Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ
Esas-Karar No: 2021/610 – 2022/912
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO : 2021/610
KARAR NO : 2022/912
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 12/12/2019
NUMARASI : 2013/131 E. – 2019/892 K.
DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLLERİ :
DAHİLİ DAVALI :
VEKİLİ :
İHBAR OLUNAN :
VEKİLLERİ :
DAVANIN KONUSU : Tazminat
Taraflar arasında görülen davada Ankara 3. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 12/12/2019 tarih ve 2013/131 E. – 2019/892 K. sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davalı … A.Ş. tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili, müvekkili ile … Dış Tic. A.Ş. arasında … nolu nakliyat emtia sigorta poliçesi, yine müvekkili ile … Metal Sanayi ve Tic. A.Ş. arasında … nolu ve … nolu nakliyat emtia sigorta poliçesi akdedildiğini, her üç poliçe gereğince Kayseri’den Mersin’e Türkiye içi nakliyenin davalı … tarafından üstlenildiğini, emtianın nakliyesi sırasında 18/04/2012 tarihinde … nolu trenin Ulukışla Gar Başkamasta duruş olmasına rağmen durmaması ve kendisine tanzimli olmayan 3 nolu makastan tersten gitmesi sonucu henüz durmamış olan öndeki trene çarpması ile meydana gelen kazada sigortalı emtianın hasarlandığını, müvekkili tarafından 3 adet hasar dosyası açılarak yaptırılan ekspertiz incelemesi sonucunda, her bir poliçe teminatında bulunan emtiadaki hasar miktarının tespit edildiğini, buna göre … nolu hasar dosyasında, … nolu nakliyat emtia sigorta poliçesi ile teminat altına alınan muhtelif mobilya emtiasında tespit edilen 363.963,00 TL hasar bedelinin 03/08/2012 tarihinde sigortalıya ödendiğini, … nolu hasar dosyasında; … nolu nakliyat emtia sigorta poliçesi ile teminat altına alınan çelik tel emtiasında tespit edilen 19.753,00 TL hasar bedelinin 03/08/2012 tarihinde sigortalıya ödendiğini, … nolu hasar dosyasında; … nolu emtia sigorta poliçesi ile teminat altına alınan bonel yay karkası emtiasında tespit edilen 52.444,00 TL hasar bedelinin 03/08/2012 tarihide sigortalıya ödendiğini, dava konusu kazanın meydana geldiği tarih itibari ile eski TTK hükümlerinin uygulanması gerektiğini, buna göre 6762 sayılı TTK’nın 781 ve 782. maddelerine göre davalının sorumluluğunun söz konusu olduğunu, aynı yasanın 1301. maddesi gereğince sigortalıların haklarına halef olan müvekkili tarafından davalıya başvuru yapılmış ise de, ödemenin yapılmadığını ileri sürerek 436.160,00 TL sigorta tazminatının 03/08/2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, öncelikle davanın zamanaşımı yönünden reddi gerektiğini, davacı tarafın rücu talebini asıl taşıyıcıya yöneltilmesi kanun gereği olduğundan davanın pasif husumet yokluğu nedeni ile reddi gerektiğini, davacı tarafından sigortalanan eşyaların hangi vagonlara yüklendiğinin belli olmadığını, hasarlı olduğu iddia edilen malzemelerin miktar ve bedellerine itiraz ettiklerini, eşyanın göndericisi olan … San. Tic. Ltd. Şti.’nin … kayıtlarında iki adet ticari taşıma belgesinin mevcut olduğunu, bu belgelerde bulunan gönderici beyanına göre konteyner içindeki eşyaların değerinin toplam 40.000,00 TL olduğunu, eşyanın tamamı hasara uğrasa dahi en fazla 40.000,00 TL hasar oluşacağını, eşyaların göndericisi olan … Şirketinin 03/05/2012 tarihinde hasarlı eşyaları teslim aldığını ve … yetkilileri ile Şirket arasında tutanak tutulduğunu, bu tutanakta … aleyhine tazminat talebinde bulunulumayacağı ve hukuki yollara başvurulamayacağı hususunun taahhüt edildiğini, ayrıca bu konuda olucak ödemelerin de Şirket tarafından yerine getirileceğinin tutanakta belirtildiğini, … Şirketinin eşya sahibi şirketlerin asıl taşıyıcısı olduğunu, bu nedenle talebin asıl taşıyıcı şirkete yöneltilmesi gerektiğini, sovtaj bedelinin düşünmesi gerektiğini, avans faizi talep edilemeyeceğini, davanın temerrütü bulunmadığından dava tarihinden itibaren faiz talep edilebileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Yargılama sırasında 01/05/2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6461 sayılı Türkiye Devlet Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun ile … Taşımacılık A.