Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
ANKARA
9.ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2014/698
KARAR NO : 2021/75

Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR

ESAS NO : 2014/698
KARAR NO : 2021/75

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KÂTİP :

ASIL DAVADA :
DAVACILAR : 1-
2-
3-
VEKİLİ : Av.
DAVALI :
VEKİLİ : Av.

DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 27/12/2013

BİRLEŞEN ….ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN … E., … K. SAYILI DOSYASINDA:
DAVACI :
VEKİLİ : Av.
DAVALILAR : 1-

2-
3-
VEKİLİ : Av.
İHBAR OLUNAN:
VEKİLİ : Av.
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 25/02/2014

KARAR TARİHİ : 09/02/2021
KARAR YAZ.T. : 01/03/2021

… Ticaret Mahkemesi’nin … E. sırasına kaydı yapılan ve bilahare asliye ticaret mahkemelerinin toplu hale getirilmesi sırasında Mahkememize tevzi edilerek yukarıda belirtilen sırasına kaydı yapılan dosya ile … Ticaret Mahkemesi’nin … E., … K. sayılı birleşen dava dosyasının birlikte yapılan incelemesi sonunda:

DAVA:
Asıl davada:
Davacılar vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkilleriyle, … ve … arasında 27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesi düzenlendiğini; sözleşmenin 3.3.5 maddesi uyarınca, borçluları … ve …, avalisti “… Çelik Konst. İnş. San. Tic. Tur. A.Ş.” olan 27/07/2012 düzenleme ve 31/12/2013 vade tarihli 127.000,00 USD tutarlı senedin …’e ve aynı düzenleme ve vade tarihli 42.500,00 USD tutarlı olan senedin ise …’a teslim edileceğinin belirlendiğini; sözleşmenin aynı maddesinde erken ödeme koşullarının gerçekleşmesi hâlinde senetlerin ödenmiş kabul edilerek iade edileceklerinin kararlaştırıldığını; bu koşulların, sözleşmenin 3.3.5 maddesine göre,
a)Senet vadelerinden önce …’ın girişimleri sonucunda; “… İletim Ltd. Şti.” ve/veya “… Mühendislik Ltd. Şirketi”ine yeni iş bağlanması ve hak edişlerin şirket kasasına girmesi,
b) Senet vadelerinden önce …’ın girişimleri sonucunda; “… Elektrik AŞ”nin “… İletim Ltd. Şti.” ile mevcut sözleşmeyi uzatmasıyla birlikte hak edişlerin şirket kasasına girmesi,
Şeklinde belirleniğini; senetlerin taraflara verildiğini ve müvekkilleri tarafından şartları yerine getirilmesine karşın davalının senedi iade etmediğini; bu sebeple, senetten dolayı borçlu olmadığının tespitine, karar verilmesini, talep ve dava etmiştir.

Birleşen davada:
Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalılar arasında imzalanan 27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesinin 3.3.1 maddesinde, hisse devralanların hisse satış bedeli karşılığı olarak, çelik yapı tasarım ve imalat işlerinde kullanılan dört adet (2 adedi 140’lık 2 adedi 90’lık olmak üzere son model) (… Çelik Yapı İnşaat Turizm A.Ş.’ne satışı yapılan makinelerle aynı özelliklere sahip) Çelik Konstrüksiyon (CNC) makinesini, hisseleri devredenlere teslim edeceklerini; dört makineden iki adedinin işbu sözleşmenin imzalanmasından itibaren engeç 15 gün içerisinde, iki adedinin ise en geç 30/10/2012 tarihine kadar hisse devredenlerin belirleyeceği adrese teslim edileceğinin belirlendiğini; aynı sözleşmenin 3.3.6 maddesinde de, hisse devralanlar tarafından, hisse devir karşılığı olmak üzere …’a 100 ton (3.3.1’de belirtilen makinelerde kullanabileceği) çelik teslim edileceği ve bu miktarın 50 tonunun engeç 30/08/2012 tarihine kadar, kalan 50 tonunun ise engeç 31/12/2012 tarihine kadar hisse devreden …’ın adresine teslim edileceğinin yazıldığını; hisse devirlerinin yapılmasına karşın bu teslimlerin yapılmadığını ve hisse devir bedeli olarak kararlaştırılan bedelin ödenmediğini; bu sebeple, iki adet biri 90’lık diğeri 140’lık 27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesine konu makinenin değerinin tespiti ile şimdilik 200.000 TL’nin ve 100 ton 27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesi bedeli çeliğin dava tarihindeki değerinin tespiti ile şimdilik 200.000 TL’nin avans faizi ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesini, talep ve dava etmiştir.
YANIT:
Asıl davada:
Davalı vekili, yanıt dilekçesinde kısaca; sözleşme koşullarının yerine gelmediğini ve davanın reddini, savunmuştur.
Birleşen davada:
Davalı vekili, yanıt dilekçesinde öz olarak, müvekkillerinin söz konusu teslimatı …’e teslim ettiklerini belirterek davanın reddini savunmuştur.

