Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ BAM 22. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: 2021/1761 – 2023/1694

T.C.
A N K A R A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ
22. H U K U K D A İ R E S İ

ESAS NO : 2021/1761 ( KABUL KALDIRMA)
KARAR NO : 2023/1694

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA BATI ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 21/10/2021
ESAS-KARAR NO : 2018/383 E 2021/821 K

DAVACI :
VEKİLİ
DAVALI :

DAVANIN KONUSU : Menfi Tespit
KARAR TARİHİ : 08/12/2023
YAZILDIĞI TARİH : 03/01/2024

Taraflar arasında yukarıda bilgileri belirtilen kararın Dairemizce incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 352. maddesi uyarınca, yapılan ön inceleme sonucu, istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği ve eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından inceleme aşamasına geçilmiştir. İncelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
İDDİANIN ÖZETİ
Davacı vekili; müvekkili şirket ile davalılardan …… AŞ. Arasındaki ticari ilişki kapsamında müvekkilinin15.01.2018 düzenlenme tarihli ve 75.000,00 TL bedelli avans olarak çeki keşide ettiğini, anılan davalının mal teslim etmediği gibi çeki …… Ltd. Şti.’ne ciro ettiğini, davalılar … A.Ş. ile … Ltd. Şti. arasında organik bağ bulunduğunu, faturalı mal alımına dayanmayan avans çekinin son olarak davalı … A.Ş.’ ye ciro edildiğini, faktoring şirketinin faturalara dayanmadığını bile bile çeki davacı müvekkilinin zararına teslim kötü niyetli davrandığını belirterek takip konusu çek nedeniyle müvekkili şirketin borçlu olmadığının tespitine, icra takibinin iptaline, alacağın yüzde 20’sinden aşağı olmamak üzere davalı takip alacaklısı faktoring şirketinin tazminata mahkum edilmesine, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMANIN ÖZETİ
Davalı … A.Ş. vekili; müvekkili faktoring şirketi ile davalılardan … Ltd. Şti. arasında 24.05.2016 tarihli Faktoring Sözleşmesi akdedildiğini, davalı faktoring müşterisi … Ltd. Şti.’nin söz konusu Faktoring Sözleşmesi kapsamında alacak bildirim formu, çek çıkış bordrosu, fatura dökümü, fatura ve taahhütnameye istinaden dava konusu çeki müvekkili faktoring şirketine ciro etmek suretiyle devrettiğini, takip ve dava konusu çekin de yer aldığı faktoring işlemi neticesinde müvekkili faktoring şirketinin davalı faktoring müşterisi … Ltd. Şti.’ye 234.300,00 TL tutarında finansman sağladığını, müvekkili faktoring şirketi ile davalı faktoring müşterisi … Ltd. Şti. arasındaki faktoring işleminin mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirildiğini, bildirerek davanın reddine, alacağın yüzde 20’sinden aşağı olmamak üzere davacının kötü niyet tazminatı ödemeye mahkum edilmesine, karar verilmesini istemiştir.
Dava dilekçesinin usulüne uygun tebliğine rağmen davalılar … A.Ş ile … Ltd. Şti. tarafından cevap verilmediği gibi yargılamaya da katılmamaışlardır.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ
Mahkemece; tüm dosya kapsamı, kayıt ve belgeler ile usul ve yasaya uygun olarak alınan bilirkişi raporları ve yemin beyan doğrultusunda: davalı … A.Ş.’nin davaya konu çeki devralırken 6361 sayılı yasadan kaynaklanan araştırma yükümlülüğünü gerektiği şekilde yerine getirmediği, buna bağlı olarak da 6102 sayılı TTK m. 18/II’ye göre basiretli bir tacir gibi hareket etmediği, diğer davalı şirketler arasında da geçerli bir ticari ilişki bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne davacının, … Şubesi tarafından verilmiş 3529319 seri numaralı 15/01/2018 keşide tarihli, 75.000,00 TL bedelli çek nedeniyle davalılara borçlu olmadığının tespitine, karar verilmiş, hükme karşı davalı faktoring şirketi vekilince istinaf yasa yoluna başvurulmuştur.
İSTİNAF SEBEPLERİ
Davalı faktoring şirketi vekili; 6100 sayılı HMK’ nın 225. maddesinde yeminin konusunu oluşturan vakaların davanın çözümü bakımından önem taşıyan, çekişmeli olan ve kişinin kendisinden kaynaklanan vakıalar olabileceği açıkça hüküm altına alındığını, söz konusu uyuşmazlıkta ise diğer davalılar … ile …’ın ortaklarının, adreslerinin, iştigal ettikleri işin aynı olduğunun bilinmesi veya bilinmesinin mümkün olmaması huzurdaki dosya bakımından sonuca etkili olmadığını bu hususta yemin edilip edilmemesinin dosyanın sonucuna da etkisi bulunmadığını, zira, faktoring mevzuatı kapsamında değerlendirme yapıldığında, aralarında organik bağ bulunan iki ayrı tüzel kişiliğe sahip şirketlerin birbirlerine çek cirolamış olmasının, bu çeki faktoring işlemine konu etmesi bakımından yasaya aykırı herhangi bir yön içermediğini ve bu konuda bir yükümlülük de bulunmadığını bildirerek ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR
Uyuşmazlık; davalı faktoring şirketinin, iyiniyetli hamil olup olmadığı, araştırma yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği, davacı keşidecinin çek nedeniyle faktoring şirketine karşı sorumluluğunun bulunup bulunmadığı hususuna ilişkindir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, avans olarak verilen çekle mal tesliminin gerçekleşmemesi nedeniyle bedelsizlik iddiasına dayalı menfi tespit davasına ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nın 355.madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Faktoring şirketleri ile ilgili mevzuat hükümlerine bakıldığında; 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddesine göre faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz. Aynı Kanun’un 9/2.maddesinin yollamasıyla 04.02.2015 tarih ve 29257 sayılı Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5/1.maddesine göre de kuruluş tarafından müşteriyi yeteri kadar tanıyacak şekilde istihbarat çalışmalarının yapılması, sadece müşterilerin beyanı veya sözlü teyidi ile işlem yapılmaması gerekir. İstihbarat çalışmasının;
a)Öncelikle ilgili mevzuatta yer alan faturanın tarifi, şekli ve nizamına ilişkin düzenlemeler de dikkate alınarak faturadaki bilgilerin kontrol edilmesi,
b)İç kontrol sisteminin devralınan faturalara ilişkin gerekli istihbarat ve araştırma yapılmasını sağlayacak ve Merkezi Fatura Kaydı Sisteminde bu faturaların mükerrer olmadığının kontrolü tamamlanmaksızın kullandırım yapılamayacak şekilde oluşturulması,
c)Müşterilerin mali durumlarının değerlendirilerek bunların itibarı ve işlem geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle gerektiğinde fatura borçlusu ve kambiyo senedi veya diğer senedin (çekin) keşidecisine de başvurularak borcun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi ve ulaşılabilmesi mümkün olan ilgili veri tabanlarından yararlanılması yoluna gidilmesi hususları dâhil olmak üzere asgari olarak yukarıda belirtilen usul ve esasları içerecek şekilde yapılır ve bunların yetersiz kalması durumunda ilave yöntemlere başvurulur.
Somut olayda davalı faktoring şirketi, dava konusu çeki müşterisi olan ve kendisine ciro eden dava dışı …… Ltd. Ş. ‘den faktoring sözleşmesi uyarınca aldığını, ciro silsilesinde yer alan … ….A.Ş. arasındaki alış verişin fatura ile tevsik edildiğini, çek üzerinde davacının imzasının olduğunu, faktoring mevzuatına uygun olarak çeki aldığını ve iyiniyetli hamil olduğunu savunduğuna göre yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri dikkate alınarak, davalının dava konusu çeki alırken gerekli istihbarat çalışmasını yapıp yapmadığı, şirketin mali durumuna ilişkin değerlendirme yapıp yapmadığı ve diğer yükümlülükleri yerine getirip getirmediği, hususlarında araştırma yapıldıktan sonra davacının ileri sürdüğü iddialarda değerlendirilerek sonucunda davalı faktoring şirketinin çeki iktisabında ağır kusurlu veya kötüniyetli olup olmadığı, fatura ve temlik işlem tarihi esas alınarak, davalı faktoring şirketinin borcun varlığı bakımından teyit işlemleri yapıldıktan sonra ve ancak tüm bu araştırma ve soruşturma sonucunda olumlu bir sonuca varılması halinde faktoring işlemi yapılmasının öngörüldüğü, Faktoring şirketlerinin imtiyazlı kuruluşlar olduğu da gözetildiğinde, yukarda belirtilen usul-esaslar çerçevesinde bir inceleme-araştırma yapılmaksızın faktoring işlemi yapılması halinde, mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle hasıl olacak sonuçlar bakımından ağır kusurlu kabul edilmeleri gerektiği açıktır. Belirtilen şekilde borcun varlığı bakımından teyit işlemleri yapılıp yapılmadığı araştırılmadan karar verilmiştir.
Açıklanan nedenlerle mahkemece, yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda delillerin toplanması ve oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile istinaf başvurusunun HMK’nin 353/1-a-6. maddesi uyarınca kabulüne ve ilk derece mahkemesinin kararının anılan gerekçelerle kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.

HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ ile;
Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesi, 2018/383Esas, 2021/821Karar ve 21/10/2021 tarihli kararının KALDIRILMASINA,
2-HMK.’nin 353/1-a-6.maddesi uyarınca davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye GÖNDERİLMESİNE,
3-İstinaf başvurma harcı dışında alınan istinaf karar ilam harcının istek halinde davalıya İADESİNE,
4-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından istinaf kanun yoluna başvuran lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
5-Davalı tarafça yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince verilecek nihai kararda dikkate alınmasına,
6-Kararın tebliğinin ilk derece mahkemesince yapılmasına,
HMK’nin 362/1-g maddesi gereğince kesin olmak üzere dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu 08/12/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başka
e-imzalıdır

Üye
e-imzalıdır

Üye
e-imzalıdır

Katip
e-imzalıdır

NOT: BU BELGE ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ OLUP, AYRICA FİZİKİ OLARAK İMZALANMAYACAKTIR.
“5070 sayılı Kanun m. 5 ve 6098 sayılı TBK m. 15. uyarınca elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan fiziki imza ile aynı sonucu doğurur.”