Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C… BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ BAM 22. HUKUK DAİRESİ

T.C.
A N K A R A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ
22. H U K U K D A İ R E S İ

ESAS NO : 2020/1325 (ESASTAN RET )
KARAR NO : 2023/308

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ … 12. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 25/09/2019
ESAS-KARAR NO : 2015/581 E- 2019/947 K

DAVACI : …
VEKİLİ :
DAVALI
VEKİLİ :
DAVANIN KONUSU : Tazminat
KARAR TARİHİ : 07/03/2023
YAZILDIĞI TARİH : 03/04/2023

Taraflar arasında yukarıda bilgileri belirtilen kararın Dairemizce incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 352. maddesi uyarınca, yapılan ön inceleme sonucu, istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği ve eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından inceleme aşamasına geçilmiştir. İncelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ
İDDİANIN ÖZETİ
Davacı vekili,taraflar arasında 25.02.2014 tarihli “Business Class Vagonlarında Yolcularına Verilecek 591.360 Adet İkram Paketi Alım İşi Sözleşmesi” imzalandığını, sözleşmenin 6. maddesinde sözleşme toplam bedelinin 1.328.194,56TL olduğunu, sözleşmeye göre davacı yüklenicinin davalı idarenin YHT Business Class yolcularına ikram edeceği ve Teknik Şartnamenin 4.5 maddesinde ayrıntılı olarak belirtilmiş olan ikram paketlerini ve ikram paketi sayısına göre verilecek içecek ve temizlik malzemelerini hazırlayıp belirli saatte, yerde ve adette olmak üzere Ankara, Konya ve Eskişehir garlarında trenlere teslim edecekleri, bunun karşılığında idare tarafından sözleşme bedellerine ödeme koşullarına uygun olarak yükleniciye ödeyeceğini, sözleşmenin 11.1.7 maddesine göre her trene dönüş seferi de dikkate alınarak toplam 110 paket ikram paketi, soğuk zinciri bozulmadan ve servis arabaları ile birlikte yükleneceğini, dönüş trenlerinde de eksilen ikram paketi sayısının yine 110’a tamamlanacağını, Teknik Şartnamenin 4.4 maddesinde ikram paketi sayısının 110 yolcu olmasına istinaden 110 ikram paketi olarak belirlendiğini, bunun dışında 55 yolcuya yetecek sıcak su ve demlenmiş çay tesliminin yapılacağının kararlaştırıldığını, sözleşmenin 11.1.6 maddesi gereğince davacı yüklenicinin Ankara, Eskişehir ve Konya garlarında bir soğuk hava deposu bulundurulacağını ve bu depoda iki gün yetecek kadar ikram paketi ve içecek malzemesi stokunun yer alacağını, Teknik Şartnamenin 3.1.1.ve sözleşmenin 11.1.maddesi gereğince “ürün adedinin bir gün önceden ürün çeşidinin ise haftalık olarak Cuma günleri yükleniciye bildirileceği”, davalı İdare ile yapılan sözleşmeye göre, sözleşme miktarı 591.360 adet ikram paketi olmasına rağmen, Şirkete 660.000 adet ikram paketi hazırlatılmışken, bunun yalnızca 399.485 adetinin bedelini ödendiğini, teslim edilen 260.515 adetinin, bedelinin ise ödemediğini, buna bağlı olarak 1.328.194,56.TL olan ihale bedelinden 903.888,91 TL ödeme yapılıp kalan 424.805,65 TL farkın ödenmediğini, ayrıca İdarenin kusuruyla fazladan hazırlatılan 660.000- 591.360= 68.640 adet ikram paketi x 2,246.TL/adet = 154.165,44.TL zarar oluştuğunu, toplam olarak 578.971,09.TL fark bedeli+ fazladan hazırlatılan ikram paketi bedellerine ilişkin olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak koşuluyla, şimdilik 10.000-TL’sinin dava tarihinden karar tarihine kadar işleyecek kanuni faiziyle birlikte davalı İdareden alınarak davacıya verilmesini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında talebini bilirkişi raporu doğrultusunda artırmıştır.
SAVUNMANIN ÖZETİ