DELİLLER :
1-Taraflar arasındaki 27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesi, 27/07/2012 tarihli danışmanlık sözleşmesi,
2-… Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin hizmet yazısı,
3-… Ticaret Mahkemesi’nin … E., … K. sayılı dosyası,
4-… Ticaret Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası,
5-27/07/2012 düzenleme, 31/12/2013 vade tarihli bono örneği,
6-Dosyadaki belgeler, yazışmalar ve ekleri,
7-Bilirkişi kök ve ek raporu,
8-Tüm dosya münderecatı,

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE HUKUKÎ NİTELENDİRME :
Asıl dava, hisse devir sözleşmesi gereğince davalıya verilen 42.500,00 USD bedelli senedin bedelsiz kaldığı savına dayalı menfi tespit istemine; birleşen dava ise, hisse devir sözleşmesi gereğince devri gereken makine ve çeliğin bedellerin tahsili istemlerine, ilişkindir.
Asıl davada davacı, 27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesinin 3.3.5 maddesi gereğince erken ödeme koşullarının gerçekleştiğinden bahisle, davalıya verilen 27/07/2012 düzenleme ve 31/12/2013 vade tarihli 42.500,00 USD tutarlı olan senedin iadesi gerektiği savıyla, borçlu olmadığının tespitini istemektedir. Davalı ise, sözleşme koşullarının yerine gelmediğini savunmuştur.
Birleşen dava, hisse devir sözleşmesinin 3.3.1 maddesi gereğince teslimi gereken dört adet çelik konstrüksiyon makinesi ile sözleşmenin 3.3.3 maddesine göre teslimi gereken 100 ton çelik bedelinin ödenmediği savlarına ilişkin alacak istemleridir. Davalı, söz konusu teslimatların …’e yapıldığını savunmuştur.
Asıl davada uyuşmazlık, yanlar arasındaki sözleşmede erken ödeme koşullarının oluşup oluşmadığı ve buna bağlı olarak davacıların davalıya verilen senet nedeniyle borçlu olup olmadığı, noktasında toplanmaktadır.
Birleşen davada ise sözleşme hükümleri gereğince teslimi gereken makine ve çeliğin davacıya teslim edilip edilmediği hususu çekişme konusudur.
Hisse devredenler … ve … ile diğer taraf olan hisse devralanlar …, … arasında 27/07/2012 tarihli “Hisse Devir Sözleşmesi” imzalandığı ve “… Çelik Konst. İnş. San. Tic. Tur. A.Ş.”nin kefil olarak sözleşmeye imza koyduğu izlenmiştir. Ayrıca, İşsahipleri “… İletim Ltd. Şti” ve “… Mühendislik Ltd. Şti.” ile Danışman … arasında 27/07/2012 tarihli “Danışmanlık Sözleşmesi” imzalanmıştır. Sözleşme hükümleri taraflar yönünden normatif bir alan meydana getirir ve taraflar yönünden yasa hükmünde olup, bağlayıcıdır. Bu sebeple, uyuşmazlığın çözümü sözleşme hükümlerine göre değerlendirilecektir.
27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesindeki hükümler şöyledir:
m.1.Taraflar:
… ve … ile diğer tarafta …, … arasında akdedilmiştir.
m.2:Konu:
Hisse devredenler aşağıda belirtilen şartlarla “… Çelik Konstriksüyon İnşaat Sanayi Ticaret Turizm Anonim Şirketi” hisselerini, hisse devralanlara devretmeyi kabul ve taahhüt etmişlerdir.
m.3:Devir şartları:
m.3.1: Hisse devredenler … ve …, “… Çelik Konstriksüyon İnşaat Sanayi Ticaret Turizm Anonim Şirketi” ne ait toplam 125.000 şirket hissesine sahip olup, bu miktarın 100.000 adedi …’e, 25.000 adedi ise …’a aittir.
m.3.2: Hisse devredenler aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi şartıyla, şirkette sahip oldukları hisselerini, tüm hak ve vecibeleriyle birlikte hisse devralanlara devretmeyi, hisse devralanlar da bu hisseleri tüm hak ve vecibeleriyle birlikte devralmayı kabul ve taahhüt etmişlerdir.
m.3.3:Hisse devralanlar, hisse senetlerinin devri karşılığında, aşağıda belirtilen malları teslim etmeyi, bedelleri aşağıdaki koşullarda ödemeyi açıkça kabul ve taahhüt etmiş olup, aşağıdaki yükümlülüklerin yerine getirilmesinden müşterek ve müteselsilen sorumludurlar.
m.3.3.1:Hisse devir alanlar, hisse satış bedeli karşılığı olarak, çelik yapı tasarım ve imalat işlerinde kullanılan dört adet (2 adedi 140’lık 2 adedi 90’lık olmak üzere son model) (… Çelik Yapı İnşaat Turizm A.Ş.’ne satışı yapılan makinelerle aynı özelliklere sahip) Çelik Konstrüksiyon (CNC) makinesini, hisseleri devredenlere teslim edeceklerdir. Dört makineden iki adedi işbu sözleşmenin imzalanmasından itibaren engeç 15 gün içerisinde, iki adedi ise en geç 30/10/2012 tarihine kadar hisse devredenlerin belirleyeceği adrese teslim edilecektir.
m.3.3.2: Makinelere tam kapasiteyle kullanımı sağlayan ücretsiz yazılım programı son güncel haliyle kilitsiz (süre sınırı ve herhangi bir kısıtlama olmaksızın) çalışabilecek şekilde yüklenecek olup, makineler anahtar teslimi, eksiksiz ve tam donanımlı çalışır vaziyette olması sağlanacaktır. Ayrıca makinelerin, mekanik aksamları ile diğer donanımları için iki yılı ücretsiz olmak üzere onyıl teknik destek hizmeti sunulacaktır. (Kullanıcı hataları için iki yılı ücretli kalan sekiz yılı ise hem servis hem de parça ücreti istenecektir). Yazılımlara ilişkin teknik servis hizmeti ise onyıl boyunca ücretsiz sağlanacak, arıza bildirim tarihinden itibaren yurt içerisinde bir hafta yurt dışında ongün içerisinde müdahale edilip, arıza giderilmiş olacaktır. İşbu hükmün ifasından hem “… Çelik A.Ş.” hem de hisse devralanlar ayrı ayrı müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaklardır.
s.m.3.3.3:
…
3.3.1’de teslimi yapılacak makineler ile işbu sözleşme gereği hisse devralanlarca verilmesi gereken 100 ton çelik ve 170.000,00 USD bedelli senetler hisse devredenlerden herhangi birisine tevdi edilmesiyle birlikte teslim yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
m.3.3.4: Taraflarca “… Elektrik A.Ş.”den alınan sayaç değiştirme işine ilişkin 31/12/2012 tarihine kadar muhtemel danışmanlık bedeli (azami) 300.000,00 TL olarak kabul edilmiş olup bu bedel, hisse devrine istinaden mahsup edilecektir.
