Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ BAM 22. HUKUK DAİRESİ

T.C.
A N K A R A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ
22. H U K U K D A İ R E S İ

ESAS NO : 2020/304 (KABUL KALDIRMA)
KARAR NO : 2023/68
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 19/12/2019
ESAS-KARAR NO : 2018/135 E- 2019/933 K

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALILAR :
VEKİLLERİ :
DAVANIN KONUSU : Menfi Tespit
KARAR TARİHİ : 06/02/2023
YAZILDIĞI TARİH : 06/03/2023

Taraflar arasında yukarıda bilgileri belirtilen kararın Dairemizce incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 352. maddesi uyarınca, yapılan ön inceleme sonucu, istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği ve eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından inceleme aşamasına geçilmiştir. İncelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
İDDİANIN ÖZETİ
Davacı vekili, davacı şirket ile davalı … arasında taş (mermer) alım satımına ilişkin ticari ilişki bulunduğu, davacının davalı …’dan sipariş ettiği mallara karşılık avans olarak toplamda 270.000 USD değerinde 6 adet çek verdiği, ancak bu malların davacıya teslim edilmemiş olduğunu, edimin ifa edilmemesi nedeniyle bedelsiz kalan çeklerin davacıya iade edilmesi gerekirken … … ortaklarından biri olan… ciro edildiği oradan da davalı … şirketlerine temlik edilmiş olduğunu, bedelsiz kalan çeklerin faktoring işlemini konu edilmelerinin ve tahsil edilmelerinin hukuka aykırı olduğunu, çeklerin ciro edildiği, … tek ortaklı olup tüm hisselerin …’e ait olduğunu, … … … ortaklarından biri olduğunu, …’da… %70 hissesi … sahibi/temsilcisi …’in %10 hissesi bulunduğunu, …’in aynı zamanda …’ında temsilcisi olduğunu, davacının ticari ilişki içerisinde olduğu …’a avans olarak 270.000 USD değerinde 6 adet çek verdiğini, …’ın çekleri ilk olarak organik bağı bulunduğu … şirketine hileli olarak ciro ettiğini, çekleri temlik alan faktoring şirketlerinin avans çeki olarak verilen çekleri mal teslimi yapılmadan tahsil ettiğini, kanunda belirttiği üzere mal teslimi yapıldığı kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kanıtlanmadan kambiyo senedinin faktoring işlemine konu edilmesi ve tahsilinin hukuka aykırı olduğunu, çekler incelendiğinde … ve … adına aynı kişi tarafından ciro edildiği, şirketlerin merkez adreslerinin aynı olduğunun çok açık görülebildiğini belirterek; davacının davalılar … ….Şti ile … ….şti’ne borçlu bulunmadığının tespitine; davalı …Ş tarafından hukuka aykırı olarak 01/09/2017’de tahsil olunan 40.000 USD, 01/09/2017’de tahsil olunan 50.000 USD, 15/09/2017’de tahsil olunan 50.000 USD, 15/09/2017’de tahsil olunan 40.000 USD olmak üzere toplam 180.000 USD’nin ödeme tarihlerinden itibaren kamu bankalarınca USD para birimine uygulanan en yüksek faiz oranı ile birlikte ödeme tarihindeki TCMB’nın efektif satış kuru karşılığının tahsiline; davalı … tarafından hukuka aykırı olarak tahsil olunan 50.000 USD’nin tahsil olunduğu 18/08/2017 tarihinden itibaren kamu bankalarınca USD para birimine uygulanan en yüksek faiz oranı ile birlikte ödeme tarihindeki TCMB’nın efektif satış kuru karşılığının tahsiline; davalı … tarafından hukuka aykırı olarak tahsil olunan 50.000 USD’nin tahsil olunduğu 29/09/2017 tarihinden itibaren kamu bankalarınca USD para birimine uygulanan en yüksek faiz oranı ile birlikte ödeme tarihindeki TCMB’nın efektif satış kuru karşılığının tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMANIN ÖZETİ