Ş.’nin kurulması ve 17/06/2016 tarihli Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanarak tüzel kişilik kazanması nedeni ile … Taşımacılık A.Ş.’ye dava yöneltilmiş, davalı cevap dilekçesi ile, taleplerin zamanaşımına uğradığını, davalı Şirkete husumet yönlendirilemeyeceğini, … Taşımacılık A.Ş. tüzel kişilik kazandıktan sonra yasa gereği bir yıl içerisinde dava konu alacak ile ilgili herhangi bir devir söz konusu olmadığından sorumluluğunun olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, dava konusu kaza 18.04.2012 tarihinde meydana gelmiş olup, davanın açılış tarihi itibariyle 1 yıllık zamanaşımı süresi dolmadığından zamanaşımı itirazının reddi gerektiği, 6762 sayılı TTK’nın 787. maddesine göre taşıyıcı aleyhine açılacak tazminat davalarının birinci veya sonuncu taşıyıcı aleyhine ikame edilmesi gerektiği, somut olayda, davalının sonuncu ve fiili taşıyıcı olduğu anlaşılmakla, husumet itirazının yerinde olmadığı, davaya dahil edilen … Taşımacılık A.Ş.’nin 17.06.2017 itibariyle iş bu davada kendiliğinden taraf (Davalı) sıfatını kazanmış olduğu görüldüğünden, … Taşımacılık A.Ş.’nin husumet itirazının yerinde olmadığı, dava konusu olayın gerçekleşme tarihi 18.04.2012 olduğundan, eşya taşımacılığı ile ilgili olarak eski 6762 Sayılı TTK hükümlerine göre (madde 781, 782, 784, 785, 786, 787, 796) ve sorumluluk ile ilgili olarak da eski 818 sayılı BK hükümlerine (madde 41) göre değerlendirme yapılması gerekeceği, ayrıca 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 84, 85 ve 86. maddeleri dikkate alınması gerektiği, eldeki davada; dava dışı ihracatçı firmalar … Dış Tic. A.Ş. ve … Metal San. ve Tic. A.Ş.’nin yurtdışına konteynerlerle yapacağı ihracat emtialarının nakliye ve taşıma işlemleri ile ilgili olarak uluslararası Gemi Acentası ve Konteyner firmaları (…) ile anlaştığı, bu firmaların … Lojistik Üssünde temsilcisinin dava dışı … Lojistik firması olduğu, ihracatçı firmaların ihracata konu emtiaların konteynerlerle yükleme işlemleri yapılacağı zaman anlaşma yaptıkları Uluslararası konteynerler firmalarından konteyner talebinde bulunduğu, bu talebin (…) firmalarının … Lojistik üssünde temsilcisi olan … Lojistik firmasına aktarıldığı, … firması tarafından, ihracatçı firmaların fabrikalarına konteynerlerlerin gönderildiği, yüklemeye müteakiben konteynerlerlerin … Lojistik Firması tarafından … Lojistik üssüne getirildiği, ihracatçı … … A.Ş ve … … AŞ tarafından ihracatı yapılacak emtiaya ait ihracat beyannamelerinin … Lojistik Gümrük Müşavirliği tarafından hazırlanıp, … Gümrük Müdürlüğünde Gümrükleme iş ve işlemlerinin takibi yapılarak ihracat işlemlerinin sonlandırıldığı, … Lojistik firması tarafından … Lojistik Üssüne getirilen ve gümrükleme işlemleri sonlandırılan konteynerlerlerin, …-… Gümrük Müdürlüğü Liman sahasına demiryolu ile taşınması için vagon sahibi firmalardan temin edilen vagonlara konteynerlerin yüklendiği, konteynerlerlerin … Gümrük Müdürlüğü Liman sahasına demiryolu ile taşınması yapacak olan … tarafından, 4458 sayılı Gümrük Kanununda transit rejimine tabi eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde taşınmasının düzenlendiği 84/3. maddesinin (a) bendine göre Transit Refakat Belgeleri düzenlenerek sevk Gümrük Müdürlüğü olan … Gümrük Müdürlüğünden Varış Gümrük İdaresi olan … Gümrük Müdürlüğüne 4458 sayılı Gümrük