Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/555 Esas – 2023/453
… Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR

ESAS NO : 2021/555 Esas
KARAR NO : 2023/453

DAVA : ALACAK
DAVA TARİHİ : 16/11/2006

KARAR TARİHİ : 20/06/2023
YAZIM TARİH : 06/07/2023
Mahkememizde açılan ve birleştirilen alacak davalarının yapılan yargılaması sonucu ;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :
Davacı vekili, asıl dava dilekçesinde özetle; Davalı ……şirketine 17/01/2000 tarihli sözleşme çerçevesinde ihraç kaydıyla 2000 ton şeker teslim edildiğini; ancak, firma tarafından şekerin ihracı gerekir iken ihraç edilmediği hâlde ihraç edilmiş gibi gösterilmek suretiyle düzenlenen belgeler kullanılarak şekerin yurt içinde bırakılması nedeniyle davacının zarara maruz kaldığını; ihraç maksadıyla yaptığı teslimatlar, gerek … mevzuatı, gerekse ihracat mevzuatı uyarınca ihracatın gerçekleştiğini belgeleyen ve …. düzenlediği ve denetlediği beyannamenin açılma safhasında … bitki sağlık sertifikasının arandığını, ayrıca … bağlı ihracatçı Birliklerin onayladığı, ihraca ilişkin … beyannamelerinin kapanış nüshalarının davacı müvekkili teşekküle ibrazı suretiyle denetlendiğini; davalı …….şirketi yönünden işlemlerin gerçekleştirildiğini; ihraca ilişkin … beyannameleri kapsamında beyan edilen ihracatın gerçekleştiği yönünde … … Müdürlüğünden alınan teyitler üzerine firmadan alınan tüm teminat mektuplarının serbest bırakıldığını; ancak, … teşekküllerine gönderilen keza, … 30.04.2001/2 sayılı soruşturma raporunda, ihraç edilmiş gibi belgelenen sözleşme konusu bir kısım şekerin ihraç edilmeyip yurt içinde bırakıldığının, belirtilmiş olduğunu; … başmüfettişinin,……. görevlilerince isim ve kaşeleri kapsar iki ayrı çıkış manifestosu düzenlendiğini, yüksek miktarları gösteren manifestoların … işlem gördüğünü, taşıtlara yüklenmiş gerçek yük miktarlarına göre düzenlenmiş ikinci manifestoların ise … … Makamlarına verildiğini, çıkarılmayarak yurt içinde bırakılan küp ve kristal toz şekerlerin bu şekilde çıkmış gibi gösterildiğini ve haksız kazanç ve KDV iadesi alındığını; davalılar şirket ortağı ve yetkilileri …. , …. ve nakliye işini üstlenen diğer davalı … ile diğer sanıklar hakkında;
1.-17.04.2000/87 sayılı beyannamede 325 ton şekerin beyan edildiği beyana dayalı 9 adet çıkış manifestosu düzenlendiği, ancak … Gümrüğüne verilen manifestolarda ihraç edilen eşyanın 211 ton şeker olduğunun yazıldığı,
2.-11.05.2000/124 sayılı beyannamede 175 ton şekerin beyan edildiği, beyana dayalı 5 adet çıkış manifestosu düzenlendiği, ancak … Gümrüğüne verilen manifestolarda ihraç edilen eşyanın 75 ton alçı olduğunun belirtilmiş olduğu,
3.-18.05.2000/124 sayılı beyannamede 325 ton şekerin beyan edildiği, beyana dayalı 9 adet çıkış manifestosu düzenlendiği, ancak … Gümrüğüne verilen manifestolarda ihraç edilen eşyanın 135 ton alçı olduğunun belirtilmiş olduğu,
Yönünde dava açıldığını; …E. sayılı dava dosyasının aynı mahkemenin …. E. sayılı dava dosyası ile birleştirildiğini; 614 ton şekerin ihraç edilmemesi sebebiyle müvekkili davacı teşekkülün zarara uğradığını; bu sebeple, fazlaya ilişkin hak saklı kalarak toplam 914.670.092.068 TL’nin 252.442.11.738 TL fiyat farkına dava açma tarihinden itibaren sözleşmede belirlenen aylık %10 faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ve 6.269.151.193 TL’na 6183 sayılı yasa ile belirlenen faiz oranları üzerinden hesaplanacak gecikme zammı ve %50 fazlası ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Birleşen dava dosyası yönünden davacı vekili dava dilekçesinde; davacıya bağlı … ile davalı …ve Tük. Mad. Paz. San. Tic. Ltd. Şti. arasında dahilde işleme izin belgeleri kapsamında 1.500 ton şekerin satışına ilişkin sözleşmeler imzalandığını; firmanın, bu miktar şekeri teslim aldığını; … alınan 09/02/2006 tarih ve 752-755-756 sayılı yazılarda 1.500 ton şekerin 755 tonunun müeyyideli kapandığı ve firmaya tanınan istisnaların 6183 sayılı Kanun’a göre tahsilini müteakip teminatların iadesinin gerektiğinin bildirildiğini; firmadan ödenmesi istendiğini ve firmanın itirazda bulunduğunu; bu sebeple, 755 ton şeker yönünden doğan zarar miktarı olan 958.841,92 TLnin dava tarihinden itibaren 6183 sayılı Yasa uyarınca faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