Davalı … vekili; davalı şirketin dava konusu çekin diğer davalı … ….Şti ile 27/08/2015 tarihinde imza etmiş olduğu, faktoring sözleşmesi temelinde 05/04/2017 tarihli alacak bildirim formu ödeme araçları tevdi bordrosu ile davaya konu edilen çek bedelini tevsik edici 31/01/2017 tarihli … numaralı faturaya dayanarak devir ve temlik aldığını, davalı şirketin Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9. maddesinin 2. fıkrasına harfiyen uygun olarak hareket ederek faktoring işlemini davalının faktoring müşterisi diğer davalı … davacı ile ticari ilişki içerisinde bulunan diğer davalı … adına düzenlenmiş olan fatura temelinde tüm yasal mevzuata uygun olarak gerçekleştirmiş olduğu, davalının mevzuatın üzerine yüklediği gerekli istihbarat çalışmasında harfiyen yerine getirdiğini, davaya konu çek hakkında teyidin davacıdan alındığını, davalının çeki iktisap ederken kötü niyetli olduğu ve bile bile kendi zararına hareket ettiğini de davacının kanıtlayamadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı …Ş vekili; davalı şirket adresinin İstanbul Adliyesi yargı sınırları içerisinde kaldığından yetki itirazında bulunduklarını … Ltd.Şti’nin anılan çeki kendileri ile akdedilen faktoring sözleşmesi gereğince gerçekleştirilen faktoring işlemi ekinde davalı şirkete ciro yoluyla devir ve ciro edildiğini, gerçekleştirilen işlemle ilgili bizzat davacı şirket yetkilisi aranarak çek konusu mal ve hizmetin teslim alındığının teyit edilmesinin ardından işlemin gerçekleştirildiğini, davacının kendi isteği ile devir ve teslim ettiği çekler için gerçekleştirilen faktoring işlemini teyit vermesi de ve daha sonra çek bedellerinin hiç bir ihtirazı kayıt ileri sürmeksizin ödemesine rağmen dava açmasının kötü niyetli olduğunu, davalı şirketin davaya konu çeki iyi niyetle hamil olduğu gibi çeklerin iktisabında kötü niyetli yada davacının bilerek zararına davranmadığını, söz konusu çekin … .. Ltd.Şti tarafından düzenlenmiş 21/01/2017 tarihli 074403 sıra numaralı 430.290 USD bedelli ve 31/01/2017 tarihli … sıra numaralı 454.7923,50 USD bedelli faturaya dayalı olarak gerçekleştirilen faktoring işlemi ekinde teslim alındığını belirterek davanın yetki, husumet ve esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … vekili; davada ortak yetkili mahkemenin İstanbul Nöbetçi Ticaret Mahkemeleri olduğunu, çekin ödeme yeri ve keşide yerinin İstanbul olduğunu, yetki itirazında bulunduklarını, kendileri ile davalı … Ltd.Şti arasında 24/04/2017 tarihli faktoring sözleşmesi imzalanarak aynı tarihli alacak bildirim formu ve taahhütname ile kendisi tarafından diğer davalı … A.Ş adına düzenlenmiş olan faturalar uyarınca davaya konu 29/09/2017 keşide tarihli 40.000 USD bedelli çekin ciro ile devir edildiğini, bu faktoring işlemi neticesinde …a 132.913,00 TL tutarında finansman sağlandığını, kendileri ile davalı … arasında gerçekleştirilen faktoring işleminin yasaya uygun olarak fatura ve belgelere istinaden tesis edildiğini ve davaya konu çekin yasal halimi haline geldiklerini, davacının çek karşılığı olan malları almadığı yönündeki şahsi def’inin kendilerince kabulünün mümkün olmadığını, şahsi def’ileri faktoring şirketi davalıya karşı ileri sürülmesinin mümkün olmadığın, davalının iyi niyetli yasal hamili olduğunu, davalının faktoring müşterisine toplamda 132.913,00 TL ödeme yaptığını, kötü niyetli olmadığı gibi bile bile davacı zararına hareket etmediğini belirterek davanın yetki ve esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … ….Şti ve davalı … …:şti’ne dava dilekçesi tebliğ edildiği, cevap dilekçesi vermedikleri anlaşılmıştır.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ
Mahkemece, davacı yanın davalılardan … ….Şti ile olan ticari ilişkisi kapsamında sipariş edilen mallara karşılık avans olarak toplam 270.000 USD değerinde 6 çek verdiğini, söz konusu mallar teslim edilmediğinden çeklerin bedelsiz kaldığını, davalı … … .. Ltd.Şti tarafından bu çekler iade edilmeyerek … Ltd.Şti arasında organik bağ bulunan diğer davalı … ….Şti’ne ciro edildiğini, … Ltd.Şti tarafından da haksız olarak davalı … şirketlerine ciro edildiğini çek bedellerinin faktoring şirketlerine ödendiğini belirterek menfi tespit ve istirdat talebinde bulunduğu, tüm dosya kapsamı ve usulüne uygun tutulduğu tespit edilen davacı yanın ticari defter kayıtları uyarınca davacı ile davalılardan … … .. Ltd.Şti arasındaki ticari ilişki kapsamında bu davalı tarafından davacı adına düzenlenen fatura bedelleri ve davacı tarafça yapılan ödemeler nazara alındığında davacının bu davalıdan dava tarihi itibariyle 207.356,50 USD karşılığı 782.127,98 TL alacaklı olduğu, davalı … Ltd.Şti’nin yapılan meşruhatlı tebligata rağmen ticari defterlerini ibrazdan kaçındığı, davacı yanın ticari defterlerinde görülen alacağa karşılık davalı … Ltd.Şti tarafından mal teslimi yapıldığına ilişkin bir iddia ve ispat vasıtası sunulmadığı, öte yandan … ….Şti ile çeklerin … Ltd.Şti tarafından ciro edildiği davalı … ….Şti’nin sicil kayıtlarının tetkikinde … Ltd.Şti’nin, … … Ltd.Şti ortaklarından biri olduğu, … Ltd.Şti’nin tek ortağı ve yetkili olar …’in aynı zamanda … Ltd.Şti’nin ortalarından biri ve aynı zamanda yetkilisi olduğu, her iki şirketin ticari merkezinin aynı adres olduğu anlaşılmakla TTK 792. maddesi kapsamında davacının ticari ilişkisi bulunan davalı … Ltd.Şti’ne yönelik çeklerin bedelsizliğine ilişkin şahsi def’ileri … Ltd.Şti ile organik bağı bulunan ve bu şekilde çeklerin bedelsizliğini bilerek … Ltd.Şti’den ciro yolu ile devir alan … Ltd.Şti’ne karşı ileri sürebileceği bu iki davalıya yönelik kanıtlanan menfi tespit talebinin kabulüne karar vermek gerektiği; Dava konusu 6 adet çekin davalı … ….Şti tarafından davalı … şirketleri ile imzalanan faktoring sözleşmeleri kapsamında bu şirketlere devir ve temlik edildikleri davalı … şirketleri tarafından çeklerin ibrazı ile çek bedellerinin ödenmiş olduğu, Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketler Kanunu’nun 9/2. maddesi ve 04/02/2015 tarih ve 29257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “faktoring işlemlerinde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönetmelik” 8/1 maddesi gözetildiğinde