Kanununun 84/-b maddesine istinaden Transit Rejimi kapsamında sevk edildiği, transit refakat belgeleri, ihracatçı firmalar adına … Gümrük Müdürlüğünde tescil edilen ve gümrük işlemleri bitirilen ihracat beyannamelerinin mükellef nüshasına dayalı olarak demiryolu ile transit eşya taşınmasında genel uygulama olarak, nakliyeci firma … tarafından asıl sorumlu sıfatıyla hazırlandığı, transit refakat belgelerinde göndericilerin ihracatçı firmalar olduğu ve teminatçının ise … olduğu, ihracat yükünün bulunduğu konteynerlerin demiryolu vagonlarına taşıma ve yükleme işleminin … Lojistik firması tarafından yapıldığı, bu firmanın alt taşıcıları olan dava dışı … Demiryolu Taşımacılık ve Depoculuk A.Ş. ve … Demiryolu Taşımacılık A.Ş. adlı (vagon sahibi) demiryolu taşıma şirketleri tarafından …’den temin edilen lokomotifle … arasında sefer yapacak katara dahil edildiği, … tarafından düzenlenen Ticari Taşıma Belgesi (Çıkış) evraklarına gönderici olarak … Lojistik Firmasının, alıcı olarak … ve … ünvanının yazıldığı, belgelerde gönderici olarak … Lojistik Firmasının kaşesi ve yetkilisinin imzasının bulunduğu, ayrıca taşıma belgelerinde konteynırların teslim alındığına ve Mersin’e sevk edildiğine dair … Boğazköy işletme şefliğinin kaşesi ve yetkilisinin imzasının bulunduğu, davaya konu konteynırlarla taşınan ihracat yüklerinin Kayseri-Mersin arasında … tarafından taşınması için, davacı … Sigorta A.Ş. ile … Dış Tic. A.Ş. arasında … no’lu, … Metal San. ve Tic. A.Ş. arasında … no’lu ve … Metal San. ve Tic. A.Ş. arasında … no’lu Nakliyat Emtia Sigorta Poliçeleri ile üç poliçeyi kapsayan … no’lu nakliyat abonman sigorta poliçesinin akdedildiği, … tarafından … Boğazköy’den Mersin’e … no’lu trenle Transit Rejimi kapsamında Türkiye içi nakliyesi yapılan konteynırlar içinde bulunan ihracat eşyalarının nakliyesi sürecinde 18.04.2012 tarihinde Ulukışla gar başmakasta oluşan kaza sonucunda sigorta poliçeleri kapsamı emtiaların hasar gördüğü, hasar gören konteynırların ve konteynır muhteviyatı ihracat eşyalarının kaza mahalline en yakın … Gümrük Müdürlüğü yetkilileri tarafından transit rejimi kapsamında taşınan konteynırların tespitlerinin yapıldığı, ancak eşyaların demiryolu sahasına dağılmış vaziyette olmasından, ambalajlarının parçalanmış olmasından, büyük kısmının telef olmasından dolayı eşyaların tespitinin yapılamadığı, bu hususların da mahallinde müştereken hazırlanan ve imzalanan 18.04.2012 tarihli tutanakta belirtildiği, hasar gören konteynırların ve muhteviyatı ihracat eşyalarının … nezdinde gönderici olarak muhatabı olan … Lojistik Firması yetkilisi …’a … görevlileri tarafından 03.05.2012 tarihli tutulan tutanaklarla kazadan sonraki haliyle teslim edildiği, … Sigorta A.Ş.’nin talebi üzerine eksper tarafından hasarlı eşyaların teslim alındıkları/bulundukları mahalde yapılan tespit ve çalışmalar sonucunda hasar tutarının tespit edildiği, hasarlı eşyaların teminat kapsamında ve rücu imkanı olduğu tespit edilerek, hesaplanan bedellerin davacı … Sigorta A.Ş. tarafından sigorta poliçesi hamillerine; … no’lu poliçe ile teminat altına alınan muhtelif mobilya emtialarında tespit edilen 363.963,00 TL hasar bedelinin 03.08.2012 tarihinde, … no’lu hasar dosyası ile … no’lu Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi ile teminat altına alınan çelik tel emtialarında tespit edilen 19.753,00 TL hasar bedeli 03.08.2012 tarihinde, … no’lu hasar dosyası ile … no’lu Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi ile teminat altına alınan bonel yay karkası (yatak yayı) emtialarında tespit edilen 52.444,00 TL hasar bedeli 03.08.2012 tarihinde, sigortalılara ödendiği, davacı sigorta tarafından ihracatçı firmalara (sigortalılara) ödenen hasar bedelinin eşyaların son taşıyıcısı olan … rücu hakkının kullanıldığı, ihracatçı firmaların ihracatı yapılacak emtianın Kayseri Boğazköprü-Mersin Gümrük Müdürlüğü Liman sahasından yurtdışı alıcının bulunduğu ülkeye kadar taşınması için … Lojistik Firması ile anlaştığı, gemi acenta firmaları olan … ile … firmalarının asıl taşıyan oldukları, ikinci taşımacının … Lojistik firması olduğu, üçüncü taşımacının ise … ve … firmaları olduğu, …’den temin edilen lokomotifle Boğazköy- Mersin arasında sefer yapacak katara dahil edildikten sonra … ve … firmalarının işinin bittiği, … Dış Tic A.