşmasız)
(Başvurunun Esastan Reddi-353/1-b-1)

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 17/03/2022
NUMARASI : 2020/203 Esas-2022/200 Karar

DAVACI-KARŞI DAVALI :
VEKİLİ :
DAVALI-KARŞI DAVACI :
VEKİLİ :
DAVANIN VE KARŞI DAVANIN
KONUSU : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)

KARAR TARİHİ : 14/12/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 03/01/2023

Davacı-karşı davalı vekili tarafından davalı aleyhine, davalı-karşı davacı tarafından karşı davalı aleyhine açılan eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak davalarının yapılan yargılaması sonucunda mahkemece asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine dair verilen karara karşı süresi içinde davalı-karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dairemize gönderilen dosyanın yapılan istinaf incelemesi sonucunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İSTEM;
Davacı-karşı davalı vekili tarafından verilen 15/04/2020 tarihli dava dilekçesinde özetle; Taraflar arasında akdedilmiş olan 09.03.2018 tarihli sözleşme gereğince; “Davalı işveren tarafından Balıkesir İli, İvrindi İlçesi sınırları dahilindeki… erişim numaralı) sahada kurulumu yapılacak olan İvrindi altın ve gümüş madeni zenginleştirme tesisi’nin yapımı işi kapsamındaki “iki adet kubbe tip çelik konstrüksiyon cevher stok alanı yapımı işleri” nin anahtar teslim götürü bedel ile 995.000.-USD bedel mukabilinde yapımı hususunda tarafların anlaştıklarını, yapılan dizayn değişikliği ve artan metraj nedeni ile sözleşme bedelinin taraflarca akdedilmiş olan 14.09.2018 tarihli sözleşme ile 355.000.-USD tutarında arttırıldığını, ana sözleşmenin 7. maddesine göre işin süresinin 180 gün olarak belirlendiğini, sözleşmenin imzası ile yer tesliminin yapıldığının kabul edildiğini, ancak bununla birlikte yükleniciden kaynaklanmayan gecikme olması durumunda, gecikilen gün kadar süre uzatımı verileceğinin hükme bağlandığını, ana sözleşmenin 6. maddesine göre; davacı yüklenici tarafça sözleşme bedelinin %10 u tutarındaki kesin teminat mektubunun davalı işverene verilmesi; teminat mektubunun yarısının geçici kabulün yapılmasından sonra, kalan yarısının ise kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra serbest bırakılmasının taraflarca kabul edilmiş olduğunu, bu hüküm uyarınca davacı yüklenici tarafça davalı işverene kesin teminat mektubunun verilemediğini, bunun yerine taraflarca teminat hükmü hak ediş miktarlarından %10 nakit teminat kesintisinin işveren nezdinde tutulması yolu ile yerine getirilmiş olduğunu, davaya konu eser sözleşmesinin imza tarihi 09.03.2018 olsa da; müvekkili şirketçe yapımı yüklenilen çelik konstrüksiyon imalatlarının montajı için gerekli olan betonarme alanların işveren tarafından hazır edilememesi nedeni ile bu tarihte işe başlanılamadığını, bu nedenle ilk etapta 31.12.2018 tarihine kadar süre uzatımı verildiğini, akabinde imalat ve montaj yapılacak betonarme zeminlerin davalı işverence hazır edilmesini müteakip müvekkili şirketçe yüklenilen imalat ve montaj işlemlerine başlandığını ve neticede yükümlenilen işin eksiksiz ve tam olarak 31.08.2019 tarihinde davalı yükleniciye teslim edildiğini, hatta dava konusu eserin bu tarihten evvel davalı tarafça kullanılmaya başlandığını, davalı işverenin işin devamı boyunca hak ediş tanzimi ve diğer işlerin işveren adına takibi ve düzenlemesi adına müşavir olarak … A.Ş.’yi müşavir olarak atadığını, dava konusu iş kapsamında yapılan hak ediş düzenlemesi ve diğer işlemlerin müşavir firma eli ile yapıldığını, müvekkili şirketçe yükümlenilmiş olan işin sözleşme koşullarına uygun olarak tamamlandığını ve buna ilişkin hak ediş ve geçici kabul tutanaklarının, önceki hak ediş aşamalarında kabul edilmiş uygulama ve teamüle uygun olarak davalı işverence atanmış olan müşavir firma ile birlikte imzalanmış ve tahakkuk ettirilmiş olduğunu, buna göre müvekkili şirketin davalı işveren nezdinde tahakkuk eden son hak ediş miktarının 93.938,41 USD olduğunu, aynı hak ediş döneminde mahsubu gereken borç kalemlerinin mahsubu sonrası davacı yüklenicinin davalı işveren nezdinde 52.633,27.-USD tutarında hak ediş alacağının bulunduğunu, bununla birlikte sözleşmenin 6. maddesi gereğince, ekli hak ediş tutanaklarından da görüldüğü üzere, sözleşme boyunca işveren nezdinde tutulmuş olan toplam 82.791,53.-USD teminat bedeli bulunduğunu, geçici kabulle birlikte bu teminat bedelinin yarısı olan 41.395,76.-USD nin davacı yükleniciye iadesi gerektiğini, müvekkili yüklenicinin davalı işverene hitaben Kartepe Noterliği eli ile keşide etmiş olduğu 06.12.2019 tarih ve … yevmiye sayılı ihtarnamesi ile;”davalı idare tarafından ödenmeyip iade edilmiş olan 93.938,41.-USD bedelli son hak ediş faturası ile birlikte sözleşme gereğince işveren nezdinde bulunan nakit teminat bedelinin yarısının ödenmesini “ihtar ettiğini, davalı işverenin cevaben Ankara 54. Noterliği eli ile keşide etmiş olduğu 17.12.2019 tarih ve …yevmiye sayılı ihtarnamesi ile;” sözleşmeye göre; kontrol teşkilatının (müşavir firma) kullanılan malzemeyi ve yapılan işleri beğenmiş olması veya parasını ödemiş olmasının işverenin kendi kontrollük teşkilatının nihai teftiş, tecrübe ve sair haklarına halel getirmeyeceği; geçici kabulün kabul tutanağının işverence onaylandıktan sonra geçerli olacağı; geçici kabulün yapılmasını müteakip yapının işgal edilmesi, işin kesin kabulü mana ve hükmünü tazammun etmeyeceğinin belirtildiğini, işin yapım süresinin montaj malzemelerinin geç sahaya inmesi, montaj vinç ve ekipmanlarının yetersiz olması ve zamanında işbaşı yapılmaması, personel sayısında eksik ve yetersiz kalınması nedeni ile iş süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatılmış olduğunu, buna rağmen işin uzatılan sürede de tamamlanıp teslim edilemediğini, müşavir firma ile yüklenici arasında düzenlenmiş olan kesin hak ediş belgesinin gerçek durumu yansıtmadığı, bu nedenle 93.938,41 .-USD bedelli faturanın iade edilmiş olduğunun belirtildiğini, bununla birlikte uygulanan gecikme cezaları nedeni ile kendilerinin …’ a borçlarının bulunmadığını, aksine gecikme cezaları nedeni ile kendilerinin …’dan 159.300,00.- USD alacağı olduğunun” ihtar edildiğini, taraflarınca Ankara 63. Noterliği eli ile keşide edilmiş olan 27.12.2019 tarihli …yevmiye sayılı ihtarname ile;”davalı yüklenicinin müşavir firmanın yetkisini tanımayan beyanları, gecikme iddiları ve gecikme cezası taleplerinin reddedildiğini, ve önceki ihtarnamede belirtilen talep ve isteğin tekrarlandığını,” davalı işverenin ise Ankara 54. Noterliği eli ile keşide etmiş olduğu 18.12.2019 tarih ve … yevmiye sayılı ihtarnamesi ile;”Müşavir firma ile … arasında imzalanmış olan kesin hak ediş tutanağını kabul etmediğini beyan etmiş olduğundan, tek taraflı tanzim etmiş olduğu kesin hak ediş tutanağını tebliğ etmiş olduğunu.”, yapılan tüm ihtarlar ve müzakareler neticesinde davacı yüklenicinin tahakkuk eden hak ediş alacağı ve teminat iade alacağının ödenmemesi nedeni ile taraflarınca arabulucuya müracaat edilmiş ise de 10.01.2020 tarihinde yapılmış olan toplantıda uzlaşmanın sağlanamadığını, bu nedenle alacağın tahsili için işbu davanın açıldığını, davacı yüklenicinin eseri teslim ile birlikte bedele ve teminat iadesine hak kazandığını, davaya konu eserin 31.08.2019 tarihi itibari ile davalı işverene resmi olarak teslim edildiğini, hatta bu tarihten daha evvel davalı işverence kullanılmaya başlanıldığını, bu bakımdan davaya konu eser borcunun yerine getirilmesi hususunda taraflar arasında bir niza bulunmadığını, eseri teslim borcunu yerine getiren davacı yüklenicinin bedeli hak etmiş olduğunu, bununla birlikte sözleşmenin 6. Maddesi gereğince teminat bedelinin yarısını da hak etmiş olduğunu, eser teslim süresinin uzamasının işverenden kaynaklanan nedenlerden kaynaklandığını, davalı işverenin buna bağlı cezai şart talebinin kötü niyetli ve hukuka aykırı nitelikte olduğunu, taraflar arasındaki ihtarlaşmalardan da anlaşıldığı üzere, bu davadaki asıl niza konusunun eser teslim borcunun zamanında yerine getirilmemiş olmasından kaynaklandığını, davalı İşverenin yaptığı bildirimlerde, eser teslim borcunun davacı yükleniciden kaynaklandığını iddia etse de, işin devamı müddetince taraflar arasında yapılan yazışmalardan, işin, işverenin yer teslimini yapamamasından dolayı geç başlamış olduğu, yaşanan gecikmelerin işverenden kaynaklandığının anlaşıldığını, davaya konu eser sözleşmesinin imza tarihi 09.03.2018 tarihi olsa da; müvekkili şirketçe yapımı yüklenilen çelik konstrüksiyon imalatlarının montajı için gerekli olan betonarme alanların işveren tarafından hazır edilememesi nedeni ile bu tarihte işe başlanılamadığını, bu nedenle ilk etapta 31.12.2018 tarihine kadar süre uzatımı verilmiş olduğunun yazışma içeriklerinde görüldüğünü, davalı işveren adına yetkili müşavir firma yetkilisi … tarafından davacı şirket müdürü …’e atılmış olan 19 Mart 2019 tarihli e-posta mesajında;”Gecikmeler konusunda …’ın bir kusurunun olmadığı; şev işleri, kış koşulları, zemin hareketleri gibi sebeplerden işin geciktiğinin” açıkça belirtildiğini, davalı işverenin, eser teslim borcunun gecikmesi yönündeki iddiası ve buna bağlı cezai şart talebinin haksız, hukuki dayanaktan yoksun ve kötü niyetli olduğunu belirterek, açıklanan nedenlerden dolayı, fazlaya ilişkin zarar talep haklarının saklı kalması kaydıyla şimdilik, 52.633,27.-USD hak ediş alacağı ve 41.395,76.-USD teminat iadesi alacağı olmak üzere toplam 94.029,03.-USD alacaklarının davalı taraftan ihtar tarihi olan 06.12.2019 tarihinden itibaren tahakkuk edecek dövize uygulanan avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
YANIT:
Davalı-karşı davacı vekili tarafından verilen davaya cevap ve karşı dava dilekçesinde özetle;Davacının dava dilekçesinde ileri sürdüğü iddiaların doğru olmadığını ve taraflar arasında imzalanan sözleşmeye, sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine ve somut olaya aykırı olduğunu, bu nedenle, davanın reddine karar verilmesini talep ettiklerini, davacının, davalı ile imzaladığı 09.03.2018 tarihli sözleşme ile “İki Adet Kubbe Tip Çelik Konstrüksiyon … Alanı Yapım İşini” sözleşme ve ekleri ile projelerine, detaylarına fen ve sanat kurallarına göre sözleşmede kararlaştırılan süre ve bedel karşılığında anahtar teslimi olacak şekilde yapımını taahhüt ettiğini, sözleşmenin 7 inci maddesinin birinci fıkrasında işin süresi 180 gün olarak belirlenerek, sözleşmenin imzası ile birlikte yer tesliminin yapıldığının kabul edildiğini, davacının sözleşmenin imzası tarihi itibari ile işe başlayacağını ve 180 günlük sürede işin tamamını eksiksiz ve hatasız olarak teslim edeceğini kabul ve taahhüt ettiğini, sözleşme konusu işin bedelinin 995.000,00 Amerikan Doları (KDV hariç) olup, işin bitiş tarihinin 05.08.2018 olarak kararlaştırıldığını, daha sonra, proje kapsamında davacının malzeme teminindeki gecikmeleri, ekipman ve personel eksikliği sonrasında işin dizayn ve metrajlarındaki artış sebebiyle 14.09.2018 tarihli Ek Protokol ile işin bedelinin 355.000,00 Amerikan Doları (KDV hariç) daha artırılarak, işin yapım süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldığını, somut olayda davacının imzaladığı sözleşme ve ek sözleşmeler kapsamında toplam 1.440.645,17 Amerikan Doları tutarında iş yapmış olduğunu, bu iş ve imalatlar için 11 adet ara hakediş düzenlendiğini, davacı ile davalı müvekkili arasında imzalanan 09.03.2018 tarihli Sözleşmede Yapım İşleri Genel Şartnamesinin (YİGŞ), Sözleşmenin 28 inci maddesi hükmü uyarınca sözleşmeye ek olarak kabul edildiğini, sözleşme eki olarak kabul edilen YİGŞ’nin “İşin Süresi ve Sürenin Uzatılması” başlığını taşıyan 29 uncu maddesinin; anılan Şartnamenin “Geçici Hakediş Raporları” başlığını taşıyan 40 ıncı maddesi hükümlerinin dikkate alınması gerektiğini, davacının, sözleşme ve şartnamenin 29 uncu maddesinin yukarıda verilen hükmüne uygun olarak işin uzamasına ilişkin herhangi bir itiraz ileri sürmediğini, yine düzenlenen 11 adet hakkedişe ait şartnamenin 40 ıncı maddesi hükmüne göre bir itirazı olmadığını, dolayısıyla işin yapımı süresinde ve/veya gecikmelere ilişkin herhangi bir itiraz ileri sürmeyen davacının sonradan işin süresinin davalıdan kaynaklanan gerekçelerle uzadığını ileri sürmesinin geçerli olmadığını, dava konusu uyuşmazlığa ilişkin sözleşmenin ilgili maddelerinin dikkate alınması gerektiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşme kapsamında işin yapım süresinin (iş bitimi 05.09.2018 tarihi olacak şekilde) 180 gün olarak kararlaştırıldığını, davacının montaj malzemelerini sahaya geç getirdiğini, montaj vinç ve ekipmanlarının yetersiz kaldığını ve dolayısıyla zamanında işbaşı yapamadığından, personel sayısının eksik ve yetersiz kaldığını, nitekim davacının sahada ekipman yönünden yetersiz kalması sebebiyle ve 75 mt uzun bomlu vinç platformunun davacı adına temin edilerek bunun bedelinin hakkedişlerinden kesildiğini, görüleceği üzere münhasıran davacıdan kaynaklanan sebeplerle işin süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldığını, ancak davacının bu süre içerisinde de taahhüt ettiği işi tamamlayıp teslim edemediğini ve ancak 18.09.2019 tarihli yazısı ile geçici kabul talebinde bulunmuş olduğunu, müşavir firmanın, her ne kadar işin geçici kabule hazır hale getirildiğinden bahisle geçici kabul tutanağı ve kesin hakedişi düzenlemiş ise de, düzenlenen bu hakedişin doğru olmayıp taraflarınca onaylanmadığını, bu halde Sözleşme’nin “Geçici Kabul ve Kesin Kabul” başlığını taşıyan 16 ıncı maddesinde açıkça yazdığı üzere geçici kabul tutanağının işverence onaylandıktan sonra geçerlilik kazanacağını, sözleşme eki olan YİGŞ’de”Anahtar Teslimi götürü bedel sözleşmelerde kesin hakediş raporu düzenlenmesine işin geçici kabulü yapıldıktan sonra başlanacağı ve kesin hesap işlemlerinin sözleşme ve eklerinde öngörülen hükümler çerçevesinde gerçekleştirileceğinin” hükme bağlandığını, geçici kabul tutanağının taraflarınca onaylanmamasına rağmen, müşavir firma tarafından ayrıca kesin hakedişin de düzenlendiğini, tüm bu sebepler çerçevesinde müşavir firma tarafından düzenlenen gerek geçici kabul tutanağı gerekse kesin hakedişin sözleşme ve eklerine aykırılık teşkil ettiğini, müşavir firmanın, taahhüt konusu işin 20.09.2019 tarihinde geçici kabule hazır hale getirildiğinden bahisle geçici kabul tutanağı ve kesin hakedişi düzenlenmiş ise de, düzenlenen kesin hakediş doğruyu yansıtmadığından (sözleşmeden kaynaklanan gecikme cezası düzenlenmeksizin) müvekkilinin onayı olmadan sözleşme hükümlerine aykırı olarak düzenlenen 30.11.2019 tarih ve … sayılı 93.938,41 Amerikan Doları tutarındaki faturanın davacıya iade edildiğini, nitekim davacıya Ankara 54. Noterliğinin 17.12.2019 tarih ve …yevmiye numaralı ile 18.12.2020 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnameleri keşide edilerek, sözleşmenin 18 inci maddesine göre hesaplanan ceza ve buna uygun olarak düzenlenen kesin hakedişin ihtarname ekinde davacıya gönderilmiş olduğunu, (1.355.000/100*5 =135.000 + %18 KDV =159.300 Amerikan Doları), davacının sözleşme hükmüne uygun olarak düzenlenen kesin hakediş neticesinde müvekkili davalıya 106.666,73 Amerikan Doları borcunun kaldığını, sözleşmede işin yapım süresinin (iş bitimi 05.09.2018 tarihi olacak şekilde) 180 gün olarak kararlaştırılmış olup, montaj malzemelerinin sahaya geç gelmesi, montaj vinç ve ekipmanlarının yetersiz olması ve zamanında işbaşı yapamaması, personel sayısında eksik ve yetersiz kalınması, dolayısıyla davacıdan kaynaklanan sebeplerle işin süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatılmış olduğunu, işin süresinin uzatılmasına rağmen taahhüt edilen işin uzatılan sürede de tamamlanıp teslim edilemediğini, …) ve davacı tarafından, taahhüt konusu işin 20.09.2019 tarihinde geçici kabule hazır hale getirildiğinden bahisle geçici kabul tutanağı ve kesin hakediş düzenlenmiş ise de, düzenlenen kesin hakediş sözleşme hükümlerine aykırı olduğundan buna bağlı olarak haksız olarak düzenlelenen 30.11.2019 tarih ve …sayılı 93.938,41 Amerikan Doları tutarındaki faturanın davacıya iade edilmiş olduğunu belirtmiş,
Karşı davaya ilişki olarak; Davacı/karşı davalının sözleşme konusu işi taahhüt ettiği süre içerisinde yapamadığını, sözleşmenin 18 inci maddesi hükmüne göre gecikme cezası hesaplanarak kesin hakedişe dahil edildiğini ve kesin hakediş neticesinde yüklenicinin müvekkiline 106.666.73 Amerikan Doları borçlu olduğunun tespit edildiğini, bu gecikme cezasının keşide edilen Ankara 54. Noterliğinin 17.12.2019 tarih …yevmiye numaralı ihtarnamesi ile talep edilmiş olmakla, davacı-karşı davalının bu ihtarnamenin tebliğ edildiği 18.12.2019 tarihi itibarıyla temerrüde düşmüş olduğunu, bu suretle, sözleşme kapsamında düzenlenen kesin hakediş neticesinde tespit edilen müvekkili alacağının 106.666.73 Amerikan Doları’ndan, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 Amerikan Doları’nın davacı/karşı davalıdan tahsiline karar verilmesi için karşı dava açtıklarını belirterek, davacı/karşı davalı tarafından açılan davanın reddine, karşı davalarının kabulüne, müvekkili alacağı olan 106.666,73 Amerikan Doları’na mahsuben şimdilik 10.000,00 Amerikan Doları’nın fazlaya dair her türlü dava talep hakları saklı kalmak kaydıyla temerrüt tarihi olan 18.12.2019 tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasanın 4-a maddesi uyarınca Devlet Bankalarının Amerikan Doları ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte davacı-karşı davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ :
Ankara 3 Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 17/03/2022 tarih 2020/203 Esas 2022/200 Karar sayılı kararında özetle;Dava, taraflar arasında akdedilen eser sözleşmesinden kaynaklanan hakkediş bedeli ve kesin teminatın iadesine ilişkin alacak; karşı dava ise, aynı sözleşmeye dayalı gecikme cezasına ilişkin alacak istemine yöneliktir.
Dava dilekçesi, cevap dilekçesi, sözleşme-ekleri, ihtarnameler, hakkediş dosyası, bilirkişi heyet raporu-ek raporu ile tüm dosya kapsamı dikkate alındığında; Davacı işveren şirket vekili dava dilekçesi ile; Davacı-karşı davalı taraf ile aralarında anahtar teslim bedeli 995.000.-USD olan işin yapımı hususunda 09.03.2018 tarihli sözleşmenin akdedildiğini, söz konusu yapım işinde yapılan dizayn değişikliği ve artan metraj nedeni ile sözleşme bedelinin taraflarca 14.09.2018 tarihli ek protokol ile 355.000 USD tutarında arttırıldığını, çelik konstrüksiyon imalatlarının montajı için gerekli olan betonarme alanların davalı şirket tarafından hazır edilmemesi nedeni ile bu tarihte işe başlanılamadığını, 31.12.2018 tarihine kadar süre uzatımı verildiğini, imalat ve montaj yapılacak betonarme zeminlerin davalı işverence hazır edilmesini müteakip davacı-karşı davalı şirketçe imalat ve montaja başlanıldığını, işin 31.08.2019 tarihinde sözleşme koşullarına uygun olarak tamamlandığı ve davalıya teslim edildiğini, hatta dava konusu eserin bu tarihten önce davalı-karşı davacı şirket tarafından kullanılmaya başlanıldığını, dava konusu iş kapsamında yapılan hakediş düzenlemelerinin ve diğer işlemlerin müşavir firma … A. Ş. tarafından yapıldığını, dava konusu işe ilişkin hakediş ve geçici kabul tutanaklarının müşavir firma ile birlikte imzalanıp tahakkuk ettirildiğini, dava konusu işin teslim süresinin uzamasının davalı şirketten kaynaklandığını, davalı-karşı davacı işveren nezdinde tahakkuk eden son hak ediş miktarının 93.938,41 USD olduğunu, aynı hak ediş döneminde mahsubu gereken borç kalemlerinin mahsubu sonrası davacı-karşı davalı yüklenici alacağının, 52.633,27 USD hakediş alacağı ve 41.395,76 USD teminat iadesi olmak üzere toplam 94.029,03 USD olduğu iddiasıyla, söz konusu alacağının tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı yüklenici vekili ise, karşı dava ve cevap dilekçesi ile; Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) hükümlerinin taraflarca sözleşmeye ek olarak kabul edilen yükümlülükler olduğunu, söz konusu şartnamenin 29. Maddesine göre işin sözleşmede belirlenen zamanda geçici kabule hazır hale getirilmemesi halinde sözleşmede öngörülen günlük gecikme cezasının uygulanması gerektiğini, 29. Maddesinin 2. Fıkrasına göre ise sürenin uzatılmasını gerektirecek durumların ortaya çıkması halinde bu durumun 20 gün içerisinde idareye yazılı bildiriminin yapılmasının gerekli olduğu, dördüncü fıkraya göre ise zamanında yapılmayan süre uzatımı isteklerinin dikkate alınmaması gerektiğini, müşavir firma tarafından düzenlenmiş olan geçici kabul tutanağı ve kesin hak ediş tutanaklarının doğruyu yansıtmadığını, bu nedenle kendilerince kabul edilmediğini, geçici kabulün ve kesin hak edişin işveren davacı tarafça onayının yasal zorunluluk olduğundan bahisle davacı yüklenicinin gecikme cezası ödemekle mükellef olduğunu belirterek, karşı davalarında sözleşmenin 18.ci maddesi hükmüne göre hesaplanarak kesin hak edişe gecikme cezasının dahil edildiği, yüklenici firmanın 106.666.73 USD borçlu olduğu iddiasıyla, asıl davanın reddini, karşı davada söz konusu alacağının tahsilini talep etmiştir.