Davalı vekili, taraflar arasında mevcut sözleşmenin 42.3 maddesinde açıkça belirtildiği üzere sözleşmenin 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kanun kapsamında bulunmadığını, 4734 Sayılı Kanunun 3/g maddesinde belirtilen istisnalara bu kapsamda uygulanacak esas ve usuller hakkında Yönetmeliğin 36/b-3 maddesi uyarınca işin sözleşme bedelinin altında tamamlanacağının anlaşılması halinde gerçekleşen iş kadar yükleniciye ödeme yapılacağı ve gerçekleşen miktar/iş üzerinden kapatılacağının kararlaştırıldığını, dolayısıyla davalı idarenin işin tamamlanması ile ilgili zorunluluğu bulunmadığını, sözleşmenin niteliği gereğince bu şekilde ikram paketi alınması konusunda anlaşma olduğunu, sözleşmenin bitim tarihinden itibaren üç ay süre ile sözleşmenin uzatılmasının önerildiğini, davacı şirketin 15.01.2015 tarihine kadar sözleşmenin uzatılabileceğini belirtmesi üzerine karşılıklı mutabakatla 11.01.2015 tarihli sonlandırıldığını, sözleşmenin sonlandırılma aşamasında davacı şirketin elinde kaldığı öğrenilen 1368 adet ikram paketi bedelinin ödenerek toplu olarak alındığını, neticede davalı şirketten toplam 414.739 adet ikram paketi alınıp, 937.080,77 TL. ödeme yapıldığını, bu hali ile işin % 70,55’inin tamamlandığını, fuzuli yere ikram paketi hazırlandığı iddiasının gerçek olmadığını, davacının tacir olduğunu, basiretli hareket etmesi gerektiğini, davacı ürünlerinden davalı tarafından teslim alınmayan ürünlerin bedelinin ödenmesinin mümkün olmadığını, kaldı ki davacının bu ürünleri ticari hayatta bir başkasına satabilecek durumda olduğunu, en fazla bu ürünlerin üçüncü bir kişiye satışı ile idareye satışı arasında yoksun kaldığı karın istenebileceğini bildirerek, davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ
Mahkemece, dosyaya rapor sunan bilirkişilerin Sözleşmenin 41. Maddesinde “bu sözleşme ve eklerinde hüküm bulunmayan hallerde genel hükümlere göre hareket edilir” şeklinde düzenleme bulunduğu, bu maddenin TBK, TMK ve TTK olarak anlaşılması gerektiği, taraflar arasındaki sözleşme taslağında mevcut olan iş eksiltilmesi düzenlemelerinin sözleşme metnine alınmamasının bilinçli olduğu bu nedenle yönetmeliğin iş eksiltme hükümlerine dayanılamayacağı, davalının sözleşmeyi tek taraflı ve haksız / sebepsiz feshettiği bu nedenle alınması gereken ikram paketleri yönünden sorumluluğu olduğuna ilişkin kabulüne sözleşmenin birim fiyat üzerinden yapılan ve en fazla bir hafta önceden teslim hazırlıklarına başlanabilecek bir iş olması ( Sözleşme 11.1.m, Teknik Şartname 3.1.1. m), işin bitim tarihinin taraflarca 31/12/2014 olarak kararlaştırılması, bu haliyle davalının tek taraflı feshi söz konusu olmadığı gibi, aksine sözleşme gereği işin uzatılabileceği yönünde sözleşmede hüküm bulunmasına karşın dosya ekinde bulunan yazışmalardan davacı tarafın sözleşmeyi 15/01/2015 tarihine kadar sürdürebileceğini bildirmesi üzerine karşılıklı olarak 11/01/2015 tarihine kadar uzatıldığı ve davacı elinde kalan 1.368 adet ürünün de davalı tarafından ödendiği, Yönetmelik hükümlerinin birebir bu tür alımlara yönelik hükümler içerdiği bu nedenle öncelikle uygulanması gerektiği anlaşılmakla, bilirkişilerin bu konudaki beyanlarına itibar edilmediği, davacı, iş eksiltmesi hükmünün taslakta varken sözleşmeye alınmamasının iradi olarak ‘iş eksiltme olmayacağı kabulü’ üzerine olduğunu bildirmekle birlikte, sözleşmenin 9.1. maddesinde ihale dökümanının bu sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olduğu 9.2. Maddesinde ise ihale dokümanının uygulanma sırasının belirlendiği ve buna göre öncelikle İdari Şartname, sonrasında Teknik Şartnamenin uygulanacağının kararlaştırıldığı, iş eksiltmesine ilişkin sözleşmede hüküm bulunmamakla İdari Şartnameye bakılması gerektiği, İdari Şartnamenin 34.3. maddesinde “bu iş için iş artışı/ iş eksilişi öngörülmekte olup bununla ilgili diğer hususların sözleşme tasarısında belirtildiğinin” düzenlendiği gözününe alınarak; açıkça sözleşmenin birim fiyat olarak kabul edilmesi, sözleşme -İdari ve Teknik Şartname ile Yönetmelik birlikte değerlendirildiğinde davacının davalıya satmadığı ürünlerin bedelini talep edemeyeceği, kaldı ki davalıya teslim ve fatura ettiği tüm malların bedelini eksiksiz tahsil ettiği, sözleşme süresi bittikten sonra sürenin uzatılmasında davacının isteksiz olduğu, sonuçta davacı elinde kalan hazırlanmış paketlerin tamamının da davalı tarafından alındığı, bu haliyle davacının zararının bulunmadığı, taleplerinin yerinde olmadığı gerekçesi ile davacının davasının REDDİNE karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