Ş ile … Metal San. ve Tic. AŞ tarafından ihracatı yapılacak emtianın …-… Gümrük Müdürlüğü Liman sahasına kadar demiryolu taşımacılığında; 4458 sayılı Gümrük Kanununa göre Transit Refakat Belgelerindeki asıl sorumlu ve teminatçı nakliyeci olan …’nin son taşıyan olduğu, …’nin asıl sorumlu olarak, TTK’nun 781-784 maddelerine göre ziya ve hasarlardan dolayı sorumlu olduğu; 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 86/1-2. maddesi gereğince Transit Refakat Belgelerinde varış gümrük idaresi olan … Gümrük Müdürlüğüne sağlam ve noksansız olarak sunmak ve transit rejimine ilişkin hükümlere uymakla yükümlü olan davalı …’nin oluşan ayıp veya hasarlardan sorumlu olduğu, kaza tarihi itibariyle … işletmesinin fiili ve nihai taşıyıcı bulunduğu, 24072 sayılı yük treninin, 18.04.2012 günü saat 05.00 sıralarında, Niğde Ulukışla … İstasyonunda, başmakasta 1dk. durması gerekirken durmayarak ve kendisine tanzimli olmayan 3 nolu makastan ters girerek 2.yolda henüz durmamış olan … sefer sayılı yolcu trenine 100 Km/s hızlı arkadan çarparak kazaya neden olduğu, ayrıca; gerek Ulukışla C.Başsavcılığı hazırlık soruşturması dosyasından ve gerekse …’nin kendi tahkikat raporlarından kaza anında makinistlerin alkollü olduğunun tespit edildiği, kazanın meydana gelmesinde makinistlerin alkollü olması nedeniyle fiili ve son taşıyıcı olan davalı … İşletmesinin ağır kusuru söz konusu olduğu, dolayısıyla, 6762 sayılı TTK’nın 781. maddesine göre kazada kusursuzluğunu ispat edemeyen, aksine kazada ağır kusurlu olan davalı … İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün TTK 781, 782 ve 784. maddeler doğrultusunda dava konusu zarardan sorumlu olduğu, yine ağır kusur nedeniyle aynı yasanın 786/3. maddesi gereği davacı zararının tamamından sorumlu olduğu, sözkonusu taşımada, son taşıyıcı … tarafından lokomotifle taşıma bedelinin … ve … firmalarına fatura edildiği, bu firmalar tarafından kendilerine … tarafından düzenlenen fatura tutarına vagon kira bedeli ilave edilerek … Lojistik firmasına fatura edildiği, … Lojistik firması tarafından da … ve … firmaları fatura tutarına konteynerlerin şehiriçi taşıma bedeli ile konteynırların vagonlara yükleme bedeli eklenerek … ile … firmalarına fatura edildiği, … ile … firmalarının ise … Lojistik firması faturasına konteyner kirasını ekleyip ihracatçı firmalar … dış Tic. A.Ş ile … Metal San. ve Tic. A.Ş. firmalarına fatura edildiği, taşıma ücretinin zarar içerisinde yer almadığı, ancak hasar gören eşyaların kaza mahallinden taşıma ücretlerinin zarar miktarına ilave edilmesinin gerektiği, taşıma senedindeki değerin …’nin teminatına esas olduğu, zararın hesaplanmasında ihracat faturalarında belirtilen KDV’siz tutarların esas alınması gerektiği, sigorta poliçeleri değeri ile taşıma değeri arasında meydana gelen farkın …’ye sigorta firması tarafından rücu edilen tutara etkili olmayacağı, buna göre hesaplama yapan üçüncü bilirkişi rapor-ek raporuna göre; … no’lu poliçe kapsamında oluşan KDV’siz hasar tutarının 520.401,07 TL, hasara konu eşyaların KDV’li sovtaj değerinin 182.920 TL, hasara konu eşyaların KDV’siz sovtaj değerinin 155.000TL, sovtaj değeri tenzilli zarar ziyan tutarının 365.401,07 