Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/574 Esas – 2022/776
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2021/574 Esas
KARAR NO : 2022/776

DAVA : Banka Dışındaki Diğer Kredi Kuruluşlarına İlişkin Düzenlemelerden Kaynaklanan (Alacak)
DAVA TARİHİ : 24/09/2021
KARAR TARİHİ : 24/11/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 28/11/2022

Mahkememizde görülmekte olan Banka Dışındaki Diğer Kredi Kuruluşlarına İlişkin Düzenlemelerden Kaynaklanan (Alacak) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Dava dışı borçlu … YAPI MALZ İNŞ NAK SAN VE TİC A.Ş. (VKN: …) tarafından keşide edilerek müvekkil tarafından tahsile konulan davaya konu 30.09.2019 keşide tarihli 61.000,00 TL bedelli E1-2745545 (bilirkişi kurulunun notu: doğrusu E1-2746545) seri nolu Davalı Bankanın Cebeci Şubesine ait çekin karşılığının çıkmadığını ve bu çekle ilgili yapılan takibin de semeresiz kaldığını, Davalı bankanın Çek Kanunu kapsamında çek hesabı açarken göstermesi gereken özeni ve dikkati göstermemiş, çek hesabı açılmaması gereken şirket adına çek hesabı açarak müvekkilin zarara uğramasına neden olmuş olduğunu, Dava dışı borçlu şirketin mali durumunun çek karnesi almaya yeterli olmadığı halde davalı bankanın çek hesabı açarken gerekli özeni göstermemiş olduğunu, Yasal mevzuata uygun hareket etmediğini, Davalı bankanın dava dışı borçlu şirkete çek karnesi verirken henüz vadesi gelmemiş ödenmeyen çok sayıda çeki olduğu halde çek karnesi verdiğini, Şirket ortaklarının; TCMB’dan karşılıksız çek kaydı, aleyhlerinde icra takipleri, olup olmadığının, Şirketin ve ortaklarının vergi ve SGK borçlarının araştırılmamış olduğunu, Kurumlar Vergisi Beyannameleri ve ekleri ile Bilançoların gereği gibi incelenmediğini, bu beyanname ve bilançolara göre Şirket likit değerlerinin (Hazır Değerler) çek karnesi alma (kredi) yeterliliğinde olmadığını, Şirket ve ortakları adına Müşteri İstihbarat Sorgulama Ekranından karşılıksız çek, protestolu senet ve kanuni takip işlemi olup olmadığının sorgulanmamış, Şirketin nakit akışı ve mevduat hesabının incelenmemiş olduğunu, Yargıtay Yerleşik Kararlarının da davalarını doğrulamakta olduğunu belirterek, Alacak değerinin tam ve kesin olarak belirlendiği aşamada HMK m.107 hükmü gereğince arttırılmak üzere şimdilik 1.000,00 TL’nin öncelikle çeklerin karşılıksız çıktığı (zararın doğduğu) keşide tarihinden itibaren, bu talepleri Sayın Mahkemece kabul görmez ise dava tarihinden itibaren 3095 sk m.2/2’ye göre işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkile ödenmesine, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, Müvekkil Banka tarafından dava dışı … YAPI MALZ. İNŞ. NAK. SAN. VE TİC. A.Ş.’ne çek karnesi verilmesi hususunda mevzuat ve Uluslararası Bankacılık kurallarından doğan azami düzeyde dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirmiş, gerekli araştırmaları yapmış olan ve TTK 18/2. Maddesi gereğince basiretli bir tacir gibi davranmış olan Müvekkil Bankaya sorumluluk atfedilemeyeceğini, Mevzuatta çek karnesi verilebilmesi için bankaların hangi hususlarda araştırma yapması gerektiğine ilişkin bir düzenleme bulunmamakta olduğunu, bu hususta araştırılması gerektiği kabul edilen hususlara Yüksek Yargı içtihatlarında ve uygulamadaki teammüllerde değinilmekte olduğunu, Müvekkil Banka tarafından çek karnesi talebi üzerine gerekli araştırmaların yapıldığını, zira; dava