Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21.Hukuk Dairesi 2022/1696 Esas 2023/175 Karar
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
21.HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2022/1696
KARAR NO : 2023/175
TÜRK MİLLETİ ADINA
KARAR
İNCELENEN DOSYANIN
MAHKEMESİ : ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 16/06/2022
NUMARASI : 2022/319 Esas 2022/500 Karar
DAVACILAR :
VEKİLİ :
DAVALI :
DAVA : Ticaret Sicil Müdürlüğü Kararının İptali
DAVA TARİHİ : 09/05/2022
KARAR TARİHİ : 16/02/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 08/03/2023
Taraflar arasındaki sicil müdürlüğü kararının iptali istemine ilişkin davanın yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükme karşı davacılar vekilince süresinde istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili … 10/07/2021 tarihli genel kurul toplantısında 3 yıl süreyle denetim kurulu üyesi seçildiğini, anılan müvekkilinin tespit ettiği usulsüzlükler konusunda kooperatif yönetimine bilgi vermek amacıyla yönetim kuruluna gönderdiği ihtarname ile genel kurula davet ettiğini, buna rağmen kooperatif yönetiminin diğer denetim kurulu üyesi ile birlikte hareket ederek genel kurula gitmediğini, ana sözleşmede denetim kurulu üyelerinin kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkilerini tek başına kullanabileceğinin düzenlendiğin, müvekkilinin genel kurulun olağanüstü toplantıya çağrılması amacıyla karar alarak durumu Ticaret Bakanlığı Ankara Ticaret İl Müdürlüğüne bildirdiğini, yapılacak olağanüstü genel kurul için Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesini talep ettiğini, yapılan başvuru üzerine verilen cevabi yazıda ana sözleşmedeki hükümden farklı olarak kooperatif ve üst kuruluşlarına denetimine yönelik dair yönetmelikte kooperatifin birden fazla denetleme organı üyesi bulunması halinde üyelerin kooperatifi genel kurul toplantısına çağırma yetkisi dışında kendilerine kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri gerektiğinde tek başlarına kullanabileceklerinin düzenlendiğini, bir denetim kurulu üyesinin kooperatif genel kurulunun toplantıya çağırma yetkisi bulunmadığı gerekçesiyle Bakanlık temsilcisi talebine ilişkin görevlendirme yapılamayacağının bildirildiğini, cevabi yazıda belirtilen yönetmelik hükmünün emredici hukuk kuralı niteliğinde olmadığını, kooperatif ana sözleşmesindeki düzenlemenin ayrık hüküm niteliğinde olduğunu, yönetmelik hükmünden önce uygulanması gerektiğini, müvekkilinin çağrısı üzerine yapılan olağanüstü genel kurul toplantısında katılanların tümünün önergesiyle gündeme yönetim ve denetim kurulu asil ve yedek üyelerinin yeniden seçilmesi, hesap tetkik komisyonu kurulması, bilançonun incelenmesi ve ibrasının geri bırakılması yönündeki önergenin kabul edilerek kooperatif yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin azli ile yerlerine yenilerinin seçildiğini, genel kurulda alınan kararların tescil ve ilanı için davalı sicile başvurulduğunu, başvurunun birden fazla denetçi bulunması halinde bir denetçinin genel kurulu toplantıya çağırma yetkisi bulunmadığının ticaret il müdürlüğünce bildirilmesine rağmen bu yazıya aykırı olarak çağrı usullerinin yerine getirilmediği gerekçesiyle tescil talebinin reddine karar verildiğini, olağanüstü genel kurul toplantısı için çağrı yapılmasında tüm ortakların menfaati bulunduğunu, kooperatif yönetim kurulu başkanı ile birlikte hareket eden Ticaret Bakanlığı yetkililerinin Kooperatifler Kanununa açıkça aykırı olacak şekilde yönetmelik hükmünü getirdiğini, ana sözleşme hükmünün dikkate alınması gerektiğini belirterek … 24/04/2022 tarihinde yapılan olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların tescil ve ilanına ilişkin başvurunun reddine dair davalının 05/05/2022 tarih ve E-6275911-101.62-62569 sayılı kararının iptaline, 24/04/2022 tarihinde yapılan olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların tescil ve ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiştir
CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; … 10/07/2021 tarihli genel kurulunda … ve …’in 10/07/2024 tarihinde kadar denetim kurulu üyeliğine seçildiğini, 21/09/2021 tarihli tescille ise …’ın denetçilik görevinin sona erdirildiğini, …’nın 10/07/2024 tarihine kadar denetçi olarak görevlendirildiğini, kooperatifin 28/04/2022 tarihinde müdürlüklerine başvurduğunu 24/04/2022 tarihli genel kurul toplantısına dair evrakları sunduğunu, bunun üzerine müdürlüklerince TTK’nun 32. maddesi uyarınca gerekli inceleme yapıldığını, 24/04/2022 tarihli genel kurul toplantısı evraklarının incelendiğinde toplantıya çağrının sadece bir denetçiyle yapıldığının tespit edildiğini, müdürlüklerince verilen ve dava konusu yapılan kararın mevzuat hükümlerine uygun olduğunu bildirerek davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece, davaya konu 24/04/2022 tarihli genel kurul toplantısına çağrının sadece bir denetçiyle yapıldığı, yapılan başvuru üzerine Ankara Valiliği İl Ticaret Müdürlüğü’nün kooperatifin denetleme organının kurul olarak birden çok üyesinin olması ve yalnızca bir denetçinin kooperatif genel kurulunu toplantıya çağırma yetkisinin bulunmaması nedeniyle söz konusu genel kurula ilişkin Bakanlık temsilcisi talebine görevlendirme yapılmayacağı hususunun kooperatife iletildiği, Kooperatifler Kanunu’nun “Çağrıya yetkisi olanlar” başlıklı 43. maddesi: “Yönetim kurulu veya anasözleşme ile bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ ve gerektiğinde denetçiler kurulu, ortağı olduğu üst birlik ve tasfiye memurları genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler. Ancak genel kurul yukarıda belirtildiği şekilde toplanamadığı takdirde ilgili bakanlık genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.” hükmünü içerdiği, anılan hükümden anlaşılacağı üzere genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahip olanlar arasında denetim kurulunun açıkça sayıldığı, Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Denetimine Dair Yönetmelik’in 8/3. maddesinde de Kooperatifler Kanunu’nun 43. maddesine paralel bir düzenleme yapıldığı, anılan hükümde kooperatifin birden fazla denetleme organı üyesi bulunması halinde, denetleme organı üyelerinin kooperatifi genel kurul toplantısına çağırma yetkisi hariç olmak üzere, kendilerine ilgili kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri, gerektiğinde tek başlarına da kullanabileceğinin düzenlendiği, kanun ve yönetmelik hükümlerine göre birden fazla denetleme organı üyesi bulunması halinde, genel kurulu toplantıya çağırma yetkisini denetçilerin birlikte kullanmalarının zorunlu olduğu, düzenlenen çağrı usulüne uyulmaması sebebiyle Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi talebinin Ankara Valiliği İl Ticaret Müdürlüğünce reddedildiği, genel kurul toplantı tutanağında Bakanlık temsilcisinin toplantıya katılmaması sebebiyle ilan edilen genel kurul saatinden bir saat sonra toplantıya başlandığı bildirilmiş ise de, bakanlık temsilcisi görevlendirilmemiş olduğundan, 24/04/2022 tarihinde gerçekleştirilen genel kurulun usule aykırı bir şekilde gerçekleştirildiği, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 87. maddesinde genel kurul toplantıları Bakanlık temsilcisinin huzuru ile açılıp devam edeceği, idarenin bildirilen günde temsilci bulunmasını sağlayacağı, ancak usulüne uygun müracaat yapıldığı halde, temsilci toplantıya gelmez ise toplantı icrasını temin etmek üzere, mahalli idare amirine