TL olduğu; … no’lu poliçe kapsamında oluşan KDV’siz hasar tutarının 27.442,00 EURO, hasara konu eşyaların KDV’siz sovtaj değerinin 22.316,96 EURO,(18.04.2012 TCMB USD döviz satış kuru olan 2.3448 TL’den çevrildiğinde) sovtaj değeri tenzilli zarar ziyan tutarının 52.328,80 TL olduğu; … no’lu poliçe kapsamında oluşan KDV’siz hasar tutarının 23.297,23 USD, hasara konu eşyaların KDV’siz sovtaj değerinin 12.261,70 USD, (8.04.2012 TCMB USD döviz satış kuru olan 1.7913 TL’den çevrildiğinde) sovtaj değeri tenzilli zarar ziyan tutarının 19.767,95 TL olduğu(toplam 436.160,00 TL) , davacının talep haklarına halel gelmemek kaydıyla, 6461 sayılı yasa geçici 1. maddesi, … Taşımacılık A.Ş. Esas Sözleşmesi’nin “Devir Hükümleri” başlıklı geçici 1.maddesi uyarınca, davaya dahil edilen … Taşımacılık A.Ş. 17.06.2017 itibariyle iş bu davada kendiliğinden taraf (davalı) sıfatını kazanmış olduğundan, davacının talep edebileceği toplam 436.160,00 TL zarar tutarından … Taşımacılık A.Ş.’nin sorumlu olduğu gerekçesi ile, davalı … İşletmesi Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davanın HMK’nın 114/1-d ve 115/1-2. maddeleri gereğince pasif husumete yönelik dava şartı yokluğu nedeni ile davanın usulden reddine, davalı … Taşımacılık AŞ’ye yönelik davanın kabulü ile, 436.160,00 TL’nin 03.08.2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı Şirket vekili istinaf başvuru dilekçesinde, davanın müvekkili açısından husumet nedeniyle reddi gerekirken, kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olmadığını, müvekkili Şirketin bu sözleşme dolayısıyla açılan davada taraf sıfatı kazanabilmesi için sözleşmenin tüm hak ve borçlarıyla 1 yıllık süre içinde müvekkil Şirkete devredilmesi gerektiğini, bu devrin gerçekleşmediğini, düzenlemenin gereği olarak taşıma sözleşmesinin tüm hak ve borçlarıyla müvekkili Şirkete devredilmediğini, bu nedenle sözleşmeye ilişkin açılacak davalarda müvekkili Şirketin taraf sıfatı kazanmasının kanuna aykırı bulunduğunu, diğer bir hususun, devredilen personel ile araç, gereç ve cihazlarla ilgili olması sebebiyle müvekkili Şirketin davanın tarafı olması gerektiği düşünülse de, dava konusu sözleşmenin doğuracağı sonuçların artık devredilen personel, araç ve gereci ilgilendirmediğini, kazanın olduğu tarihte söz konusu personel, araç ve gereç … İşletmesi bünyesinde olduğunu, dolayısıyla kazanın sonuçları bir tüzel kişilik olarak … işletmesine yükletildiğini, personel, araç ve gereçten kaynaklı kusurun da tüzel kişilik olarak … İşletmesine karşı ileri sürüldüğünü, personel, araç ve gereçlerin müvekkili Şirkete devredilirken kaza nedeniyle sorumlu tutuldukları kusurların devredilmediğini, bu kusurun zaten bir tüzel kişilik olan … İşletmesine yükletildiğini, dava konusu kazanın 18.04.2012 tarihinde meydana geldiğini, müvekkilinin bu tarihte henüz kurulmadığını, bu nedenle müvekkili Şirket kurulmadan yaklaşık 5 yıl önce meydana gelen kaza nedeniyle müvekkili Şirkete sorumluluk yüklenmesinin hukuka ve hakkaniyete aykırı bulunduğunu, davacı ile müvekkili şirket arasında bir taşıma sözleşmesi olmadığını, ayrıca firmanın sigorta şirketi ile yaptığı sözleşmeden dolayı rücu nedeniyle dava açılmayacağını, bu konuda doğacak tüm ödemelerin … İnşaat tarafından yerine getirileceğinin taahhüt edildiğini ileri sürerek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
GEREKÇE : 1-Dava, taşıma sözleşmesine dayalı tazminat istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkındaki Kanun’un 01.05.2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği, yasada demiryolu tren işletmecisi olarak düzenlenen … Taşımacılık A.Ş.’nin, 17.06.2016 tarih 9099 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlanarak tüzel kişilik kazandığı anlaşılmaktadır.
