Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 20. HUKUK DAİRESİ

T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20.HUKUK DAİRESİ

ESAS NO : 2020/1194
KARAR NO : 2022/594
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK
MAHKEMESİ
TARİHİ : 10/12/2019
NUMARASI : 2015/463 E. – 2019/582 K.

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ :
DAVANIN KONUSU : FSEK’e dayalı Maddi ve Manevi tazminat

Taraflar arasında görülen davada Ankara 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 10/12/2019 tarih ve 2015/463 E. – 2019/582 K. sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davalı tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ :Davacı vekili, müvekkilinin fizik öğretmeni olduğunu, yazdığı kitapların davalı Şirket tarafından basıldığını, bu kitaplardan üzerinde müvekkilinin adı olup Eylül 2009 yılında basılan 10. Sınıf Fizik (konu anlatımlı) adlı kitapla ilgili müvekkili ile hiçbir sözleşme yapılmadan basılıp, davalı Şirket dershane öğrencilerine dağıtıldığı, ayrıca dershane dışı satışının yapıldığını, müvekkilinin FSEK 11. maddesi uyarınca eser sahibi olduğunu, bu nedenle mali ve manevi haklarının FSEK kapsamında korunduğunu, davalı eylemlerinin FSEK’in 14. 22. ve 23. maddelerini ihlal ettiğini, hakları ihlal edilen müvekkilinin FSEK’in 68. maddesi uyarınca tazminat talep edebileceğini, bu tür davaların belirsiz alacak davası olarak açılabileceğini ileri sürerek, FSEK’in 67/2. maddesi uyarınca tecavüzün refine, dava konusu kitabın toplatılmasına, FSEK’in 69. maddesi uyarınca muhtemel tecavüzün menine, şimdilik FSEK’in 68. maddesi uyarınca 1.000,00 TL maddi ve 15.000,00 TL manevi tazminatın Eylül 2009 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 18/07/2019 tarihli dilekçesi ile maddi tazminat talebini 236.625,00 TL’ye yükseltmiştir.
Davalı Şirket vekili, FSEK 70/2. maddesi yollaması ile BK 72. maddesi hükmüne göre davacının haksız fiili öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde dava açması gerektiği halde dava açmadığını, bu durumda davanın süresi içinde açılmadığını ve zaman aşımına uğradığını, davacının eser sahibi olduğunun iddiasının gerçek olmadığını, davacının ibraz ettiği kaynağın intihal yoluyla meydana getirilmiş bir eser olduğunu, bu kitaptaki bölümün dilekçe eklerinde sundukları Ankara, Ekim 2001 tarihli Lise 2 ÖSS Fizik kitabı ile birebir aynı bulunduğunu ve bu kitapta davacının adının bulunmadığını, kabul anlamına gelmemekle birlikte FSEK’in 34. maddesinde, maksadın haklı gösterebileceği nispet dahilinde iktibaslar yapılmak suretiyle eğitim ve öğretim gayesiyle tahsis edildiği anlaşılan seçme ve toplama eserler vücuda getirmenin serbest olduğunu, bu meyanda yukarıda anılan düzenlemeler ışığında davacının iddia ettiği eserin bir ilim eseri olup olmadığı, münhasıran dershane–okullara mahsus olarak hazırlanıp hazırlanmadığı, MEB tarafından onanıp onanmadığı hususlarında bilirkişi incelemesi yapılması gerektiğini, davacının kitaba hiçbir katkısı olmadan fahiş manevi tazminat talep ettiğini, ticari faiz talebini kabul etmediklerini savunarak, davanın reddini istemiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece, davalı vekili zaman aşımı itirazında bulunmuş ise de talebin 5846 Sayılı Yasanın 68/1 maddesi kapsamında olması ve varsayımsal sözleşme ilişkisi doğrultusunda 10 yıllık zamanaşımına tabi bulunması nedeniyle baskı tarihleri göz önünde bulundurulduğunda dava tarihi itibariyle 10 yıllık zaman