Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
26. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2020/17 – 2022/1271
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
26. HUKUK DAİRESİ

ESAS NO : 2020/17
KARAR NO : 2022/1271

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 10/07/2019
NUMARASI : 2015/93 Esas 2019/643 Karar

DAVACILAR :
VEKİLLERİ :
DAVALILAR :
VEKİLİ :
DAVA : Tazminat
DAVA TARİHİ : 19/01/2015

BİRLEŞEN 2018765 ESAS SAYILI DAVA DOSYASINDA;
DAVACILAR :
VEKİLLERİ :
DAVALI :
VEKİLİ :
DAVANIN KONUSU : Tazminat

KARAR TARİHİ : 18/05/2022
GEREKÇELİ KARAR
YAZILMA TARİHİ : 26/05/2022

Mahalli mahkemesince verilen karara karşı davacılar vekili tarafından süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurulmuş olup, başvuru şartlarının yerine getirildiği dosya üzerinde yapılan ön inceleme ile anlaşılmakla yapılan istinaf incelemesi sonunda;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARI
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; 18/11/2014 tarihinde, sürücü … idaresinde bulunan … plakalı aracın takla atması sonucunda davacıların oğlu ve kardeşleri olan …’ın hayatını kaybettiğini, kaza nedeni ile oğullarını kaybeden davacılar … ve …’ın destekten yoksun kaldıklarını ve tüm davacıların büyük acı ve üzüntü yaşadıklarını belirterek, HMK 107. maddesi gereğince davacı … ve … için 100,00’er TL destekten yoksun kalma tazminatı ile 50,00’şer TL cenaze giderinin kaza tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte tüm davalılardan müteselsilen tahsilini, davacı … ve … için 20.000,00’er TL, diğer davacılar için 10.000,00’er TL manevi tazminatın davalılar … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve … Rent A Car Ltd. Şti.’den tahsilini talep etmiştir.
Davalı … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; kazaya karışan aracın uzun süreli kiralama sözleşmesi ile … Oto Kiralama Turz. Nak. Gıda İnş. Tarım ve Hayv. Tic. ve San. Ltd. Şti.’ne kiralanmış olmasından dolayı davalı şirketin işleten sıfatının bulunmadığını ve davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … Sigorta AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; kazaya karışan … plakalı aracın zorunlu mali mesuliyet sigortasının davalı sigorta şirketi tarafından yapıldığını, kaza nedeni ile doğan zarardan davalı şirketin poliçe limiti ile sınırlı olarak ve sigortalısının kusuru oranında sorumlu olduğunu, kazanın oluşuna ilişkin kusur durumunun ATK’dan alınacak rapor ile belirlenmesini ve zarar hesabı için seçilecek bilirkişinin aktüerler siciline kayıtlı kişilerden olması gerektiğini, destek tazminatı belirlenirken gerçek gelirin tespit edilmesi ve SGK tarafından yapılan ödemelerin düşülmesi gerektiğini, davalı şirketin yalnızca dava tarihinden itibaren faizden sorumlu olabileceğini, uygulanması gereken faizin ise yasal faiz olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı … Otomotiv Tic. San. AŞ vekili cevap dilekçesinde özetle; kazaya karışan aracın davalı … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti. adına kayıtlı olduğunu ve aracının işleteninin ise … Oto Kiralama Turz. Nak. Gıda İnş. Tarım ve Hayv. Tic. ve San. Ltd. Şti. olduğunu, dava konusu araç ile davalının herhangi bir ilgisinin bulunmadığını belirterek davanın husumet yokluğundan reddini istemiştir.
Birleşen dosya dava dilekçesinde davacılar vekili özetle; 18/11/2014 tarihinde, sürücü … idaresinde bulunan … plakalı aracın takla atması sonucunda davacıların oğlu ve kardeşleri olan …’ın hayatını kayıp ettiğini, kaza nedeni ile oğullarını kayıp eden davacılar … ve …’ın destekten yoksun kaldıklarını ve tüm davacıların büyük acı ve üzüntü yaşadıklarını, davacılar tarafından Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2015/93 Esas sayılı dosyasında sorumlular hakkında açılan davada, davalının da sorumlu olduğunun tespit edilmesi nedeni ile davalı şirkete karşı da dava açıldığını, davaların birleştirilmesini ve tahsilde tekerrür oluşturmamak kaydı ile; davacı … için 78.558,94-TL, diğer davacıların her biri için 640,68-TL olmak üzere toplam 2.562,72-TL destekten yoksun kalma tazminatının ve davacı … için 20.000,00-TL diğer davalıların her biri için 10.000,00-TL manevi tazminatın davalı kiralama şirketi olan … Oto Kiralama Ltd. Şti.’nden kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile tahsilini talep etmiştir.