Aynı Kanun’un geçici 1. maddesi ile demiryolu altyapı işletmecisi olan … İşletmesi Genel Müdürlüğü uhdesindeki personel, araç, gereç ve cihazların davalı Şirkete nasıl devredileceği hüküm altına alınmıştır. Bu Kanun uyarınca demiryolu yük ve yolcu taşımacılığı yapmak üzere kurulan davalı Şirket, anılan faaliyetini yürütmek için … İşletmesi Genel Müdürlüğü nezdindeki demiryolu altyapısını kullanmaktadır.
Her ne kadar TTK.’nın 914/2. maddesinde taşıyıcının, kazanın kendisinin veya yardımcılarının en yüksek özeni göstermelerine rağmen, kaçınamayacağı ve sonuçlarını önleyemeyeceği bir sebepten ileri geldiğini ispat edebilirse tazminattan kurtulabileceği düzenlenmişse de, somut uyuşmazlıkta davalı vekilince, tüm sorumluluğun ayrı bir tüzel kişiliği olan diğer davalı … İşletmesi Genel Müdürlüğüne ait olduğu ileri sürülmüştür.
Bu noktada dava dışı … İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün, davalı Şirketin yardımcısı mı yoksa üçüncü kişi mi sayılacağı üzerinde durulmalıdır. Zira yardımcısı sayılırsa … İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün kusurundan da davalı Şirket de sorumlu olacak, üçüncü kişi sayılırsa, bu kez davalı Şirket TTK.’nın 914/2. maddesi uyarınca gerekli ispat şartını sağlayabilirse sorumluluktan kurtulabilecektir.
6164 sayılı Kanunun “b- (a) bendi kapsamında devredilen personel ile araç, gereç ve cihazlarla ilgili …’ce taraf olunan işlem ve sözleşmelerde … Taşımacılık A.Ş. taraf olur. Bu hususlara ilişkin olarak … leh ve aleyhine açılmış olan davalar ile başlatılmış olan takiplerde … Taşımacılık A.Ş. kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu hususlarla ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce … tarafından yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar … Taşımacılık A.Ş.’ye yöneltilir.” hükümü havi Geçici 1/b. maddesi; Demiryolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmeliğin “Yolcuların ölmeleri veya yaralanmaları halinde sorumluluk” başlığını taşıyan ve “(1) Demiryolu tren işletmecisi, yolcunun trene binerken, trenden inerken veya trende bulunduğu sırada demiryolu sistemi ile ilgili bir kaza nedeni ile ölmesinden veya yaralanmasından ve bunlara bağlı fiziki ve ruhsal bütünlüğüne gelebilecek her türlü zarardan sorumludur. (2) Demiryolu tren işletmecisi aşağıdaki durumlarda bu sorumluluklardan kurtulur: a) Zararın mücbir sebep nedeniyle meydana gelmesi. b) Zararın, zarar görenin kusuru nedeniyle meydana gelmesi. c) Zararın üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmesi. (3) Kaza ve olay, altyapı veya üçüncü bir şahsın davranışından dolayı meydana gelir ve eğer buna rağmen demiryolu tren işletmecisi ikinci fıkranın (c) bendi gereği sorumluluktan tamamıyla kurtulamazsa, bu Yönetmeliğin kapsamı dahilinde altyapı veya üçüncü şahsa karşı olası rücu hakkı saklıdır.” hükmünü havi 24. maddesi ile aynı Yönetmeliğin “Demiryolu tren işletmecisinin sorumlu olduğu kişiler” başlıklı ve “(1) Demiryolu tren işletmecisi, görevlerinin icrası çerçevesinde hareket ettikleri sürece çalışanlarından ve hizmetine başvurduğu diğer kişilerden sorumludur. Üzerinde taşımanın yapıldığı demiryolu altyapı işletmecisi, taşımanın icrası için demiryolu tren işletmecisi tarafından hizmetine başvurulan diğer kişiler olarak kabul edilirler.” hükmünü havi 39. maddesi birlikte dikkate alındığında, davalı Şirketin taşıma faaliyetini yürütürken demiryolu altyapısını kullandığı … İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün, demiryolu tren işletmecisi konumundaki davalı … Taşımacılık A.Ş.’nin yardımcısı olduğu sonucuna varılmalıdır.