İstinaf kanun yoluna başvuran davacı vekili tarafından; İddiaları tekrarla dosyada alınan kısmen Ek-1 ve özellikle Ek-2 numaralı bilirkişi raporunun oldukça detaylı ve hukuken dayanağı olan raporlar olduğu, Mahkeme bu raporların aksine bir karar vermiş ise de hukukî yönlerden ikna edici bir gerekçe ortaya koyamadığı, müvekkilinin bu davada mağdur ve haklı olduğu davanın kabulü gerektiği bildirilmiştir.
UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR
Davacının zararının bulunup bulunmadığı uyuşmazlık konusudur.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, satıma dayalı alacak istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nin 355.maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle sınırlı, ancak kamu düzenine ilişkin nedenler resen göz önünde tutularak yapılmıştır.
Taraflar arasında 29.02.2014 tarihinde “TCDD Business Class Vagonlarında Yolculara Verilecek 591.360 Adet İkram Paketi Alımı İşi Sözleşmesi” yapılmıştır.
Sözleşme konusu, m.5’de “…İdarenin ihtiyacı olan ve ekli listedeki miktar, tip, özellik ve sair detayları bulunan YHT Business Class Vagonlarında Yolculara Verilecek İkram Paketi Alımının ihale dokümanı, şartname ve bu sözleşmede belirlenen Şartlar dahilinde Yüklenici tarafından sağlanması işidir…” şeklinde belirlenmiştir. Belirlenmiştir. “5.3 madde; bu sözleşme birim fiyat sözleşmesi olup, idarece hazırlanmış birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutar üzerinden yapılmıştır. 5.4 madde; yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, birim fiyat teklif cetvelinde yüklenicinin teklif ettiği ve sözleşme bedelinin tespitinde kullanılan birim fiyatlar ile varsa sonradan tespit edilen yeni birim fiyatlar esas alınmıştır.”; 6.maddede sözleşme bedeli düzenlenmiş olup 1.328.194,56TL olduğu;
Sözleşmenin 9.1. maddesinde sözleşme eklerinin sayıldığı ihale dökümanının bu sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olduğunun belirtildiği; 9.2. maddesinde ise ihale dokümanının uygulanma sırasının belirlendiği ve buna göre öncelikle İdari Şartname, Teknik Şartname,yazılı açıklamalar ve en son sözleşme tasarısının yer aldığı;
Madde 10. sözleşme süresinin işe başlama tarihinden itibaren 31.12.2014 tarihi ve arada kalan günler olarak belirtildiği;
Sözleşmenin 13.maddesi de ödemenin koşulunu ve zamanını belirttiği, Buna göre 13.1.madde; sözleşme bedeli karşılığında yapılacak her türlü ödeme … bu sözleşmede düzenlenen hata, kusur ve eksikliklerin düşülüğü hükümler saklı kalmak kaydıyla aşağıda belirtilen zamanlarda ve şekillerde ödenecektir.
13.2. Ödeme koşulları ve zamanı: tek parti veya kısmi teslim ile aylık teslim edilen miktar üzerinden teslim programına uygun parti teslimatı için muayene ve kabul raporunun düzenlenmesine müteakip faturanın ilgili muhasebeye intikalinden itibaren en geç 30 gün içinde mal bedeli ödenecektir.” denildiği;
41.maddede bu sözleşme ve eklerinde hüküm bulunmayan hallerde genel hükümlere göre hareket edileceği;
Sözleşmenin 42.2.maddesinde ise bu sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde ihale dökümanı, mevzuat ve emredici hukuk kurallarının geçerli olduğu;
42.3.maddede bu sözleşmenin ceza ve ihalelerden yasaklama halleri hariç 4734 ve 4735 sayılı kanuna tabi olmadığı belirtilmiştir.
İdari Şartnamenin 34.3. maddesinde “bu iş için iş artışı/ iş eksilişi öngörülmekte olup bununla ilgili diğer hususların sözleşme tasarısında belirtildiğinin” düzenlendiği;
İş eksiltmesine ilişkin sözleşmede hüküm bulunmamakla İdari Şartnameye bakılması gerektiği,
Sözleşmenin 42.2.maddesinde bu sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde ihale dökümanı, mevzuat ve emredici hukuk kuralları geçerlidir.Mevzuat içerisine yönetmelik de girer.
İhale dökümanlarından ilk sırada uygulanacak olan İdari Şartnamenin 34.3. Maddesinde “Bu iş için iş artışı/eksilişi öngörülmekte olup bununla ilgili diğer hususlar sözleşme tasarısında belirtilmiştir.”hükmü bulunmaktadır.
Sözleşme tasarısının 13/ 3 b maddesinde; işin eksilişi :Sözleşme bedelinin altında işin tamamlanacağının anlaşılması halinde gerçekleşen iş kadar yükleniciye ödeme yapılır ve sözleşme gerçekleşen miktar iş üzerinden kapatılır.” denilmiştir.
