Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/24 Esas – 2021/82
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2020/24 Esas
KARAR NO : 2021/82

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ : Av.
DAVALI :
VEKİLLERİ : Av.
DAVA : Tespit
DAVA TARİHİ : 13/01/2020
KARAR TARİHİ : 11/02/2021

ANKARA … ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN

DAVACI
VEKİLİ : Av.
DAVALI :
VEKİLLERİ : Av. ANKARA
DAVA : Tespit
DAVA TARİHİ : 13/01/2020
KARAR TARİHİ : 11/02/2021
KARAR YAZIM TARİHİ : 01/03/2021
Mahkememizde görülmekte olan Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 5362 Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunun Fiyat Tarifelerinin tespit şekline ilişkin Madde 62 gereği odalarınca birliğe yapılan 200gr ekmeğin 1.500 TL satışına İlişkin başvuru sonucu, birlik tarafından tarifenin onaylanarak taraflarına bildirildiğini, Ancak aynı madde gereği Ankara Valisi başkanlığında toplanan komisyonda 10.01.2020 Tarihinde alınan kararla tarifenin yürürlükten kaldırıldığını, … Odası olarak hammadde girdilerine gelen zamlar nedeniyle zararına satış yapmak zorunda kalan fırıncılarını korumak İçin …’nin 10.01.2020 Tarihli ekmek tarifesini kaldıran kararına yasal süresi içerisinde itiraz ettiklerini,
2018 OCAK AYINDA UN ÇUVAL FİYATI 60,00 TL iken 2018 EYLÜL AYINDA AYNI UN ÇUVALI fiyatının 108,00 TL ye yükseldiğini, 2020 yılında 115,00 TL ye yükseldiğini ve hala yükselmeye de devam ettiğini, Uncular ihracat yaptığı için “örnek vermek gerekirse 20 dolardan unun çuvalını Mısır’a İhraç eden uncu geçen senelerde çuvalda 60 TL kazanırken şimdi aynı çuvalı 20 dolardan ihraç ettiğinde 136 TL kazanmaktadır.” Bu nedenle iç piyasaya un satmak istemediklerini satsalar dahi çok yüksek fiyatla PEŞİN satmakta olduklarını, vadeli un alıp ekmek yapıp satıp unun parasını ödeyen fırıncının alıştığı ticaretin dışında vade ile un alamamasının da başlıca bir sorun haline geldiğini, Bunun yanına diğer hammaddelere ve elektrik, doğalgaza ve tüm girdilere yüzde yüze yakın zam gelince ekmeğin maliyetinin satış fiyatının altında kaldığını, Oda üyeleri gibi yasal çalışan, kaçak işçi çalıştırmayan, işçilere sendikanın belirlediği yasal ücretleri ödeyen ,merdiven altı olmadığı için denetimlere uygun un, çuval altı palet kullanan, gıda mühendisi çalıştıran vergi kayıtları olan halkın sağlığına uygun ekmek üreten işletmelerin ekmek maliyetinin 1.30 TL ‘yi bulduğunu, ekmeği 1.25 TL ye satmaya zorlamanın fırıncıların batmasına neden olacağını, bu şekilde yasal şartları taşıyan odalarına ait işletmelerin batarken, merdiven altlarında yabancı uyruklu kaçak işçi çalıştıran (Ankara da tüm fırın işçileri sendikalıdır bu nedenle en düşük maaş dahi asgari ücretin çok üstündedir. ) vergi denetiminden uzak ruhsatsız kaçak çalışan, un yerine düşük sedimli hayvan yemi olarak kullanılan maddeleri un olarak kullanan, ekmekte katkı maddesi yasak olduğu halde katkı maddesi kullanarak pişirme ve mayalanma sürelerini kısaltıp seri üretimi hızlandırarak ekmek yapan kaçak işletmeler çıkmasına sebebiyet verdiğini, Bunların sayısının o kadar artması neticesinde idarenin bunlarla baş