Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANKARA
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/719
KARAR NO : 2022/15
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR
ESAS NO : 2021/719
KARAR NO : 2022/15

DAVA : Bilgi Alma ve İnceleme İzni Verilmesi
DAVA TAR. : 24/11/2021
KARAR TAR. : 18/01/2022
KAR. YAZ. T. : 21/01/2022

Mahkememize tevzi edilen istem dilekçesi, Mahkememiz esasının yukarıda belirtilen sırasına kaydı yapıldı.

DAVA:
Davacı, dava dilekçesinde özetle; Ankara … Ticaret Mahkemesinin … E., … K. sayılı kararında, TTK m.392/1 ve 4 fıkraları gereğince davalı şirketin finansal ve cari tabloları, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu, kuruluştan itibaren pay defteri, nama yazılı senetlerin ve kuruluştan itibaren yönetim kurulu ve genel karar defterinin davalı şirket merkezinde bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasına, inceleme için davalı şirket ve yönetici … tarafından uygun yer teminine karar verildiğini; karar gereğince davalı şirkete ihtar çekildiğini, olumsuz yanıt verilmesiyle Ankara … Müdürlüğünün … esas sayılı dosyasından icra takibine konulduğunu, ticarî defterlerin incelettirilemediğini; takibin taliki veya iptali için açılan davanın Ankara … Hukuk Mahkemesinin … E., … K. sayılı kararıyla reddedildiğini; müteaddit defalar başvurmasına rağmen reddedilmesi nedeniyle iş bu ticarî defterlerin incelenmesi talepli davayı açmak zorunda kaldıklarını; bu nedenle, finansal tabloların, faturaların, konsolide finansal tabloların, yıllık raporun ve kâr dağıtım önerilerinin sermaye artırımı yapılan 2019 yılından 2021 yılı sonuna değin tüm ticarî defter ve kayıtların mali müşavir eşliğinde incelenmesi için 30 günlük süre verilmesine, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

YANIT:
Davalılar vekili, yanıt dilekçesinde; davacının yönetim kurulu üyesi olmadığını, bu nedenle TTK m.392 gereğince aktif husumet ehliyetinin bulunmadığını, davalı … yönünden açılan davanın pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine karar verilmesini; Ankara … Ticaret Mahkemesinin … E., … K. sayılı kararı uyarınca uygun yer temin edildiğini ve mahkeme kararı gereğinin yerine getirilmiş olduğunu; davacının kararda yer almayan kayıtları da incelemek istediğini ve bu talebinin yerine getirilmediğini; süre şartına uyulmadığı ve davanın reddine karar verilmesini, istemiştir.

DELİLLER :
1-Şirketin ticaret sicili özet bilgileri,
2-Ankara … Ticaret Mahkemesinin … E., … K. sayılı kararı,
3-Ankara … Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası,
4-Tüm dosya münderecatı,

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE HUKUKÎ NİTELENDİRME :
Dava, TTK m.437 uyarınca, anonim şirket ortağının bilgi alma ve inceleme hakkı kapsamında izin verilmesi, istemine ilişkindir.
Davacılar, davalı şirketin ortağıdır. Ticaret sicili kayıtlarına göre davalı şirketin 100 TL itibari değerde 230.000 hisseye ayrılmış 23.000.000,00 TL sermayesinin, 208.000 hisseye karşılık 20.800.000,00 TL’sinin …’ya, 11.000 hisseye karşılık 1.100.000,00 TL’sinin … ve 11.000 hisseye karşılık 1.100.000,00 TL’sinin …’e ait olduğu belirlenmiştir.
Davacılar şirket yönetim kurulu olmadıklarından bilgi edinme ve inceleme hakkını TTK m.437 ‘ye dayandırmışlardır.
Hukukî Dayanak:
TTK m.437/(1) Finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısından en az onbeş gün önce, şirketin merkez ve şubelerinde, pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tablolar bir yıl süre ile merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi, gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla bilançonun bir suretini isteyebilir.
(2) Pay sahibi genel kurulda, yönetim kurulundan, şirketin işleri; denetçilerden denetimin yapılma şekli ve sonuçları hakkında bilgi isteyebilir. Bilgi verme yükümü, 200 üncü madde çerçevesinde şirketin bağlı şirketlerini de kapsar. Verilecek bilgiler, hesap verme ve dürüstlük ilkeleri bakımından özenli ve gerçeğe uygun olmalıdır. Pay sahiplerinden herhangi birine bu sıfatı dolayısıyla genel kurul dışında bir konuda bilgi verilmişse, diğer bir pay sahibinin istemde bulunması üzerine, aynı bilgi, gündemle ilgili olmasa da aynı kapsam ve ayrıntıda verilir. Bu hâlde yönetim kurulu bu maddenin üçüncü fıkrasına dayanamaz.
(3) Bilgi verilmesi, sadece, istenilen bilgi verildiği takdirde şirket sırlarının açıklanacağı veya korunması gereken diğer şirket menfaatlerinin tehlikeye girebileceği gerekçesi ile reddedilebilir.
(4) Şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının, pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için, genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun bu hususta kararı gerekir. İzin alındığı takdirde inceleme bir uzman aracılığıyla da yapılabilir.
(5) Bilgi alma veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme kararı, bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Mahkeme kararı kesindir.