Öte yandan mevzuat içerisinde yer alan 2014 yılında meri ilgili yönetmelik 36/ b) Fiyat Farkı, İş Artışı ve Eksilişi başlığı altında;
“1) Fiyat Farkı Verilebilmesi: Şartnamesinde belirtilmek koşuluyla, sözleşmesinde fiyat farkı verilebilmesi öngörülen durumlarda, Bakanlar Kurulu Kararnameleri çerçevesinde işlem yapılır. Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde, fiyat farkı olarak ödenecek bedel ile sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde, bu artış tutarının %6’sı oranında ek kesin teminat alınır. Fiyat farkı olarak ödenecek bedel üzerinden hesaplanan ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabilir.
2) Sözleşmede Belirtilen İşin Artışı: Mal ve hizmet alımları sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;
a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, şartlarıyla, sözleşmelerinde %20’sine kadar sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.
İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise, artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.
Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.
3) İşin Eksilişi: Sözleşme bedelinin altında işin tamamlanacağının anlaşılması halinde, gerçekleşen iş kadar yükleniciye ödeme yapılır ve sözleşme gerçekleşen miktar / iş üzerinden kapatılır.
” hükmü de bulunmaktadır.
Buna göre Mahkemece, yargılamanın HMK’da düzenlenen usul kurallarına uygun olarak yapılmış olmasına, kamu düzenine aykırılık hallerinin bulunmamasına, dosya kapsamındaki bilgi, belge ve toplanan deliller değerlendirilip yasal düzenlemelere uygun isabetli, yeterli gerekçeyle karar verilmiş olmasına ve özellikle sözleşmenin 9.1. maddesinde ihale dökümanının bu sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olduğu, 9.2. maddesinde ise ihale dökümanının uygulanma sırasının belirlendiği ve buna göre öncelikle İdari Şartname, sonrasında Teknik Şartnamenin uygulanacağının kararlaştırıldığı, iş eksiltmesine ilişkin sözleşmede hüküm bulunmamakla birlikte İdari Şartnameye bakılması gerektiği, İdari Şartnamenin de 34.3. maddesinde “bu iş için iş artışı/ iş eksilişi öngörülmekte olup bununla ilgili diğer hususların sözleşme tasarısında belirtildiğinin” düzenlendiği ve tasarının da 13/ 3 b maddesi gözününe alınarak; açıkça sözleşmenin birim fiyat olarak kabul edilmesi, sözleşme -İdari ve Teknik Şartname ile Yönetmelik birlikte değerlendirildiğinde davacının davalıdan talep edebileceği bir tutarın bulunmadığının anlaşılmasına göre ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık olmadığından davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nin 353/1.b.1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1.maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL istinaf karar ve ilam harcından, peşin alınan 54,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 125,50 TL harcın istinaf eden davacıdan alınarak Hazineye irat kaydına,
3-İstinaf eden tarafından yapılan istinaf posta giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından karşı taraf lehine vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
5-HMK’nin 333.maddesi gereğince gider avansından kalanının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
6-Kararın tebliğinin Dairemizce yapılmasına,
Dair dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda 361/1. maddesi gereğince kararın tebliği tarihinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi ya da buraya gönderilmek üzere temyiz edenin bulunduğu yer Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi veya İlk Derece Mahkemesine verilecek dilekçe ile Yargıtay temyiz yasa yolu açık olmak üzere, 07/03/2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.

Başkan …

Üye …

Üye …

Katip …

NOT: BU BELGE ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ OLUP, AYRICA FİZİKİ OLARAK İMZALANMAYACAKTIR.
“5070 sayılı Kanun m. 5 ve 6098 sayılı TBK m. 15. uyarınca elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan fiziki imza ile aynı sonucu doğurur.”