durumun bildirileceği, temsilci yine gelmez ise bir saat sonunda toplantıya başlanacağının hükme bağlandığı, kooperatiflerin genel kurul toplantılarında Bakanlık temsilcilerinin hazır bulunması yasal bir zorunluluk olmasa da, genel kurul öncesi Bakanlık temsilcisi talebinin yasal bir zorunluluk olduğu, 24/04/2022 tarihli genel kurul toplantısında Kooperatifler Kanunu’nun 87. maddesi gereği Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesinin bulunmamasının ve çağrı usullerinin yerine getirilmemesinin yokluk yaptırımına tabi olduğu, davacıların tescil talebinin davalı tarafından reddedilmesinde mevzuata ve usule aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili …’in kooperatifin denetim kurulu üyesi olduğunu, müvekkilinin denetim kurulu üyesi seçildikten sonra tespit ettiği usulsüzlük ve yolsuzluklar konusunda kooperatif yönetimine bilgi vermek amacıyla ihtarname ile genel kurula davet ettiğini, buna rağmen kooperatif yönetiminin genel kurula gitmediğini, ana sözleşme uyarınca denetim kurulu üyesinin kanun ve ana sözleşmede verilen görev ve yetkileri gerektiğinde tek başına kullanabileceğini, bu düzenleme gereğince müvekkilinin genel kurulun olağanüstü toplantıya çağrılması amacıyla karar alınarak Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi için Ankara Valiliği İl Müdürlüğüne başvurduğunu, yapılan başvuru üzerine verilen cevapta yönetmelik hükmü uyarınca denetim kurulu üyesinin tek başına kooperatif genel kurul toplantısının çağırma yetkisi bulunmadığından görevlendirme yapılmayacağını bildirdiğini, kooperatifte yolsuzluk yapan ve kooperatife ait mal varlığının usulsüz harcamalarla hortumlayan yönetim kurulu başkanı ve diğer yönetim kurulu üyelerinin korunması amacıyla yönetmelik çıkarıldığını, yönetmelikteki düzenlemenin kooperatifler kanununa açıkça aykırı olduğunu, yönetmelikteki hükmün emredici hukuk kuralı niteliğinde olmadığını, ana sözleşmedeki hükmün yönetmelik hükmünden önce uygulanması gerektiğini, bu hususlar belirtilerek müvekkili tarafından tekrar ticaret il müdürlüğüne başvuruda bulunulduğunu, müvekkilinin çağrısı üzerine yapılan olağanüstü genel kurul toplantısının bakanlık temsilcisi görevlendirilmeyeceğinin belirtilmesine rağmen mevzuat gereğince toplantı saatinden bir saat boyunca Bakanlık temsilcisinin gelmesinin beklendiğini, temsilcinin gelmemesi üzerine toplantıya başlandığını, müvekkili denetim kurulu üyesinin toplantıya çağrı sebepleri dinlendikten sonra gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce toplantıya katılan 305 ortağın tümünün önergesiyle gündeme yönetim ve denetim kurulu üyelerinin yeniden seçilmesi, hesap tetkik komisyonunu kurulması, bilançonun incelenmesi ve ibrasının geri bırakılması yönündeki önergenin kabul edildiğini, mevcut yönetim ve denetim kurulu üyelerinin azledilerek yerine yenilerinin seçildiğini, alınan genel kurul kararlarının tescili için yapılan başvuru üzerine davalının tescil isteğinin reddine karar verildiğini, ana sözleşme gereğince müvekkilinin tek başına gene kurul toplantıya çağırma yetkisi bulunduğunu, yönetmelik hükmünün Kooperatifler Kanunu hükmüne aykırı olduğunu, mahkemece ise kanuna aykırı yönetmelik hükmünün dikkate alınarak davanın reddine karar verilmesinin hatalı bulunduğunu, müvekkilinin yönetim kurulunun kanun ve ana sözleşmeye aykırı usulsüz işlemleriyle başkaca bir kısım faaliyetleri hakkında üst birliğe ve Ticaret Bakanlığı Esnaf Sanatkarlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü nezdinde de denetim yapılması amacıyla yazılı müracaatta bulunduğunu, bunun üzerine müfettişlerce düzenlenen inceleme raporuyla da çok önemli usulsüzlükler tespit edildiğini, kooperatif başkanı ve onunla birlikte hareket eden diğer yönetim