Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANKARA
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/542
KARAR NO : 2021/866
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR

ESAS NO : 2021/542
KARAR NO : 2021/866

DAVA : Bilgi Edinme ve İnceleme İzni Verilmesi
DAVA TAR. : 10/09/2021
KARAR TAR. : 28/12/2021
KAR. YAZ. T. : 17/01/2022

Mahkememize tevzi edilen istem dilekçesi, Mahkememiz esasının yukarıda belirtilen sırasına kaydı yapıldı.
DAVA:
Davacı, dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında 24/07/2018 tarihli “Hisse Devri Vaadi, Üst Hakkı Muhafaza Vaadi ve GES Santrali EPC Kurulum Sözleşmesi” gereği, müvekkilinin üst hakkını saklı tutarak şirket hisselerini …’a devretmeyi, adı geçenin de tüm yükümlülükleri ile birlikte anılı hisseleri devralmayı vaat ettiğini; bu sözleşmede …’a ait GES Santral Projesini geliştirerek projenin yapımını ve geçici kabule hazır hale getirmeyi yüklenici sıfatıyla … Enerji Sistemleri San. ve Tic. Ltd. Şti’nin üstlendiğini; şirkete …’un yönetim kurulu başkanlığına atandığını; müvekkilinin pay sahibi olmasına karşın yapılan iş ve işlemlerden haberdar edilmediğini; …. yevmiye sayılı ihtarnamesi ile akdedilen sözleşme kapsamında yapılan iş ve işlemler hakkında bilgi verilmesinin istenildiğini, davalıların bilgi vermediğini; bu sebeple, davanın kabulü ile 24/07/2018 tarihinde taraflar arasında akdedilen “Hisse Devri Vaadi, Üst Hakkı Muhafaza Vaadi ve GES Santrali EPC Kurulum Sözleşmesi”nden ve kanundan kaynaklanan hakka dayalı olarak Saliha GES Projesinin geliştirilmesi kapsamında yapılan iş ve işlemlerin yazılı olduğu her tür evrak, yevmiye defteri, envanter defteri, defteri kebir, YK karar defteri, GK toplantı ve müzakere defteri ve pay defterinin incelenerek bir kopya alınması yönünde karar verilmesini, talep ve dava etmiştir.

YANIT:
Davalı … Enerji Sist. San. Tic. Ltd. Şti. Vekili, yanıt dilekçesinde; husumet itirazını ileri sürerek, müvekkili şirket yönünden husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmesini; müvekkilinin edimini yerine getirdiğini, davacının haksız kazanç sağlamak istediğini; davacının şirket hisselerinin tamamını devrettiğini; davacının “Hisse Devri Vaadi, Üst Hakkı Muhafaza Vaadi ve GES Santrali EPC Kurulum Sözleşmesi”ne aykırı davranarak hisselerini devretmek üzere tayin ettiği cvekili haksız ve sözleşmeye aykırı olarak azlettiğini; davacı aleyhine nama ifa ve tescil talepli dava açılacağını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini, savunmuştur.
Diğer davalı davaya yanıt vermemiştir.

DELİLLER :
1-Şirketin ticaret sicili özet bilgileri,
2-Sözleşme örneği,
3-Tüm dosya münderecatı,