CEVAP :
Asıl dava dosyasında davalılar vekili, cevap dilekçesinde kısaca; usule uygun şekilde ihraç yapıldığını; … Devlet’i ile ülkemiz arasında … idarî yardım sözleşmesi bulunmadığını; bu durumda … idareleri arasında aktedilmiş herhangi bir sözleşme mevcut olmadığı için …. kapısından alınan yazılar hukuka uygun elde edilmediğinden delil niteliği taşımayacağını; müvekkili şirket tarafından herhangi bir kara manifestosunun düzenlenmediğini; … özel beyan formlarının düzenlendiğini; … alınan kara manifestolarının yasal olarak olmaması gereken varaka olduğunu; bu kara manifestolarında taşıyıcının … diye bir firma olduğunu ve kara manifestolarında imzaları olan …’nun ise ihracatların olduğu tarihte … görevli olmadığının açıkça ortada olduğunu; … … kaydı ile … … kayıtlarının birbirini tutmamasının nedeninin …’de bulunan ithalatçı firmanın … Devletine az vergi ödemek istemesinin etkili olabileceğini; … seyahat ..şirketinin sahibi …’nun sorumluluğunun bulunmadığını belirtip, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen dava dosyası yönünden de benzer savunma yapılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE:
Asıl ve birleşen davadaki talepler; ihraç kaydı ile alınan şekerin yurt içinde alıkonularak haksız kazanç sağlandığı gerekçesiyle oluştuğu ileri sürülen davacı zararının tazmini istemine ilişkindir.
Uyuşmazlık, ihraç kaydı ile alınan şekerin ihraç edilmeyip yurtiçinde alıkonup konulmadığı, zarar bulunup bulunmadığı ve varsa miktarı, noktalarında toplanmaktadır.
Yapılan yargılama sonucunda toplanan delillere; davacı teşekkülden ihraç kaydıyla şeker almak üzere sözleşme imzalayan ……Şirketinin 17.01.2000 tarihli sözleşme çerçevesinde ihraç kaydıyla asıl davada 2000 ton şeker teslim edildiği; birleşen davada ise 1.500 ton şeker teslim edildiği; ancak, firma tarafından şekerin ihracı gerekirken ihraç edilmediği hâlde ihraç edilmiş gibi gösterilmek suretiyle belge düzenlendiği ve bu suretle davacı teşekkülün zarara uğratıldığı sav konusu yapılmış ise de; …. sayılı dava dosyası ile … E. sayılı iken bilahare …. sayılı, “sanıkların beraatlerine” ilişkin kararın içeriğine; bilirkişinin 12.03.2013 tarihli “beraetlerine karar verilmiş olması mahkemeyi bağlamamakla beraber ortaya konulan maddi olgular ve deliller, tazminat alacağına konu ihraç kaydı ile alınan şekerin yurt içinde alıkonulmuş olması fiilinin gerçekleşmiş olduğunun kabulüne olanak vermemektedir. Her şeyden önce sözleşmeye aykırılık oluşturan ve gerekse haksiz fiil sorumluluğu bakımından “zararlandırıcı” eylemin davalılarca gerçekleştirildiği kesin olarak tespit olunmadıkça tazminat yükümlülüğünün söz konusu olamayacağı kanısındayız… Birleşen dava yönünden; “Dahilde işleme rejimine aykırılık sebebiyle tazminat” istemli dava bakımından, resmi belgede sahtecilik suçlaması ile açılmış olan … E. sayılı dosyasının akıbeti de önemlidir…” dediği ve …. sayılı dava dosyasında da sanıkların beraatlerine karar verilerek kesinleştiği; ağır ceza mahkemesine hitaben düzenlenen 21.02.2003 tarihli raporda, … … temin edilen taşıma listeleri ve kayıtların çelişkilerle dolu olduğu gibi şekerin tamamının ihraç edildiğinin defter kaydı ve faturalarla belirlendiği tespitinin yapılmış olduğu; 01.04.2015 tarihli ek raporda yine, “…ceza mahkemesi karar gerekçesinde ortaya konan maddî olgular ve dosyada mevcut bilgi ve belgelerin …’nin sahtecilikle kapatılmış olduğunun kabulüne olanak vermediği…” görüşünün sunulduğu gözlemlenmiş, bilirkişi tespit ve görüşünün dosyaya uyumlu olduğu kanaatiyle Kurul’umuzca hükme esas alınmış; asıl ve birleşen davada zararın ispatlanamaması nedeniyle davaların reddine dair karar vermek gerektiği, vicdani kanaatine varılmıştır.