Mahkememizce alınan SMMM, inşaat mühendisi ve sözleşme uzmanı bilirkişilerden oluşturulan bilirkişi heyet raporu-ek raporunun usul ve yasa ile dosya kapsamına uygun, yeterli, gerekçeli ve hüküm vermeye elverişli olduğu görülerek hükme esas alınmıştır.
Dava eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak davası olup, davacı yüklenici, davalı işveren konumundadır. Taraflar arasında, asıl ve karşı dava yönünden; eser sözleşmesi akdedildiği ve davacı-karşı davalı yüklenicinin işe başlayarak tamamladığı, davalı-karşı davacı işveren tarafından da bir kısım ödemelerin yapıldığı konularında anlaşmazlık bulunmamaktadır. Taraflar arasındaki anlaşmazlık; işe süresinde başlanılmamasının kimin kusurundan kaynaklandığı ve gecikmenin sebebinin neden kaynaklandığı, işverenin yer teslimini süresinde yapıp yapmadığı ve haklı nedene dayalı olup olmadığı, davacı yüklenicinin hakedişinden yapılan kesintinin haklı sebebe dayanıp dayanmadığı, asıl dava açısından; davacının dava tarihi itibariyle bakiye hakediş alacağı ve teminat iadesi alacağı olup olmadığı, miktarı ile teminat iadesinden kaynaklanan alacağının olup olmadığı, karşı dava açısından; davacı işverenin gecikme cezası alacağının olup olmadığı, varsa karşı dava tarihi itibariyle miktarı noktalarında toplanmaktadır.
Eser sözleşmesinde, yüklenicinin edimi eseri sözleşmede kararlaştırılan süre içerisinde yerine getirmek, işverenin edimi ise sözleşmede kararlaştırılan bedeli ödemekten ibarettir. Taraflar arasında imzalanan sözleşme ve ek protokol kapsamındaki yapım işinin tamamlandığı, 11 adet hakedişin düzenlendiği, davalı-karşı davacı işveren tarafından bir kısım ödemelerin yapıldığı tespit edilmiştir.
Taraflar arasında eser sözleşmesine dayalı işe süresinde başlanılmamasının hangi tarafın kusurundan ve gecikmenin sebebinin neden kaynaklandığı, işverenin yer teslimini süresinde yapıp yapmadığı ve haklı nedene dayalı olup olmadığı hususları incelendiğinde; Taraflar arasında imzalanan 09.03.2018 tarihli sözleşmenin; “Sözleşmenin Konusu ve Kapsamı” başlıklı 2. maddesinde; (1) Sözleşmenin konusu, İşveren tarafından Balıkesir İli, İvrindi ilçesi sınırları dahilindeki … Ruhsat No.lu (… Erişim Numaralı) sahada kurulumu yapılacak olan…Zenginleştirme Tesisi’nin yapım işi kapsamındaki “İki Adet Kubbe Tip Çelik Konstrüksiyon … Alanı Yapım İşleri”nin Sözleşme ve Ekleri ile Projelerine, Detaylarına, Fen ve Sanat Kurallarına göre Sözleşme’deöngörülen koşullar ve bedel karşılığında yüklenici tarafından anahtar teslimi yapılmasına ilişkin taraflar’ın hak ve yükümlülüklerinin tespit edilmesidir. (2) İnşaat temel yapım işi kapsam dışında olup, bu Sözleşme kapsamında Yüklenici tarafından yapılacak işler şunlardır; a)İki adet kubbe tip çelik konstrüksiyon stok alanı, inşaat projeleri dahil sistem tasarımı, analizi, modellemesi, inşaat, imalat ve montaj paftalarının oluşturulması ve ankraj detaylarının çıkarılması ve İşveren onayına sunulması. b)Çelikankrajlar da dahil tüm çelik kontrüksiyon işlerin; projelendirilen uygunlukta ham malzeme ve sarf malzeme tedariği, imalatı, sahaya nakliyesi ve sahada montajı için gerekli tüm işgücü (direk, indirek), makine, ekipman, alet ve avadanlık ile yapılmasının sağlanması. c)Yapının kullanım amacına uygun olarak trapez sac ile kaplanması işinin; ham malzeme ve sarf malzeme tedariği, imalatı, sahaya nakliyesi ve sahada montajı için gerekli tüm işgücü (direk, indirek), makine, ekipman, alet ve avadanlık ile yapılmasının sağlanması. d)Montaj işleri boyunca ölçme ve harita hizmetlerinin sağlanması. (3)Sözleşmenin amacı, İşlerin tamamının İşveren’in kullanım amacına, beklediği yarar ve haklara uygun olarak gerekli tüm özen ve dikkatle, Yüklenici tarafından zamanında, kusursuz ve tam ifası ile tüm teknik, ticari ve hukuki vecibelerin yerine getirilmesi ve buna karşılık bedelinin İşveren tarafından ödenmesidir. (4)Yüklenici, bütün İşleri, tüm masrafları kendisine ait olmak üzere 3. maddede kararlaştırılmış anahtar teslimi götürü bedel fiyat ile 7. maddede yazılı süre içerisinde, tam ve gereği gibi tamamlayarak, eksiksiz ve kullanılacak şekilde yerine getirecektir. (5)Yüklenici, işe başlamadan İş’le ilgili taslak projeleri, teknik gereklilikler dahil her türlü dokümanı ve çalışma sahasını ve çevresini gözden geçirmiş ve incelemiş, İşin yapımı ile ilgili tüm olanakların niteliği ve şekli hakkında bilgi edinmiştir. Yüklenici’nin işşartları ve uygulamaları dahil, işlerin icrasını etkileyebilecek bilumum konulara vakıf olduğu kabul edilmiştir. Bu şartlar göz önüne alınarak; Yüklenici’nin İşyerinin niteliği ve özellikleri, ulaşım şartları, yerel imkanlar veya işlerin ifasını etkileyebilecek işşartları ve uygulamaları dahil diğer faktörler nedeni ile talep edebileceği ilave ödemeler, fiyat farkı veya işle ilgili yükümlülüklerin azaltılmasına veya bunlardan muaf tutulmasına ilişkin istekleri kesinlikle dikkate alınmayacaktır.
Sözleşmenin”İşin Süresi” başlıklı 7. maddesinde; (1) İşin süresi 180 (yüzseksen) gündür. Sözleşmenin imzası ile birlikte yer teslimi yapılmış sayılır ve İşin yapımı Sözleşmenin imzalanması ile başlayacaktır. Yüklenici işin tamamını bu süre içerisinde eksiksiz ve hatasız olarak teslim edilecektir. (2) İşin süresi, takvim günü olarak kabul ve hesap edilmiştir. Bu sürenin hesaplanmasında, havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresi ile resmi tatil günleri dikkate alındığından, bu nedenlere istinaden ayrıca süre uzatımı verilmez. Ancak, Yüklenici’nin direk kusuru veya ihmali olmaksızın, Yüklenici’den kaynaklanmayan nedenlerle İşlerin yapımında meydana gelecek gecikme durumlarında; gecikilen gün kadar Yüklenici’ye süre uzatımı verilebilir. ” şeklinde yer almaktadır.
Sözleşmenin ” Geçici Kabul ve Kesin Kabul” başlıklı 16. maddesinde; (1) Geçici Kabul: “(a) Yüklenici düzenlenen kümülatif hakediş bedelinin Sözleşme bedelinin %95 (yüzde doksanbeş)’ine ulaşması durumunda ve geriye kalan işlerin tesisin sürekli çalışmasını engellemeyeceği şartıyla, İşveren’e geçici kabule hazır olduğunu belirterek, Geçici Kabule davet edecektir. Buna takiben İşveren gerekli incelemeleri yaparak işlerin geçici kabule hazır olduğunu belirten bir tutanak hazırlayacaktır. Bu tutanak gereğince, İşveren bir geçici kabul heyeti oluşturacak ve bu heyete Yüklenici’yi de davet ederek geçici kabul yapılacaktır. Yüklenici Geçici Kabule katılmazsa, îşveren’in yapacağı geçici kabul sonucu alınan kararlara itiraz hakkı olmayacaktır. (b)Geçici Kabul kontrolleri sonucunda işlerin Sözleşme ve ekindeki şartnamelere, onaylı proje ve resimlere göre yapıldığının, bu kontroller sırasında saptanan kusur veya noksanlıkların işin sürekli çalışmasını engellemeyeceği ve söz konusu kusur veya noksanlıkların tutarının işin tamamlanma bedelinin %5 (yüzde beş)’ini de aşmaması kaydıyla bir Geçici Kabul Tutanağı düzenlenecek ve bu tutanakta kabul tarihi ile saptanan tüm kusurlar belirtilerek taraflarca imza edilecektir. Yüklenici veya vekili, yazı ile yapılacak çağrıya rağmen kabulde hazır bulunmazsa veya kabul tutanağını imzalamak istemezse tutanakta bu husus ayrıca belirtilir… (f)Geçici Kabul Tutanağı, İşveren’ce onaylandıktan sonra geçerli olur. Geçici kabulün yapılmasını müteakip yapının işgal edilmesi, İş’in kesin kabulü mana ve hükmünü tazammun etmez. (g)Sözleşme’de kararlaştırılan iş bitirme tarihinde, İşin tamamlandığının tespit edilebilmesi ve kabul işleminin yapılabilmesi için Yüklenici’nin İşveren’e zamanında başvurması gereklidir. Yüklenici başvurusunda gecikmiş olursa veyahut İş’i süresinde kabule elverişli duruma getirememişse Sözleşme’ye göre İşin bitmesi gereken tarihte İşveren’ce görevlendirilecek en az iki kişi tarafından İş yerinde incelenerek o günkü durum bir tutanakla tespit edilir. Bu inceleme sırasında Yüklenici veya vekilinin de hazır bulunması gereklidir. Yüklenici’ye yapılacak tebligata rağmen kendisi veya vekili gelmezse İşveren bu incelemeyi tek taraflı olarak yapar ve düzenlenen tutanakta bu husus belirtilir.