dışı şirket hakkında istihbarat raporu tanzim edildiğini, Sunulan çek raporlarından, dava dışı şirkete; dava dışı şirketin o döneme kadar keşide etmiş olduğu çeklere ilişkin ticari güvensizlik ortaya çıkartacak bir durumunun bulunmadığının görülebileceğini, Yine ilgili raporda görüleceği üzere, 72 adette toplam 1.887.085 TL tutarında çek ödemesi yapmış olan dava dışı şirketin; geçmiş çek ödeme performansını sayısal olarak gösteren bir değer ve çek ödeme alışkanlıkları hakkındaki en geçerli veri olan çek endeks puanının da 1000 olduğunu, Dava dışı keşidecinin ibraz edilmiş olduğu halde ödenmemiş çeki bulunmadığının KKB kayıtlarında sabit olduğunu, Dava dışı Şirkete çek defteri verildikten sonra şirket veya şirket ortaklarının kredibilitesinin bozulmuş olması nedeniyle Müvekkil Bankaya kusur atfedilemeyeceğini, TTK 18/2.maddesi gereğince ticari işlem ve eylemlerinde basiretli bir tacir gibi davranmakla yükümlülüğü bulunan tacir olan Davacı Şirketin, ticari ilişkide bulunduğu şahıslara ilişkin gerekli araştırmayı yapması, borca karşılık kendisine verilen çeklerin sıhhatlerini araştırmasının gerekli olduğunu, davacı tarafından bu yükümlülüğe uygun davranıldığının da ispat edilememiş olduğunu, somut olayda kusursuz olduğunu ispat edememiş olan davacı tarafın, kendi kusurundan kaynaklanan zararlardan dolayı Müvekkil Bankayı sorumlu tutmaya çalışmasının hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, Zira tazminat sorumluluğunun ortaya çıkması için zararın ortaya çıkması ve uygun illiyet bağının varlığının aranmakta olduğunu, somut olayda davacı tarafın, zararın oluştuğu ve tüm yasal yolların tüketildiği hususlarını ispat edememiş olduğunu, zararın varlığının kabul edildiği anlamında değerlendirilmemesi kaydıyla, somut olayda Müvekkil Bankaya sorumluluk yüklenebilmesi için gerekli illiyet bağının mevcut olmadığını, Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin 22.10.2020 tarihli, 2020/283 esas ve 2020/4376 karar sayılı emsal kararının bu yönde olduğunu, Davacı tarafın dava tarihinden evvelki döneme ilişkin faiz taleplerinin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, zira alacak taleplerinin Müvekkil Banka yönünden dava tarihinden evvel muaccel olduğunun düşünülemeyeceğini, davacı tarafın alacak taleplerine işleyecek avans faizi talep etmesinin de hukuki dayanağı olmadığını belirterek, Davanın tüm talepler bakımından REDDİNE, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, GEREKÇE VE KABUL:
Dava, bankanın kusuruna dayalı açılan tazminat isteminden ibarettir.
Davacı taraf; dava dışı borçlu … Yapı Mal. İnş. Nak. San. Ve Tic. AŞ tarafından keşide edilerek davacıya verilen ve davacı tarafça tahsile konulan 30/09/2019 keşide tarihli 61.000,00 TL bedelli E1-2745545 seri nolu Cebeci Şubesi’ne ait çekin ibraz tarihinde karşılıksız çıktığını, bu çekle ilgili yapılan takibin semeresiz kaldığını, davalı bankanın 5941 sayılı Çek Kanunu uyarınca sorumlu olduğunu, çek kanunu kapsamında çek hesabı açarken göstermesi gereken özen ve dikkati göstermediğini, çek hesabı açılmaması gereken bir şirkete çek hesabı açarak davacının zarara uğramasına neden olduğun, dava dışı borçlu şirketin mali durumunun çek karnesi almaya yeterli olmadığı halde davalı bankanın çek hesabı açarken gerekli özeni göstermediğini, bu nedenle uğranılan zarardan sorumlu tutulması gerektiğini ileri sürmektedir.