(6) Bilgi alma ve inceleme hakkı, esas sözleşmeyle ve şirket organlarından birinin kararıyla kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz.
Şeklinde yasal düzenleme bulunmaktadır.
Belirtilmelidir ki bilgi alma hakkı kural olarak genel kurul toplantılarının ve pay sahiplerinin bu toplantılarda kullanacağı hakların etkinliğini artırmaya yönelik, pay sahipliğinden doğan, bir haktır.
Somut olaya geçmeden önce bilgi edinme ve inceleme hakkıyla ilgili genel bir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Bu konudaki üç farklı şekildeki düzenleme sırasıyla şu şekildedir:
1-Genel kuruldan önce inceleme hakkı,
2-Genel kurulda bilgi alma hakkı,
3-Genel kuruldan sonra inceleme hakkı,
Genel Kuruldan önce inceleme hakkı: TTK’nın 437/1 maddesine göre finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısında en az 15 gün önce şirketin merkez ve şubelerinde pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tabloların 1 yıl süreyle merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla, bilançonun bir suretini isteyebilir. Genel kuruldan önce bilgi alma ve inceleme hakkı sadece TTK 437/1 maddesinde belirtilen finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetlenme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi ile sınırlı olarak ve genel kuruldan 15 gün öncesinden itibaren kullanılabilecektir. Somut olayda davacı bu maddeye dayanmamıştır.
Genel kurulda bilgi alma hakkı: Yasal düzenleme dikkate alındığında yönetim kurulu üyesi dışındaki ortakların bilgi alma ve inceleme hakkı hem zaman hem de nitelik olarak sınırlandırılmış durumdadır. Genel olarak bilgi alma hakkı ana kural uyarınca genel kurulda kullanılmaktadır. Her pay sahibi genel kurulda şirket işleyişi bakımından yönetim kurulundan ve denetim kurulundan bilgi verilme ve inceleme hakkı talebinde bulunabilecektir. Genel kurulda bilgi ve inceleme hakkı talebinde bulunan ortağın bilgi alma ve inceleme talebi genel kurul tarafından reddedilebileceği gibi kabul de edilebilecektir. Bilgi alma ve inceleme istemi genel kurul tarafından kabul edildiğinde, söz konusu bilgi hakkı ve inceleme hakkı genel kurulda kullanılabileceği gibi genel kurul dışında da bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması öngörülebilir. Genel kurul dışında bilgi ve inceleme hakkının kullanılabilmesi için (genel kurulda bilgi verilmesi kabul edilmiş ise) bu konuda genel kurulda bir karar alınmış olması ya da istenen bilginin daha öncesinde genel kurul dışında başka bir pay sahibine kullandırılmış olması gerekmektedir. Genel kurulda bilgi edinme hakkı ve inceleme hakkı yönündeki talepleri reddedilen veya cevapsız bırakılan kişiler reddi izleyen tarihten itibaren 10 gün içinde diğer hallerde ise makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu Asliye Ticaret Mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Somut olayda, davacının istemi, genel kurulda kullanılan bilgi edinme veya inceleme hakkının cevapsız bırakılması, reddi, ertelenmesi ya da kendisinin genel kurulda bilgi alamadığı iddiasına da yönelik değildir.
İnceleme hakkının genel kuruldan sonra kullanılması: Bilgi alma hakkı kural olarak, anonim şirketin genel kurulunda, yönetim kuruluna ve denetçilere soru sormak ve bilgi talep etmek suretiyle kullanılabilen bir haktır (TK m. 437/2). Genel kuruldan sonra bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması sınırlı hâllerde mümkündür. Bunlardan bir tanesi, genel kurulda TTK 437. maddesi uyarınca bilgi alma hakkı ve inceleme hakkı başvurusu yapan ortağın bilgi alma ve inceleme hakkının kabul edilmesi ve fakat bu bilgi alma ve inceleme hakkının genel kuruldan sonra kullanılması yönünde karar alınmasıdır. İkinci bir yöntem, yine genel kurulda bilgi alma ve inceleme hakkı