kurulu üyeleri tarafından kendilerine yakın ortakların, üyelik şartlarını taşımamalarına rağmen ortaklıktan çıkarmadıklarını, ortaklığa kabul ettiklerini, bu şekilde kooperatif kaynaklarının şartları taşımayan bu ortaklar lehine kullandırıldığını, bu ortakların bir kısmının son genel kurula katıldığı ve oy kullandığı da nazara alındığında genel kurul iradesinin bile fesada uğratıldığının anlaşılacağını, kooperatif başkanının kooperatife ait aracı şahsi işleri için kullandığını, denetim kurulu üyesinin bu durumları dikkate alarak olağanüstü genel kurul toplantısı için çağrı yapmasında tüm ortakların menfaatinin bulunduğu, Ticaret Bakanlığı yetkilerinin kooperatif başkanıyla birlikte hareket ettiğini, kanuna aykırı yönetmelik hükmünün getirilmesindeki amacın dikkate alınması gerektiğini, kooperatif ana sözleşmesinin üyeler arasında yapılan sözleşme niteliğinde olduğundan hükümlerine uyulmasında zorunluluk bulunduğunu, Kooperatifler Kanununda genel kurula çağrıya yetkisi olanlar arasında ana sözleşme ile bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ düzenlemesiyle ana sözleşmede ayrık bir hüküm getirilebileceğinin kabul edildiğini, kooperatif ana sözleşmesinde ise tek bir denetim kurulu üyesinin genel kurul toplantısına çağrı yapma yetkisinin bulunduğunun düzenlendiğini, diğer denetim kurulu üyesinin kooperatif yönetim kurulunun usulsüz ve yolsuzluklarına göz yumduğunu, denetim kurulu üyesi olarak görevini yapmadığını, müvekkilinin görevini yapmaması halinde kooperatifin denetimsiz kalacağını, denetim kurulunun birlikte hareket etmesinin imkansız olduğunu belirterek davanın esası hakkında karar verilinceye kadar … yönetmek üzere tedbiren kayyım atanmasına, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Dava; ticaret sicil müdürlüğü kararının iptali istemine ilişkindir.
6100 Sayılı HMK’nın 355. maddesi gereğince, istinaf incelemesinin istinafa gelen tarafın sıfatı ile istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak kamu düzenine aykırılık bulunup bulunmadığı hususu gözetilerek ilk derece mahkemesinin taraflar arasındaki ihtilafta görevli mahkeme oluşu ve eldeki davada kesin yetki kuralına da aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla işin esasına girilerek yapılan incelemede;
… ana sözleşmesi, 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul toplantı tutanağı, hazirun cetveli, Ankara Ticaret Sicil Müdürlüğü müzekkere cevabı, denetim kurulu üyesi olan davacı …’in 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul çağrı ve gündeminin ilanına ilişkin 26/03/2022 tarihli ilan sureti, Ankara Ticaret İl Müdürlüğünün… ve davacı denetçi …’e verdiği cevap sureti, davalı …’in 22/03/2022 tarihli olağanüstü genel kurul çağrı kararı, … adına davacı yönetim kurulu üyesi … tarafından 24/04/2022 tarihli genel kurul kararının tescil ve ilanı için davalı sicile yaptığı başvuru, davacı… tarafından … gönderilen 23/03/2022 tarihli ihtarname sureti, Ankara Ticaret İl Müdürlüğünün davalı Sicil müdürlüğüne gönderdiği bila tarihli yazı sureti dosya içerisinde yer almaktadır.
…10/07/2021 tarihli genel kurul kararıyla dava dışı … ve davacı … 3 yıl süreyle, 10/07/2024 tarihine kadar denetim kurulu üyesi olarak seçilmiş, 21/09/2021 tarihli tescille dava dışı …’ın denetçilik görevi sona erdirilerek dava dışı … 10/07/2024 tarihine kadar denetçi olarak görevlendirilmiştir. Davalı sicilden tescili talep edilen 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurula çağrı tarihinde ve toplantı tarihinde davacı … ile dava dışı … kooperatif denetim kurulu üyeleridir.
Davacı … tarafından 23/03/2022 tarihli noter ihtarı ile … tespit ettiği durumlar karşısında yönetim kurulunun olağanüstü genel kurula davet ettiğini bildirmiştir.
