Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2018/811 Esas
KARAR NO : 2022/195

DAVA : Banka Dışındaki Diğer Kredi Kuruluşlarına İlişkin Düzenlemelerden Kaynaklanan (Alacak)
DAVA TARİHİ : 15/11/2018
KARAR TARİHİ : 24/03/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 05/04/2022
Mahkememizde görülmekte olan Banka Dışındaki Diğer Kredi Kuruluşlarına İlişkin Düzenlemelerden Kaynaklanan (Alacak) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile Azerbaycan Cumhuriyeti Ulaştırma Haberleşme ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığına Başlı … Şirketi arasında Trans-Asya-Avrupa (TAE) fiber optik kablo sisteminin Azerbaycan kısmının inşası için 25/10/1999 tarihinde sözleşme imzalandığını, Müvekkili şirket kontrat şartlarını bir yıl içerisinde yerine getirerek 25/10/2000 yılında kesin kabul tutanaklarını da alarak işi teslim ettiğini, -İşin bedeli olarak 18.972.000 USD ve yıllık Libor ve »2.5 faizi ile birlikte üçer aylık dönemler halinde ödeme konusunda planlar hazırlandığını, ancak daha ilk ödeme vadesinde ödemelerin …-Telekom tarafından aksatılmaya başlandığını, -…-Telekom’un ödeme planına sadık kalmaması, ödemeleri geciktirmesi üzerine müvekkili şirketin alacaklarını tahsil amacıyla …-Telekom şirketi aleyhine Azerbaycan mahkemelerinde dava açtığını, dava neticesinde Azerbaycan Cumhuriyeti 1 Nolu Bakü Ekonomi Mahkemesi’nin 03/10/2013 tarihli kararı ile 9.276.973 ABD Dolarının müvekkili şirkete ödenmesine karar verdiğini, kararın temyizi üzerine Bakü Temyiz Mahkemesi 17/07/2014 tarihli kararı ile 9.276.973 ABD Dolarının … şirketinden alınarak …, … Şirketi ve … arasında yapılan 20 Ekim 2005 tarihli üç taraflı sözleşme gereğince Müvekkili Şirketin …nda bulunan hesabına ödenmesine karar verildiğini, Mahkeminin bu kararının bir üst mahkeme olan Ali Mahkemenin 24/12/2014 tarihli kararı ile onandığını, -Bu sebeple Azerbaycan Cumhuriyeti Ulaştırma Haberleşme ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığına ve Davalı Banka’ya müzekkere yazılarak müvekkili adına yapılan tüm ödemelerin celbini talep ettiklerini, davalı …’nın haksız ve kötü niyetli olarak herhangi bir gerekçe göstermeden müvekkili şirketi adına yatan paraları vermediğini, bu sebeplerle müvekkili şirket adına Davalı Banka’ya yatan paraları tahsili için iş bu davanın açılması zaruriyetinin hasıl olduğunu, davalarının kabulü ile müvekkili şirket adına … tarafından Davalı …’na yatırılan paranın miktarının tespitine, yatırılan paradan fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 10.000 TL’nin Davalı’dan reeskont faizi ile birlikte alınarak müvekkili şirkete ödenmesine karar verilmesini talep ettiklerini belirtmektedir.
CEVAP:
Davalı davaya cevap vermemiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, GEREKÇE VE KABUL:
Dava, alacak isteminden ibarettir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davacı şirketin Azerbaycan Mahkemesi’nin kesinleşen kararı uyarınca dava dışı … Telekom Şirketi’nden alacaklı olduğu 9.276.973 ABD Dolarının taksitler halinde davalı …’na yatırılıp yatırılmadığı, yatırılmış ise yatırılan tutarın ne olduğu, bu banka tarafından söz konusu tutarların davacı şirkete haksız olarak ödenip ödenmediği noktalarında toplandığı anlaşılmaktadır.
Davalının davaya cevap vermediği görülmüştür.
Mahkememizce davalı bankaya yazı yazılarak kesinleşen Azerbaycan Cumhuriyet 1 nolu Bakü Ekonomi Mahkemesi’nin 03/10/2013 tarihli kararı ile 9.276.973 ABD Dolarının … Telekom Şirketi’nden tahsil edilerek davalı bankada bulunan davacı şirket hesabına ödenip ödenmediği, ödenen tutar var ise bunun davacı şirkete ödenip ödenmediği, ödeme yapılmamış ise gerekçelerinin ne olduğu hususlarının açıklanması hususlarında bilgi verilmesi istenilmiş, bu doğrultuda yazılan müzekkere ve tekit yazılarına davalı banka tarafından cevap verilmediği anlaşılmıştır.
Davacı vekili tarafından dosyaya sunulan belgelerin tercümesi yapılarak Azerbaycan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı istinabe evrakları celbedilip, tercümesi yapılarak dosyaya konulmuştur.