Sözleşmenin “Süre Uzatımı” başlıklı 17. maddesinde; “Yüklenici’nin direk kusuru veya ihmali olmaksızın, Yüklenici’den kaynaklanmayan nedenlerle İşlerin yapımında meydana gelecek gecikme durumlarında; gecikilen gün kadar Yüklenici’ye süre uzatımı verilir. Bunun dışında Yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz.”
Sözleşme eki Yapım işleri Genel Şartnamesinin (YİGŞ); “İşin süresi ve sürenin uzatılması” başlıklı 29. maddesinde; (1) İşin, sözleşmesinde belirlenen zamanda tamamlanıp geçici kabule hazır hale getirilmemesi durumunda, gecikilen her takvim günü için sözleşmesinde öngörülen günlük gecikme cezası uygulanır. (2) Sözleşmesinde belirtilen mücbir sebepler ve/veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işte sorumluluğu yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi halinde, durum idarece incelenerek işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya tamamına ait süre uzatılır. (3) Yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesi zorunludur. Yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirtecektir. Uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirtecek, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildirecektir. Ancak idarenin sebep olduğu süre uzatımını gerektiren gecikmelerde, yüklenicinin yirmi gün içinde yazılı bildirimde bulunma şartı aranmaz. (4) Zamanında yapılmayan yazılı bildirimler dikkate alınmaz ve yüklenici müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamaz. Mücbir sebeplerin devamı sırasında yapılacak bildirim, yirmi gün öncesinden geçerli olmak üzere dikkate alınabilir.
“Kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesi ” başlıklı 40. maddesinde; ” (1) Birim fiyat esaslı sözleşmelerde kesin hesaplar aşağıdaki esaslara göre yapılır: a) İşin geçici kabulü yapıldıktan sonra, kesin hakediş raporunun düzenlenmesine esas olacak kesin metraj ve hesapların tamamlanmasına başlanır. Yüklenicinin kesin hakediş raporunun düzenlenmesinde geçici hakediş raporlarındaki rakamlara itibar edilmez ve kesin metraj ve hesaplar sonucunda bulunan miktarlar esas alınır. Bunlar biri asıl olmak üzere en az üç suret halinde düzenlenir. (10) Hesap kesme işleminde, gerçekleştirilen bütün işlerin kesin hakediş raporuna geçirilen bedelinden iş sırasında geçici hakediş raporları ile ödenen miktarlar düşülür. Daha sonra 39 uncu maddede açıklanan geçici hakediş ödeme usulleri çerçevesinde, hakedişe yapılan ek ve kesintilerden sonra kalan tutar yükleniciye veya vekiline ödenir.”
“Geçici kabul ” başlıklı 41. maddesinde; “(1) Taahhüt edilen iş, sözleşme ve eklerinde yer alan hükümlere uygun olarak tamamlandığında yüklenici idareye geçici kabulün yapılması için yazılı olarak başvuruda bulunur. (2) Yapılan işler, yapı denetim görevlisi tarafından ön incelemeden geçirilir ve yapılan tespitler bir tutanağa bağlanır. Bu inceleme sırasında yüklenicinin veya vekilinin de hazır bulunması gereklidir. Yükleniciye yapılacak tebligata rağmen kendisi veya vekili gelmezse yapı denetim görevlisi bu incelemeyi tek taraflı olarak yapar ve düzenlenen tutanakta bu husus belirtilir. Yapılan ön inceleme sonucunda; a) İşin sözleşme ve eklerine uygun olarak tamamlandığı ve kabul işlemlerinin yapılmasında bir engel bulunmadığı anlaşılırsa idare tarafından geçici kabul komisyonu oluşturulur. b) İş kabule hazır değilse, eksik ve kusurlu işleri gösteren ön inceleme tutanağı, yapı denetim görevlisinin işin kabule hazır hale gelmesi bakımından yaklaşık bitim tarihini tespit eden görüşleriyle birlikte en geç üç gün içerisinde idareye gönderilir. (3) Yüklenici geçici kabul başvurusunda gecikmiş olursa veyahut işi süresinde kabule elverişli duruma getirememişse; sözleşmeye göre işin bitmesi gereken tarihte yapı denetim görevlisi veya idarece görevlendirilecek iki eleman tarafından iş yerinde incelenerek o günkü durum bir tutanakla tespit edilir. Bu inceleme sırasında yüklenicinin veya vekilinin de hazır bulunması gereklidir. Yükleniciye yapılacak tebligata rağmen kendisi veya vekili gelmezse yapı denetim görevlisi veya idare bu incelemeyi tek taraflı olarak yapar ve düzenlenen tutanakta bu husus belirtilir. İşte kusur ve eksikliklerin varlığı halinde bunların giderilmesi için belirlenen sürenin sonunda, yüklenici bulunsun veya bulunmasın, aynı şekilde durum, yapı denetim görevlisi tarafından düzenlenecek bir tutanakla tespit edilir. (4) Kabul komisyonunun oluşturulması ve işyerine gönderilebilmesi, yapılan işin kusurlu ve eksik kısımlarının bedelleri toplamının işin sözleşme bedelinin yüzde beşinden fazla olmamasına bağlıdır. Bu oranı geçmeyen kusur ve eksiklikler, aynı zamanda işin idareye teslimine ve kullanılmasına ve/veya işletilmesine engel olmayacak ve herhangi bir tehlikeye meydan vermeyecek nitelikte olmalıdır. (7) Geçici kabul tutanağı, ihale makamı veya yetkilendirdiği kişilerce onaylandıktan sonra geçerli olur. Geçici kabulün yapılmasını müteakip işin kullanılması ve/veya işletilmesi, işin kesin kabulünün yapıldığı anlamına gelmez. (8) Geçici kabul itibar tarihi olarak esas alınacak tarih, işin geçici kabule elverişli bir halde tamamlandığı tarih olup bunu geçici kabul komisyonu tespit ederek tutanağa geçirir. Ancak yüklenici tarafından tamamlanması ve düzeltilmesi gereken eksik ve kusurlardan, teknik bakımdan tamamlandıktan sonra bir deneme süresi geçirmesi gerekenler varsa, bu kusur ve eksikliklerin giderilmesi tarihinden başlayarak kesin kabule kadar geçmesi gereken süreyi de kabul heyeti belirleyerek tutanağa yazar. (11) Yapım işlerinin kabul işlemlerinde, varsa sözleşmelerindeki özel hükümler de göz önünde bulundurulur.”
“Kesin kabul” başlıklı 44. maddesinde; ” (1) Kesin kabul için belirlenen tarihte, yüklenicinin yazılı müracaatı üzerine, kesin kabul komisyonu oluşturularak geçici kabuldeki esas ve usullerle kesin kabul yapılır. (2) Geçici ve kesin kabuller arasında, yüklenici tarafından yapılması gereken, sürekli bakım niteliğindeki işlerin sözleşme uyarınca yapılıp yapılmadığı kabul komisyonu tarafından incelenerek tespit olunur. (4) Teminat süresi içinde yüklenicinin, bütün yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğu ve kendisine yüklenebilecek kesin kabulü engelleyecek bir kusur ve eksiklik görülmediği takdirde kesin kabul tutanağı düzenlenir. Eğer bu süre içinde, sorumluluğu yükleniciye atfedilmeyecek bir kusur veya eksiklik tespit edilmişse bu da tutanakta ayrıca belirtilir. (6) Yüklenici teminat süresi veya yukarıdaki fıkrada söz konusu edilen süre sonunda, idarenin kabul edebileceği gecikmeler dışında, sözleşme ve şartname hükümlerine göre işi kesin kabule elverişli duruma getirmeyerek bir gecikmeye yol açmış ise, idare ya yükleniciye 41 inci maddede belirtilen şekilde ceza uygulayarak eksik ve kusurların giderilmesini bekler, ya da gecikme otuz günü geçerse ceza uygulamasına devam etmekle birlikte kusur ve eksiklikleri yüklenici hesabına kendisi giderir. (7) İdare, gerek kusur ve eksikliklerin yüklenici hesabına giderilmesi bedellerini, gerekse vukuunda belirtilen bekleme cezalarını yüklenicinin varsa hakedişinden, hakedişi kalmamışsa teminatından kesmeye yetkilidir. (8) Kesin kabul tutanağının yetkili makam tarafından onaylanması ile kesin kabul işlemi tamamlanmış olur.” Hükümleri yer almaktadır.
09.03.2018 tarihli sözleşmenin 7. maddesinde işin süresinin 180 gün olduğu ve işin yapımının sözleşme imzalanması ile başlayacağı ve yine sözleşmenin imzalanması ile birlikte yer tesliminin de yapılmış sayılacağı hükmü yer almaktadır. İlgili madde gereğince,işin başlangıç ve yer teslimi tarihinin 09.03.2018 tarihi olduğu, sözleşmenin imzası ile yer tesliminin yapıldığının kabul edildiği ve sözleşmeye göre işin bitiş tarihinin 05.09.2018 olduğu görülmektedir. Söz konusu sözleşmeye ek olarak imzalanan 14.09.2018 tarihli Ek Protokolün 2. maddesinde; “(1) Taraflar, Sözleşme için belirlenen anahtar teslimi götürü bedele, İşveren’in dizayn değişikliği ve metrajlardaki artışlar nedeniyle 355.000,00 USD eklenmesi hususunda mutabık kalmışlardır. Bu bedel sabit ve götürü olup, değişmeyecektir. Taraflar, Sözleşme’nin süresini 30.06.2019 tarihine kadar uzatmışlardır. İş, bu süre sonunda Yüklenici tarafından tam ve eksiksiz olarak İşveren’e teslim edilecektir.Bu Ek Protokol’de yazılı olan hususlar dışında Sözleşme hükümleri aynen uygulanmaya devam edecek olup, Ek Protokol’de yer almayan hususlarda Sözleşme hükümleri uygulanır. (2) Bu Ek Protokol Sözleşme süresince geçerli olup, imzalandığı tarihte yürürlüğe girer.” Şeklinde belirtilmiştir.
14.09.2018 tarihli Ek Protokolde, davalı- karşı davacı İşveren firma tarafından dizayn değişikliği ve metrajlarda artışların yapıldığı ve bu nedenle işin süresinin uzatıldığı görülmektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere, Sözleşmenin “İşin Süresi” başlıklı 7. maddesinde “….. Ancak, Yüklenici’nin direk kusuru veya ihmali olmaksızın, Yüklenici’den kaynaklanmayan nedenlerle İşlerin yapımında meydana gelecek gecikme durumlarında; gecikilen gün kadar Yüklenici’ye süre uzatımı verilebilir.”hükmünün yer aldığı, İşveren’in dizayn değişikliği ve metrajlardaki artışlar nedeniyle, yükleniciden kaynaklanmayan sebeplerden dolayı işin süresinin, sözleşme ve Yapı İşleri Genel Şartnamesi hükümleri gereği 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldığı (298 gün) anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamında yer alan taraflar arasındaki mailler incelendiğinde; – 05.02.2019 … yetkilisi tarafından yüklenici ……Ltd.Şti’ne’ iletilen mail ile;Kubbe ile ilgili sahanın teslim tarihlerinin bildirildiği, buna göre saha mobilizasyon planının yapılmasının istenildiği; -07.02.2019 … Müh. …Ltd.Şti. yetkilisinin …’a gönderdiği mailde; 2.Kubbe temelinin mart sonu itibariyle teslim edileceğinin görüldüğü, sahanın teslim edilmesi halinde 2.Kubbenin montajının 1 ay içerisinde tamamlanacağının ve kaplama işlerinin 2 ay içerisinde bitirilebileceğinin belirtildiği; -19.03.2019 kubbe montajları konulu müşavir firmanın maillerinde; Kolon altındaki sakallara uygun yeterli boşluk bırakılmadığı, betonda pay var ise kırılacak demire denk gelen yerlerde kolon altındaki sakalın traşlanacağı, 15 Mart 2019 tarihinde tüm kolonların tamamlanmasının hedeflendiğini, sahada yer koordinasyonun ardından montaja başlanabileceği, 3100 kubbe yapısında ise eksik kuşaklar,çaprazlar,cıvata sıkma ve tork işleri sebebi ile tahmini 3-4 haftalık işin olduğunun bildirildiği, diğer mailde, şev işleri, kış koşulları, zemin hareketleri gibi sebeplerle tarihin attığını, aynı tarihli … Müh. şantiye şefi tarafından müşavir firmaya gönderilen mailde ise, deprem takozlarının geleceği noktaların hazır olmaması nedeniyle, kolonların montajına başlayamadıkları, kule montajı yaptıktan sonra ilerleme şanslarının bulunmadığı belirtilmiştir.