Davalı … şirketlerinin ticari defter kayıt ve belgeleri ile tüm dosya kapasım üzerinde talimatla yapılan inceleme sonucu düzenlenen bilirkişi raporu içeriğinde davalılardan … ….Şti ile davalı … şirketleri arasında imzalanan faktoring sözleşmesi kapsamında davalı … ….Şti’nin diğer davalı … Ltd.Şti adına düzenlediği irsaliyeli faturalara dayalı olarak fatura bedellerinin bir kısmının faktoring şirketlerine usulüne uygun şekilde devredildiği, dava konusu çeklerin … ….Şti’ tarafından faktoring şirketlerine teslim edildiği, karşılığında faktoring şirketleri tarafından … Ltd.Şti’ne ödeme yapıldığı, yapılan faktoring işlemlerinin 6361 sayılı yasanın 9/2 hükmü ile Faktoring İşlemlerinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 8. maddesi hükümlerine uygun olarak yapıldığı, davalı … şirketlerinin yetkili hamili olduğunun kabulü gerektiği, somut uyuşmazlıkta faktoring işleminin tarafları dışındaki kambiyo borçluları bakımından uygulanması gereken 6361 sayılı yasanın 9/3 maddesi ve TTK 792. maddesi birlikte değerlendirildiğinde davacı keşidecinin imzaların istiklali prensibi gereği ciro yoluyla dava konusu çeklere hamil olan davalı … şirketlerine karşı lehtarla arasındaki ilişkiden doğan şahsi def’ileri ileri süremeyeceği, davalı … şirketlerinin dava konusu çekleri kötü niyetle iktisap ettikleri veya iktisapta ağır bir kusurları bulunduğu hususunun davacı tarafça kanıtlanamadığı gerekçesi ile ;
-Davacının davalı Desimer … ….Şti ve … …..Şti’ne yönelik davasının kısmen kabulü ile davacının bu davalılara 207.356,50 USD borçlu olmadığının tespitine, Davacının … … ….Şti ve … … ….Şti’ne yönelik fazlaya ilişkin talebinin reddine,
-Davacının davalılar… A.Ş, … ve …’ne yönelik istirdat talebinin reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
İstinaf kanun yoluna başvuran davacı vekili; Davanın ret edilen kısmında, sayın mahkemenin iki gerekçesi bulunmaktadır. Bunlar; davayı “6361 – sayılı yasanın 9/3 maddesi ve TTK 792 Maddesi birlikte değerlendirildiğinde davacı keşidecinin imzaların istiklali prensibi gereği, ciro yoluyla dava konusu çeklere hamil olan davalı faktöring şirketlerine karşı lehdarla arasındaki ilişkiden doğan şahsi defileri ileri süremeyeceği, davalı faktöring şirketlerinin iktisapta ağır bir kusurları bulunduğu davacı tarafça kanıtlanamadığı belirtilmişse de anılan maddeler gözetildiğinde mal teslimi yapıldığı kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kanıtlanmadan, kambiyo senedinin faktoring işlemine konu edilmesi ve tahsilinin hukuka aykırı olduğu bildirilmiştir.
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR
Davalı … şirketleri yönünden mahkemece eksik incelemeye dayalı araştırma yapılıp yapılmadığı uyuşmazlık konusudur.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nin 355.maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı, ancak kamu düzenine ilişkin nedenler resen göz önünde tutularak yapılmıştır.
Davacı … Şirketi ile davalı … Şirketi arasında … alım satım ilişkisi bulunduğu davacı şirket bu davalıdan sipariş ettiği mallara karşılık avans olarak toplam 270.000 dolar değerinde 6 adet çek verdiğini ancak malların teslim edilmediğini, çeklerin bedelsiz kaldığını … şirketi tarafından … …ciro edildiğini doğrudan da davalı … şirketlerine temlik edildiğini, … şirketinin … … ortaklarından biri olduğunu %80 hisseye sahip olan … …’in sahibi …’in … şirketinin %80 hissesini kontrol ettiğini …’in aynı zamanda … Şirketinin de temsilcisi olduğunu, çeklerin adı geçen davalı tarafından direkt faktoring şirketlerine verilmeden önce hileli bir şekilde … şirketine ciro edildiği, temlik alan Faktoring şirketlerinin mal teslimi yapılmadan çekleri tahsil ettiğini ileri sürerek faktoring şirketlerine karşı istirdat diğer davalılara karşı da menfi tespit talebinde bulunmuştur.