Davalı banka ise savunmalarında; dikkate ve özen yükümlülüğünün gereği gibi yerine getirildiğini, gerekli dikkat ve özenin gösterildiğini, dava dışı şirketin toplamda 72 adet çeki ibrazında ödediğini, toplamda 1.887.085,00 TL tutarında ödeme yaptığını, ayrıca çek endeks puanının 1000 olduğunu, çek endeksinin geçmiş çek ödeme performansını sayısal olarak gösteren bir değer ve çek ödeme alışkanlıkları bakımından en geçerli veri olduğunu, bu nedenlerle bankaya kusur atfedilemeyeceğini belirtmektedir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davacının, Ankara …İcra Müd.’nün … esas sayılı takip dosyasında takibe dayanak 30/09/2019 keşide tarihli 61.000,00 TL bedelli 2745545 seri numaralı davalı bankanın Cebeci şubesine ait çek nedeniyle dava dışı takip borçlusu şirketten çeke dayalı alacağını tahsil edememesi sonucunda, davalı bankanın çek kanunu kapsamında çek hesabı açarken göstermesi gereken özeni ve dikkati gösterip göstermediği, çek hesabı açılmaması gereken şirket hakkında çek hesabı açarak davacıyı zarara uğratıp uğratmadığı, davalı bankanın 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 2.maddesi uyarınca araştırma yükümlülüğünü gereği gibi yerine getirip getirtmediği, davacının zararı ile davalı bankanın eylemi arasında illiyet bağı olup olmadığı, davalı bankaya kusur yüklenip yüklenmeyeceği, talebin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı, mahkememizin yetkili olup olmadığı noktasında toplandığı anlaşılmaktadır.
Mahkememizce çekin keşide tarihine, takip tarihine ve davacının tazminat talebinde bulunmasına göre yerinde görülmeyen zamanaşımı itirazı reddedilmiştir. Dava dayanağı çekin davalı bankanın Cebeci Şubesi’ne ait olması dikkate alınarak yetki itirazı reddedilmiştir.
Mahkememizce davacı vekiline dava dışı şirketin borç ödemeden aciz halinde bulunup bulunmadığına yönelik belgeleri sunmak üzere verilmiş, Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’ne dava dışı şirket ile çekin keşide tarihindeki yetkilisi … yönünden yazılar yazılmış, dava dışı şirketin üzerine kayıtlı taşınmaz bulunup bulunmadığı araştırılmış, SGK’dan vergi borcu olup olmadığı sorulmuş, Ankara Vergi Dairesi başkanlığı’ndan vergi borcu olup olmadığı VUK’a muhalefet nedeniyle hakkında rapor düzenlenip düzenlenmediği sorulmuş, Ankara CBS’den karşılıksız çek keşide etmek suçuyla ilgili açılmış bir dava bulunup bulunmadığı sorulmuş, davalı bankadan çek karnesi verilmesine esas alınan banka çek genelgesi, çek raporları, istihbarat notu, hesap ekstreleri ve belgeleri celbedilmiş, Ankara …İcra Müd.’nün … esas sayılı takip dosyasının bir örneği celbedilerek dosyaya konulmuş, tüm delillerin toplanmasından sonra konusunda uzman bankacılar tarafından oluşturulan bilirkişi heyetinden gerektiğinde yerinde de inceleme yapılması suretiyle uyuşmazlık konuları hakkında rapor düzenlemesi istenilmiştir.
Bilirkişiler …. tarafından düzenlenen 13/04/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davaya konu çekin keşidecisi şirketin kuruluş tarihi, davalı Banka nezdinde hesap açılış tarihi, hesap hareketleri, mali verileri (bilanço, gelir tablosu), davaya konu çeki ihtiva eden çek defterinin verildiği tarihe kadarki çek ödemelerinin yanısıra, davaya konu çeki ihtiva eden çek defterinin verildiği tarih itibariyle, dava dışı çek keşidecisi şirketin herhangi bir çek yasağı ve protestolu senedine rastlanılmamış olması gözetildiğinde, davaya konu çekin verildiği tarih itibariyle, aynı zamanda davalı Bankanın kredili müşterisi olan davaya konu çekin hesap sahibi şirkete çek karnesi verilmesine engel bir durum olmadığının bildirildiği görülmüştür.
