Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. Ankara Batı ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2018/645 Esas – 2019/575
T.C.
Ankara Batı
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARAR
TÜRK MİLLETİ ADINA

ESAS NO : 2018/645 Esas
KARAR NO : 2019/575

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLLERİ :
DAVALI : 1-
VEKİLLERİ :
DAVALI : 2-
VEKİLLERİ :

DAVA : MENFİ TESPİT
DAVA TARİHİ : 21/09/2018
KARAR TARİHİ : 08/10/2019
K. YAZIM TARİHİ: 08/11/2019

Yukarıda tarafları yazılı davanın Mahkememizce yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA :Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin davalı …. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile yaptığı ticaret neticesinde boya ve izolasyon malzemesi alıp sattığını, müvekkili ile davalı şirketin genel olarak çek ile çalıştığını, davacının çek verdiği ve karşılığında çek bedeli kadar mal aldığını, ancak davalı şirketin ticari olarak zora girmesi ile davacının verdiği 75.000,00 TL’lik avans çekinin tam karşılığı olan malı vermediğini ve müvekkilinin 58.584,95 TL’lik mal alacağının kaldığını, çekin bu kısmının bedelsiz kaldığını, düzenleme yeri Ankara olan ve 30.11.2018 tarihli muhatap … Bankası … şubesi nezdinde 75.000,00 TL değerinde olan söz konusu çekin davalı şirket tarafından … Bankası A.Ş. …Şubesine kullanılan kredinin teminatı olarak verildiğini, davaya konu çekin davalı şirketin davalı bankadan kullandığı kredinin teminatını oluşturmak amacıyla ciro yolu ile davalı bankaya geçtiğini, beyan ederek, davaya konu çek sebebiyle her türlü tazminat ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davalı aleyhine açılan menfi tespit davasının kabulüne, davacı müvekkilinin davalı şirket lehine keşide ettiği çek karşılığında davalı şirkete bakiye 58.584,95 TL borcunun olmadığının tespitine, davalı şirketin davalı … Bankası A.Ş.’ye çeki rehin cirosuyla vermesi neticesinde davalı banka yetkili hamil olmadığından davalı bankanın çeki muhatap bankaya ibrazı halinde çekin 58.584,95 TL’sinin ödenmemesi için İİK 72 md. ve HMK 391 vd.maddeleri gereğince icra takibini engellemek amacıyla yine ihtiyati tedbir kararı verilmesine, dava konusu … Bankası A.Ş. … şubesine ait keşideci … Inş. Taah. Ith. İhr. San. Tic. Ltd. Şti. olan 30.11.2018 tarihli 75.000,00 TL bedelli çek numarası … olan çekin iptaline, dava konusu çekin bakiye kalan 58.584,95 TL’sinin tahsili halinde müvekkili şirketin ileride telafisi imkansız maddi ve manevi zararlara uğrayacağı muhtemel olduğundan dava konusu çekin teminatsız veya mahkemece uygun görülecek bir teminat mukabilinde ve iş bu dosya kapsamında yapılacak yargılama neticesi verilecek mahkeme kararının kesinleşmesine kadar, dava konusu çekin 58.584,95 TL’sinin ödenmesini engeller mahiyette ve muhtemel icra takiplerinin durdurulması amacıyla İİK 72 md. ve HMK 391 vd. maddeleri gereğince ihtiyati tedbir kararı verilmesine, yine mezkur çekin davalılar tarafından 3. kişilere devir ve temliki ile ciro edilmesini önlemek için İİK 72 ve HMK 391 md. gereğince tedbir kararı verilerek davalılara bildirilmesine, mezkur çeklerin icra takibine konu edilmesi halinde dava miktarının %20’sinden aşağı olmamak üzere haksız talep tazminatının davalılardan müştereken ve müteselsllen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :Davalı … Bankası A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı vekilinin dava dilekçesindeki bütün beyanlarının borç ilişkisinin nispiliği niteliğinde olduğunu, davalının diğer davalı borçlu ile aralarındaki borç ilişkisi ve borç ilişkisinden kaynaklı olguların müvekkili bankayı ilgilendirmediğini, müvekkili bankaya karşı ileri sürülemez olduğunu, çekin illetten bağımsız ve görüldüğünde ödenen bir ödeme aracı olduğunu, taraflar arasındaki ilişkinin çekin bu niteliğini ortadan kaldırmadığı gibi 3. kişi pozisyonundaki müvekkiline bu ilişki ile kusur affedilemeyeceğini, müvekkili bankanın ticari hayatın gereklerine