Davacı vekilinin talebi ile davacının alacak tutarının hesaplanması yönünden bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, bilirkişi Prof. Dr. … tarafından dosyaya sunulan 11/01/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacı … Fiber Optik ve Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (…) ile Azerbaycan Cumhuriyeti Ulaştırma Haberleşme ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığına bağlı … Şirketi arasında Trans-Asya-A vrupa (TAE) fiber optik kablo sisteminin Azerbaycan kısının inşası için taraflar arasında düzenlenen 25/10/1999 tarihli sözleşmeye istinaden 10/05/2007 ile 10/04/2019 arasında toplam 4,197,000.00 USD tutarında para transferi için SWIFT aracılığıyla ödeme talep formları düzenlendiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Ancak Davacı’nın 9.276.973 ABD Dolar tutarlı alacağının Azerbaycan Cumhuriyeti 1 nolu Bakü Ekonomi Mahkemesi’nin 03/10/2013 tarihli kararı ile kesinleştiği, dava tarihi olan 15/11/2018 tarihi itibariyle alacağı TCMB Efektif Döviz Satış kuru ile hesaplandığında 5.4357 USD/TL x 9,276,973.00 USD 50,426,842.14 TL tutarında …’dan alacağının olduğu anlaşılmaktadır. …’un 10/05/2007 ile 10/04/2019 tarihleri arasında … Kalkınma Bankası’na transfer etmek istediği 4,197,000.00 USD tutarlı paranın …’na ulaşıp ulaşmadığını, kalan paranın neden … tarafından transfer edilmediğini, transfer edilen tutarların da neden Davacı …’e iade edilmediği dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden anlaşılamadığını, Halihazırda transfer edilen 4,197,000.00 USD (Dava tarihi olan 15/11/2018 itibariyle 22,813,632.90 TL) nin Davalı … Kalkınma Bankası tarafından dava tarihinden itibaren ödeme tarihine kadar Davacının talebince işleyecek reeskont faiziyle birlikte ödemesi gerekeceğini, …’nın Türkiye Cumhuriyeti ile İslam Kalkınma Grubu arasında Türkiye’de … Grubu Ülke Ofisi Kurulmasına İlişkin 10/10/2012 tarihli anlaşma gereğince Ülke ofisleri İKB Ankara Ofisi, …adreslerinde açıldığını, yapılan anlaşma Madde 5.1 gereğince “Ülke Ofisi Mahalleri ve Ofis Başkanı’nın ikametgahı Türkiye Cumhuriyeti’nin neresinde olursa olsun, dokunulmazlık sahibi olacak ve Banka Grubunun münhasır yetkisi ve kontrolü altında bulunacaktır. Türkiye Cumhuriyeti’nin adli, askeri veya polis herhangi bir görevlisi yahut temsilcisi veya Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde kamu otoritesi gücü kullanan başka bir kişi, Banka Grubu’nun veya Ofis Başkanı’nın rıza göstereceği şartlarda verecekleri yetki veya rica beyanı olmaksızın, Ofis Mahalleri’ne yetkilerini icra etmek üzere giremeyeceklerini, söz konusu yetki, acil koruyucu müdahale gerektiren yangın veya benzeri bir felaket durumunda verilmiş sayılabilir.? ve Madde 5.2 “Banka’nın tüm arşivleri ve genel anlamda tüm dökümanlar veya Banka’ya ait olan ya da Banka’nın elinde bulundan tüm veriler veya veri ortamları her zaman ve her yerde dokunulmaz olacaktır. Hükümet Banka’dan arşivlerindeki bilgilere ilişkin belge talep edebilir ve uygun durumlarda Banka bu tür talebe mukabil arşivleri üzerindeki dokunulmazlık hakkından feragat edebilir.” denildiğini, söz konusu Mahkeme’nin hesap hareketlerinin ve paraların akıbetinin … Ankara ve İstanbul Ofislerinin Dış İşleri Bakanlığı aracılığı ile yazılacak yazıya cevaben verecekleri bilgi ve belgelerle teyit etmesi ve gelen yurt dışı para transferleri … hesaplarına ulaşmışsa neden Davacı …’e teslim edilmediğinin sorulması şüpheye yer bırakmayacak biçimde somut bir inceleme için önem taşıdığının bildirildiği görülmüştür.
Mahkememizce bilirkişi raporu kapsamı gözönünde bulundurularak Uluslararası anlaşmalar kapsamında davalı banka ile Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile yazışma yapılması gerektiği anlaşılarak daha önce yazılan müzekkereler doğrultusunda açıklamaların yapılması istemli Dışişleri Bakanlığı’na yazı yazılmış, Dışişleri Bakanlığı’ndan verilen 31/12/2021 tarihli yazı cevabı kapsamında ise mahkememizin talebi dışında olacak şekilde Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’ndan alınan cevabi nota örneği ve gayriresmi Türkçe uyarlamasının sunulduğu, davalı banka ile yazışma yapılmadığı anlaşılmıştır.