edemez duruma geldiğini, Odanın bu şekilde tespit ettiği yüzlerce işletme olduğunu ve bunların onlarcasını hakim huzurunda habersiz yapılan tespitlerle tespit edildiğini, ek olarak sundukları ekmek maliyetleri karşısında ekmeğin 1.25 liraya satılması durumunda da ruhsatsız işletmelerin ortaya çıkarak yapacakları üretimlerde ekmeğin maliyetini kurtarmak için ekmeğin içinden yasa dışı maddeler kimyasallar çıkacağı ve hayvan yemi olarak kullanılan sedimi düşük un çıkacağı, ruhsatsız işletmelerde denetimsiz üretimlerin artacağının kesin olduğunu, adaletin gecikmesi, başvurunun uzunca sürede sonuçlanmaması ya da olumsuz sonuçlanması durumunda yukarıda belirtilen maliyet artışları ile zararına ekmek üreten gerçek fırıncıları birkaç ay içerisinde batacağını, dağıtım araçlarını işçilerini vb tüm düzenini elindeki pazara sattığı ekmek adedine göre ayarlayan fırıncının zararına da olsa elinde ki pazarı kaybetmemek için dayanmaya çalışmakta olduğunu, örnek olarak günde 5000 ekmek yapan ortalama fırıncı ekmek başına 15 kuruş zarar ederken ayda 22500 TL zarar etmektedir ki bu zaten birkaç ayda kara geçmezse işletmenin batacağı gerçeğini göstermekte olduğunu, Bu durumda ekmeğin maliyetinin gözetilerek mahkemeden ekmek fiyat artışına ilişkin …’nin komisyon kararına itiraz ettiklerini belirtmişlerdir.
Birleşen davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle: … Ticaret İl Müdürlüğü’nün 06.01.2020 tarih …..sayılı yazısı kapsamında; 08.01.2020 tarihinde saat 16:30’ da Vali Yardımcısı Dr. …’ ın makamında, Vali Yardımcısı Dr. … ile Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odalan Birliğini temsilen Başkan V. … ile yapılan görüşmede, Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odalan Birliğinin, “Ankara Metropolü ve Beypazan, Çamlıdere, Çubuk, Kızılcahamam, Nallıhan” ilçelerine ilişkin Ekmek Fiyat Tarifesine yapılan zammın iptali ile ilgili anlaşma sağlanamaması üzerine, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 62. Maddesine istinaden yapılan komisyon toplantısı neticesinde zamlı fiyat tarifesi değişikliğinin iptal edilmesine, 200 gram ekmeğin 1,25 TL’ den satışının Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odalan Birliği temsilcisi …’ın olumsuz oyuna rağmen oy çokluğuyla karar verildiğini, verilen bu kararın piyasa koşullarına ve ekmek maliyetlerine uygun olmadığını, hammadde girdilerine gelen zamlar nedeniyle fırıncıların zararına satış yapmak durumunda kalacağını, belirtilen nedenlerle … 10.01.2020 Tarihli ekmek tarifesinin iptaline ilişkin kararın iptaline karar verilmesini ve Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odalan Birliğinin 31.12.2019 tarihli ve ….. sayılı “Ankara Metropolü ve Beypazan, Çamlıdere, Çubuk, Kızılcahamam, Nallıhan” ilçelerine ilişkin Ekmek Fiyat Tarifesine yapılan zamlı tarifenin geçerliliği konusunda karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; tensip Tutanağının 2. maddesinde Tacir ve Sanayiciler tarafından üretilen mal ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerinin Düzenlenmesi Hakkında ki Yönetmeliğin 7. maddesi uyarınca inceleme yapılacağının belirtildiği, Fakat Ankara