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE HUKUKÎ NİTELENDİRME :
Dava, TTK m.437 uyarınca, anonim şirket ortağının bilgi alma ve inceleme hakkı kapsamında izin verilmesi, istemine ilişkindir.
Davacı …, davalı … Elektrik Üretim A.Ş.’nin kurucu ortağıdır. Davacı ile … arasında 24/07/2018 tarihli “Hisse Devri Vaadi, Üst Hakkı Muhafaza Vaadi ve GES Santrali EPC Kurulum Sözleşmesi” imzalanmıştır. Bu sözleşmede davacıya ait hissenin davalı Tevfik’e devredileceği ve karşı yanında devralacağı 2.maddede belirlenmiştir. 2.maddede davalı … Enerji Sistemleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’de finansmanının tamamını kendisi karşılamak koşuluyla projenin yapımını ve geçici kabule hazır hale getirilmesini üstlenmiştir. Davacı …, iş bu sözleşme kapsamında yapılan iş ve işlemlerden haberdar edilmediğini ileri sürerek pay sahibi sıfatıyla bilgi alma ve inceleme hakkını kullandığını iddia etmiştir.
Hukukî Dayanak:
TTK m.437/(1) Finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısından en az onbeş gün önce, şirketin merkez ve şubelerinde, pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tablolar bir yıl süre ile merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi, gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla bilançonun bir suretini isteyebilir.
(2) Pay sahibi genel kurulda, yönetim kurulundan, şirketin işleri; denetçilerden denetimin yapılma şekli ve sonuçları hakkında bilgi isteyebilir. Bilgi verme yükümü, 200 üncü madde çerçevesinde şirketin bağlı şirketlerini de kapsar. Verilecek bilgiler, hesap verme ve dürüstlük ilkeleri bakımından özenli ve gerçeğe uygun olmalıdır. Pay sahiplerinden herhangi birine bu sıfatı dolayısıyla genel kurul dışında bir konuda bilgi verilmişse, diğer bir pay sahibinin istemde bulunması üzerine, aynı bilgi, gündemle ilgili olmasa da aynı kapsam ve ayrıntıda verilir. Bu hâlde yönetim kurulu bu maddenin üçüncü fıkrasına dayanamaz.
(3) Bilgi verilmesi, sadece, istenilen bilgi verildiği takdirde şirket sırlarının açıklanacağı veya korunması gereken diğer şirket menfaatlerinin tehlikeye girebileceği gerekçesi ile reddedilebilir.
(4) Şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının, pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için, genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun bu hususta kararı gerekir. İzin alındığı takdirde inceleme bir uzman aracılığıyla da yapılabilir.
(5) Bilgi alma veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme kararı, bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Mahkeme kararı kesindir.
(6) Bilgi alma ve inceleme hakkı, esas sözleşmeyle ve şirket organlarından birinin kararıyla kaldırılamaz ve sınırlandırılamaz.
Şeklinde yasal düzenleme bulunmaktadır.
Belirtilmelidir ki bilgi alma hakkı kural olarak genel kurul toplantılarının ve pay sahiplerinin bu toplantılarda kullanacağı hakların etkinliğini artırmaya yönelik, pay sahipliğinden doğan, bir haktır.
Somut olaya geçmeden önce bilgi edinme ve inceleme hakkıyla ilgili genel bir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Bu konudaki üç farklı şekildeki düzenleme sırasıyla şu şekildedir:
1-Genel kuruldan önce inceleme hakkı,
2-Genel kurulda bilgi alma hakkı,
3-Genel kuruldan sonra inceleme hakkı,
Genel Kuruldan önce inceleme hakkı: TTK’nın 437/1 maddesine göre finansal tablolar, konsolide finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi, genel kurulun toplantısında en az 15 gün önce şirketin merkez ve şubelerinde pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulur. Bunlardan finansal tablolar ve konsolide tabloların 1 yıl süreyle merkezde ve şubelerde pay sahiplerinin bilgi edinmelerine açık tutulur. Her pay sahibi gideri şirkete ait olmak üzere gelir tablosuyla, bilançonun bir suretini isteyebilir. Hükmü uyarınca genel kuruldan önce bilgi alma ve inceleme hakkı sadece TTK 437/1 maddesinde belirtilen finansal tablolar, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetlenme raporları ve yönetim kurulunun kâr dağıtım önerisi ile sınırlı olarak ve genel kuruldan 15 gün öncesinden itibaren kullanılabilecektir. Somut olayda davacı bu maddeye dayanmamıştır.
Genel kurulda bilgi alma hakkı: Yasal düzenleme dikkate alındığında yönetim kurulu üyesi dışındaki ortakların bilgi alma ve inceleme hakkı hem zaman hem de nitelik olarak sınırlandırılmış durumdadır. Genel olarak bilgi alma hakkı ana kural uyarınca genel kurulda kullanılmaktadır. Her pay sahibi genel kurulda şirket işleyişi bakımından yönetim kurulundan ve denetim kurulundan bilgi verilme ve inceleme hakkı talebinde bulunabilecektir. Genel kurulda bilgi ve inceleme hakkı talebinde bulunan ortağın bilgi alma ve inceleme talebi genel kurul tarafından reddedilebileceği gibi kabul de edilebilecektir. Bilgi alma ve inceleme istemi genel kurul tarafından kabul edildiğinde, söz konusu bilgi hakkı ve inceleme hakkı genel kurulda kullanılabileceği gibi