Mahkememizce uyuşmazlık çerçevesinde yapılan araştırmalar sonucunda; davalı olarak gösterilen …’nın yargı muafiyetinin (bağışıklığının) bulunup bulunmadığı, bu bankaya karşı Türk Mahkemeleri önünde dava açılıp açılamayacağı, banka hakkında yargılama yapılıp yapılamayacağı hususunun netleştirilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.
Türk Mahkemelerinin yargı hakkının bulunması bir dava şartı olup, 6100 sayılı HMK’nın 114.maddesinin 1/a bendinde düzenlenmiştir. Yargı yetkisi devlete ait hakimiyet hakkından doğan ve mahkemelerce kullanılan karar verme-hükmetme otoritesidir. Yargı yetkisi devlet olmanın bir gereğidir. Yargı yetkisi, yargı muafiyeti ile sıkı bir ilişki içindedir. Yargı muafiyetine sahip olan devletler, uluslararası kuruluşlar vb başka bir devletin mahkemesinde yargılanamazlar. Yargı bağışıklığına sahip olan örneğin bir devlet cebri icra bağışıklığına da sahiptir. Kural olarak devletlerin, uluslararası kuruluşların ve diplomatik dokunulmazlığı olan kişilerin yargı muafiyetine sahip olduğu kabul edilmelidir.
Yargı muafiyetine (bağışıklığına) sahip olan kişi ve kurumlar, üçlü bir tasnife tabi tutulabilir. Buna göre ilk olarak devletlerin, ikinci olarak uluslararası kuruluşların ve üçüncü olarak diplomatik dokunulmazlığı olan gerçek kişilerin, yargı bağışıklığına sahip oldukları kabul edilmektedir.
Eldeki davada davalı olarak gösterilen …, 07/12/1973 tarihinde tamamı İslam Konferansı Örgütüne üye olan 7 ülke tarafından, geri kalmış İslam ülkelerini kalkındırmak amacıyla kurulmuş bir uluslararası kuruluştur. Merkezi Cidde Şehrindedir. İslam Konferansı Teşkilatı üyesi ülkeler arasında ticaretin artırılması, bankanın stratejik amaçları arasında olup, bunun için finansman imkanları sağlamaktadır. Türkiye bankanın kurucu üyelerinden biridir. Türkiye ile … Grubu arasında 10/10/2012 tarihinde imzalanan “Türkiye’de … Grubu ülke ofisi kurulmasına ilişkin anlaşma” ile banka ülkemizde ofis açmıştır.
… kuruluş sözleşmesinin 50.maddesinde, bankanın amaçlarına etkin şekilde ulaşmasını ve faaliyetlerini sürdürmesini sağlamak adına, her üye ülkenin sınırları dahilinde bankaya işbu bölümde bahsi geçen statüler, dokunulmazlıklar, muafiyetler ve ayrıcalıklar tanınacağı düzenlenmiştir.
Sözleşmenin 51.maddesinde, bankanın tüzel kişiliğinin bulunduğu, bankanın tam kapasiteye sahip bağımsız uluslararası bir kuruluş olduğu belirtilmiştir.
Sözleşmenin 51.maddesinde, bankanın, para toplama veya menkul kıymet satın alma, satma veya sigorta etme amacıyla yetkisini kullanmaya yönelik olaylar haricinde her türlü yasal süreçten muaf olduğu kararlaştırılmıştır.
Yargıtay 10. HD’nin 15/05/2017 tarih, 2015/1598 esas, 2017/4118 karar sayılı kararında, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin yargı muafiyetine (bağışıklığına) sahip olduğu içtihat edilmiştir.
Benzer şekilde başka ülkelerde yapılan yargılamalar sırasında, …Bankası’nın, yine … Katılım Bankası’nın, eldeki davada davalı olan … ile aynı amaçla kurulmuş ve benzer statüde bir banka olmasına karşın yargı muafiyetine (bağışıklığına) sahip olduğuna yönelik kararlar verildiği, Ankara BAM 9. HD Başkanlığı’nın 2019/3746 esas, 2021/2817 karar sayılı ilamı çerçevesinde tespit edilmiştir.
Tüm deliller hep birlikte değerlendirildiğinde; eldeki davada davalı olarak gösterilen …’nın yargı muafiyetine (bağışıklığına) sahip olduğu, Türk Mahkemelerinin yargı hakkının (yetkisinin) bulunması gerektiğine yönelik dava şartının somut olayda bulunmadığı, bu banka hakkında Türk Mahkemeleri önünde dava açılamayacağı, bankanın yargılanamayacağı kanaatine varılarak davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın dava şartı yokluğu nedeniyle USULDEN REDDİNE,
Bu karar nedeniyle alınması gerekli 80,70 TL harcın peşin alınan 170,78 TL harçtan çıkartılarak artan 90,08 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya İADESİNE,
Dair, tarafların yokluğunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.24/03/2022

Katip …

Hakim …