uygun olarak hareket ettiğini, davalı diğer şirketin müvekkili bankanın müşterisi olmasının ve bu şirketin borca batık durumda olduğu/olmadığı hususunun müvekkilinin biliyor/bilmiyor olmasının davacıyı ilgilendirmediğini, bu hususlarda diğer davalı şirket ile müvekkili bankanın iç ilişkileri ile ilgili bir durum olduğunu, borcu ifada güçsüzlüğe düşülmesinden en fazla aleyhe etkilenecek olanın müvekkili banka olduğunu, davacının kötü niyet iddiasını ispatlamakla yükümlü olduğunu, müvekkilinin yetkili hamil olduğunu, müvekkili bankanın diğer davalı ile yapılan kredi sözleşmesinin bankanın kredi vermeye uygunluğunun araştırılmasının ardından şirket batmadan önce yani şirketin ticari hayatının kredi verilmesine uygun olduğu dönemde akdedilmiş olduğunu, diğer davalı ile imzalanan kredi sözleşmesinin tarihinin 06.06.2016, çekin alındığı tarihin 14.06.2018 olduğunu, müvekkili tarafından diğer davalı şirketin 21.05.2018 tarihinde takip hesaplarına aktarıldığını, müvekkilinin 21.05.2018 tarihinden itibaren diğer davalı şirketin battığından haberdar olduğunu, çekin kredi kullandırımı için alınmamış olduğunu, çekin alındığı tarihten itibaren de kesinlikle herhangi bir kredi kullandırımının söz konusu olmadığını, basiretli bir tacir olarak bu durumu öğrenir öğrenmez davacının yazılı bir beyanda bulunması ve müvekkili bankayı uyarmasının gerektiğini, iddia edilen sözlü görüşmenin gerçekleşmediğini, gerçekleştiği kabul edilse bile davacının söz ile yetinerek yazılı beyanda bulunmadığını davacının ispat için görüşmeyi yapan tanığın delil olarak sunulacağı beyanlarının hukuken bir karşılığının bulunmadığını, tanık dinlenmesine muvafakatlerinin de olmadığını beyan ederek müvekkili aleyhine açılmış olan haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava dilekçesinin usulüne uygun tebliğine rağmen davalı …. San.ve Tic. Ltd. Şti. tarafından cevap dilekçesi sunulmamıştır.
DELİLLER :Davalılar … Bankası ile …. San.ve Tic. Ltd. Şti arasında imzalanan genel kredi sözleşmesi, çek sureti, davacı ve davalı şirkete ait ticaret sicil kayıtları ile ticari defter ve belgeleri, 24/05/2019 tarihli bilirkişi kök raporu, 25/06/2019 tarihli bilirkişi ek raporu ile tüm dosya kapsamı.
GEREKÇE :Dava, çeke dayalı menfi tespit talebine ilişkindir.
Davacı; dava konusu “… Bankasına ait 30/11/2018 keşide tarihli, keşidecisi … ve Ticaret Ltd. Şti. olan, …aat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına düzenlenmiş, … nolu, 75.000,00 TL bedelli” çeki sipariş avansı olarak davalı …. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne verdiğini, ancak davalı şirketin ticari olarak zora girmesi nedeniyle 75.000,00 TL’lik avans çekinin tam karşılığı olan malı vermediğini ve 58.584,95 TL’lik mal alacağının kaldığını, daha sonra bu çekin kullandığı kredinin teminatı olarak davalı… Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından diğer davalı bankaya verildiğini, davalı bankanın müşterisi olan … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’nin borca batık durumunu bilmemesinin mümkün olmadığını, kötü niyetli olarak davaya konu çeki iktisap ettiğini ileri sürmekte, söz konusu çekin 58.584,95 TL’li kısmı bakımından davalılara borçlu olmadığının tespitini talep etmektedir.
Davalı banka ise; ticari hayatın gereklerine uygun ve iyi niyetli olarak hareket ettiğini, kötü niyet iddiasının davacı tarafça ispatının gerektiğini, davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile imzalanan kredi sözleşmesi tarihinin 06/06/2016, çekin ciro yoluyla alındığı tarihin ise 14/06/2018 olduğunu, diğer davalı firmanın 21/05/2018 tarihinde takip hesaplarına aktarıldığını, kredi sözleşmesi tarihi ile çekin alındığı tarih dikkate alındığında davaya konu çekin kredi borcunun ödenmesi amacıyla verildiğinin ortada olduğunu, 2016 yılında kullanılan bir kredi için 2018 yılında teminat amacıyla çek alınmasının hayatın olağan akışına da ters olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemektedir.
