Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2023/87 Esas – 2023/692
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

KARAR

ESAS NO : 2023/87 Esas
KARAR NO : 2023/692

HAKİM : ….
KATİP :….

DAVACI : ….
VEKİLİ : Av. ….
DAVALI : ….
VEKİLLERİ : Av. ….
Av. ….

DAVA : Bankacılık İşleminden Kaynaklanan (Alacak)
DAVA TARİHİ : 11/10/2021
KARAR TARİHİ : 25/10/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİHİ : 10/11/2023

Mahkememizde görülmekte olan Bankacılık İşleminden Kaynaklanan (Alacak) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde ; müvekkilinin alacağından dolayı davalı bankaya ait 1 adet aldığını, çek ödeme gününde tahsil için bankaya ibraz ettiğinde çek üzerindeki imzanın müşterisinin sistemde kayıtlı imzası ile örtüşmediğinden bahisle işlem ve ödeme yapmaktan kaçındığını, daha sonra çek kanunu gereğince her çek yaprağı için banka sorumluluğunun ödenmesi için davalı bankaya başvurduğunu ancak bankanın ödeme yapmaktan kaçındığını ve karşılıksız işlemi yapmadığını, 2.670,00 TL’lik davalı bankanın ödemesi zorunlu olduğu yükümlülüğün tahsili ile davalı bankanın karşılıksız işlemi yapması gerektiğinin tespitine hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili yanıt dilekçesinde özetle; Davanın öncelikle usulden reddi gerektiğini, bankaca yapılan işlemin hukuka uygun olduğunu ve davanın reddini talep etmiştir.
Deliller; Davalı bankanın, “keşideci imzası uyuşmadığından herhangi bir işlem yapılmamıştır. İbraz tarihi itibari ile hesap bakiyesi 0 TL’dir.07.09.2021” ibaresinin ve davalı banka kaşesinin yer aldığı …. Şubesi’ne ait; seri no …. olan, 30/08/2021 tarihli, 454.300,00 TL bedelli, keşidecisi … Malz. İç ve Dış Tic. Paz. A.Ş. olan, lehtarı … Mak. SN Tic. A.Ş. olan çek sureti.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, bankaya ibraz edilen çek nedeniyle karşılıksız işlemi yapılması gerektiğinin tespiti ve çek ibraz bedeli olan 2.670,00 TL’nin tahsili istemine ilişkindir.
Davacı vekili keşidecisi … Malz. İç ve Dış Tic. Paz. A.Ş. olan hamiline düzenlenmiş bir adet çekin süresi içerisinde bankaya ibraz edildiği ancak çek üzerindeki keşideci imzası ile banka kayıtlarındaki keşideci imzasının birbirine uymaması nedeniyle karşılıksız işlemi yapılmayarak ödeme yapılmadığı anlaşılmıştır.
5941 sayılı Çek Kanunun 3.maddesinde; “ (1) Karşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu muhatap bankanın herhangi bir şubesine ibraz edildiğinde hamilin varsa vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenir. Ancak çek, hesabın bulunduğu şubeden başka bir şubeye ibraz edildiğinde, o şubece karşılığı sorulmak suretiyle ödenir.
(2) “Karşılıksızdır” işlemi, muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılır.
(3) Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için;
a) Karşılığının hiç bulunmaması hâlinde,
1) Çek bedeli bin Türk Lirası veya üzerinde ise bin Türk Lirası,
2) Çek bedeli bin Türk Lirasının altında ise çek bedelini,
b) Karşılığının kısmen bulunması hâlinde,
1) Çek bedeli bin Türk Lirası veya altında ise, çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmî karşılığı bin Türk Lirasına tamamlayacak bir miktarı,
2) Çek bedeli bin Türk Lirasının üzerinde ise, çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmî karşılığa ilave olarak bin Türk Lirasını,ödemekle yükümlüdür. Bu husus, hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdî kredi sözleşmesi hükmündedir. Bu fıkradaki miktar, … … tarafından yayımlanan fiyat endekslerindeki yıllık değişmeler göz önünde tutularak …. Bankası tarafından her yıl Ocak ayında belirlenir ve Resmî Gazete’de yayımlanır.
(4) Hamilin talepte bulunması hâlinde, karşılıksızdır işlemi; çekin arka yüzüne tahsil için bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın yükümlülüğü çerçevesinde ödediği miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı yazılmak, bu kişinin tüzel kişi adına bedeli tahsil etmesi hâlinde bu husus belirtilmek ve bu kişi ile birlikte banka yetkilisi tarafından imzalanmak suretiyle yapılır. Banka tarafından ödenen miktar düşüldükten sonra karşılıksız kalan tutar açıkça belirtilir. Hamilin imzalamaktan kaçınması hâlinde, karşılıksızdır işlemi yapılmaz. (5) Muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil, kısmî ödemenin hamil tarafından kabul edilmemesi hâlinde, ikinci fıkra hükmüne göre karşılıksızdır işlemi yapılır; ibraz tarihi ile ödememe nedeni çekin üzerine yazılır ve çek, üzerine imzası alınarak hamiline geri verilir; ön ve arka yüzünün fotokopisi banka tarafından saklanır. Çek hesabında hiç karşılığın bulunmaması ve hamilin sadece muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutarın ödenmesini talep etmesi hâlinde de bu fıkra hükmüne göre işlem yapılır.
(6) Muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil kısmî ödeme hâlinde, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi ücretsiz olarak hamile verilir. Çek hamili, bu fotokopiyle müracaat borçlularına veya kambiyo senetleri hakkındaki takip usullerine başvurabileceği gibi, icra mahkemesine şikâyette bulunurken dilekçesine bu fotokopiyi ekleyebilir ve bunu icra daireleri ile mahkemelerde ispat aracı olarak kullanabilir. Mahkeme veya icra dairesinin istemi hâlinde çekin aslı bu mercilere gönderilir. (1) (2)
(7) Banka;
a) Çekin karşılığının hesapta bulunmasına rağmen hamiline ödenmesinin geciktirilmesi,
b) Kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın hamile ödenmesinin geciktirilmesi,
hâllerinde, çek hamiline, her geçen gün için binde üç gecikme cezası öder. Bu hâllerde 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümleri uygulanmaz.” düzenlemesi yapılmıştır.
Çek kanunun 3/3.maddesine muhatap bankanın her çek yaprağı için belirli bir miktarı ödeme yükümlülüğü bulunduğu, bankanın verdiği çek yaprağından sorumlu tutulabilmesi için çekin zorunlu unsurları ihtiva etmesi ve süresinde muhatap bankaya ibraz edilmesi gerektiği, somut olayda çekin muhatap davalı bankaya ibraz edilmesine rağmen ibraz tarihi itibariyle çek hesabının bakiyesinde para bulunmadığından karşılıksız işlemi yapılması ve davalı bankanın çek yaprağı başına güvence bedel tutarını ödemekle yükümlü olduğu, gerek 3167 sayılı yasanın 3/1. Maddesi ve 5941 sayılı çek kanunun 3/3 maddesi uyarınca muhatap bankanın karşılıksız çeklerde süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için yasal yükümlülüğünü ödemesi gerektiğinin belirtildiği, muhatap bankanın çekteki imzayı kontrol etme yükümünün olmadığı, kaldı ki çekin ödemeden menine ilişkin herhangi bir yasak söz konusu da olmadığı tespit edilerek davanın kabulüne dair Mahkememizden verilen 02/02/2022 tarih ve ….. ., sayılı gerekçeli kararının ….”nin 27/12/2022 tarih, …. , sayılı kararı ile “…. Dosya kapsamında yapılan incelemede, çekteki keşideciye atfen atılan imzanın keşideci eli ürünü olup olmadığının tespiti için herhangi bir inceleme yapılmamıştır.
6102 sayılı TTK’nın 812. maddesi kapsamında yapılacak incelemede, kusursuz sorumluluğa sahip olan davalı Banka, dava konusu çekdeki keşideciye atfen atılan imzanın keşideci eli ürünü olmadığının belirlenmesi hâlinde çek hamiline herhangi bir ödeme yapmakla yükümlü olmayacaktır. Buradan hareketle TMK’nın 6. maddesi ile HMK’nın 190/1. maddesi uyarınca uyuşmazlık konusu olayda, çekteki keşideciye atfen atılan imzanın sahte olduğuna ilişkin muhatap banka tarafından ileri sürülen iddianın ispatı, uyuşmazlığın niteliği itibariyle davalı Bankanın lehine bir durum ortaya çıkaracaktır. Başka bir anlatımla muhatap bankanın, ileri sürdüğü sahtelik iddiasının ispatı hâlinde, 5941 sayılı ÇK’nın 3/3. maddesinde belirtilen yasal sorumluluk miktarı da dâhil olmak üzere hamile ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır. Bu kapsamda çekdeki keşideciye atfen atılan imzaların sahteliğine ilişkin iddianın ispatı sonrasında ortaya çıkan hukuki neticeden, muhatap davalı Banka lehine bir hak ortaya çıkacağından bu hususta ispat külfeti, yukarıda anılan yasal düzenlemeler kapsamında davalı Bankaya ait olacaktır. Netice itibariyle TMK’nın 6. maddesi ve HMK’nın 190/1. maddesi gereğince, uyuşmazlık konusu olayda dava konusu çeklere dair ödeme yapmama hakkının varlığının dayanağı olan sahtelik iddiasının davalı Banka tarafından ispatı gerekmektedir.
Sonuç olarak, iddia, savunma, taraflarca sunulan deliller ve tüm dosya kapsamı itibariyle dava konusu çekteki keşideciye atfen atılan imzanın sahteliğine ilişkin uyuşmazlıkta ispat külfetinin, TMK’nın 6. maddesi ile HMK’nın 190/1. maddesi uyarınca davalı bankada olduğu nazara alınarak, HMK’nın 211/1-b maddesi çerçevesinde bilirkişi incelemesiyle işaret edilen keşidecinin çek tanzim tarihine yakın tarihli, değişik amaçlarla atmış olduğu samimi mukayese imzalarını içeren belge asılları ve davalı tarafından keşidecinin ıslak imzalarını havi belge asıllarının teminiyle yapılacak bilirkişi incelemesi sonrasında hâsıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir….” ve “…Davacı tarafın keşideci imzasının sistemde kayıtlı imzasına benzemediğinden bahisle bankaca ibraz üzerine çek bedelinin ödenmemesi nedeniyle bankanın sorumlu olduğu asgari bedeli talep edebilmesi için çek asılını bankaya bırakması gerekir.
Dava dosyasında çek aslının bankaya bırakılıp bırakılmadığı anlaşılamamaktadır. Bu durumda mahkemece, 5941 Sayılı Yasa’nın 3/6. maddesi uyarınca bankanın sorumluluk tutarını ödemekle yükümlülüğünün çek aslının bankaya bırakılması halinde söz konusu olabileceği yönündeki …’ın kararlı uygulaması da gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken, çek asılının bankaya bırakılıp bırakılmadığı hususu dikkate alınmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir….” denilerek kaldırıldığı, dosyanın mahkememize gönderilmesinden sonra yukarıdaki esasa kaydedilerek gerekli işlemler yapılmış davalı vekiline çak altındaki imzanın keşideciye ait olmadığı iddiası sebebiyle ilgili incelemenin yapılabilmesi için çek sahibi müşterisinin imza örnekleri temin etmek için hazır etmesi ve incelemeye esas imza asıllarının bulunduğu belgeleri bildirmek üzere süre verilmiş ancak davalı vekilince gerekli işlemler yapılmayarak çek defteri sahibine muhtıra çıkartılması istenilmiş, mahkememizce talep doğrultusunda muhtıra çıkartılmış ancak yapılan tebligat sonuçsuz kalmıştır. Bu durumda davalı yanın çekteki imzanın çek defteri sahibine ait olmadığına yönelik savunmaları ıspatlanamamış olduğundan kendisine ibraz edilen çeke karşılıksız işlemi yapması gerektiği kabul edilmiş, söz konusu çek bankaya verilmediğinden davacının karşılıksız teminat tutarının tahsiline yönelik talebinin haksız olduğu anlaşılmakla aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.

HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın KABULÜ ile;
…. Şubesi’ne ait; seri no …. olan, 30/08/2021 tarihli, 454.300,00 TL bedelli, keşidecisi … Malz. İç ve Dış Tic. Paz. A.Ş. olan, lehtarı … Mak. SN Tic. A.Ş. olan çek nedeniyle davalı bankanın karşılıksız işlemi yapması gerektiğinin tespitine,
2.670,00 TL’nin tahsiline yönelik talebin reddine,
2-Bu karar nedeniyle alınması gerekli 269,85 TL harçtan peşin alınan 59,30 TL harç ile harç tahsil müzekkeresi ile davalıdan tahsil olunan 123,09 TL’nin mahsubu ile bakiye 87,46‬‬ TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-Davacı iş bu davada kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT gereğince hesaplanan 17.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 296,1‬0 TL dava-posta-bilirkişi ücreti ile 59,30 TL başvurma, 59,30 TL peşin harç toplamı 414,7‬0 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya İADESİNE,
6-HUAK 18A/13 maddesi ile HUAK yönetmeliği 26/2 maddesi gereğince yargılama giderlerinden sayılan 1.320,00 TL zorunlu arabuluculuk gideri davalıdan harç tahsil müzekkeresi ile tahsil olunduğundan başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
Dair, davacı vekili Av. …. (e-Duruşma) yüzüne karşı, diğer tarafın yokluğunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde …. Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.25/10/2023

Katip ….
E-İmza

Hakim ….
E-İmza

Not : Bu evrak 5070 sayılı Elektronik imza yasası kapsamında imzalanmıştır.