Taraflar arasında akdedilen sözleşmenin “Sözleşmenin Konusu ve Kapsamı” başlıklı 2. Maddesine göre; İnşaat temel yapım işinin kapsam dışında olduğu, Yüklenici tarafından yapılacak işlerin, iki adet kubbe tip çelik konstrüksiyon stok alanı, çelik ankrajlar da dahil tüm çelik kontrüksiyon işleri, trapez sac ile kaplanması ve bu işlere ait malzeme tedarikleri, imalat, sahaya nakliye ve sahada montajla ilgili olduğu, bu nedenle sözleşme kapsamında olmayan bazı imalatlar tamamlandıktan ve teslim edildikten sonra ancak yapım işinin devam edebileceği belirgindir.
Sözleşme kapsamındaki yapım işinde işin bitiş tarihinin 05.09.2018 olduğu, ilk etapta 31.12.2018 tarihine kadar süre uzatımı verildiği, sözleşmeye ek olarak imzalanan Ek Protokolün 14.09.2018 tarihinde imzalandığı hususları ve dosya kapsamındaki taraflar arasındaki mailler dikkate alındığında, mailin iletildiği 19.03.2019 tarihi itibariyle ek protokol tarihinden 186 gün geçmesine rağmen (14.09.2018-19.03.2019 tarihleri arasında) çelik konstrüksiyon imalatlarının montajı için gerekli olan betonarme alanlarının davalı-karşı davacı işveren tarafından tam olarak teslim edilmediği görülmektedir. Ancak Sözleşmenin “İşin Süresi” başlıklı 7. maddesi gereğince gecikilen gün kadar yükleniciye ayrıca süre uzatımı verilmediği dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin; “İşin süresi ve sürenin uzatılması” başlıklı 29.maddesinde “(3) Yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesi zorunludur. Yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirtecektir. Uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirtecek, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildirecektir. Ancak idarenin sebep olduğu süre uzatımını gerektiren gecikmelerde, yüklenicinin yirmi gün içinde yazılı bildirimde bulunma şartı aranmaz. (4) Zamanında yapılmayan yazılı bildirimler dikkate alınmaz ve yüklenici müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamaz. Mücbir sebeplerin devamı sırasında yapılacak bildirim, yirmi gün öncesinden geçerli olmak üzere dikkate alınabilir.”hükmü yer almaktadır.
02.07.2019 tarihli Yüklenici … Müh…Ltd. Şti.tarafından imzalanan Tutanakta şantiyenin bekleme süreci için oluşan maliyet raporuna yer verildiği, ayrıca dosya kapsamında yer alan taraflar arasındaki maillerde de gecikmelere yol açan hususların belirtildiği görülmektedir.Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 29. maddesi gereği yüklenici tarafından yapılan herhangi bir bildirime dosya kapsamında rastlanmamıştır. Ancak, … ile danışman firma ….A.Ş. arasında yapılan 01.06.2017 tarihli Anlaşmanın “Bildirimler” başlıklı 18. maddesinde; “…..her türlü resmi bildirim veya istek yazılı olarak yapılacak ve duruma göre iş sahibinin veya… aşağıdaki bilgilerine faks, email,elden teslim,….yollarından biri veya birkaçı ile yolu ile iletilecektir.” denildiği ve maillerin bilgi anlamında (CC) … yetkilileri ile paylaşıldığı görülmektedir.
Sözleşme eki Yapım işleri Genel Şartnamesi; Geçici kabul Madde – 41de;(3) Yüklenici geçici kabul başvurusunda gecikmiş olursa veyahut işi süresinde kabule elverişli duruma getirememişse; sözleşmeye göre işin bitmesi gereken tarihte yapı denetim görevlisi veya idarece görevlendirilecek iki eleman tarafından iş yerinde incelenerek o günkü durum bir tutanakla tespit edilir. Bu inceleme sırasında yüklenicinin veya vekilinin de hazır bulunması gereklidir. Yükleniciye yapılacak tebligata rağmen kendisi veya vekili gelmezse yapı denetim görevlisi veya idare bu incelemeyi tek taraflı olarak yapar ve düzenlenen tutanakta bu husus belirtilir. İşte kusur ve eksikliklerin varlığı halinde bunların giderilmesi için belirlenen sürenin sonunda, yüklenici bulunsun veya bulunmasın, aynı şekilde durum, yapı denetim görevlisi tarafından düzenlenecek bir tutanakla tespit edilir. ” hükmü gereğince, söz konusu yapım işinde sözleşmeye göre işin bitmesi gereken tarihte işi süresinde kabule elverişli duruma getirilemediği ve işteki kusur ve eksiklikler ile ilgili müşavir firma veya işveren tarafından tutulan herhangi bir tutanağa da dosya kapsamında rastlanmamıştır.
18.09.2019 tarihinde Geçici Kabul Talebi ve 20.09.2019 tarihli onaysız Geçici Kabul Belgesinin davalı işverence atanmış olan…) ve yüklenici firma tarafından imzalanmış olduğu dosya kapsamında görülmüştür. Söz konusu kabul belgesinin taraflar arasında imzalanan sözleşme ve sözleşme eki YİGŞ’nin yukarıda belirtilen ilgili hükümleri çerçevesinde onaylanmadığı ve kesin kabulün ise yapılmadığı anlaşılmaktadır. Taraflar arasında akdedilen sözleşmenin “Geçici Kabul ve Kesin Kabul” başlıklı 16. maddesi ve YİGŞ’nin “Kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesi”başlıklı40/a. “İşin geçici kabulü yapıldıktan sonra, kesin hakediş raporunun düzenlenmesine esas olacak kesin metraj ve hesapların tamamlanmasına başlanacağı”maddesi gereği, geçici kabul yapıldıktan sonra kesin hakediş raporunun düzenlenmesi gerektiği açıktır. Ancak, işveren davalı- karşı davacı firma tarafından kesin hesabın düzenlendiği, gecikme cezası kesildiği, sözleşme ve şartname hükümleri gereğinin yerine getirilmediği görülmüştür. … ….A.Ş. tarafından Yüklenici … Müh…..Ltd.Şti. adına düzenlenen İş Bitirme belgesindede; (Tarihsiz) Sözleşme konusu işe ait kesin kabul tarihi 31.08.2019 olarak belirtilmiştir.
Taraflar arasında akdedilen sözleşmenin, “Sözleşmenin Konusu ve Kapsamı” başlıklı 2. maddesinde davacı- karşı davalı yanın yükümlülüğünde olan yapım işlerinin belirtildiği, YİGŞ 29. maddesi gereği yüklenici tarafından ayrıca yapılan herhangi bir bildirime dosya kapsamında rastlanmadığı, ancak YİGŞ 29/3. maddesinde; “..Ancak idarenin sebep olduğu süre uzatımını gerektiren gecikmelerde, yüklenicinin yirmi gün içinde yazılı bildirimde bulunma şartı aranmaz. ” hükmünün yer aldığı, söz konusu yapım işinde, sözleşme kapsamında olmayan bazı imalatlar tamamlandıktan sonra ancak yüklenici firma tarafından imalat ve montaj işlemlerine başlanabileceğinin belirgin olduğu, dolayısıylagecikmenin sebebinin dosya kapsamından anlaşıldığı üzere, imalatı tamamlanmış alanların geç teslim edilmesinden kaynaklandığı, yukarıda belirtilen hususlar da dikkate alındığında, taraflar arasında eser sözleşmesine dayalı işe süresinde başlanılmamasında işveren davalının sorumlu olduğu, sözleşmenin imzası ile birlikte yer tesliminin yapılmış sayılacağı, ancak işverenden kaynaklanan nedenlerden dolayı yer tesliminin tam olarak yapılamadığı; davacı yüklenicinin hakedişinden yapılan gecikme cezası kesintisinin haklı sebebe dayanmadığı kanaatine varılmıştır.
Birleşen dava açısından ise; Yukarıda belirtilen hususlar dikkate alındığında davacı işverenin gecikme cezası alacağının olmadığı sonucuna varılmıştır.
Asıl dava açısından; davacının dava tarihi itibariyle bakiye hakediş alacağının olup olmadığı ve miktarı hususu incelendiğinde; Ankara 54. Noterliği 18.12.2019 tarih … Y.sayılı … ….A.Ş. tarafından … Şti’ne keşide edilen ihtarname ekinde yer alan ve davalı-karşı davacı işveren firma tarafından tebliğ edilen Kesin Hakediş Raporunda; Gecikme cezası kesintisi; (20.09.2019); Verilen süre uzatımına göre işin bitiş tarihi: 30.06.2019; İşin bitim tarihi: 20.09.2019; Gecikme gün sayısı: 82 gün; Gün başına gecikme cezası:6.750,00 USD;Toplam gecikme cezası: 553.500,00 USD; En fazla kesilebilecek toplam gecikme cezası:135.000,00 USD;En fazla kesilebilecek toplam gecikme cezası KDV: 24.300,00 USD; Kesilecek KDV dahil gecikme cezası Toplam Tutarı: 159.300,00 USD; 20.09.2019 tarihine kadar yapılan işlere ait Genel Toplam : 79.608,82 USD; Ödenecek KDV %18:14.329,59 USD; Hakediş tutarı: 93.938,41 USD; Stopaj%3:2.388,26; Nakdi teminat kesintisi:4.776,53; Diğer kesintiler:34.140,35; Gecikme cezası:159.300,00;Kesintiler toplamı: 200.605,14 USD; Net ödenecek tutar: (-)106.666,73 USD olarak belirtilmiştir.
Davacı- karşı davalı tarafından dosya kapsamına sunulan Kesin Hakediş Raporunda ise; 20.09.2019 tarihine kadar yapılan işlere ait Genel Toplam : 79.608,82 USD; Ödenecek KDV %18 :14.329,59 USD; Hakediştutarı: 93.938,41 USD; Stopaj%3:2388,26; Nakdi teminat kesintisi:4.776,53; Diğer kesintiler:34.140,35; Kesintiler toplamı: 41.30 5,00 USD;Net ödenecek tutar: 52.633,27 USD şeklinde belirtilmiştir.