Esnaf Sanatkarlar Odaları Birliğinin Valiliğe gönderdiği anılan ekmek fiyat tarifelerine; 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunun Fiyat tarifelerinin tespit şekli başlıklı 62 ‘inci maddesi gereğince komisyon kurularak itiraz edildiğini ve ekmek fiyat tarifesine yapılan zammın iptali kararı alındığını, bu hususun yargılama esnasında dikkate alınması gerektiğini, ayrıca, … Odasının mahkemeye sunduğu dilekçesinde beyan ettiği Ankara Ticaret Odası meclisinde görüşülerek 2020 yılı normal ekmek fiyatının 1,50 TL olmasına dair 26.12.2019/21 tarihli kararının, 13.01.2020 tarihinde Valiliğe intikal ettiğini, Tacir ve Sanayiciler Tarafından Üretilen Mal Ve Hizmetlerin Azami Fiyat Tarifelerinin Düzenlenmesi Hakkında Yönetmeliğinin Tarifelere itiraz başlıklı 7. maddesi gereğince; “Belediyeler ve o yerin mülki idare amiri, odalarca tespit edilen tarifeleri uygun bulmadıkları ve bu konuda ilgili odayla anlaşamadıkları takdirde, ayrı ayrı veya birlikle tarifelerin kendilerine yazılı olarak bildirildiği tarihten İtibaren on beş gün içinde mülki idare amirliği nezdinde komisyona itiraz edebilir. Komisyona yapılan itirazlar, tarifelerin uygulanmasını durdurmaz. Komisyon tarifeyi onaylar veya reddeder. Tarifenin reddi halinde, İlgili oda ya komisyonun ret gerekçelerini dikkate alarak yeni tarifeyi hazırlar ya da komisyon kararının kendisine yazılı bildirim tarihinden itibaren on gün içinde ticari davaları görmeye yetkili mahkeme nezdinde itirazda bulunur. Mahkemenin vereceği karar kesindir. Komisyonun ret karan vermesi halinde varsa bir önceki dönemde tespit edilmiş tarifeler uygulanır, yoksa tarifelerin uygulanması durdurulur.” hükmü gereğince 16.01.2020 tarih ….. sayılı İl Müdürlüğünün yazısı kapsamında 16.01.2020 tarihinde söz konusu fiyat tarifesine yapılan zam ile ilgili Ankara Valiliğinin itirazına ilişkin Vali Yardımcısı Dr. … ile Ankara Ticaret Odası temsilcisi Yönetim Kurulu Başkan Y. … ile yapılan görüşmede uzlaşma sağlanarak, Ankara ilinde söz konusu zamlı ekmek fiyat tarifesi değişikliğinin iptal edilerek 200 gram ekmeğin 1,25 TL satışının devam edileceği hususunda karar verildiğini, itiraz edenin dilekçesinde birçok çelişki bulunduğunu, bunlardan İlkinin maliyet tablosuna ilişkin sunmuş oldukları veriler olduğunu, bu verilerin gerçekleri yansıtmadığını, maliyetin yüksek olduğu fikrini pekiştirmek amaçlı bu şekilde yüksek maliyet çıkartıldığı kanaatinde olduklarını, bu nedenle ekmek fiyatlarının artırılmasına ilişkin taleplerinin ve komisyon kararının kaldırılmasına İlişkin itirazlarının reddedilmesi gerektiğini, bunlara ek olarak günümüz koşullarında 2020 yılı asgari ücret tutarı 2324 TL İken halkın temel besin maddesi olarak tükettiği ekmek fiyatlarının itiraz edenin talepleri doğrultusunda düzenlenmesi halinde birçok ailenin sıkıntı yaşayacağını, dört kişilik bir ailenin Ankara gibi büyük bir şehirde yaşam şartları ve günlük ve aylık ekmek tüketim miktarları göz önünde bulundurulduğunda bu hususun daha net anlaşılacağını, bu nedenle kamu yararı ve menfaati de göz önünde bulundurulduğunda itiraz edenin itirazının reddi gerektiğini belirtmişlerdir.
Birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde özetle:Davacının açmış olduğu davayı açmakta hukuki menfaatinin, taraf ve dava ehliyetinin bulunmadığını, aynı uyuşmazlığa ilişkin olarak açılan Ankara 9. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 2020/24 Esas sayılı dosyasının derdest olduğunu, bu nedenle davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmesi gerektiğini talebin reddi halinde iki dosyanın konusunun aynı olması ve dosyalar arasında bağlantı bulunması sebebiyle davaların birleştirilmesi gerektiğini, davacının dilekçesinde belirttiği hususların kanun ve mevzuatla örtüşmediği tüm bu nedenler ve resen göz önüne alınacak nedenlerle, yapılan itirazın reddini, yargılama giderlerinin ve avukatlık vekalet ücretinin karşı tarafa yürütülmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, GEREKÇE VE KABUL:
Dava ve birleşen dava 5362 sayılı Yasa’nın fiyat tarifelerinin tespiti başlıklı 62.maddesine dayalı Ankara Valiliğince alınan kararın iptali isteminden ibarettir.
Asıl ve birleşen davada davacıların dava dilekçelerinde özetle; 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun fiyat tarifelerinin tespit şekline ilişkin 62.maddesi gereği ……Birliği’ne yapılan 200 gram ekmeğin 1,50 TL’den satışına ilişkin başvuru sonucu birlik tarafında bu tarifenin onaylanarak taraflarına bildirildiğini, aynı madde uyarınca … tarafından toplanan komisyonda 10/01/2020 tarihinde alınan kararla bu tarifenin yürürlükten kaldırıldığını, …Odası ve …. Federasyonu olarak hammadde girdilerine gelen zamlar nedeniyle zararına satış yapmak zorunda kalan fırıncıları korumak amacıyla …’nin 10/01/2020 tarihli ekmek tarifesini kaldıran kararına itiraz etmek zorunda kaldıklarını ileri sürdükleri, zamlı tarifenin geçerliliği konusunda karar verilmesini talep ettikleri anlaşılmıştır.
Davalı …’nin ise savunmalarında; maliyet tablosuna ilişkin sunulan verilen gerçekleri yansıtmadığı, maliyetin yüksek olduğu fikrini pekiştirmek amaçlı bu şekilde yüksek maliyet çıkartıldığını, bu nedenle ekmek fiyatlarının artırılmasına ilişkin taleplerinin ve komisyon kararının kaldırılmasına ilişkin itirazlarının reddedilmesi gerektiğini, kamu yararı ve menfaati gözönünde bulundurularak itiraz edenin itirazının reddedilmesi gerektiğini savunduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce taraf delilleri toplanarak Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’nden 2020 ve 2019 yıllarına ilişkin ekmek fiyatları azami hadlerini gösterir fiyat tarifelerinin belirlenmesine esas alınan maliyet kriterlerine ilişkin yapılan çalışma ve belirlemelerine esas belgelerin bir örneği celbedilerek dosyaya konulmuş, 200 gram normal ekmeğin 1,25 TL’den satışına ilişkin maliyet hesabı ile itiraz sonucu komisyon kararı ile yürürlükten kaldırılan 200 gram normal ekmeğin 1,50 TL’den satışına ilişkin maliyet hesabının gönderildiği anlaşılmış, … Odası ile …..den 200 gram ekmeğin hali hazırda kaç TL’den satıldığı hususu sorulmuş, yargılamanın devamı sırasında dosyaya verilen cevapta 13/10/2020 tarihi itibariyle Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları birliğinin 19/08/2020 karar tarihli ve 2020/44 onay numaralı ekmek fiyat tarifesi ile ilimizde 200 gram normal ekmeğin satış fiyatının 1,50 TL olarak belirlendiğinin bildirildiği ve ekmek tarifesinin bir örneğinin gönderildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce davacı vekilinin talebi üzerine dosya kapsamında gelen belgeler gözönünde