Bilirkişi raporu kapsamında yapılan tespitlerde; Davalı Bankaca dava dışı şirketten davaya konu çek karnesinin verilmesi aşamasında Çek Beyannamesi alınmış olduğu, davaya konu çeki ihtiva eden çek defterinin verildiği tarihten (05.03.2019) önce verilmiş olan çek defterlerinden; – 2304401 – 234425 seri nolu çek defterinden 2 adet, – 1378196 – 1378205 seri nolu çek defterinden 1 adet, – 2418491 – 2418500 seri nolu çek defterinden 5 adet, – 2418501 – 2418510 seri nolu çek defterinden 8 adet, – 2595771 – 2595780 seri nolu çek defterinden 10 adet olmak üzere davaya konu çeki ihtiva eden çek defterinin verildiği tarih (05.03.2019) itibarı ile şirket nezdinde toplam 26 adet çek yaprağı bulunmakta olduğu,
17.10.2018 tarihli KKB Çek Raporuna göre hesap sahibi şirketin 42 adette 1.154.441,00 TL tutarında çek ödemesi yapılmış olduğu, Şirket ile çalışılan süre, o güne kadar ödenmiş olan çekler, hesap hareketleri, hesaba giren çıkan paraların tutarları, hesaptaki hareketlilik gözetildiğinde iade edilmemiş 26 adet çek olmasına karşın dava dışı şirkete yeni çek karnesi verilmesinin, nezdinde bulunan çeklerin sayısı bakımından normal olduğu, hesap özeti incelendiğinde, hesabın donuk olmadığı, çalışan ve hareketli olduğu, şirket hesabına KMH kredisi tanımlanmış olduğu,
Dosya kapsamına sunulmuş olan istihbarat raporlarından, davaya konu çekin hesap sahibi dava dışı … Yapı Malz. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş.’nin; 04.06.2015 tarihinde kurulmuş olduğu, davaya konu çekin verildiği tarihte (05.03.2019) şirketin ortağı ve yetkili temsilcisinin … olduğu, Kredi Kayıt Bürosu A.Ş. (KKB) tarafından, dava dışı … Yapı Malz. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. firmasının ve …’ın Çek Kanununa göre yasaklama kararı ile protestolu senet / ödenmeyen çek kaydına yönelik T. Bankalar Birliği Risk Merkezi kayıtlarında yapılan araştırmaya göre mahkemeler tarafından verilmiş çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı bulunmamakta olduğu, ayrıca gerçek ve tüzel kişiye ait protestolu senet verisi tespit edilememiş olduğunun bildirilmiş olduğu, nitekim davalı Bankaca sunulan çek raporlarında da dava dışı şirketin arkası yazılan çekinin bulunmadığı,
Dava dışı şirketin 15.02.2019 tarihi itibariyle 15.771,72 TL tutarında muaccel olmuş SGK borcu olduğu, fakat icraya intikal etmiş borcu olmadığı,
Ostim Vergi Dairesi Müdürlüğünce davaya konu çekin hesap sahibi … Yapı Malz. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş. firmasının 15.02.2019 tarihi itibariyle borcunun olduğu, şirket hakkında VUK’na muhalefet nedeniyle düzenlenen rapor olmadığı belirtilmiş olup, yazı ekindeki borç sorgulama tablosuna göre dava dışı şirketin 6.379,50 TL vergi aslı 315,22 TL gecikme zammı borcu olduğu,
Davalı Bankaca dosya kapsamına sunulmuş olan davaya konu çekin verilmiş olduğu tarihten (05.03.2019) önce düzenlenmiş olan 10.08.2018 tarihli istihbarat raporunun firma ortağı … ile ilgili kısmında, son 5 yıl dikkate alındığında; – 2013 yılında 6 (borçlu) 170.962,18 TL, – 2014 yılında 16 (borçlu) 214.906,57 TL, – 2018 yılında 2 (borçlu) adına 1.954,67 TL icra kaydı olduğunun görülmekte olduğu, bu kayıtların hemen altında, “firmanın ve ortaklarının icra p. senet ve k. çek kayıtları istihbarat özet tabloda mevcuttur. Ancak bilgilerin doğruluğunun ve isim benzerliğinden oluşabilecek mükerrer kayıtların şube temsilcisi tarafından teyit edilmesi gerekmektedir.” Şeklinde not düşülmüş olduğu, bu kapsamda davalı Bankanın Cebeci Şubesi nezdinde yapılan incelemede “Belirtilen tarihlerdeki icra kayıtlarının …. TC Kimlik Nolu …’a ait olmadığına” ilişkin yazılı bilgi alındığı, davalı Bankanın kredili müşterisi olduğu ve 928.000,00 TL kredi riski bulunduğu anlaşılan dava dışı şirkete, istihbarat raporlarına göre 05.03.2019 tarihi itibarı ile çek karnesi verilmesine engel bir husus bulunmadığı,