Yapım işine ait sözleşme kapsamında 11 adet hakedişin yapıldığı, Mayıs 2019 dönemine ait 11 nolu hak edişte sözleşme ve ek sözleşmeler kapsamında yapılan toplam iş tutarının KDV dahil 1.534.295,00 USD, kesintiler sonrası tutarın 1.440.645,17 USD olduğu, 20.09.2019 tarihine kadar yapılan imalat tutarının, taraflarca dosya kapsamına sunulan yukarıda belirtilen kesin hak edişlerde 79.608,82 USD, KDV dahil hakediş tutarının ise 93.938,41 USD, KDV dahil kesintiler toplamının 41.305,00 USD olduğu hususlarında taraflar arasında herhangi bir ihtilafın olmadığı anlaşılmaktadır. Nitekim dava konusunun da eser teslim borcunun zamanında yerine getirilmemiş olmasından dolayı kesilen gecikme cezasından kaynaklandığı belirgindir. Bu durumda bakiye Eylül 2019 dönemine ait hakediş alacağının; 20.09.2019 tarihine kadar yapılan işlere ait Genel Toplam : 79.608,82 USD; denecek KDV %18:14.329,59 USD; Hakediş tutarı: 93.938,41 USD; KDV dahil kesintiler toplamının 41.305,00 USD; Net ödenecek tutar: 52.633,27 USD olduğu belirlenmiştir.
Böylece davacının bakiye hakediş alacağının 20.09.2019 tarihi itibariyle 52.633,27 USD olduğu kanaatine varılmıştır.
Davacı yüklenici tarafından davalı işverene hitaben gönderilen Kartepe Noterliği eli ile keşide etmiş olduğu 06.12.2019 tarih ve … yevmiye sayılı ihtarnamesi ile; “Davalı idare tarafından ödenmeyip iade edilmiş olan 93.938,41.-USD bedelli son hak ediş faturası ile birlikte sözleşme gereğince işveren nezdinde bulunan nakit teminat bedelinin yarısının ödenmesini ” ihtar edildiği; ihtarnamenin tebliğine dair belgenin dosyada olmadığı, ancak davalı yüklenici tarafından cevaben gönderilen Ankara 54. Noterliği eli ile keşide etmiş olduğu 17.12.2019 tarih ve …yevmiye sayılı ihtarnamesi ile faturanın iade edildiği anlaşılmakla, davalı yüklenicinin bu tarih itibarıyla (17.12.2019) temerrüde düştüğü anlaşılmıştır.
Asıl davada davacının teminat iadesinden kaynaklanan alacağının olup olmadığı hususu incelendiğinde; Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin “Nakdi Teminat” başlıklı 6. maddesinde; “İşveren, Yüklenici’den Nakdi Teminat yerine geçecek Sözleşme bedelinin %10’u tutarında 1 yıl süreli Kesin Teminat Mektubu alacaktır. İşin tamamlanması ve geçici kabulünün yapılmasından sonra teminat mektubunun yarısı serbest bırakılacaktır. Kalan yarısı ise Kesin Kabul Tutanağı’nın İşveren tarafından onaylandığı tarihte iade edilecektir.”
Sözleşme eki Yapım işleri Genel Şartnamesinin; “Kesin teminatın iadesine ait şartlar ” başlıklı 45. maddesinde; ” (1) Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesinden ve varsa işe ait eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların yarısının; kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise kalanının, yükleniciye iade edilebilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi getirilmesi zorunludur.
(2) Yüklenicinin ilişiksizlik belgesini sunmaması halinde, durum Sosyal Güvenlik Kurumundan yazı ile sorularak, yüklenicinin ihale konusu işle ilgili borcunun bulunmadığının anlaşılması durumunda, geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra kesin teminat ve varsa ek kesin teminatın yarısı; kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise kalanı, yükleniciye iade edilir. (3) Yüklenicinin sözleşme konusu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanuni vergi kesintilerinin kesin kabul tarihine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.” Hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda da belirtildiği üzere, 18.09.2019 tarihinde Geçici Kabul Talebi ve 20.09.2019 tarihli onaysız Geçici Kabul Belgesinin davalı işverence atanmış olan ….) ve yüklenici firma tarafından imzalanmış olduğu dosya kapsamında görülmüştür. Söz konusu kabul belgesinin taraflar arasında imzalanan sözleşme ve sözleşme eki YİGŞ’nin ilgili hükümleri çerçevesinde onaylanmadığı ve kesin kabulün ise yapılmadığı anlaşılmaktadır. Ancak, işveren davalı-karşı davacı firma tarafından kesin hesabın düzenlendiği, yüklenici … …..Şti adına düzenlenen İş Bitirme belgesinde ise (Tarihsiz) Sözleşme konusu işe ait kesin kabul tarihinin 31.08.2019 olarak belirtildiği, yapılan imalat tutarında taraflar arasında herhangi bir ihtilafın olmadığı ve dava konusunun da eser teslim borcunun zamanında yerine getirilmemiş olmasından dolayı kesilen gecikme cezasından kaynaklandığı görülmektedir.
Yukarıda detaylı olarak açıklandığı üzere, taraflar arasında eser sözleşmesine dayalı işe süresinde başlanılmamasında işveren davalının sorumlu olduğu, sözleşmenin imzası ile birlikte yer tesliminin yapılmış sayılacağı, ancak işverenden kaynaklanan nedenlerden dolayı yer tesliminin tam olarak yapılamadığı, davacı yüklenicinin hakedişinden yapılan gecikme cezası kesintinin haklı sebebe dayanmadığı hususları dikkate alındığında, davacı-karşı davalı yüklenicinin eseri teslim ile birlikte sözleşmenin 6. Maddesi ve sözleşme eki YİGŞ’nin 45. maddesi gereğince teminat iadesine hak kazandığı belirlenmiştir.
Dosya kapsamında yer alan hakedişlerde sözleşme kapsamında kesilen teminat tutarlarının toplamının 82.791,53 USD olduğu anlaşılmıştır.
Sözleşme kapsamında düzenlenen 1 noluhakediş ile 11 nolu hakediş süresi boyunca İşveren nezdinde tutulmuş olan toplam 78.015,00 USD teminat bedeli bulunduğu, taraflarca dosya kapsamına sunulan 20.09.2019 tarihine kadar yapılan işlere ait kesin hak edişlerde Nakdi Teminat Kesintisinin 4.776,53 USD olarak alındığı, dolayısıyla sözleşme boyunca toplam 82.791,53.-USD teminat bedeli bulunduğu, davacı-karşı davalı yüklenicinin eseri teslim ile birlikte sözleşmenin 6. Maddesi ve sözleşme eki YİGŞ’nin 45. maddesi gereğince davalı/karşı davacı işvereninteminat bedelinin yarısı olan 41.395,76.-USD’yi davacı-karşı davalı Yükleniciye iadesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
Tarafların ticari defterleri incelendiğinde; … Mühendislik Ltd.Şti tarafından İbraz edilen e-defter beratlarından, şirketin 2018,2019 ve 2020 dönemi e- yevmiye ve e-büyük defter kayıtlarını yasal süresi içinde oluşturularak siteme aktarıldığı ve GIB onaylarının alındığı, envanter defterlerinin açılış tasdikinin yasal süresi içinde yaptırıldığı, envanter defterlerine kayıt yaptırıldığına dair belge ibraz edilmediği görülmüştür. … . A.Ş tarafından; şirket nezdinden … .. Ltd.Şti ‘ne ilişkin işlemlerin kayda alındığı muhasebe fişleri,… . Ltd.Şti tarafından … A.Ş’ne keşide edilen fatura örnekleri ve … tarafından … . Ltd.Şti’ne keşide edilen yansıtma ve iade fatura örnekleri, 2018,2019 dönemi cari hesap ekstresi ve 2020 dönemine ilişkin kayıtlar incelenmiştir.
… A.Ş kayıtlarının incelenmesi sonucunda; … . Ltd.Şti tarafından … A.Ş’ne 1.704.638,41 USD bedelli fatura keşide edildiği, …. Ltd.Şti tarafından keşide edilen fatura bedellerinden 78.015,00 USD tutarında teminat kesintisinin, 4.959,00 USD stopaj kesintisinin yapıldığı, … A.Ş tarafından … . Ltd.Şti’ne 1.470.645,17 USD ödeme yapıldığı, … A.Ş tarafından … . Ltd.Şti’ne 181.019,25 USD tutarında fatura keşide edildiği, buna göre; … A.Ş tarafından … . Ltd.Şti’ne fatura bedellerinin ödendiği, hak ediş faturalarından kesilen teminat kesintisine ilişkin ödeme yapıldığı, … . Ltd.Şti’nin…A.Ş’den ( Teminat Kesinti bedeli 78.105,00 USD – 30.000,00 USD =) 48.105,00 USD teminat alacağının bulunduğu,… A.Ş tara fından … … Ltd. Şti’ne fatura bedellerinin ödendiği, hak ediş faturalarından kesilen teminat kesintisine ilişkin ödeme yapıldığı, … … Ltd. Şti’nin … A.Ş’den ( Teminat Kesinti bedeli 78.105,00 USD – 29.999,78 USD =) 48.105,22 USD teminat alacağının bulunduğu, ayrıca … … Ltd.Şti’nin … A.Ş’den 9.308,05 TL hakkediş bakiye alacağının bulunduğu hesaplanmıştır.
Böylece taraflara ticari defter kayıtlarının incelenmesinde; taraf ticari defter kayıtlarının örtüştüğü (Kur değerleme ve virman kayıtları dışında örtüşmektedir. Kur değerleme kaydı ve virman kayıtları taraflar arasındaki ticari ilişki nedeniyle oluşan borç/alacak sonucunu değiştirmemektedir.) görülmüştür. Tarafların örtüşen ticari defter kayıtlarına göre; davacı … … Ltd.Şti’nin davalı … A.Ş’den 48.105,00 USD teminat alacağının ve 9.308,05 TL bakiye hakediş alacağının bulunduğu tespit edilmiştir.