Bu nedenle … AŞ’nin tüzel kişilik kazandığı 17.06.2016 tarihinden önce açılmış davalarda, … AŞ’nin kendiliğinden davada taraf sıfatı kazanacağı ve her ikisinin müteselsil sorumluluğuna gidileceği (D.Deniz Bilir, Demiryolu ile Yolcu Taşımacılığı, Lojistik ve Taşıma Hukuku Günleri Konferans ve Seminerlerinde Sunulan Tebliğler Kitabı, 2021, S.93), (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2019/2956 E- 2019/6979K) anlaşılmakla mahkemece dava konusu olayda tüm zarardan davalının sorumlu bulunduğunun kabul edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Esasen bu çözüm şekli, başlangıçta zararın alt yapı kusurundan mı işletme kusurundan mı meydana geldiğinin, hangi personelin kimin çalışanı olduğunun tespitindeki zorluklar, dava açıldıktan sonra da aynı konularda yapılacak inceleme sonucunda meydana gelebilecek değişiklikler nazara alındığında, tarafların menfaatler dengesine de en uygun olan yoldur.
Diğer yandan kaza tarihi itibariyle davalının fiili ve nihai taşıyıcı bulunduğu, 24072 sayılı yük treninin, 18.04.2012 günü Niğde Ulukışla … İstasyonunda, başmakasta 1dk. durması gerekirken durmayarak ve kendisine tanzimli olmayan 3 nolu makastan ters girerek 2.yolda henüz durmamış olan … sefer sayılı yolcu trenine 100 Km/s hızlı arkadan çarparak kazaya neden olduğu, ayrıca; gerek Ulukışla C.Başsavcılığı hazırlık soruşturması dosyasından ve gerekse davalının kendi tahkikat raporlarından kaza anında makinistlerin alkollü olduğunun tespit edildiği, kazanın meydana gelmesinde makinistlerin alkollü olması nedeniyle fiili ve son taşıyıcı olan davalının ağır kusurunun söz konusu olduğu, dolayısıyla, 6762 sayılı TTK’nın 781. maddesine göre kazada kusursuzluğunu ispat edemeyen, aksine kazada ağır kusurlu olan davalının TTK 781, 782 ve 784. maddeler doğrultusunda dava konusu zarardan sorumlu olduğu, yine ağır kusur nedeniyle aynı yasanın 786/3. maddesi gereği davacı zararının tamamından sorumlu olduğu, dosya kapsamında hükme esas alınan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olduğu, toplam 436.160,00 TL zarar tutarından … Taşımacılık A.Ş.’nin sorumlu olduğu anlaşılmakla davalı Şirket vekilinin aşağıdaki bent dışındaki diğer istinaf itirazlarının esas yönünden reddine dair hüküm kurmak gerekmiştir.
2- Ancak, yukarıda da ifade edildiği üzere, … AŞ’nin tüzel kişilik kazandığı 17.06.2016 tarihinden önce açılmış davalarda, … AŞ’nin kendiliğinden davada taraf sıfatı kazanacağı ve … Genel Müdürlüğü ile müteselsil sorumluluğuna gidileceği (D.Deniz Bilir, Demiryolu ile Yolcu Taşımacılığı, Lojistik ve Taşıma Hukuku Günleri Konferans ve Seminerlerinde Sunulan Tebliğler Kitabı, 2021, S.93), (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2019/2956 E- 2019/6979K) anlaşılmaktadır.