Taraf delilleri toplandıktan sonra davaya konu çek nedeniyle davacı … ve Ticaret Ltd. Şti.’nin davalı … Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine borçlu olup olmadığının tespiti bakımından, adı geçen şirketlerin ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir. Mali müşavir bilirkişi tarafından düzenlenip dosyaya sunulan 24/05/2019 tarihli raporda özetle; usulüne uygun tutulmadığı anlaşılan davacının kayıtlarına göre, davacı tarafından davalıya verilen dava konusu çekin de içinde yer aldığı çeklerin davacı kayıtlarına işlenmemiş olduğu, kayıtlarda 20/06/2018 tarihli en son kayıtla birlikte davacının davalıya 58.339,00 TL borçlu gözüktüğü, 31/12/2018 tarihli kapanış kaydında da bu tutarın gözüktüğü, davacı kayıtları dikkate alındığında dava konusu uyuşmazlığa ilişkin bir sonuca varılamadığı, usulüne uygun tutulduğu anlaşılan davalı şirket (…) kayıtlarına göre; davacıdan alınan dava konusu çekin de içinde yer aldığı çeklerin kayıtlara işlenmiş olduğu, ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI kapsamında en son 19/04/2018 tarihinde yapılan kaydın dava konusu çeke ilişkin olduğu ve 19/04/2018 tarihi itibarıyla ALINAN AVANSLAR ve ALICILAR HESABI karşılaştırıldığında davalının davacıya ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI kapsamında 57.837,89 TL borçlu olduğu, davalı kayıtları dikkate alındığında dava konusu uyuşmazlığa ilişkin olarak 19/04/2018 düzenleme tarihli 30/11/2018 vade tarihli … nolu 75.000,00 TL tutarlı çekin 57.837,89 TL’si kadar davacı şirketin davalı şirkete borçlu olmadığı yönünde görüş ve kanaat belirtilmiştir.
Davalı banka vekilinin itirazı üzerine aynı bilirkişiden 25/06/2019 tarihli ek rapor alınmıştır. Ek raporda özetle; kök rapora benzer görüş ve kanaat yinelendikten sonra, davalı bankanın davalı şirkete kullandırdığı krediye ilişkin olarak dosyaya sunulan belgelerde dava konusu çekin ayrıntısının bulunmadığı, diğer bir ifadeyle davalı şirketin davalı bankaya verdiği çeklerin teslim tutanaklarının bulunmadığı, dolayısıyla davalı …. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından dava konusu çekin davalı bankaya hangi amaçla verildiğinin tespit edilemediği belirtilmiştir.
Mahkememizce iddia, savunma, benimsenen 24/05/2019 tarihli bilirkişi raporu ve 25/06/2019 tarihli ek rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiştir:
Uyuşmazlık; davaya konu “… Bankasına ait 30/11/2018 keşide tarihli, keşidecisi … ve Ticaret Ltd. Şti. olan, …aat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına düzenlenmiş, … nolu, 75.000,00 TL bedelli” çekin davalı …. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne avans çeki olarak verilip verilmediği, bu çekin 58.584,95 TL’lik kesimi bakımından davacının davalı …. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne borçlu olup olmadığı, bu davalıya karşı ileri sürülen bedelsizlik iddiasının ciro yoluyla çeki iktisap etmiş olan diğer davalı bankalıya karşı ileri sürülüp sürülemeyeceği, davalı bankanın çekin iktisabında kötü niyetli olup olmadığı noktalarında toplanmaktadır.
Dava konusu çek (davacı tarafından davalıya verilen diğer çeklerde olduğu gibi) davacı kayıtlarında yer almamakla birlikte, usulüne uygun tutulduğu anlaşılan davalı …. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin ticari defter kayıtlarına göre, davalı …. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin davacı ile olan ticari ilişkisinde 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI hesabının alt hesabı olan 340.G.96 … ve 120 ALICILAR hesabının alt hesabı olan 120.G.96 … hesaplarını kullandığı, davalının davacıdan aldığı dava konusu çeki 340.G.96 … hesabının alacağına 19/04/2018 tarihli 10953 yevmiye numaralı kayıtla davacıdan alınan avans olarak kaydettiği, davalının davacıyla ticari ilişkisini takip ettiği her iki muavin hesap birlikte incelendiğinde, davalının 120.G.96 … hesabı kapsamında davacıdan 104.789,84 TL alacaklı gözüktüğü, 340.G.96 … hesabı kapsamında ise 162.627,73 TL davacıya borçlu gözüktüğü, davalının davacıya olan borcundan alacağı düşüldüğünde, davalının davacıya ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI kapsamında 57.837,89 TL borçlu olduğu, bu borcun da dava konusu edilen ve davacı tarafından davalıya verilen ve davalı kayıtlarında da en son işlem olan dava konusu çekten kaynaklandığı tespit edilmiştir. Hal böyle olunca, davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile … Bankasına ait 30/11/2018 keşide tarihli, keşidecisi … ve Ticaret Ltd. Şti olan, … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. adına düzenlenmiş, … nolu, 75.000,00 TL bedelli çekin 57.837,89 TL’lik kesimi bakımından davacının davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti’ne borçlu olmadığının tespitine karar vermek gerekmiştir.