Yukarıda belirtilen gerekçelerle; Davacı … … Ltd. Şti’nin davalı … A.Ş’den 48.105,00 USD teminat alacağının ve 9.308,05 TL bakiye hakkediş alacağının bulunduğu, sözleşme ve ek sözleşme hükümleri dikkate alındığında, işe süresinde başlanmamış olmasında davacı yüklenicinin kusurunun bulunmadığı, asıl davada davacı yüklenicinin, 52.633,27-USD hakkediş alacağı ve 41.395,76-USD teminat kesintisi olmak üzere toplam (52.633,27+41.395,76=94.029,03) 94.029,03-USD’yi karşı davada davacı işverenden talep edebileceği, davalının temerrüt tarihinin 17.12.2019 tarihi kolduğu,arşı davada davacı işveren şirketin, davalı karşı davacı yüklenici … .. Ltd. Şti’den gecikme cezası adı altında bir alacağının bulunmadığı anlaşılmakla asıl davanın kabulü ile; 94.029,03 ABD dolarının(dava tarihi itibariyle 644.098,85 TL) 17/12/2019 tarihinden itibaren işleyecek bir yıllık amerikan doları cinsinden mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte(fiili ödeme tarihindeki T.C Merkez Bankası döviz satış kuru hesabı ile) TL karşılığının davalıdan alınarak davacıya verilmesine; Karşı davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ :
Davalı – karşı davacı vekili 29/06/2022 tarihli istinaf kanun yolu başvuru dilekçesinde Özetle; davacının “Balıkesir İli, İvrindi İlçesi sınırları dahilindeki sahada kurulacak davacıya ait…Zenginleştirme Tesisi’nin yapım işi kapsamında “iki adet kubbe tip çelik konstrüksiyon … alanı işleri’nin yapımı hususunda taraflar arasında 09.03.2018 tarihinde sözleşme imzalandığını, yapılan dizayn değişikliği ve artan metraj nedeni ile sözleşme bedelinin taraflarca 14.09.2018 tarihli ek protokol ile 355.000 USD tutarında arttırıldığını, sözleşmenin imza tarihi 09.03.2018 olsa da çelik konstrüksiyon imalatlarının montajı için gerekli olan betonarme alanların davalı şirket tarafından hazır edilmemesi nedeni ile bu tarihte işe başlanılamadığını, ilk etapta 31.12.2018 tarihine kadar süre uzatımı verildiğini, imalat ve montaj yapılacak betonarme zeminlerin davalı işverence hazır edilmesini müteakip davacı şirketçe yüklenilen imalat ve montaj işlemlerine başlandığını ve yükümlenilen işin eksiksiz ve tam olarak 31.08.2019 tarihinde davalıya teslim edildiğini, dava konusu işin bu tarihten sonra davalı şirket tarafından kullanılmaya başlandığını, dava konusu iş kapsamında yapılan hakediş düzenlemelerinin ve diğer işlemlerin … A.Ş. tarafından yapıldığını, davacın şirket tarafından yükümlenilen işin sözleşme koşullarına uygun olarak tamamlandığı ve buna ilişkin hakediş ve geçici kabul tutanaklarının önceki hakediş aşamalarında kabul edilmiş uygulama ve teamüle uygun olarak davalı işverence atanmış olan müşavir firma ile birlikte imzalanıp tahakkuk ettirildiğini, davaya konu işin teslim süresinin uzamasının davalı şirketten kaynaklandığını ve davalı işverenin buna bağlı cezai şart uygulamasının kötü niyetli ve hukuka aykırı olduğunu, bu nedenle 52.633,27 usd hakediş alacağı ve 41.395,76 usd teminat iadesi alacağı olmak üzere toplam 94.029,03 usd alacağın davalı taraftan ihtar tarihi olan 06.12.2019 tarihinden itibaren tahakkuk edecek dövize uygulanan avans faizi ile birlikte tahsiline hükmedilmesi” talep ve dava ettiğini, mahkemece verilen asıl davanın kabulüne karşı davanın ise reddine dair kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, kararın kaldırılmasını talep ettiklerini, hükme esas alınan bilirkişi raporunun dosya kapsamına ve sözleşme hükümlerine aykırılık oluşturduğunu, mahkemenin karar gerekçesinde sözleşme ve protokol hükümlerinin bir kenara bırakıldığını, genel yorum ve değerlendirmelerle davanın kabulüne karar verildiğini, bu şekilde tesis edilen mahkeme kararının öncelikle usul yönünden hukuka aykırı olduğundan kaldırılması gerektiğini, dava konusunun somut olay ve taraflar arasındaki sözleşme ilişkisi, davacının, davalı ile imzaladığı 09.03.2018 tarihli sözleşme ile Balıkesir İli, İvrindi İlçesi, sınırları dahilindeki … ruhsat no’lu sahada kurulacak…Zenginleştirme Tesisi kapsamında “iki adet kubbe tip çelik konstrüksiyon … alanı yapım işini” sözleşme ve ekleri ile projelerine, detaylarına fen ve sanat kurallarına göre sözleşmede kararlaştırılan süre ve bedel karşılığında anahtar teslimi olacak şekilde yapımını taahhüt ettiğini, sözleşmenin 7 inci maddesinin birinci fıkrasında işin süresi 180 gün olarak belirlenerek, sözleşmenin imzası ile birlikte yer tesliminin yapıldığının kabul edildiğini, davacı sözleşmenin imzası tarihi itibari ile işe başlayacağını ve 180 günlük sürede işin tamamını eksiksiz ve hatasız olarak teslim edeceğini kabul ve taahhüt ettiğini, sözleşme konusu işin bedelinin 995.000 Amerikan Doları (kdv hariç) olup, işin bitiş tarihinin 05.08.2018 olarak kararlaştırıldığını, daha sonra, proje kapsamında davacının malzeme teminindeki gecikmeleri, ekipman ve personel eksikliği sonrasında işin dizayn ve metrajlarındaki artış sebebiyle 14.09.2018 tarihli ek protokol ile işin bedeli 355.000 Amerikan Doları (kdv hariç) daha artırılarak, işin yapım süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldığını, somut olayda davacının, imzaladığı sözleşme ve ek sözleşmelerin kapsamında toplam 1.440.645,17 Amerikan Doları tutarında iş yaptığını, bu iş ve imalatlar için 11 adet ara hakediş düzenlendiğini, davacı ile davalı müvekkili arasında imzalanan 09.03.2018 tarihli sözleşme’de yapım işleri genel şartnamesi (“YİGŞ”), sözleşmenin 28 inci maddesi hükmü uyarınca sözleşmeye ek olarak kabul edildiğini, sözleşme eki olarak kabul edilen YİGŞ’nin; “işin süresi ve sürenin uzatılması” başlığını taşıyan 29 uncu maddesinin; birinci fıkrasında, işin, sözleşmesinde belirlenen zamanda tamamlanıp geçici kabule hazır hale getirilmemesi durumunda, gecikilen her takvim günü için sözleşmesinde öngörülen günlük gecikme cezası uygulanacağını, ikinci fıkrasında, yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesinin zorunlu olduğunu, yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirteceği, uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirteceği, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildireceği, dördüncü fıkrasında, zamanında yapılmayan yazılı bildirimlerin dikkate alınmayacağını, yüklenicinin müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamayacağı mücbir sebeplerin devamı sırasında yapılacak bildirimin yirmi gün öncesinden geçerli olmak üzere dikkate alınabileceği, hükümlerinin bulunmadığını, yine anılan şartnamenin “Geçici Hakediş Raporları” başlığını taşıyan 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde “yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “idareye verilen ….. tarihli dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla” cümlesini yazarak imzalaması gerekeceği, eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa, hakedişin kendisine gönderildiği tarihten başlamak üzere en çok on beş gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorunda olduğu, yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı” hükmünün bulunduğunu, davacının, sözleşme ve şartnamenin 29 uncu maddesinin yukarıda verilen hükmüne uygun olarak işin uzamasına ilişkin herhangi bir itiraz ileri sürmediğini, yine düzenlenen 11 adet hakedişe şartnamenin 40 ıncı maddesi hükmüne göre bir itirazı olmadığını, dolayısıyla işin yapımı süresinde ve/veya gecikmelere ilişkin herhangi bir itiraz ileri sürmeyen davacının sonradan işin süresinin davalıdan kaynaklanan gerekçelerle uzadığına kanaat getirmesinin mümkün olmadığını, dava konusu uyuşmazlığa ilişkin sözleşmenin ilgili maddelerine aşağıda yer vermek gerektiğini, buna göre;
a) sözleşme’nin “konusu ve kapsamı” başlığını taşıyan 2 inci maddesinin; birinci fıkrası, davacı yüklenici’nin, işlerin tamamını işverenin kullanım amacına, beklediği yarar ve haklara uygun olarak gerekli tüm özen ve dikkatle, zamanında, kusursuz ve tam ifa ile birlikte tüm teknik, ticari ve hukuki vecibeleri yerine getirmekle mükellef olduğunu, dördüncü fıkrasının, yüklenicinin bütün işlerin tüm masraflarının kendisine ait olmak üzere 3 üncü maddede kararlaştırılan anahtar teslimi götürü bedel ile 7 inci maddede yazılı süre içerisinde tam ve gereği gibi tamamlayarak eksiksiz ve kullanılacak şekilde yerine getireceği, beşinci fıkrasında, yüklenicinin işe başlamadan işle ilgili taslak projeleri, teknik gereklilikler dahil her türlü dokümanı ve çalışma sahasını ve çevresini gözden geçirip incelediği, işin yapımı ile ilgili tüm olanakların niteliği ve şekli hakkında bilgi edindiği, yüklenicinin iş şartları ve uygulamaları dahil işlerin icrasını etkileyebilecek bilumum konulara vakıf olduğu, bu şartlar göz önüne alınarak yüklenicinin işyerinin niteliği ve özelikleri, ulaşım şartları, yerel imkanlar veya işlerin ifasını etkileyebilecek iş şartları ve uygulamaları dahil diğer faktörler nedeniyle talep edebileceği ilave ödemelerin, fiyat farkı veya işle ilgili yükümlülüklerinin azaltılması veya bunlardan muaf tutulmasına ilişkin isteklerinin kesinlikle dikkate alınmayacağı,
b) sözleşme’nin “iş’in bedeli” başlığını taşıyan 3 üncü maddesinin birinci fıkrası, işin bedelinin 995.000 amerikan doları (kdv hariç) bedelli olduğu,
c) sözleşme’nin “ödeme” başlığını taşıyan 5 inci maddesinin; birinci fıkrası, ödemelerin aylık olarak yüklenici tarafından hazırlanacak geçici hakedişlere ve bu hakedişlerin işveren tarafından kontrol edilip onaylanmasına müteakip aşağıda gösterilen a ile b maddelerinde belirtilen esaslara göre yapılacağı, üçüncü fıkrası, yükleniciye yapılan ve/veya yapılacak ödemelerin hiçbir şekilde işin ve yüklenicinin ifa ettikleri yükümlülüklerinin ifa edilen kısımlarına onay veya kabul edildiği anlamına gelmeyeceği,
d) sözleşme’nin “nakdi teminat” başlığını taşıyan 6 ıncı maddesi, yüklenicinin nakdi teminat yerine geçecek, sözleşme bedelinin %10’u tutarında 1 yıl süreli kesin teminat mektubu vereceği, işin tamamlanması ve geçici kabulün yapılmasından sonra teminat mektubunun yarısının serbest kalacağı, kalan yarısının ise kesin kabul tutanağının işveren tarafından onaylandığı tarihten itibaren iade edileceği,
e) sözleşme’nin “işin süresi” başlığını taşıyan 7 inci maddesinin ikinci fıkrası, işin süresinin takvim günü olarak kabul ve hesap edildiği, bu sürenin hesaplanmasında havanın fen noktasında çalışmaya uygun olmayan devresi ile resmi tatil günlerinde dikkate alındığında bu nedenlerle ayrıca süre uzatım verilmeyeceği, ancak yüklenicinin direk kusuru veya ihmali olmaksızın yükleniciden kaynaklanmayan nedenlerle işlerin yapımında meydana gelecek gecikme durumlarında gecikilen gün kadar yükleniciye süre uzatımı verilebileceği,
f) sözleşme’nin “işin kontrolü” başlığını taşıyan 10 uncu maddesinin;
birinci fıkrası, işin süresi boyunca işyerinde işverene ait bir kontrol elamanı veya kontrol teşkilatı bulunacağı,
ikinci fıkrası, işveren’in kontrol teşkilatının standart ve teknik şartlara, anlaşma ve eklerine göre gerekli göreceği hususlar ve yapacağı tebligatların yüklenici tarafından itirazsız yerine getirileceği, işveren kontrollük teşkilatı’nın, kullanılan malzemeyi ve yapılan işleri beğenmiş olması veya parasının ödenmiş olmasının, kusurlu malzeme ve işçiliğin tespit edilememesinin, işveren kontrollük teşkilatının nihai teftiş, tecrübe vesair haklarına halel getirmeyeceği, bu durum(lar)ın yüklenici’yi, taahhüdü altındaki işleri, sözleşme ve ekleri ile fen ve sanat kurallarına, teknik ve standart gereklerine uygun olarak yapmak zorunluluğundan kurtarmayacağı,