… Bankası’na ait 15.09.2017 düzenleme tarihli lehtarı … … … keşidecisi … … Şirketi olan, 50.000 USD tutarlı olup … Şirketi tarafından … … ciro edildiği onun tarafından da …ne ciro edildiği en son …Şirketine sunulduğu;
Aynı şekilde 01.09.2017 vadeli 50.000USD tutarlı çek de aynı silsile ile ciro edildiği;
… Bank’a ait 01.09.2017 vadeli 40.000USD tutarlı lehtarı … … … keşidecisi … … Şirketi olan … Şirketi tarafından … … ciro edildiği onun tarafından da …ne ciro edildiği en son …’a ibraz edildiği;
Aynı şekilde 15.09.2017 vadeli çek de aynı tutarlı ve aynı silsile ile ciro edildiği;
… Bank’a ait 29.09.2017 vadeli 40.000USD tutarlı lehtarı … … … keşidecisi … … Şirketi olan … Şirketi tarafından … … ciro edildiği, ondan da … AŞ nin adına vekaleten TEB’e ibraz edildiği;
… Bank’a ait 18.08.2017 vadeli 50.000USD tutarlı lehtarı … … … keşidecisi … … Şirketi olan … Şirketi tarafından … … ciro edildiği, onun tarafından Ulusal Factoring’e ciro edildiği, …’a ibraz edildiği anlaşılmıştır.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2020/1945 E. 2021/1627K. ve 23/02/2021 tarih sayılı kararında da belirtildiği üzere; Faktoring işlemleri 6361 sayılı kanunun 9/2 maddesinde; “Faktoring şirketi, Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez.”
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddesi gereğince faktoring şirketleri ancak sahih ve fatura ile tevsik olunan mal veya hizmet satışına dayalı olan alacakları devralabilecekleri, bir başka söyleyişle, anılan hükümler gereğince, faktoring işlemi bakımından mal veya hizmet satışının sadece fatura ile tevsik olunması yeterli olmayıp faktoring şirketince faturaya konu mal veya hizmet satışının fiktif nitelikte olup olmadığı, işlem taraflarının ve faturanın güvenilirliği, ilgililerin mali durumları konularında araştırma ve istihbarat çalışması yapılması gerektiği, ayrıca temlik alınan alacağı temsil eden kambiyo senedinin fatura tutarı ile uyumlu olup olmadığına bakılarak açık uyumsuzluk halinde işlem yapılmaktan kaçınılması, senedi düzenleyen ve sair ilgililer açısından da borcun varlığı bakımından teyit işlemleri yapıldıktan sonra ve ancak tüm bu araştırma ve soruşturma sonucunda olumlu bir sonuca varılması halinde faktoring işlemi yapılmasının öngörüldüğü, Faktoring şirketlerinin imtiyazlı kuruluşlar olduğu da gözetildiğinde, yukarda belirtilen usul-esaslar çerçevesinde bir inceleme-araştırma yapılmaksızın faktoring işlemi yapılması halinde, mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle hasıl olacak sonuçlar bakımından ağır kusurlu kabul edilmeleri gerektiği açıktır.
Yargıtay ilamında değinildiği şekilde davalı … Factoring Şirketi yönünden teyit işlemi yapıldığı belirtilmişse de davalı … ve… Şirketleri yönünden belirtilen şekilde borcun varlığı bakımından teyit işlemleri yapılıp yapılmadığı araştırılmadan karar verilmiştir.
Bu bakımdan ilk derece mahkemesince davanın esasına yönelik uyuşmazlığın giderilmesi için yukarıda açıklanan delillerin toplanmaması ve bu delillere ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmamış olması bakımından davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nin 353/1-a-6. maddesi uyarınca kabulüne ve ilk derece mahkemesinin kararının anılan gerekçelerle kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜ ile;
Ankara 13. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/135 Esas, 2019/933 Karar ve 19/12/2019 tarihli kararının KALDIRILMASINA,
2-HMK.’nin 353/1-a-6.maddesi uyarınca davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren mahkemeye GÖNDERİLMESİNE,
3-İstinaf başvurma harcı dışında alınan istinaf karar ilam harcının istek halinde davacıya İADESİNE,
4-İstinaf yargılaması sırasında duruşma açılmadığından istinaf kanun yoluna başvuran lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
5-Davacı tarafça yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince verilecek nihai kararda dikkate alınmasına,
6-Kararın tebliğinin ilk derece mahkemesince yapılmasına,
HMK’nin 362/1-g maddesi gereğince kesin olmak üzere dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu 06/02/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başkan …

Üye …

Üye …

Katip …

NOT: BU BELGE ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ OLUP, AYRICA FİZİKİ OLARAK İMZALANMAYACAKTIR.
“5070 sayılı Kanun m. 5 ve 6098 sayılı TBK m. 15. uyarınca elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan fiziki imza ile aynı sonucu doğurur.”