Davacının temyizi üzerine kararlarımız ….. sayılı kararı ile, iki uyuşmazlık olup, birincisi davalıya ihraç kaydı ile teslim edilen şekerin yurt dışı edilip erilmediği, diğeri ise satın alınan şekerin yurt içinde işlendikten sonra yurt dışına gönderilip gönderilmediğine ilişkin olup, konu teknik olup alınan raporlar yetersiz olup … Mevzuatını bilen bilirkişilerden oluşturulacak heyetten … kayıtları incelenip, sunulan deliller tartışılarak, malların hangi ülkeye ihraç edildiği, nerede işlendiği araştırılıp … çıkış belgeleri ile çıkan malların içeriği kontrol edildikten ve karşılaştırıldıktan sonra sonucuna göre karar verilmesi gerekir iken eksik soruşturma ile davaların reddine karar verilmesi yerinde görülmeyip, kararımızın bozulmasına karar verilmiştir. Tarafların bozma kararı ile ilgili beyanları alındıktan sonra usul ve yasaya uygun görülen bozma kararına uyulmuş ve bozmanın içeriğine uygun şekilde bilirkişi raporu alınmıştır.
Mahkememiz tarafından bozma kararına uyularak yapılan yargılamaya, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; bilirkişilerin tüm bilgi ve belgeleri irdeleyerek ulaştıkları tespit ve görüş, dosyaya uygun olduğu gerekçesiyle asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir. Karar asıl ve birleşen davaların davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Kararımızın davacı tarafından yeniden temyiz edilmesi üzerine … 24/05/2021 tarihli kararı ile ” Mahkemece bozmaya uyulmuşsa da bozmanın gereği yerine getirilmemiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporu ayrıntılı incelemeyi içermediği gibi … denetimine de elverişli değildir. …. ve 30.10.2017 tarihli bozma ilamında “Uyuşmazlık iki noktada toplanmaktadır. Birincisi, davalıya ihraç kaydı ile satılan şekerin yurt dışına gönderilip gönderilmediği, diğeri ise satın alınan şekerin yurt içinde işlendikten sonra yurt dışına gönderilip gönderilmediğine ilişkindir. Konu teknik incelemeyi gerektirmekte olup yapılan inceleme ve alınan rapor denetime elverişli ve yeterli değildir. Mahkemece … mevzuatını bilen kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyeti aracılığı ile … kayıtları incelenip, sunulan deliller tartışılarak malların hangi ülkeye ihraç edildiğinin, nerede işlendiğinin araştırılarak … çıkış belgeleri ile çıkan malların içeriği kontrol edildikten ve karşılaştırıldıktan sonra alınacak rapor doğrultusunda bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.” denildiği halde, bilirkişi heyetinde … mevzuatını ve uygulamasını bilen bir kişinin bulunmadığı gibi bilirkişi raporunda sıkça atıf yapılan, ceza yargılaması sırasında alınan 21.02.2003 tarihli bilirkişi raporuna ilişkin olarak, …. (bozmadan sonra ….. esas) esas ve …. karar ve 28.10.2003 tarihli kararı, …. ve 22.09.2008 tarihli kararıyla, “… konunun, dış ticaret rejimi ile … mevzuatı, ithalat ve ihracat hususlarında uzman iktisatçı ve emekli … müdür ve müfettişlerinden oluşturulacak bilirkişi heyetine incelettirilerek sonucuna nazaran sanıkların hukuki durumlarının tayin ve takdiri gerekirken konunun ne şekilde uzmanı oldukları anlaşılamayan makine mühendislerinden oluşturulan bilirkişi raporuna itibarla yazılı şekilde hüküm tesisi” yasaya aykırı görülerek kararın bozulmasına karar verilmiştir. Bozmadan sonra …. esas ve …. karar ve 09.04.2009 tarihli kararında, “… bilirkişi raporunda dosya içeriğinde herhangi bir ihracat