genel kurul dışında da bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması öngörülebilir. Genel kurul dışında bilgi ve inceleme hakkının kullanılabilmesi için (genel kurulda bilgi verilmesi kabul edilmiş ise) bu konuda genel kurulda bir karar alınmış olması ya da istenen bilginin daha öncesinde genel kurul dışında başka bir pay sahibine kullandırılmış olması gerekmektedir. Genel kurulda bilgi edinme hakkı ve inceleme hakkı yönündeki talepleri reddedilen veya cevapsız bırakılan kişiler reddi izleyen tarihten itibaren 10 gün içinde diğer hallerde ise makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu Asliye Ticaret Mahkemesine başvurabilir. Başvuru basit yargılama usulüne göre incelenir. Mahkeme bilginin genel kurul dışında verilmesi talimatını ve bunun şeklini de içerebilir. Somut olayda, davacının istemi, genel kurulda kullanılan bilgi edinme veya inceleme hakkının cevapsız bırakılması, reddi, ertelenmesi ya da kendisinin genel kurulda bilgi alamadığı iddiasına da yönelik değildir.
İnceleme hakkının genel kuruldan sonra kullanılması: Bilgi alma hakkı kural olarak, anonim şirketin genel kurulunda, yönetim kuruluna ve denetçilere soru sormak ve bilgi talep etmek suretiyle kullanılabilen bir haktır (TK m. 437/2). Genel kuruldan sonra bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılması sınırlı hâllerde mümkündür. Bunlardan bir tanesi, genel kurulda TTK 437. maddesi uyarınca bilgi alma hakkı ve inceleme hakkı başvurusu yapan ortağın bilgi alma ve inceleme hakkının kabul edilmesi ve fakat bu bilgi alma ve inceleme hakkının genel kuruldan sonra kullanılması yönünde karar alınmasıdır. İkinci bir yöntem, yine genel kurulda bilgi alma ve inceleme hakkı istemi reddedilen, cevapsız bırakılan, ertelenen pay sahibinin mahkemeye başvurması ve mahkeme tarafından bu davanın kabul edilerek bilgi alma ve inceleme hakkının genel kurul dışında kullanılmasına izin verilmesine ilişkin karardır. Üçüncü bir yöntem ise, TTK 437/4 maddesi uyarınca genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun kararıyla şirketin ticari defterleriyle yazışmalarının pay sahibinin sorusunu ilgilendiren kısımlarının incelenebilmesi için defterlerin incelenme hakkıdır. Bunun için de genel kurulun açık izni veya yönetim kurulunun kararı gerekmektedir. Pay sahiplerinin genel kurul dışında da genel kurulda sorabileceği sorulardan bağımsız olduğu yönetim kurulunda yazılı olarak bilgi talep edebilmeleri Türk Hukukunda tanınan bir hak değildir.
Yapılan iş bu genel açıklamalardan sonra, somut olayda, davacının, bilgi edinme ve inceleme hakkını esas itibariyle 24/07/2018 tarihli “Hisse Devri Vaadi, Üst Hakkı Muhafaza Vaadi ve GES Santrali EPC Kurulum Sözleşmesi”ne dayandırarak bu sözleşmeden doğan haklarının ihlal edildiğini iddia ettiği; bilgi edinme ve inceleme hakkının genel kurulda dile getirilmediği veya bu hakkın ileri sürülmesi için genel kurulun toplantıya çağrılmadığı anlaşılmakla, davalı … Elektrik Üretim A.Ş. hakkındaki davanın, koşulları bulunmadığından reddine karar verilmelidir.
TTK m. 437, 5 gereğince; “Bilgi alma veya inceleme istemleri cevapsız bırakılan, haksız olarak reddedilen, ertelenen ve bu fıkra anlamında bilgi alamayan pay sahibi, reddi izleyen on gün içinde, diğer hâllerde de makul bir süre sonra şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesine başvurabilir.” Dolayısıyla, bu talebin, şirketin merkezinin bulunduğu asliye ticaret mahkemesinde şirkete yöneltilmesi gerekir. Bu nedenle, davalı “… Enerji Sistemleri San. ve Tic. Ltd. Şti.” hakkında açılan davanın, pasif husumet ehliyeti yokluğundan ötürü usulden reddine karar verilmelidir.
Yukarda açıklanan yasal ve hukuksal olgu göz önüne alınarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlere, kararın dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, dosyadaki kanıtlara ve Kurul’un takdirine göre;
1.-Davalı … Elektrik Üretim A.Ş. hakkında açılan davada:
Davanın reddine,
2.-Davalı “… Enerji Sistemleri San. ve Tic. Ltd. Şti.” hakkında açılan davada:
Davalı hakkında açılan davanın, pasif husumet ehliyeti yokluğundan dolayı HMK m.114/1-d delaletiyle HMK m.115/2 uyarınca, dava şartı yokluğundan, usulden reddine,

3.-Davalı 492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 59,30 TL karar ve ilâm harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
4.-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5.-HMK m.333/1 uyarınca harcanmayan gider avansının hüküm kesinleştiğinde davacıya iadesine,

6.-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığına,
7.-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı … Şirketi yararına hesaplanan 5.100,00 TL maktû vekâlet ücretinin davacıdan alınarak, anılan davalıya verilmesine,
Dair, davacı vekili Av. …, davalı … Şirketi vekili Av. …’ın yüzüne karşı; kesin olmak üzere 28/12/2021 tarihinde oybirliği ile verilen karar açıkça okunup, usûlen anlatıldı.

Başkan … Üye … Üye … Kâtip
¸ ¸ ¸ ¸