aşımı süresinin dolmadığı, dava konusu kitapların, 5846 Sayılı Kanunda tanımlanan eser kategorilerinden “ilim ve edebiyat eseri” niteliğinde bulunduğu, 2007, 2009 ve 2011 baskı tarihli kitapların eser sahibinin davacı olduğu, davalının, davacının kitaplarını izinsiz ve sözleşmesiz basması nedeniyle, davacının FSEK’in 22-23. maddelerinde belirtilen çoğaltma ve yayma haklarını ihlal ettiği, yine FSEK’in 14,16. maddelerinde düzenlenen manevi hakların da ihlal olunduğu, bu ihlal nedeniyle 2007 baskı için 16.659 TL x 3 =49.977 TL, 2009 baskı için 31.108 TL x 3 =93.324 TL, 2011 baskı için 31.108 TL x 3 =93.324 TL telif tazminatın istenebileceği, manevi tazminat koşullarının da oluştuğu gerekçesiyle 5846 sayılı Yasanın 68. maddesi kapsamında 2007 basımı için 49.977,00 TL, 2009 yılı için 93.324,00 TL telif tazminatının Eylül 2009 tarihinden itibaren değişir oranlarda ticari faizi ile birlikte, 2011 yılı çoğaltma ve yayma için toplam 93.324,00 TL’nin dava tarihinden itibaren değişir oranlarda ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, 5846 sayılı Yasanın 69. maddesi gereğince muhtemel tecavüzün men ve refine, baskı sayıları göz önünde bulundurularak her üç baskıdan dolayı 5.000’er TL den toplam 15.000 TL manevi tazminatın, 2007, 2009 baskılarından dolayı Eylül 2009 tarihinden itibaren, 2011 yılı baskıdan dolayı dava tarihinden itibaren değişir oranlarda ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davalı vekili, davacının, dava konusu ettiği kitapların eser sahibi olmadığını, zira söz konusu kitapların temelinin, müvekkiline ait dershane öğretmenleri tarafından hazırlanan 2001 yılı basım tarihli kitap olduğunu, o tarihten beri süre gelen ve sadece yaşanılan müfredat değişikliklerine adapte edilmek suretiyle soru çözümü ya da konu anlatımı ekleme, çıkarma, tasnifleme şeklindeki düzenlemeler ile dava konusu kitapların meydana getirildiğini, söz konusu kitaplara davacının adının, müvekkili Şirketin sahibi …’in akrabası olması nedeniyle kendisinin taltif edilmesi amacıyla konulduğunu, davacının eser sahibi olarak kabul edilmesinin dosya kapsamı ile uyumlu olmadığını, davacının haksız kazanç elde etmek amacıyla ve benzer taleplerle açtığı diğer iki davanın reddine karar verildiğini, davacının kötü niyetli hareket ettiğini, aynı kitaplar hakkında iki tane mükerrer men, ref ve yasal olmayan 3 kat tazminat ile manevi tazminat taleplerini içeren derdest dava bulunduğu halde yerel mahkemenin her iki kitap içinde ayrı ayrı tazminata hükmettiğini, bilirkişiler tarafından yapılan tazminat hesaplarının da hiçbir veriye dayanmayan, objektif hiçbir yönü bulunmayan hesaplamalar olup bu şekilde bir hesaplama yöntemi de bulunmadığını, faiz başlangıç tarihi olarak davacının dava dilekçesinde net bir faiz başlangıç tarihi olmadığı halde 2007 ve 2009 basımları için Eylül 2009 tarihinin esas alınmasının da hatalı olup bu yönüyle de yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, hükmedilen manevi tazminatın fahiş bulunduğunu, davacı tamamen kötü niyetle hareket ettiğini, mahkemenin manevi tazminatta bu hususu da değerlendirmesi gerekmekte iken gözardı ederek hüküm kurduğunu, yine net bir faiz başlangıç tarihi olmadığı halde 2007 ve 2009 basımları için Eylül 2009 tarihinin esas alınmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, hem 3 kat tazminata hem de tecavüzün men ve refine karar verilmesinin doğru olmadığını ileri sürerek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