beyannamesi aslı ve fotokopisi olmadığı, yine ihracat yükü taşıyan araçların tartıldığına dair tartı ve kantar belgesi olmadığından … … kayıtlarına göre konu ile ilgili net bir düşünce ve kanaate varılmadığı bildirilmiştir.” denilmiştir. Mahkemece, bu husus dahi tartışılmadan, gerekçesiz olarak sadece bilirkişi raporunun dosyaya uygun olduğu belirtilerek yazılı şekilde karar verilmiştir. Mahkemece, … mevzuatından anlayan bir heyet oluşturularak ve asıl – birleşen davada, davalıya ihraç kaydı ile satılan şekerin yurt dışına gönderilip gönderilmediği ve davalı tarafından satın alınan şekerin yurt içinde işlendikten sonra yurt dışına gönderilip gönderilmediği konusunda ispat yükünün davalıda olduğu gözetilerek, tüm deliller birlikte değerlendirilmek suretiyle varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken, davaların yeniden reddine karar verilmesi yasaya aykırı görülerek ” kararlarımızın yeniden bozulması yoluna gidilmiştir.
Bozma kararına uyan mahkememizin bozmanın içeriği doğrultusunda inceleme yapma zorunluluğu bulunduğu için yeniden oluşturulan ve yerinde inceleme yapma ve belgelerden örnek alma yetkisi verilen heyet davalı kayıtları ile … kayıtlarını incelemek için … ‘ a gitmek sureti ile önce 03/02/2022 tarihli ön raporu hazırlamıştır. Ön raporda belirtilen kayıtların temini için yazışmalar yapıldıktan sonra bilirkişilerden bu kez 19/10/2022 tarihli asıl rapor ile itirazlar üzerine 28/04/2023 tarihli ek rapor alınmıştır.
Bilirkişi raporunda da belirtildiği gibi, … kayıtlar incelenmek istenilmiş, bilirkişi incelemesinin yapıldığı tarih itibarı ile ilgili belgelere ulaşılmasının mümkün olmadığını belirtilmesi üzerine bu durum tutanağa bağlanmış, bu nedenle … kayıtlarının incelenmesi mümkün olmamış ise de, davalı şirket arşivinde yapılan araştırma sonucu her iki davanın dayanağı olan tüm kayıtlar temin edilip, inceleme yapılmıştır.
Bir örneği rapora eklenen tutanaktan da anlaşıldığı gibi, davalı şirkette mevcut olup her iki dava ile ilgili tüm … çıkış beyannameleri temin edilip incelenmiş, davalıların gerek ihraç kayıtlı, gerekse dahilde işleme izin belgesine dayanılarak şeker alışlarına ilişkin davacının düzenlediği faturalar, imalatçı bilgisini içeren kayıtlar, dahilde işleme izin ve sağlık belgesi, hamule senetleri, tartı belgeleri taşıyıcı araç plaka listeleri temin edilmiş, 81 sayılı beyannamenin … belgeleri sunulmamakla birlikte bunun da … çıkış beyannameleri ile sağlıklı olduğunun belirlenmiş, tablo haline getirilen … Çıkış Beyannamelerinin düzenlendikleri tarihte yürürlükte bulunan yasal düzenlemeye uygun olduğu ve … kayıtlarına işlendiği, beyannamelere konu ürünlerin ilgili … idaresinin incelemesine hazır bulundurulduğu, görevlendirilen kolcu ve muayene memuru tarafından eşyanın muayenesinin yapıldığı, muayene memurları tarafından kap, cins, nevi muayene ve denetlemesinden sonra beyannameye uygunluğunu belirlenmiştir. Daha sonra nakliye firması tarafından araç ve çeki listesine göre düzenlenen kara manifestolarının çıkış gümrüğüne bildirildiği, manifestoların tescili sonrası kolcu tarafından kap adeti ve tartı işlemi sonucunda araçlarda bulunan ihracat eşyalarının kara manifestosu ile … hamule senedi ile … ülkesine fiili çıkışlarının yapıldığı, yasaya uygun şekilde açılan beyannamelerin çıkış listesi ile yapılan karşılaştırması sonucu beyanname kapanışlarının da yapıldığı tespit edilmiştir.