Davalı Bankaca dosya kapsamına sunulmuş olan davaya konu çekin verilmiş olduğu tarihten (05.03.2019) önceki 17.10.2018 tarihli KKB sorgusunda firmaya çek karnesi verilmesine engel herhangi bir olumsuzluk olmadığının görüldüğü,
Dava dilekçesi ekinde fotokopisi sunulmuş olan çek bilgilerine göre, dava dışı … Yapı Malz. İnş. Nak. San. ve Tic. A.Ş.’nin, davalı …’ın Cebeci Şubesi nezdindeki … nolu hesabı üzerine keşideli E1-2746545 nolu 30.09.2019 keşide tarihli 61.000,00 TL tutarındaki çek, davacı tarafından ciro edilmiş olan üçüncü kişi tarafından davalı Bankaya takas kanalından 30.09.2019 tarihinde ibraz edilerek arkasının yazdırılması akabinde, 17.10.2019 tarihinde 2.030,00 TL sorumluluk tutarının davalı Bankadan tahsil edilmiş olduğu, davacı tarafından Ankara …İcra Dairesinin … E. sayılı dosyasından girişilen Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu İle başlatılmış olan icra takip dosyasının incelenmesinde, herhangi bir tahsilat yapılmamış olduğu hususlarının açıkça tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Mahkememizce bilirkişi raporunun ibrazı sonrası davacı vekilinin itirazlarının değerlendirilmesi amacıyla UYAP üzerinden TAKBİS sisteminden dava dışı şirketin Ankara İli ve İlçelerinde mevcut aktif ve pasif taşınmaz kayıtları çıkartılarak dosya içerisine konulmuş, dava dışı şirketin ticaret sicil adresi ile şirket temsilcisi …’ın TC Numarası bildirilmek suretiyle yeniden Türkiye Bankalar Birliği’ne yazı yazılmış, verilen cevap kapsamında dava dışı şirket ile temsilcisi yönünden mahkemeler tarafından verilmiş herhangi bir çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı bulunmadığının, herhangi bir protestolu senet verisi tespit edilemediğinin bildirildiği, aktif mal varlığı bulunmadığı anlaşılmış, verilen cevaplar kapsamı dikkate alındığında bilirkişi raporundaki tespitlere dayanak verileri değiştirecek nitelikte olmadığı mahkememizce değerlendirilerek ek rapor alınmasına gerek görülmemiştir.
Tüm bu açıklanan nedenlerle davaya konu çekin keşidecisi şirketin kuruluş tarihi, davalı Banka nezdinde hesap açılış tarihi, hesap hareketleri, mali verileri (bilanço, gelir tablosu), davaya konu çeki ihtiva eden çek defterinin verildiği tarihe kadarki çek ödemelerinin yanısıra, davaya konu çeki ihtiva eden çek defterinin verildiği tarih itibariyle, dava dışı çek keşidecisi şirketin herhangi bir çek yasağı ve protestolu senedine rastlanılmamış olması gözetildiğinde, davaya konu çekin verildiği tarih itibariyle, aynı zamanda davalı Bankanın kredili müşterisi olan davaya konu çekin hesap sahibi şirkete çek karnesi verilmesine engel bir durum olmadığı açıkça anlaşıldığından bankanın dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davrandığı hususu usulünce ispatlanamadığından yerinde görülmeyen davanın reddine yönelik aşağıdaki şekilde karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
Bu karar nedeniyle alınması gerekli 80,70 TL harçtan peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40 TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
HUAK 18A/13 maddesi ile HUAK yönetmeliği 26/2 maddesi gereğince yargılama giderlerinden sayılan 1.320,00 TL zorunlu arabuluculuk giderinin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Davalı iş bu davada kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT gereğince hesaplanan 1.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Davalı tarafından yargılama gideri bulunmadığına,
Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya İADESİNE,
Dair, Davacı Vekili Av….’in yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.24/11/2022