Anılan ihtarname üzerine kooperatif yönetim kurulunun genel kurul toplantısına çağrı yapmaması üzerine bu kez, davacı … tarafından 22/03/2022 tarihli olağanüstü genel kurul çağrı kararı alınarak kooperatif denetçisi olarak olağanüstü genel kurul toplantısının belirlenen gündem çerçevesinde 24/04/2022 tarihinde saat 14:00’de yapılmasına karar verilmiş, alınan karar kapsamında çağrı ilanı 26/03/2022 tarihli gazetede yapılmıştır.
Davacı … tarafından kararlaştırılan olağanüstü genel kurul toplantısında bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi talebiyle yapılan başvuru üzerine Ankara Ticaret İl Müdürlüğünün 04/04/2022 tarihli cevabi yazısında kooperatifin birden fazla denetleme organı üyesi bulunduğu, kurul olarak denetleme organının birden çok üyesi olması, yalnızca bir denetçinin kooperatif genel kurulunun toplantıya çağırma yetkisinin bulunmaması nedeniyle genel kurula bakanlık temsilcisi talebinin görevlendirme yapılmayacağı bildirilmiştir.
… 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul toplantı tutanağı incelendiğinde, toplantının çağrıda belirtilen saat 14:00’de başladığı, bakanlık temsilcisinin hazır bulunmaması nedeniyle yasa gereğince temsilcinin gelmesinin bir saat beklenilerek saat 15:00’da genel kurula başlandığı, gündeme geçilmeden önce toplantıya katılan 305 ortağın tümünün yazılı önergesi ile yönetim kurulu üyeleriyle denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilançonun incelenmesi ve ibranın geriye bırakılması maddelerinin gündeme alınmasının oy birliğiyle kabul edildiği, yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerin azledilerek yeni yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin seçildiği görülmüştür.
Ankara Ticaret İl Müdürlüğünün Ankara Ticaret Odası Başkanlığına gönderdiği bila tarihli yazıda, davacı …’in birden fazla denetim kurulu üyesi olmasına rağmen tek denetçi olarak imzalı dilekçe ile 24/04/2022 tarihinde olağanüstü genel kurul toplantısı yapmak için bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi talebinde bulunduğu, Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Denetimine Dair Yönetmelik Hükmü gereğince kooperatifin birden fazla denetleme organı üyesi bulunması halinde denetleme organı üyelerinin tek başlarına kooperatifi genel kurul toplantısına çağırma yetkisi bulunmadığı, yönetmelik hükmü uyarınca bu hususta alınan Bakanlık görüşü neticesinde ilgili genel kurul toplantısına Bakanlık temsilcisi görevlendirmesinin yapılmadığı, davacı … imzalı olarak gönderilen yeni dilekçeden Bakanlık temsilcisi görevlendirilmeden genel kurul toplantısının yapıldığının anlaşıldığı, Bakanlık temsilcisi görevlendirmesi yapılmayan genel kurul toplantısının tescilinin mevzuat ve bu yönde alınan Bakanlık görüşüne uygun bulunmadığı bildirilmiştir.
… adına davacı yeni yönetim kurulu üyesi … tarafından 28/04/2022 tarihinde 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların tescil ve ilanı için davalı sicile başvurulduğu, davalı tarafından 5/05/2022 tarih ve E-6275911-101.62-62569 sayılı karar ile çağrının usüle uygun olmadığı, bu nedenle bakanlık temsilcisinin de görevlendirilmediği belirtilerek tescil istemi reddedilmiştir.
Davacı yan, denetim kurulu üyesi olan davacı … tarafından tespit edilen usulsüzlük ve yolsuzluklar konusunda kooperatif yönetimini bilgi vermek amacıyla kooperatif yönetim kuruluna genel kurula çağrı yapması için ihtarname gönderdiğini, ihtara rağmen yönetim kurulunun genel kurulu toplantıya çağırmaması üzerine davacı denetim kurulu üyesinin kooperatif genel kurulunu olağanüstü toplantıya çağırdığını, kooperatif ana sözleşmesi uyarınca denetim kurulu üyesinin tek başına genel kurulu toplantıya çağrı yetkisinin bulunduğunu, yapılan çağrının usulüne uygun olduğunu, Ankara Ticaret İl Müdürlüğünce Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi taleplerinin yasaya aykırı olarak reddedildiğini, 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların tescil ve ilanı için davalı sicile başvurulduğunu, davalının usul ve yasaya aykırı olarak tescil taleplerini reddettiğini iddia etmiş, davalı yan ise Bakanlık temsilcisi görevlendirme talebi reddedildiği halde temsilci bulunmadan toplantının yapıldığını, denetim kurulunun birden fazla üyesinin bulunması halinde tek bir üyenin kooperatif genel kurulunu toplantıya çağrı yetkisinin bulunmadığını, tescili talep edilen genel kurul çağrısının usulüne uygun olmadığını savunmuştur. Mahkemece yapılan yargılama sonunda yukarıda özetlenen gerekçe ile davanın reddine karar verilmiştir.