Diğer taraftan, davalı … Bankası A.Ş. dava konusu çeki ciro yoluyla iktisap etmiş ve çekin meşru hamili konumundadır. Davacı (keşideci) ile lehtar (davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.) arasındaki şahsi def’ilerin (bedelsizlik iddiası) hamile karşı ileri sürülebilmesi, davalı hamilin çeki iktisabında kötü niyetli olduğunun davacı tarafından ispatlanması şartına bağlıdır. Davalının dava konusu çekin edinme nedenini ispatlamak gibi bir yükümlülüğü yoktur. Davacı, davalı bankanın dava konusu çeki kötü niyetle iktisap ettiğini yeterli ve inandırıcı delillerle ispatlayamamıştır. Davacı tarafça ayrıca, davaya konu çekin davalı bankaya, diğer davalıya kullandırdığı kredinin teminatı olarak verildiği iddiası da yazılı delillerle ispatlanamamamıştır. Kaldı ki; davalı banka ile diğer davalı arasında imzalan kredi sözleşmesi tarihi (06/06/2016) ile dava konusu çekin alındığı tarih (14/06/2018) nazara alındığında, çekin bankaya tahsil edilen tutarın kredi borcundan düşülmesi amacıyla verildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle davalı banka aleyhine açılan davanın reddine karar vermek gerekmiştir. Tensip 7 nolu ara karar ile teminat mukabilinde icra takibinin durdurulduğu ve davanın reddedildiği dikkate alınarak, takibe konu asıl alacağın ( çek bedeli olan 75.000,00 TL) İİK 72/4 maddesi uyarınca % 20’si oranında tazminatın davacı taraftan alınarak davalı tarafa verilmesine karar verilmiştir.
Açıklanan gerekçelerle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti aleyhine açılan davanın KISMEN KABULÜNE; … Bankasına ait 30/11/2018 keşide tarihli, keşidecisi … ve Ticaret Ltd. Şti. olan, … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti adına düzenlenmiş, … nolu, 75.000,00 TL bedelli çekin 57.837,89 TL kesimi bakımından davacının, davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’ne borçlu olmadığının tespitine,
2-a)Davalı … Bankası A.Ş. aleyhine açılan davanın REDDİNE,
b)İ.İ.K.’nun 72/4 maddesi gereğince 75.000,00 TL’nin %20’si oranında tazminatın davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
3-Harçlar Kanunu gereği alınması gereken 3.950,90 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 1.000,49 TL harcın mahsubu ile bakiye 2.950,41 TL’nin davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.den alınarak hazineye gelir kaydına,
Davacı tarafından yatırılan 1.000,49 TL peşin harç, 35,90 TL başvuru harcı, 5,20 TL vekalet harcı olmak üzere toplam 1.041,59 TL harcın davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’den tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf edilen 600,00 TL bilirkişi ücreti, 153,00 TL tebligat ve posta gideri olmak üzere toplam 753,00 TL yargılama giderinden davanın kabul ve red oranına göre hesaplanan 743,39 TL’sinin davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’den alınarak davacıya ödenmesine, kalan miktarın davacı üzerinde bırakılmasına, artan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davanın kabul oranına göre takdir ve hesap edilen 6.712,17 TL vekalet ücretinin davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.den alınarak davacıya ödenmesine,
6-Davalı … Bankası A.Ş. kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davanın red oranına göre takdir ve hesap edilen 6.794,34 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya ödenmesine,
7-Davalı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davanın red oranına göre takdir ve hesap edilen 747,06 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya ödenmesine,
Dair, davacı vekili ile davalı …. Ltd. Şti vekili ve davalı … Bankası AŞ vekilinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize sunulacak, yahut mahkememize gönderilmek üzere bir başka mahkemeye ibraz edilecek bir dilekçeyle başvuru yapılmak suretiyle, Ankara Bölge Adliye Mahkemeleri ilgili Hukuk Dairesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. 08/10/2019

Katip Hakim
e-imzalı e-imzalı