Davalı … Oto Kiralama Turz. Nak. Gıda İnş. Tarım ve Hayv. Tic. ve San. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya bakmaya görevli ve yetkili mahkemenin Sivas Asliye Hukuk Mahkemeleri olduğunu, davalı hakkındaki davanın husumet yokluğundan reddinin gerektiğini, dava dilekçesi ile iddia edilenleri talepleri kabul etmediklerini belirterek davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkeme; dava dışı sürücü … idaresinde bulunan aracın yaptığı kaza sonucunda davacı … ve …’in oğulları, diğer davacıların kardeşleri olan …’ın hayatını kaybettiğini, kazanın meydana gelmesinde sürücünün %100 kusurlu olduğunu, kaza neden ile oğullarını kaybeden davacı anne ve babanın destekten yoksun kaldıklarını ve talep edebilecekleri tazminat tutarının bilirkişi tarafından belirlendiğini belirterek, destekten yoksun kalma tazminatı talebinin kabulüne, davacı … için 77.704,70-TL destekten yoksun kalma tazminatının ve davacı …’ın yargılama sırasında vefatı nedeniyle 3.416,97-TL destekten yoksun kalma tazminatından mirasçılık belgesinde yazılı miras hisseleri oranında olmak üzere; 854,24-TL’sinin davacı …’a, 640,68-TL’sinin davacı …’a, 640,68-TL’sinin davacı …’ya ve 640,68-TL’sinin davacı …’a ait olmak üzere davalı … Sigorta A.Ş.’nin teminat limiti ile sınırlı ve dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte, birleşen 2018/765 esas sayılı dosyada davalı … Oto Kiralama Turz. Nak. Gıda İnş. Tarım ve Hayv. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin ise trafik kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile bu davalılardan müteselsilen tahsiline, davacıların, cenaze ve defin gideri zararına yönelik davasının kabulüne, taleple bağlı kalınarak davacı … için 50,00-TL ve davacı …’ın yargılama sırasında vefatı nedeniyle yasal mirasçıları için 50,00-TL’nin teminat limiti ile sınırlı ve dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı … Sigorta A.Ş.’nden alınarak davacılara verilmesine, kazaya karışan araç, davalı … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti. adına kayıtlı olsa da aracın birleşen dava dosyasında davalı … Oto Kiralama Tur. Nak. Gıda İnş. Taahhüt Harf. Tic. San. Ltd. Şti.’ne 6 ay süre ile kiraya verildiği ve işleten sıfatının kiralayan şirkete geçtiği anlaşıldığından, davalılar … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti. ve … Otomotiv Tic. San. A.Ş. (… Rent A Car) hakkındaki maddi tazminat davasının husumet yokluğundan reddine, birleşen 2018/765 Esas sayılı dava dosyasında davalı … Oto Kiralama Turz. Nak. Gıda İnş. Tarım ve Hayv. Tic. ve San. Ltd. Şti. hakkındaki manevi tazminat davasının kısmen kabulü ile, davacı … için 15.000,00-TL, davacı … için 7.500,00-TL, davacı … için 7.500,00-TL, davacı … için 7.500,00-TL ve davacı … için 7.500,00-TL manevi tazminatın trafik kaza tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte bu davalıdan tahsiline karar vermiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; tazminat hesap raporunun 2018 verilerine göre hazırlanmış ancak mahkeme kararı 2019 yılında verilmiş olup, hesaplamanın karar tarihi olan 2019 verilerine göre yapılmamasının usule aykırı olduğunu, kazaya karışan aracın davalı … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti.’ne ait olup, kısa süreli kira sözleşmesi ile davalı … Oto Kiralama Ltd. Şti.’ne kiralandığı, işleten sıfatını değiştirecek şekilde uzun süreli kiralama olmadığından araç malikinin sorumluluğunu kabul etmeyecek şekilde hüküm kurulmasının, yine işleten olmadığı kabul edilse dahi davacılar aleyhine vekalet ücreti takdir edilmemesi hatalı olduğunu, kazanın meydana gelmesindeki kusur durumu yanında, davacıların yaşadıkları kaybın büyüklüğü dikkate alındığında belirlenen manevi tazminat miktarlarının da son derece yetersiz olması nedeni ile usul ve yasaya aykırı yerel mahkeme kararının kaldırılmasını istemiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE
İstinaf talebinde bulunan davacılar vekilinin istinaf sebepleri doğrultusunda, dosya içerisindeki bilgi ve belgeler, mahkeme kararının gerekçesi, dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesi ile yapılan inceleme sonunda;
Dava ve birleşen dava, trafik kazasından kaynaklanan ölüm nedeni ile destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacıların desteği olan …’ın içerisinde yolcu olarak bulunduğu aracın yaptığı tek yanlı kaza sonucunda destek vefat etmiştir. Kazanın meydana gelmesinde araç sürücüsü tam kusurludur. Desteğin ölümü nedeni ile annesi … ve babası … destekten yoksun kalma tazminatı ile manevi tazminat, kardeşleri olan davacılar ise manevi tazminat isteminde bulunmuşlardır.
İstinaf talebinde bulunan davacılar vekili, araç maliki olan … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti. ile davalı … Oto Kiralama Ltd. Şti. arasında düzenlenen kira sözleşmesinin davalı … Otomotiv İnş. Tur. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin işleten sıfatını ortadan kaldıracak nitelikte olmadığını savunmuştur.
İşleten tanımı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesinde “Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır” şeklinde yapılmıştır. 2918 sayılı KTK’nın 3. maddesinde işleten sıfatını belirlenmesinde şekli ve maddi ölçüt olmak üzere iki ayrı ölçütten yararlanılmıştır. Şekli ölçüte göre trafik sicilinde malik görülen kişi işletendir. Maddi ölçüte göre ise, trafik sicilinde adı geçen kişinin önemi bulunmamakta olup önemli olan araç üzerindeki fiili hakimiyet, araçtan ekonomik yarar sağlama, masraf ve rizikolara katlanma gibi ölçütlerdir. İşletenin belirlenmesinde doktrin ve Yargıtay’ın kabul ettiği görüş maddi ölçüttür.
2918 sayılı KTK’nın 85. maddesi ise “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar” hükmünü içermektedir. Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, bu araçların sahipleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılmasının bir başka kimseye devir edilmesi halinde (çok kısa bir süre olmaması kaydıyla), artık üzerindeki fiili hakimiyetin kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o aracı kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekip, bunun sonucu olarak da araç malikinin sorumlu tutulmaması gerekecektir.
Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay’ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir. Ancak bu konuda getirilecek delillerin üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte ve güçte olması, özellikle zarara uğrayanların haklarını halel getirecek bir sonuç yaratmaması şarttır.
Somut olayda, kazaya karışan … plakalı aracın kayıt maliki olan … Otomotiv İnş. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından, davalı … Oto Kiralama Ltd. Şti.’ne, 01/09/2014 tarihli adi yazılı kira sözleşmesi ile 6 aylığına kiralandığı, her iki şirketin defter ve kayıtları üzerinden yapılan incelemeye göre; kira sözleşmesinin şirket kayıtlarına işlendiği, davalı … Oto Kiralama Ltd. Şti. tarafından kira bedellerinin ödendiği, davalı … Otomotiv İnş. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından fatura düzenlendiği ve ödemelerin vergi dairesine bildirildiği belirlenmekte; davalılar arasındaki araç kiralama sözleşmesinin uzun süreli, aracın fiili hakimiyetini devir eder şekilde ve üçüncü kişileri bağlayabilecek nitelikte olduğu anlaşıldığından, davalı … Otomotiv İnş. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin araç maliki olsa da işleten sıfatının bulunmaması nedeni ile bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmiş olmasında bir usulsüzlük görülmemiştir.