Müteselsil sorumlu bulunan davalılar, aralarındaki rücu ilişkisinde sonuç doğuracak nitelikte olan hükmü istinaf etmekte hukuki yararı mevcut olan müteselsil sorumlu bulunan davalılardan birinin, icrai nitelikte olmayacak şekilde, iç ilişkide gözetilecek, tespit mahiyetinde olmak üzere, davacının hükmü istinaf etmemiş olduğu da gözetilerek ve usuli kazanılmış haklar da göz önüne alınmak suretiyle, tespit mahiyetinde olmak üzere diğer davalının da müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu şeklinde karar verilmesi gerektiği Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin birçok kararında vurgulanmıştır (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi; 2020/1280 Esas, 2021/2056 Karar ve 01/03/2021 Tarih; 2019/4444 Esas, 2020/9018 Karar ve 24/12/2020 Tarih; 2019/2095 Esas, 2020/4013 Karar ve 25/06/2020 Tarih; 2014/13383 Eses, 2016/11069 Karar ve 01/12/2016 Tarih).
Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin bunlar gibi birçok emsal kararı dikkate alındığında, davalı … AŞ vekilinin davalı … Genel Müdürlüğü ile arasındaki rücu ilişkisinde sonuç doğuracak nitelikte olan bu hükmü istinaf etmekte hukuki yararının mevcut olduğu, iş bu dava yönünden icrai nitelikte olmayacak şekilde, iç ilişkide gözetilecek tespit mahiyetinde olmak üzere, davacının hükmü istinaf etmemiş olduğu da gözetilerek ve usuli kazanılmış haklar da göz önüne alınmak suretiyle, davalı … Genel Müdürlüğünün de iş bu davada davalı … AŞ ile birlikte müteselsilen sorumlu olduğu anlaşılmıştır.
HMK’nın 353/1-b-2. maddesine göre, yargılamada eksiklik bulunmamakla beraber, kanunun olaya uygulanmasında hata edilip de yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmadığı takdirde veya kararın gerekçesinde hata edilmişse “düzelterek yeniden esas hakkında” duruşma yapılmadan karar verilmelidir. Diğer bir ifade ile kanun koyucu, temyiz kanun yolunda Yargıtay tarafından verilen yerel mahkeme hükmünün düzeltilerek onanması kararını, istinaf mahkemeleri için öngörmemiş, bu halde istinaf mahkemesince yeniden esas hakkında karar verilmesini istemiştir. Mahkemece yapılan bu yanlışlığın giderilmesinin ise yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediği anlaşıldığından, davalı Şirket vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
1-Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı Şirket vekilinin diğer istinaf itirazlarının HMK’nın 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Yukarıda (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davalı Şirket vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince KABULÜ ile, Ankara 3. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 12/12/2019 tarih ve 2013/131 E. – 2019/892 K. sayılı kararın KALDIRILMASINA;
3-Davalı … İşletmesi Genel Müdürlüğü aleyhine açılan davanın HMK’nın 114/1-d ve 115/1-2. maddeleri gereğince pasif husumete yönelik dava şartı yokluğu nedeni ile USULDEN REDDİNE,
4-Davalı … Taşımacılık AŞ’ye yönelik davanın KABULÜ ile, 436.160,00 TL’nin 03.08.2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Harçlar Kanunu’na göre alınması gereken 29.794,09 TL nispi karar ve ilam harcından peşin olarak alınan 7.447,55.TL harcın mahsubu ile bakiye 22.345,54.TL’nin davalı Şirketten tahsili ile Hazineye irat kaydına,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan, karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre belirlenen 31.396,40 TL vekalet ücretinin davalı Şirketten alınarak davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafından ilk derece yargılaması sırasında yapılan 7.000,00.TL bilirkişi ücreti, 402,00.TL tebligat ve posta masrafı ile istinaf aşamasında yapılan 168,40.TL tebligat ve posta giderinden oluşan toplam 7.570,40.TL yargılama gideri, 7.448,55.TL peşin harç, 24,30.TL başvurma harç tutarı eklenerek oluşan toplam 15.043,25.TL’nin davalı Şirketten alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalı … İşletmesi Genel Müdürlüğü ve davalı Şirket tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
9-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen taraflara iadesine (HMK m.333),
10-Davalı şirketten peşin olarak alınan 7.373,52.TL istinaf karar ve ilam harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalı şirkete iadesine,
11-Davalı … İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün dava aşamasında kanunen husumetinin kalmadığı anlaşılmakla davalı lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
12-İstinaf aşamasında duruşma açılmadığından taraflar lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına dair,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile 24/06/2022 tarihinde HMK 361. maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Yargıtay temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi.
GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 28/06/2022
Başkan
Üye
Üye
Katip
Bu belge 5070 sayılı Yasa hükümlerine göre elektronik olarak imzalanmıştır.