m.3.3.5: Gerek hisse devralanlarca, gerekse “… Çelik A.Ş.” tarafından; … ve “… Çelik yapı İnşaat Turizm Mimarlık San. ve Tic. A.Ş.” veya “… İnşaat Taahhüt A.Ş.” firmalarına ikinci etap satışı olarak (ilk üç makine satışı yapılmış olup henüz faturalandırılmamıştır) üç adet daha “Çelik Konstrüksiyon Makinası” satışından elde edilecek gelirden, 170.000,00 Amerikan Doları hisse devralanlar tarafından hisse devredenlere, hisse satışı bedeli karşılığı olarak ödenecektir. Bu ödeme işbu sözleşmenin imzalanmasıyla birlikte, 31/12/2013 vade tarihli 127.500 Amerikan Doları bedelli senet …’e, 31/12/2013 vade tarihli 42.500 Amerikan Doları bedelli senet ise …’a tanzim edilip teslim edilecektir. Tanzim edilecek senetler üzerine …, … asıl borçlu sıfatıyla; “… Çelik A.Ş” ise aval sıfatıyla imza atacaklardır. İşbu senetlerin teminat senedi olmadığını senet borçluları açıkça kabul ve taahhüt etmişlerdir.
Aşağıda belirtilen erken ödeme koşulları gerçekleştiğinde senetler ödenmiş kabul edilerek iade edilecek olup, şartların gerçekleşmemesi halinde senetler, hiçbir ihtar veya ihbara gerek kalmaksızın borçluları tarafından ödenecektir.
a)Senet vadelerinden önce …’ın girişimleri sonucunda “… İletim Ltd. Şti” ve/veya “… Mühendislik Ltd. Şti” ne yeni iş bağlanması ve hakkedişlerin şirket kasasına girmesi,
b)Senet vadelerinden önce …’ın girişimleri sonucunda; “… Elektrik A.Ş.”nin “… İletim Ltd. Şti” ile mevcut sözleşmeyi uzatmasıyla birlikte hakkedişlerin şirket kasasına girmesi,
Hallerinde verilecek danışmanlık ücreti her üç aylık hakkediş dönemi için hesaplanacak, senet bedellerini karşılaması durumunda bu senetler iade edilecektir.
…
m.3.3.6:Hisse devralanlar tarafından, hisse devir karşılığı olmak üzere …’a 100 ton (3.3.1’de belirtilen makinelerde kullanabileceği) çelik teslim edilecektir. Bu miktarın 50 tonu engeç 30/08/2012 tarihine kadar, kalan 50 tonu ise engeç 31/12/2012 tarihine kadar hisse devreden …’ın adresine teslim edilecektir. İşbu hükmün ifasından hisse devralanlarla birlikte “… Çelik A.Ş.” müştereken ve müteselsilen sorumlu olacaklardır.
m.3.3.7: İşbu sözleşme uyarınca teslim edilen makinelerle ilgili olarak kesilecek tüm faturalar “… Mühendislik Elektrik Makine İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.” adına kapalı kesilecek ve fatura tutarlarına makine ve tüm ekipmanlar, yazılımlar, işçilik giderleri ve genel giderler dahil edilecektir. Her bir makine için 75.000,00 TL fatura kesilecektir. Fatura muhteviyatı taraflarca hisse devir bedeli olarak kabul edildiğinden, muhatabından herhangi bir ücret talebinde bulunulmayacaktır. Diğer bir ifadeyle hisse devralanlar ve ”… Çelik A.Ş.” makine ve yazılım satışı nedeniyle kesilecek fatura bedellerine ilişkin hisse devredenleri ve fatura muhatabı “… Ltd. Şti”ni şimdiden ibra eder, hak ve alacak talep etmeyeceklerini kabul ve taahhüt ederler.
m.3.3.8:İşbu sözleşmenin 3.3.1 hükmünde belirtilen dört makineden ikisinin (tam kapasite çalışır vaziyette) teslim edilmesi; 3.3.5 hükmündeki toplam 170.000,00 Amerikan Doları bedelli senetlerin teslim edilmesi ve 3.3.6 hükmündeki 50 ton çelikin teslim edilmesinden sonra hisse devredenler “… Çelik A.Ş.” yönetim kurulundan istifalarını verecek ve ayrıca “… Çelik A.Ş.” pay defterindeki hisselerin devirlerini hisse devralanlara ve/veya yazılı olarak gösterecekleri kişilere yapacaklardır.