GEREKÇE : 1-Dava, eser sahipliğinden kaynaklanan hakların ihlal edildiği iddiasına dayalı tecavüzün ve muhtemel tecavüzün refi ve meni ile maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, davaya konu kitapların ilim ve edebiyat eseri niteliğinde oldukları, davaya konu 2007,2009 ve 2011 baskı tarihli, Fizik 10. Sınıf Kitabı adlı eserlerin üzerinde eser sahibi olarak davacının adına yer verildiği, FSEK’in 11. maddesi uyarınca bu eserlerin sahibinin davacı olduğu, aksinin davalı tarafça kanıtlanmasının gerektiği, dava konusu eserlerde, davalı tarafça dayanılan Ekim 2001 tarihli ÖSS Fizik Lise 2 adlı kitaptan belirli oranlarda alıntı yapılmış ise de dosyada mevcut kök ve ek bilirkişi raporlarında açıklandığı üzere davaya konu eserlerin bağımsız eserler oldukları, davalı tarafça dayanılan mahkeme kararlarına konu olayların birinde, davacının eser sahibi olduğunun, diğerinde ise müstakil eser bulunduğunun ispat edilemediği, dolayısıyla işbu dosya yönünden emsal teşkil etmeyecekleri, buna göre davacı lehine oluşan FSEK’in 11. maddesindeki karinenin, davalı tarafça çürütülemediği ve davacının davaya konu eserlerin sahibi olarak kabulünde bir isabetsizlik olmadığı, öte yandan farklı tarihlerde basılan kitaplara ilişkin olarak davacı yanca açılan başka davanın, işbu dava yönünden derdestliğe yol açmayacağı, çünkü belirtildiği üzere davaya konu kitapların farklı baskı tarihli oldukları, içinde yayıncı bulunan bilirkişi heyetince davaya konu kitapların baskı adetlerinin ve fiyatlarının somut olayın özelliklerine göre usulünce tespit edildiği, dolayısıyla bu yönden de davalı vekilinin istinaf itirazlarının yerinde bulunmadığı, mahkemece hüküm altına alınan faizin başlangıç tarihlerinin ve türünün de yerinde bulunduğu, mahkemece takdir edilen manevi tazminatın somut olayın özelliklerine ve hakkaniyete uygun olduğu, FSEK’in 68. maddesi uyarınca telif tazminatına hükmedildiğine göre, davacı ile davalı arasında, mevcut kitapların yayımlanması konusunda farazi bir sözleşme ilişkisinin kurulduğu, bu nedenle mevcut kitapların toplanmasına yönelik karar verilemeyeceği, mahkemece de bu yönde hüküm kurulmayıp, FSEK’in 69. Maddesi uyarınca muhtemel tecavüzlerin menine karar verildiğinden bu yönden de kararda bir isabetsizlik olmadığı anlaşılmakla, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair istinaf itirazlarının esas yönünden reddine dair hüküm kurmak gerekmiştir.
2-Ancak, mahkemece alınan ilk bilirkişi raporunda, davacının 2007 baskı tarihli kitap yönünden özgün telif oranının %60 olduğunun belirtilmesine ve sonraki ek raporlarda da bu yönden başkaca bir değerlendirme yapılmamasına karşın, bu kitap yönünden hesaplama yapılırken davacının özgün telif oranının %90 olarak kabulü doğru olmamış, davalının bu yöne ilişkin istinaf itirazı haklı görülmüş, 2007 baskı kitap yönünden davacının talep edebileceği telif tazminatı basit bir matematik işlemi ile tespit edilebileceğinden ayrıca bir bilirkişi incelemesine gerek görülmemiş, buna göre davacının 2007 baskı tarihli kitap yönünden 11.106,00 TL talep edebileceği, bunun üç katının 33.318.00 TL’ye tekabül ettiği ve 2007 baskı tarihli kitap yönünden davacı lehine bu miktarın hüküm altına alınması gerektiği anlaşıldığından, HMK’nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kaldırılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuş, davacı yanca ilk derece mahkemesince vekalet ücreti yönünden kurulan hükme yönelik bir istinaf başvurusunda bulunulmadığından, davacı yararına ilk derece mahkemesi gibi iki ayrı vekalet ücretine hükmedilmiştir.

HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda belirtildiği üzere;
1-Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair istinaf itirazlarının HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-Yukarıda (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince kabulü ile Ankara 1. Fikri ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nce verilen 10/12/2019 gün ve 2015/463 E. – 2019/582 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA,
3-Davanın KISMEN KABULÜ ile FSEK’in 68. maddesi uyarınca 10. Sınıf Fizik Konu anlatımlı adlı kitabın 2007 basımı için 33.318,00 TL, 2009 basımı için 93.324,00 TL telif tazminatının Eylül 2009 tarihinden itibaren değişir oranlarda ticari faizi ile birlikte, 2011 basımı için 93.324,00 TL’nin dava tarihinden itibaren değişir oranlarda ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin maddi tazminat talebinin reddine,
4-5846 sayılı Kanunun 69. maddesi gereğince muhtemel tecavüzün önlenmesine,
5-Dava konusu her üç baskıdan dolayı ayrı ayrı 5.000,00 TL’den toplam 15.000,00 TL manevi tazminatın, 2007, 2009 baskılarından (5000+5000 manevi tazminatın) dolayı Eylül 2009 tarihinden itibaren, 2011 yılı baskısından (5000 manevi tazminatın) dolayı dava tarihinden itibaren değişir oranlarda ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-FSEK’in 67. maddesi uyarınca tecavüzün refi ve dava konusu kitapların toplatılması talebinin REDDİNE,
7-Harçlar Kanunu’na göre alınması gereken değere tabi olmayan talepler yönünden 80,70.TL maktu, maddi-manevi tazminat talebi yönünden 16.050,52.TL nispi olmak üzere toplam 16.131,22.TL karar ve ilam harcının, peşin ve ıslah harcı olarak alınan toplam 4.343,24.TL harçtan mahsubu ile bakiye 11.787,98.TL harcın davalıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
8-Davacı kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan, kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre hesaplanan 23.847,62.TL, kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden 7.375,00.TL olmak üzere toplam 31.222,62.TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davalı kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan, değere tabi olmayan talepler yönünden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT hükümlerine göre hesaplanan 7.375,00.TL, reddedilen maddi tazminat talebi yönünden 7.375,00.TL olmak üzere toplam 14.750,00.TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
10-Davacı tarafından ilk derece mahkemesinde yapılan 1.600,00.TL bilirkişi ücreti, 767,50.TL tebligat ve posta masrafı ile istinaf aşamasında yapılan 22,00.TL tebligat masrafından oluşan toplam 2.389,50.TL’nin, davanın kabul ve ret oranına göre hesaplanan takdiren 2.231,30.TL’ye, 4.343,24.TL peşin ve ıslah harç, 27,70.TL başvurma harcı tutarı eklenerek oluşan toplam 6.602,24.TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
11-Davalı tarafından istinaf aşamasında yapılan posta giderleri toplamı 33,50.TL yargılana gideri, 148,60.TL istinaf kanun yoluna başvuru harcı olmak üzere toplam 182,10.TL yargılama giderinin davanın kabul ve ret oranına göre hesaplanan takdiren 12,05.TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiyesinin davalı üzerinde bırakılmasına,
12-Yatırılan ve kullanılmayan gider avansının, hükmün kesinleşmesini müteakip re’sen taraflara iadesine (HMK m.333),
13-Davalıdan peşin olarak alınan 4.297,13.TL nispi istinaf karar ve ilam harcının, karar kesinleştiğinde ve talep halinde davalıya iadesine,
13-İstinaf aşamasında duruşma açılmadığından taraflar lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
14-İİK’nun 36. maddesi uyarınca, Dairemizce davalı yönünden hüküm altına alınan 234.966,00.TL asıl alacak ve ferilerini aşan teminatın davalı Şirkete iadesine,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile 21/04/2022 tarihinde HMK 361. maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde temyiz yolu açık olmak üzere karar verildi.

GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 20/05/2022

Başkan
…

Üye
…

Üye
…

Katip
…