Taraflar arasında …’nin denetim kurulunun davacı … ve dava dışı … olmak üzere iki üyeden oluştuğu, dava konusu 24/04/2022 tarihli kooperatif olağanüstü genel kurul toplantısına çağrının denetim kurulu üyesi olan davacı … tarafından yapıldığı, bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi talebinin ticaret il müdürlüğünce reddedildiği, Bakanlık temsilcisi görevlendirmesi ve katılımı olmaksızın anılan toplantının gerçekleştiği hususlarında herhangi bir ihtilaf bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık, kooperatif ana sözleşmesi hükümleri uyarınca denetim kurulu üyelerinden biri olan davacı …’in tek başına kooperatif genel kurulunu toplantıya çağrı yetkisinin bulunup bulunmadığı, davalı sicilden tescili talep edilen 24/04/2022 tarihli kooperatif olağanüstü genel kurul toplantısına çağrının usulüne uygun olup olmadığı, bakanlık temsilcisi görevlendirilmediği halde toplantıda temsilcinin katılımının bir saat beklendikten sonra toplantıya başlanmasının usul ve yasaya uygun bulunup bulunmadığı, davacı yönetim kurulu üyesinin 24/04/2022 tarihli kooperatif olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların tescil talebinin reddine ilişkin davalı sicil kararının iptal koşullarının oluşup oluşmadığı hususlarından kaynaklanmaktadır.
Davacılar vekilinin istinaf dilekçesinde yer alan ihtiyati tedbir talebi incelendiğinde, davacı vekili istinaf dilekçesinde davanın esası hakkında karar verilinceye kadar… yönetmek üzere kayyım atanması yönünde ihtiyati tedbir talep etmiştir.
HMK’nun 389/1. maddesi uyarınca, mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle bir hakkın elde edilmesi önemli ölçüde zorlaşacak ya da tamamen imkansız hale gelecek ise veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir.
İşbu davada uyuşmazlık konusu, kooperatifin 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların ticaret siciline tescili koşullarının oluşup oluşmadığıdır. Yukarıda açıklandığı üzere ihtiyati tedbir ise, ancak uyuşmazlık konusu hakkında verilebilecektir.
Bu durumda, kooperatifin 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul toplantısında alınan kararların ticaret siciline tescili koşullarının oluşup oluşmadığının uyuşmazlık konusu olduğu, uyuşmazlık konusu olmayan hususlarda ihtiyati tedbir kararı verilemeyeceği gözetilerek davacı vekilinin kooperatifi yönetici kayyımı atanması yönündeki ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiştir.
Davacılar vekilinin istinaf itirazları incelendiğinde, yukarıda açıklandığı üzere kooperatifin denetim kurulu iki üyeden oluştuğu halde, 24/04/2022 tarihli olağanüstü genel kurul toplantısına çağrı tek bir denetim kurulu üyesi tarafından yapılmıştır.
Kooperatif ana sözleşmesinin çağrıya yetkili organlar başlıklı 27. maddesinde genel kurulun yönetim kurulunca toplantıya çağırılacağı, gerekli hallerde denetim kurulu, kooperatifin ortağı bulunduğu üst birlik ve tasfiye memurlarının genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahip olduğu hükme bağlandığı gibi, ana sözleşmenin 53. maddesinde de denetim kurulu üyelerinin kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri gerektiğinde tek başına kullanabileceği düzenlenmiştir.
Kooperatifler Kanunun 43. maddesinde yönetim kurulu veya ana sözleşmeyle bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ ve gerektiğinde denetçiler kurulunun ortağı olduğu üst birlikle tasfiye memurlarının genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahip olduğu, genel kurulun bu şekilde toplanamadığı takdirde ilgili bakanlığın genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahip olduğu hükme bağlanmıştır.
Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Denetimine Dair Yönetmeliğin 8. maddesinde, kooperatifin birden fazla denetleme organı üyesi bulunması halinde, denetleme organı üyelerinin kooperatifi genel kurul toplantısına çağırma yetkisi hariç olmak üzere kendilerine ilgili kanun ve ana sözleşme ile verilen görev ve yetkileri gerektiğinde tek başlarına da kullanabilecekleri düzenlenmiştir.
Davacı denetim kurulu üyesi …’in kooperatif genel kurulunu toplantıya çağrısından sonra Ankara Ticaret İl Müdürlüğüne Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi için başvuru yapmış olup, yapılan başvuru denetim kurulunun birden çok üyesi olması nedeniyle yalnızca bir denetçinin genel kurulu toplantıya çağırma yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle genel kurula Bakanlık temsilcisi görevlendirme talebi reddedilmiştir.
Kooperatifler Kanunun 87. maddesi uyarınca kooperatiflerin genel kurul toplantılarında bakanlık temsilcilerinin hazır bulunma zorunluluğu yok ise de, genel kurul öncesinde bakanlık temsilcisi talebi yasal bir zorunluluktur. Davacı denetçinin yaptığı başvuru üzerine ise Ankara Ticaret İl Müdürlüğünce yukarıda açıklanan gerekçe ile Bakanlık temsilcisi görevlendirilmesi talebi reddedildiğinden, anılan kanundaki yasal zorunluluk yerine getirilmemiştir.
Öte yandan, Kooperatifler Kanunun 43. maddesinde gerektiğinde denetçiler kurulunun kooperatif genel kurulunun toplantıya çağırma yetkisinin bulunduğu, Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Denetimine Dair Yönetmeliğin 8. maddesinde de kooperatifin birden fazla denetleme kurulu üyesi bulunması halinde genel kurul toplantısının çağırma yetkisi hariç olmak üzere denetleme kurulu üyelerinin gerektiğinde kanun ve ana sözleşme ile verilen görevleri tek başına kullanabilecekleri düzenlenmiştir. Anılan yasal düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere denetim kurulu üyesi birden fazla ise, kooperatif genel kuruluna çağrı yetkisi denetim kuruluna ait olup, üyeler tek başlarına genel kurulu toplantıya çağıramayacaktır (Bkz. Ahmet Kurtulan , Uygulamaya İlişkin Görüş ve Önerilerle, İçtihatlı, Örnekli Kooperatifler Kanunu ve Açıklaması, 6. Baskı, Ankara 2015, s: 414).
Hal böyle olunca, mahkemece tescili talep edilen kooperatifin 24/04/2022 tarihli genel kurul toplantısına çağrı usulünün yerine getirilmediği, bakanlık temsilcisi görevlendirmesinin bulunmadığı, bu durumun yokluk yaptırımına tabi olduğu, davacıların tescil talebinin davalı tarafından reddinin usul ve yasaya uygun bulunduğu gözetilerek yazılı şekilde hüküm kurulmasında bir isabetsizlik görülmemiştir.
Tüm bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin davanın reddi yönündeki kararında bir isabetsizlik görülmediğinden davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacılar vekilinin istinaf dilekçesinde yer alan ihtiyati tedbir talebinin reddine karar vermek gerekmiş ve takdiren aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;
A)1-Davacılar vekilinin istinaf dilekçesinde yer alan ihtiyati tedbir talebinin REDDİNE,
B)1-Davacılar vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/(1)-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Davacılardan alınması gerekli olan 179,90 TL istinaf karar harcından peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 99,20 TL harcın davacılardan alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda ihtiyati tedbir kararı yönünden HMK’nın 362(1)-f maddesi uyarınca kesin, esasa yönelik yapılan inceleme sonunda verilen karar yönünden ise HMK’nın 361. maddesi uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde Yargıtay’da temyiz kanun yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 16/02/2023
Başkan – Üye – Üye – Zabıt Katibi –
Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümlerine göre UYAP sistemi üzerinden elektronik imza ile imzalanmıştır.