Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. Ankara Batı ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2023/839 Esas – 2023/1177
T.C.
ANKARA BATI
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR
TÜRK MİLLETİ ADINA

ESAS NO : 2023/839 Esas
KARAR NO : 2023/1177

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :

DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/08/2023
KARAR TARİHİ: 07/11/2023
K.YAZIM TARİHİ: 04/12/2023

Yukarıda tarafları yazılı davanın mahkememizce yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA :
Davacı vekili; müvekkili tarafından karşılıklı ticarete dayalı olarak davalı … Şti. firmasına mal karşılığı olmak suretiyle kesilmiş olan …’a ait … çek numaralı ve 15.08.2023 vade tarihli çeke istinaden davalı firma tarafından müvekkiline çek karşılığı mal teslimi yapılmadığını ve dolayısıyla karşı edimin yerine getirilmemesi sonucu çekte bedelsizlik durumu söz konusu olduğunu, müvekkili tarafından ilgili firmaya defalarca ulaşılmaya çalışılmış ise de müvekkilinin çabalarının sonuçsuz kaldığını ve netice olarak müvekkili tarafından Kahramankazan … Noterliği’nin 26.06.2023 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile ilgili çekin bedelsiz kalması nedeni ile iadesi talep edilmiş ise de ilgili ihtarnameye de dönüş yapılmadığını, müvekkilinin düzenli bir ticari hayatı olmakla karşı edimin yerine getirilmediğini, karşılığı mal teslimi yapılmayan çekin vade tarihi dikkate alınmakla, çekin bankaya ibrazı halinde müvekkilin ticari hayatı sekteye uğrayacak olup telafisi zor ve hatta imkansız zararların doğumuna sebebiyet verileceğini beyan ederek, fazlaya ilişkin haklarımız saklı kalmak kaydıyla, davaya konu çekin karşılığı davalı tarafından mal teslimi yapılmamış olması karşısında; müvekkilinin borcunun olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 09/09/2023 tarihli dilekçesi ile davaya konu çekin karşılığının davalı tarafıdan mal teslimi yapılmamış olması karşısında çek ödemesinin müvekkili tarafından yapılmış olduğunu belirterek, davanın istirdat davasına dönüştüğünü belirtmiştir.
CEVAP :
Davalı şirket tarafından dosyaya cevap dilekçesi sunulmamıştır.
DELİLLER :
Davalı şirketin ticaret sicil kaydı, ihtarname örneği ile tüm dosya kapsamı.
Davacı vekiline dava dilekçesinde dayanmış olduğu yemin delili ön inceleme duruşmasında hatırlatılmış, davacı vekili alınan beyanında yemin deliline başvurmayacaklarını beyan etmiştir.
GEREKÇE :
Dava, mal karşılığı verilen çekin bedelsiz kaldığı iddiasına dayalı menfi tespit talebine ilişkin iken çek bedelinin ödenmesi sebebiyle istirdada dönüşmüş olduğundan ödenen bedelin davalıdan istirdadı istemine ilişkindir.
Davacı vekili, taraflar arasındaki ticarete dayalı olarak mal karşılığı olmak üzere …’a ait … çek numaralı, 15.08.2023 keşide tarihli 150.000,00TL tutarlı çekin davacı tarafça keşide edilerek davalıya verildiğini, çek karşılığı malın davacıya teslim edilmediğini, çekin bedelsiz kaldığını iddia ederek menfi tespit talep etmiş, davanın devamında çekin bedelinin ödenmesi sebebiyle davanın istirdada dönüştüğü tespit edilmiştir.
Mahkememizce davacı yanın tedbir talebi İİK’nın 72. maddesi ve HMK’nın 389. ve 390/3 maddeleri birlikte değerlendirilmek suretiyle incelenmiştir.
Menfi tespit davalarında tedbir hususu İİK’nın 72. maddesinde düzenlenmiştir. İİK’nın 72/2. maddesinde icra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkemenin, talep üzerine alacağın %15’inden az olmamak üzere gösterilecek teminat karşılığında, davaya konu alacağın icra takibine konu edilmemesi hakkında ihtiyati tedbir kararı verebileceği düzenlenmiştir. Bu maddenin düzenleniş biçiminden menfi tespit davasına bakan mahkemece mevcut, delil durumu nazara alınarak tedbire karar verilebileceği, delil durumunun değişmesi durumunda verdiği tedbir kararını kaldırabileceği anlaşılmaktadır. Mahkemenin tedbir verip vermemekte takdir hakkı bulunmaktadır.