bulundurularak bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, ekonomist hesap bilirkişisi ….. ile gıda mühendisi bilirkişi Prof. Dr. Öğretim Üyesi ……tarafından dosyaya sunulan 20/01/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; söz konusu ekmek maliyet tablosunda İşçilik, Akaryakıt, Doğalgaz, Ambalaj Malzemesi ve Demirbaş Amortisman kalemlerinde yeniden değerleme ve hesaplamaların yapıldığını, diğer büyük gider kalemlerinden Elektrik tüketimi ve Kira ile ilgili yeterli veri bulunmadığı için söz konusu maliyet kalemleri ile ilgili, Ankara Ticaret Odası nezdinde yapılmış herhangi bir veri varsa, bu verilerin dosyaya kazandırılması durumunda bu konuda ek değerlendirme yapılabileceğini, yapılan değerlendirme ve hesaplamalara göre, Ankara ilinde 1 adet ekmeğin çıplak maliyetinin yukarıdaki tabloda da belirtildiği üzere 0,917 TL olduğunun hesaplandığını, söz konusu maliyet rakamına, Ankara Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği tarafından hazırlanan 2020 yılı ekmek maliyet tablosunda bulunan ÜRETİCİ KARI VE BAYİ KARI + KDV EKLENDİKTEN SONRA 200 gr 1 Adet ekmeğin çıplak maliyetinin 0,917 TL olduğu, bu rakama Üretici Karı olarak %15 ve Bayi Karı olarak %20 eklenmesi durumunda, 200 gr 1 adet ekmeğin satış fiyatının 1,278 TL olarak hesaplandığının bildirildiği görülmüştür.
Bilirkişi raporu kapsamı dikkate alındığında bilirkişiler tarafından büyük gider kalemlerinden olan elektrik tüketimi ve kira ile ilgili yeterli veri bulunmadığının tespit edilerek bu maliyet kalemleri ile ilgili veriler dosyaya girdiği taktirde konuyla ilgili ek değerlendirme yapılabileceğinin bildirilmiş olmasına göre, bu büyük gider kalemleri dikkate alınmaksızın yapılan hesaplamada ekmek fiyatının sonuçta 1,278 TL olarak hesaplanmış olması gözönünde bulundurulduğunda, maliyetin daha yüksek olacağı mahkememizce değerlendirilmiştir.
Yargılamanın devamı sırasında dosyaya gelen yazı cevapları kapsamına göre Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği’nin 19/08/2020 tarihli ve 2020/44 onay numaralı ekmek fiyat tarifesi ile ilimizde 200 gram normal ekmeğin satış fiyatının dava tarihinden yaklaşık 7 ay kadar sonra yeniden 1,50 TL olarak belirlendiği, bu durumda mahkememize açılan davaların konusuz kaldığı açıkça anlaşılmıştır. Mahkememizce konusuz kalan asıl ve birleşen dava yönünden esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin ayrı ayrı karar vermek gerekmiş, dava tarihi itibariyle 1.25 TL’den satılan ekmeğin yargılamanın devamı sırasında yeniden 1,50 TL olarak belirlenmiş olması ile bilirkişi raporunda yapılan tespitler dikkate alındığında davacı tarafların dava tarihi itibariyle talebinde haklı bulundukları ancak yargılama sırasında talebe göre davanın konusuz kaldığı anlaşılarak aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın ve birleşen davanın konusuz kaldığı anlaşılmakla, esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
Asıl ve birleşen davada bu karar nedeniyle alınması gerekli harçlar peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
Asıl ve birleşen davada davacılar tarafından dava dilekçeleri kapsamında yargılama gideri ve vekalet ücreti talebinde bulunulmadığı tespit edildiğinden, bu hususlarda karar verilmesine yer olmadığına,
Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya İADESİNE,
Dair,Davacı Vekili Av. …. , Davalı Vekili Av. ….’in yüzlerine karşı kesin olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
11/02/2021

Katip

Hakim