Davacılar vekili, araç malikine karşı açılan davanın kiralama ilişkisi nedeni ile husumet yokluğundan reddi halinde aleyhe vekalet ücreti takdir edilmemesi gerektiğini belirtmişse de; davacı tarafın davayı kayıt maliki olan … Otomotiv İnş. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. ile birlikte araç ve kaza ile hiç ilgisi olmayan ve başka bir kiralama şirketi olan … Otomotiv Tic. San. A.Ş. (… Rent A Car)’ne birlikte açtığı gözetildiğinde, kazaya karışan aracın kiralandığından haberdar olduğu anlaşılmakla, bu yöndeki itirazı da yerinde görülmemiştir.
Davacı anne ve babanın talep edebilecekleri destekten yoksun kalma tazminatı hesabı aktüerya konusunda uzman bilirkişi tarafından yapılmış, 18/06/2018 tarihli hesaplama sonrasında, davacı babanın yargılama sırasında vefat etmesi gözetilerek, 01/10/2018 tarihinde ek rapor alınmış ve baba için 3.416,97-TL, anne için 77.704,70-TL tazminat hesaplanmıştır. Davacılar vekili, ek rapor doğrultusunda, 13/11/2018 tarihinde davasını ıslah etmiş, ancak duruşmada, açtığı davanın birleştirilmesi bakımından bekleme talebinde bulunmuştur. Mahkemece alınan hesap raporu doğrultusunda davasını ıslah eden davacı tarafın, sonradan açtığı davanın birleştirilmesi için yaptığı bekleme talebi nedeni ile uzayan yargılama ve yıl değişmesine dayanarak yeniden hesap yapılması talebi yerinde görülmemiştir.
Mahkemece belirlenen manevi tazminat miktarlarına davacı tarafça itiraz edilmiştir. Davacı taraf tazminat miktarlarının yetersiz olduğunu savunmuştur.
Davacıların tazminat istemleri BK 56. maddeye dayanmakta olup, bu maddeye göre belirlenecek tazminatın zarara uğrayanda bir giderim duygusu yaratması gerektiği açıktır. Ancak tazminat belirlenirken sadece zarara uğrayan yönünden bakılmayıp, karşı taraf açısından da değerlendirme yapılmalıdır. Bu nitelikte bir tazminat miktarı ise, tarafların kusur oranına, ekonomik ve sosyal durumlarına, duyulan acıya, olay tarihindeki paranın satın alma gücüne vb. gibi verilere göre belirlenebilecektir.
Manevi tazminat zenginleşme aracı olmamakla beraber, bu yöndeki talep hakkındaki hüküm kurulurken olay sebebiyle duyulan acı ve elemin kısmen de olsa giderilmesi amaçlanmalı ve bu sebeple tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile birlikte olayın meydana geliş şekli de göz önünde tutularak, hak ve nesafet kuralları çerçevesinde bir sonuca varılmalıdır. Zira, TMK.’nun 4. maddesinde, kanunun takdir hakkı verdiği hallerde hakimin hak ve nesafete göre hükmedeceği öngörülmüştür.
Bu kriterlere göre somut olay değerlendirildiğinde; davacıların murisinin yolcu olarak bulunduğu aracın yaptığı kaza sonucu murisin hayatını kayıp ettiği, kazanın meydana gelmesinde sürücünün tam kusurlu olduğu sabittir. Yapılan mali ve sosyal durum araştırmaları ile davacıların gelir durumları ve sosyal durumları da belirlenmiştir. Kaza tarihi, kaza tarihindeki paranın satın alma gücü ve tarafların mali ve sosyal durumları yanında; manevi tazminatın bir ceza olmaması, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanması amacı bulunmaması ve zenginleşme aracı olmaması ilkeleri bir arada değerlendirildiğinde yerel Mahkemece davacılar lehine takdir edilen manevi tazminat miktarlarının yerinde olduğu görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, davacılar vekilinin istinaf başvurusunun HMK.nun 3531-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;
1-Davacılar vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunun 353/1-b.1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70-TL karar harcından peşin alınan 44,40-TL harcın mahsubu ile bakiye 36.30-TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yapılan istinaf yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda, HMK.nın 362/1-a maddesi uyarınca KESİN olmak üzere 18/05/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.

Başkan

Üye

Üye

Katip

* Bu belge, 5070 sayılı Kanun hükümleri gereğince elektronik imza ile imzalanmıştır.