Yine dahilde işleme izin belgeleri 1999 ve 2000 yıllarında kapatılmış, bu işlemlerin iptali sonrası 2001 yılında yeniden … tarafından yapılan kapatma işlemi sonrası teminatların iadesi de gerçekleşmiştir.
Bilirkişilerimiz tarafından … çıkış beyannamesi üzerinde yaptığı inceleme sonucu; üç adet dahilde işleme izin belgesi ile davacıdan 1.5000.000 Kğ toz şeker alarak 11 adet … çıkış beyannamesi ile 1.5000.000 Kğ işlenmiş küp şekeri ihraç ettiği belirlenmiştir. Yine davalı şirketin dört adet … çıkış beyannamesi ile toplam 1.000.000 Kğ şekeri iki adet fatura ila ihraç kayıtlı olarak davacıdan aldığı, hamule senetleri üzerendeki yazıların tercümesinde yurt dışına küp şeker olarak çıkışlarının yapıldığı, sonuç olarak asıl davaya konu ihraç kaydı ile davacıdan alınan 1.000.000 Kğ toz şekerin yurt dışına ihraç edildiği, birleşen davada ise dahilde işleme rejimine tabi olarak davacıdan alının 1.500.000 Kğ toz şekerin küp şeker haline getirilip, yurt dışına çıkarıldığı, bu hali ile davalının yasal olmayan ve satın almanın amacına aykırı işlem yaptığının kanıtlanamadığı, davalı şirketin kayıtları ile her iki gurup şekerin satın alınış amacına uygun işlemler sonrası yurt dışına çıkışlarının yasaya uygun şekilde gerçekleştirildiğinin davalı şirket tarafından kanıtlandığı kabul edilmiştir.
… Mahkemesinde yapılan ve beraat ile sonuçlanan davada da, 10 adet … çıkış beyannamesi ve ekleri, davacının düzenlediği faturalar, imalatçı faturaları, dahilde işleme izin belgesi, sağlık belgesi, menşei belgesi, tartı belgesi, tutarlar, araç plakalarına ait belgelerde yasaya uygun olmayan ve sahtecilik kabul edilebilecek işlem olmadığı belirlenmiştir.
Davalı şirketin davacıdan iki ayrı sözleşme ile ihraç ve dahilde işleme rejimi kapsamında sözleşmelerde belirtilen miktardaki şekerleri teslim aldıktan sonra ilk grup şekerin yurt dışı çıkışının yapıldığı, ikinci grup şekerin dahilde işlemesinin yapıldıktan sonra onların da yurt dışına çıkışlarının yapıldığı, … … idaresinin kayıtlarına ulaşmak mümkün olmamış ise de, davalı şirket arşivinden elde edilen tüm kayıtlar incelenerek hazırlanan son iki bilirkişi raporuna göre, davalı şirketin yasal düzenlemelere uygun ve … idaresi görevlilerinin de katılımı ile tüm şekerleri ihraç ettiklerinin kanıtlandığı, ceza yargılaması sonucunda da yapılan işlemlerde yasaya uygun olamayan işleme rastlanmadığının belirlenmesi karşısında, … bozma kararında ispat yükünün üzerinde olduğu bildirilen davalı şirketin her iki parti şekeri usulüne uygun ve sözleşme hükümlerine göre yurt dışına ihraç ettiği, bu nedenle tazminat talep koşullarının bulunmadığı kabul erilip, her iki davanını reddine ilişkin aşağıdaki hüküm oluşturulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlere,
1-) Asıl davanın reddine,
2-) Mahkememizin …. sayılı birleşen davanın reddine,
Asıl davada;
Bu karar nedeni ile alınması gereken 179,90 TL harcın peşin alınan 12.348,00 TL harçtan çıkartılarak artan 12.168,10 TL harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya geri verilmesine,
A.A.Ü.T. gereğince hesaplanan 118.613,71 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Birleşen davada;
Bu karar nedeni ile alınması gereken 179,90 TL harcın peşin alınan 12.944,40 TL harçtan çıkartılarak artan 12.764,50 TL harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya iadesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya geri verilmesine,
A.A.Ü.T. gereğince hesaplanan 123.472,61 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Dair, Asıl ve birleşen davada davacı Vekili Av. … ‘ın karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde … yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.20/06/2023

Başkan …
¸
Üye …
¸
Üye …
¸
Katip …
¸