istemi reddedilen, cevapsız bırakılan, ertelenen pay sahibinin mahkemeye başvurması ve mahkeme tarafından bu davanın kabul edilerek bilgi alma ve inceleme hakkının genel kurul dışında kullanılmasına izin verilmesine ilişkin karardır. Üçüncü bir yöntem ise, TTK 437/4 maddesi uyarınca genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun kararıyla şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için defterlerin incelenme hakkıdır. Bunun için de genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun kararı gerekmektedir. Pay sahiplerinin genel kurul dışında da genel kurulda sorabileceği sorulardan bağımsız olduğu yönetim kurulundan yazılı olarak bilgi talep edebilmeleri Türk Hukukunda tanınan bir hak değildir.
Yapılan iş bu genel açıklamalardan sonra, şu hususa dikkat edilmelidir. Dava dilekçesinde iki husustan söz edilmiştir. Birincisi Ankara … Ticaret Mahkemesinin … E., … K. sayılı kararının infazı diğeri ise TTK m.437 kapsamında yeni bir taleptir. Hemen belirtmek gerekir ki bilgi alma ve inceleme hakkının kullandırılmasına yönelik bilgi alma davasının mahkemece kabulü üzerine verilen kararın, davalı şirket tarafından rızaen yerine getirilmemesi durumunda, davacı pay sahibi İİK m. 30 kapsamında “bir işin yapılmasına ilişkin ilamların icrası” yoluna müracaat edebilir ki davacı bu yola başvurmuş ve Ankara … Müdürlüğünün … esas sayılı takip dosyasından ilâmlı icra takibi yapmıştır. İlâmın icra edilip edilmediği hususu eldeki davanın konusu olamaz. Dolayısıyla davacılar ancak yeni bir taleple başvuru yapabilirler ki dava dilekçesinde TTK m.437 gereğince ileri sürülen talep bulunmaktadır. Ancak, bilgi edinme ve inceleme hakkı genel kurulda dile getirilmemiş veya bu hakkın ileri sürülmesi için genel kurul toplantıya çağrılmamıştır. Davalı … yönünden iş bu koşul sağlanmadan genel tabirlerle ileri sürülen bilgi edinme ve inceleme isteminin reddine karar verilmelidir.
Davalı … ise davalı şirketin yöneticisidir. TTK m. 437, 5 gereğince; “Bilgi alma veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir.” Dolayısıyla, bu talebin, şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesinde şirkete yöneltilmesi gerekir. Bu nedenle, davalı … hakkında açılan davanın, pasif husumet ehliyeti yokluğundan ötürü usulden reddine karar verilmelidir.
Yukarda açıklanan yasal ve hukuksal olgu göz önüne alınarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlere, kararın dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, dosyadaki kanıtlara ve Kurul’un takdirine göre;
1.-Davalı … hakkında açılan davada:
Davanın reddine,
2.-Davalı … hakkında açılan davada:
Davalı hakkında açılan davanın, pasif husumet ehliyeti yokluğundan dolayı HMK m.114/1-d delaletiyle HMK m.115/2 uyarınca, dava şartı yokluğundan, usulden reddine,

3.-Davalı 492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70 TL karar ve ilâm harcından peşin alınan 59,30 TL’nin mahsubu ile eksik 21,40 TL’nin davacıdan alınarak Hazineye irat kaydına,
4.-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5.-HMK m.333/1 uyarınca harcanmayan gider avansının hüküm kesinleştiğinde davacıya iadesine,

6.-Davalılar tarafından yapılan 17,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
7.-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı … hakkında açılan davada yararına hesaplanan 5.100,00 TL maktû vekâlet ücretinin davacıdan alınarak, anılan davalıya verilmesine,
8.-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı … yararına hesaplanan 5.100,00 TL maktû vekâlet ücretinin davacıdan alınarak, adı geçen davalıya verilmesine,
Dair, davacı vekili Av. …., davalılar vekili Av. …’nin yüzüne karşı; kesin olmak üzere 18/01/2022 tarihinde oybirliği ile verilen karar açıkça okunup, usûlen anlatıldı.