üçüncü fıkrası, yüklenici’nin, söz üzerine yapılmış iş ve işlemlere dayalı talep ve iddialar dikkate alınmayacağı, işin devamı sırasında yüklenici kendisine yapılan herhangi bir tebligatın sözleşme hükümlerine aykırı ya da teknik yönden uygun olmadığı görüşünde olursa, yüklenici azami 5 gün içinde işveren’e yazılı olarak cevap vermek ve verilen talimatın türüne göre makul bir süre içinde itirazlarını işveren’e bildirmekle yükümlü olduğu,
g) sözleşme’nin “geçici kabul ve kesin kabul” başlığını taşıyan 16 ıncı maddesinin;
birinci fıkrası, geçici kabul tutanağının, işveren’ce onaylandıktan sonra geçerli olacağı, geçici kabulün yapılmasını müteakip yapının işgal edilmesi, iş’in kesin kabulü mana ve hükmünü tazammun etmeyeceği,
ikinci fıkrasının (a) bendi, (bir) yıllık garanti süresinin sonunda, yüklenici’nin yazılı müracaatı üzerine, kesin kabul komisyonu oluşturularak geçici kabuldeki esas ve usullerle kesin kabulün yapılacağı,
ikinci fıkrasının (h) bendi, kesin kabul tutanağının işveren’in yetkili makamı tarafından onaylanması ile kesin kabul işlemi tamamlanmış olacağı,
h) sözleşme’nin “cezalar” başlığını taşıyan 18 inci maddesinin; birinci fıkrası, sözleşmenin diğer maddelerindeki durum ve istisnalar ile kabul edilen süre uzatımını gerektirecek durumlar dışında işler’in yapımı sırasında yüklenici’nin ihmali veya kusurundan kaynaklanan nedenlerle gecikmeler meydana gelmesi halinde gecikilen her gün için sözleşmeye esas toplam bedelin % 0,5’i (binde beş) (+kdv) yüklenici’nin hakedişlerinden kesileceği, gecikme cezası, ifaya ekli cezai şart niteliğinde olup, yüklenici’nin işe devam etmesine engel ve/veya gerekçe oluşturmayacağı, ikinci fıkrası, oplam gecikme cezası sözleşme bedelinin %10’unu geçemeyeceği, hükümlerini içerdiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşme kapsamında işin yapım süresinin (iş bitimi 05.09.2018 tarihi olacak şekilde) 180 gün olarak kararlaştırıldığını, davacının montaj malzemelerini sahaya geç getirdiğini, montaj vinç ve ekipmanların yetersiz kaldığını ve dolayısıyla zamanında işbaşı yapamadığından, personel sayısının eksik ve yetersiz kaldığını, nitekim davacının sahada ekipman yönünden yetersiz kalması sebebiyle ve 75 mt uzun bomlu vinç platformu davacı adına temin edilerek bunun bedel hakedişlerinden kesildiğini, görüleceği üzere münhasıran davacıdan kaynaklanan sebeplerle işin süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldığını, ancak davacının bu süre içerisinde de taahhüt ettiği işi tamamlayamayarak teslim edemediğini ve ancak 18.09.2019 tarihli yazısı ile geçici kabul talebinde bulunduğunu, müşavir firmanın, her ne kadar işin geçici kabule hazır hale getirildiğinden bahisle geçici kabul tutanağı ve kesin hakediş düzenlemiş ise de, düzenlenen bu hakedişin doğru olmadığını, davalı tarafından onaylanmadığını, sözleşme’nin “Geçici Kabul Ve Kesin Kabul” başlığını taşıyan 16 ıncı maddesinde açıkça yazdığı üzere geçici kabul tutanağı işverence onaylandıktan sonra geçerlilik kazanacağını, bu nedenle ortada hukuken geçerli ve itibar edilebilir bir geçici kabul olmadığını, sözleşme eki olan YİGŞ’de “anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde kesin hakediş raporu düzenlenmesine işin geçici kabulü yapıldıktan sonra başlanacağı ve kesin hesap işlemlerinin sözleşme ve eklerinde öngörülen hükümler çerçevesinde gerçekleştirileceği” hükme bağlandığını, geçici kabul tutanağının davalı işveren tarafından onaylanmamasına rağmen müşavir firma tarafından ayrıca kesin hakediş de düzenlendiğini, tüm bu sebepler çerçevesinde müşavir firma tarafından düzenlenen gerek geçici kabul tutanağı, gerek kesin hakediş sözleşme ve eklerine aykırılık teşkil ettiğini, müşavir firmanın taahhüt konusu işin 20.09.2019 tarihinde geçici kabule hazır hale getirildiğinden bahisle geçici kabul tutanağı ve kesin hakediş düzenlenmiş ise de, düzenlenen kesin hakedişin doğruyu yansıtmadığından (sözleşmeden kaynaklanan gecikme cezası düzenlenmeksizin) müvekkilin onayı olmadan sözleşme hükümlerine aykırı olarak düzenlenen 30.11.2019 tarih ve …. sayılı 93.938,41 Amerikan Doları tutarındaki faturanın davacıya iade edildiğini, karşı dava yönünden; davacıya Ankara 54. Noterliğinin 17.12.2019 tarih ve …yevmiye numaralı, 18.12.2020 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamelerinin keşide edildiğini, sözleşmenin 18 inci maddesine göre hesaplanan ceza ve buna uygun olarak düzenlenen kesin hakedişin ihtarname ekinde davacıya gönderildiğini, sözleşme hükmüne uygun olarak düzenlenen kesin hakediş neticesinde davalının müvekkiline 106.666,73 Amerikan Doları borcu çıktığı halde, karşı davanın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, sözleşmede işin yapım süresinin (iş bitimi 05.09.2018 tarihi olacak şekilde) 180 gün olarak kararlaştırıldığını, montaj malzemelerinin sahaya geç gelmesi, montaj vinç ve ekipmanlarının yetersiz olması ve zamanında iş başı yapamaması, personel sayısında eksik ve yetersiz kalınmasının davacıdan kaynaklanan sebeplerle işin süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatıldığını, işin süresinin uzatılmasına rağmen taahhüt edilen işin uzatılan sürede de tamamlanıp teslim edilemediğini, somut olaya ilişkin uygulanması gereken sözleşme hükümleri açık iken, tamamen yoruma dayalı olarak sözleşmenin amir hükümlerini bir kenara bırakıp müvekkili davalının sorumluluğuna yönelik hukuki ve keyfi değerlendirmelerde bulunan rapora itibar edilerek oluşturula kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek istinaf başvurularının kabulü ile kararın kaldırılmasını ve yeniden yargılama yapılarak asıl davanın reddine, karşı davalarının kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; HMK’nın 355. maddesindeki düzenleme uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek yapılan inceleme sonucunda;
Dava; taraflar arasında düzenlenen ve konusu,” davalı iş veren tarafından Balıkesir İli, İvrindi İlçesi sınırları dahilindeki … ruhsat nolu sahada kurulumu yapılacak olan…Zenginleştirme Tesisinin yapım işi kapsamındaki iki adet kubbe tip çelik konstrüksiyon … alanı yapımı işi” olan 09/03/2018 tarihli eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye iş bedeli alacağının tahsili ile davalı işveren nezdinde bulunan nakit teminat kesintilerinin yarısı tutarının davalı işverenden tahsili isteğine, karşı dava ise, aynı sözleşmeden kaynaklı olarak davacı yüklenicinin işi süresinde teslim etmediği iddiasıyla YİGŞ hükümleri uyarınca tahakkuk ettirilen gecikme cezası alacağı sebebiyle bu gecikme cezasının davacı yüklenicinin davalı nezdinde kalan iş bedeli alacağı mahsubu sonrasında bakiye gecikme cezası alacağının davacı-karşı davalı yükleniciden tahsili isteğine ilişkindir.
Davacı- karşı davalı vekili ile davalı-karşı davacı vekili davaya cevaplarında yukarıda belirtilen sebeplerle, iddiaları doğru olmadığını belirterek asıl davanın reddine, karşı davalarının kabulüne karar verilmesini talep etmişlerdir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda, taraf ticari defterleri üzerinde inceleme yaptırılmak suretiyle alınan serbest muhasebeci mali müşavir, inşaat mühendisi, harita mühendisi ve hesap uzmanı bilirkişiden oluşturulan bilirkişi kurulundan alınan kök ve ek raporlar hüküm vermeye yeterli görülerek bu raporlara itibar edilmiş ve buna göre taraflar arasında düzenlenen 09/03/2018 tarihli sözleşme kapsamında davacı yüklenicinin edimini süresinde yerine getirerek davalı iş verene geçici kabul tutanağı ile teslim ettiği, taraflar arasında yapılan işin metrajı ve tutarı yönünden bir ihtilafın bulunmadığı, ihtilafın davacı yüklenicinin işi süresinde teslim edip etmediği bu sebeple davalı iş veren tarafından gecikme cezası uygulanıp uygulanmayacağından kaynaklandığı, ancak dosya içeresindeki taraflar arasında yapılan e-mail yazışmalarından işin son teslim süresi olan 30/06/2019 tarihinde teslim edilememiş, 31/08/2019 tarihinde teslim edilmiş olmasının davalı iş verenden kaynaklandığının anlaşıldığı, bu sebeple işin süresinde teslim edilememiş olması sebebiyle davacı yükleniciye gecikme cezası uygulanmasının mümkün olmadığı, davalı iş verenin işin 31/08/2019 tarihinde bitirildiğine dair kesin kabul tutanağı düzenlemiş olduğu, yapılan işlerin yerinde inceleme ve kontrollerinin davalı işveren adına denetleme kuruluşu olan… ve … A.Ş tarafından usulüne uygun olarak yapılmış olduğu, bu sebeple davacının bakiye hakediş alacağı olan 52.633,27 USD alacak ile sözleşme ve şartname hükümlerine göre geçici kabul tutanağının, kesin kabul tutanağının davalı iş verence onaylanmış olması sebebiyle, onaylanmış olduğunun kabulü gerektiğinden geçici kabul tutanağının onaylanması ile talebe hak kazandığı, nakit teminat kesintilerinin yarısı tutarı olan 41.395,76 USD teminat alacağını talebe hakkı bulunduğundan asıl davanın buna göre kabulü ile 94.029,03 USD’nin 17/12/2019 temerrüt tarihinden itibaren işleyecek bir yıllık Amerikan Doları cinsinden mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte fiili ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru hesabı ile Türk Lirası karşılığının davalıdan alınarak davacıya verilmesine ve gecikme cezası alacağına yönelik karşı davanın ise reddine dair karar verilmiş, bu karara karşı davalı-karşı davacı vekilinin yukarıda belirtilen gerekçelerle istinaf kanun yoluna başvurduğu anlaşılmıştır.
Mahkemece dosya kapsamındaki bilgi, belge ve toplanan deliller değerlendirilerek asıl ve karşı dava yönünden sözleşme, teknik şartname ve yasal düzenlemelere uygun ve isabetli gerekçeyle karar verilmiş olduğu, ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında, mahkeme kararında usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla davalı-karşı davacı vekilinin mahkemenin asıl ve karşı dava yönünden vermiş olduğu karara karşı yapmış olduğu istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/(1)-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Ankara 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin 17/03/2022 tarihli ve 2020/203 Esas 2022/200 Karar sayılı kararı usul ve yasa hükümlerine uygun bulunduğundan davalı -karşı davacı vekilinin bu karara karşı yapmış olduğu istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/(1)-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2- İstinaf başvurusunun reddine karar verilmiş olduğundan asıl dava yönünden alınması gerekli 43.998,39 TL istinaf nisbi karar harcından peşin olarak alınan 11.000,00 TL nin mahsubu ile kalan 32.998,39 TL istinaf nisbi karar harcının davalı-karşı davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3 – Karşı dava yönünden alınması gerekli 80.70 TL istinaf karar harcı peşin olarak alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4- Davalı-karşı davacı tarafından asıl ve karşı dava yönünden ayrı ayrı yatırılan 220,70 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile istinaf yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5 – Kararı dairemizce taraflara tebliğine,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 6100 Sayılı HMK’nın 361/1. maddesi gereğince kararın taraflara tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Yargıtay’da TEMYİZ yolu açık olmak üzere 14/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başkan

Üye

Üye

Katip