HMK’nın 389. Maddesinde, mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebileceği, 390/3 maddesi gereğince de tedbir kararı verilebilmesi için talep edenin davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat edecek mahiyette delil sunması gerekeceği düzenlenmiştir.
İlletten mücerret kambiyo senedi niteliğinde olan uyuşmazlık konusu çekin bedelsiz kaldığı hususunun ispat yükümlülüğü talep edene düşmektedir. İhtiyati tedbir talep eden davacı borçlunun bu iddiasını yazılı delillerle ispatlaması gerekmektedir. Keşideci olan davacı-talep eden tarafından iddialarının yazılı delil ile ispatlanması gerektiği, davaya konu çeke dair iddiaların HMK’nın 390/3.maddesi gereğince yaklaşık olarak ispat edilmesine yarar dosyaya herhangi bir delil, bilgi ve belge ibraz edilmediği, bu itibarla ihtiyati tedbirin açıklanan yasal düzenlemeler gereğince koşulları oluşmadığı kanaatine varılmakla tedbir talebinin reddine karar verilmiştir.
Davacı yanın iddiası çekin bedelsiz kaldığına ilişkindir.
Çek, bir ödeme aracı olup, çekin mevcut ve doğmuş bir borcun ifa veya itfası amacıyla verildiğinin kabulü gerekir. Aksine çekin ileride teslim edilecek mal karşılığı avans olarak verildiği, malın teslim edilmediği, teminat olduğuna ilişkin iddiaların delil ve belgelerle kanıtlanması gerekir. Somut olay bakımından; kambiyo senetlerinin kendine has mücerretlik ilkesi, çekin bir ödeme vasıtası olup mevcut bir borcun tasfiyesi amacıyla verilmesi ve bir senedi hüküm ve kuvvetten düşürecek her türlü iddianın eşdeğer bir belgeyle ispatı gerekmesi kuralı birlikte değerlendirildiğinde davacının bedelsizlik iddiasını yazılı delille ispat etmesi gerekmektedir.
Davacı tarafça dosyaya, çekin avans çeki olduğu ve bedelsiz kaldığı yönünde herhangi bir delil sunulmadığı görülmüştür. Dosyaya bu kapsamda delil sunulmadığı gibi, çek sureti de sunulmamış, yalnızca ihtarname sureti sunulmuş, çeke ilişkin lehtar/keşideci/hamil/ciranta gibi bilgiler davacı vekilinin duruşmadaki beyanından edinilmiştir. Davacı tarafça dava dilekçesinde “çek, ihtarname örneği, ticari defter ve kayıtları, irsaliye, banka kayıtları, ticaret sicil kayıtları, tanık, bilirkişi, yemin ve her türlü yasal delil” açıklanan delillere dayanılmış, HMK madde 139/1-ç uyarınca davacıya tensip zaptı 6 nolu ara kararı ile verilen ve tebliğ ile ihtar edilen kesin süreye rağmen dosyaya dava dilekçesi ekinde sunulan ihtarname dışında başkaca delil sunulmamıştır. Uyuşmazlık konusu tutara göre senede karşı tanıkla ispat yasağı kapsamında tanık dinlenemeyeceğinden tanıklarını bildirmek üzere davacıya süre verilmemiştir. Davacı tarafça ticari defter ve kayıtlara delil olarak dayanılmışsa da, defter ve kayıtların incelenmesinin dosyaya katkı sağlamayacağı, davacı yanın iddiasını ispat için yeterli olmayacağı değerlendirilmiştir. Zira çekin taraf defterlerinde kayıtlı olmasının tek başına illetten mücerret olan çekin mal karşılığı avans olarak verildiğini kanıtlamayacağı, çekin davalının defterinde kayıtlı olmamasının da çeki hükümden düşürmeyeceği, davacı tarafça münhasıran davalı defterlerine de dayanılmadığı, bu itibarla defterlerin incelenmesine yönelik bilirkişi raporu alınmasının usul ekonomisi ilkesi de gözetilerek iddianın ispatı için yeterli olmayacağı değerlendirilmiştir. Bu kapsamda iddianın ispatına yarar yazılı delil sunulmadığından son çare olarak davacıya yemin delili hatırlatılmış, davacı vekili yemin deliline başvurmayacağını beyan etmiş olmakla ispatlanamayan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-DAVANIN REDDİNE,
2-Alınması gereken 269,85TL karar ve ilam harcının peşin alınan 2.561,63TL harçtan mahsubu ile artan 2.291,78TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından sarf edilen yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize sunulacak, yahut mahkememize gönderilmek üzere bir başka mahkemeye ibraz edilecek bir dilekçeyle başvuru yapılmak suretiyle, Ankara Bölge Adliye Mahkemeleri ilgili Hukuk Dairesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi.07/11/2023

Katip Hakim
e-imzalı e-imzalı