Hükümleri bulunduğu gözlenmiştir.
27/07/2012 tarihli “Danışmanlık Sözleşmesi”ndeki maddeler ise şöyledir:
m.1: Danışmanlık sözleşmesi, İşsahipleri “… İletim Ltd. Şti” ve “… Mühendislik Ltd. Şti” ile Danışman … arasında imzalanmıştır.
m.2: Konu:
…’ın aracı olması şartıyla, “… İletim Ltd. Şti” veya “… Mühendislik Ltd. Şti”ine “… … A.Ş.”den alınacak coğrafi bilgi sistemi, saha işlemi, scada ve başka konulardaki imzalanan sözleşmeler nedeniyle, “… … A.Ş.” ile “… İletim Ltd. Şti” arasındaki sözleşmenin uzatılması durumunda danışmana danışmanlık ücreti aşağıdaki koşullarla ödenecektir.
m.3: Danışmanlık bedeli:
Danışmanlık bedeli o işe ilişkin direkt tüm maliyetler düşüldükten sonra kalan net kâr üzerinden hesaplanacak olup, (ticarî sır niteliği taşımayan) ilgili belgeler incelenebilecektir. Danışmanlık bedeli, kalan net kârın %20’den az %40’dan çok olmamak kaydıyla şirket yetkilileri tarafından belirlenecektir.
m.4:Ödeme şekli:
Taraflar arasında işbu sözleşmeden ayrı 27/07/2012 hisse devir sözleşmesi imzalanmış olup, bu sözleşme gereği hisse devir bedellerinin bir kısmı danışmanlık bedelinden mahsup edileceği hususunda taraflar anlaşmaya varmışlardır.
m.5: Özel koşullar:
m.5.1:Danışman, … A.Ş.’den alınan işler nedeniyle 2010-2011-2012 yıllarına ait danışmanlık ücretini aldığını kabul etmiş olup, bu yıllara ait başka ücret talebinde bulunmayacaktır.
m.5.2:İş sahipleri sadece kendi şirketlerin danışmanlık ücretinden sorumlu olacaklardır.
m.5.3:İşbu sözleşme 31/12/2013 tarihine kadar geçerli olup, bu tarihten sonraki işleri kapsamamaktadır.
Şeklinde hükümler bulunmaktadır.
Asıl davanın konusu; borçluları … ve …, avalisti “… Çelik Konst. İnş. San. Tic. Tur. A.Ş.” olan 27/07/2012 düzenleme ve 31/12/2013 vade tarihli, lehtarı … olan 42.500,00 USD tutarlı olan bono nedeniyle borçlu olmadığı istemidir.
Uyuşmazlığın çözümüne geçmeden önce ispat yükünün hangi tarafta olduğunun da belirlenmesi gerekir. Bono nedeniyle borçlu olunmadığının tespitini içeren davada ispat yükü, kural olarak senedin bedelsiz olduğunu iddia eden tarafa aittir. Ancak, bir defa bir mal alışverişine dayandığı “malen” kaydıyla ya da bir alacak borç ilişkisine dayandığı “nakten” kaydı ile senede yazılmışsa, artık buna uyulmak gerekir. Bu kayıtların aksinin savunulması senedin talili (nedene, illete bağlanması) anlamına gelir ki, böyle bir durumda ispat yükü yer değiştirir. Senedi talil eden, savını kanıtlamak yükümlülüğü altına girer. Senette borcun nedeni “mal” ya da “nakit” olarak belirtilmişse, tarafların yazılı borç sebebine dayanmaya hakkı olacağından, ispat yükü bunun aksini ileri süren tarafa ait olacaktır. Eğer yanlardan biri senet metninde yazılı kaydın doğru olmadığını söylüyorsa, lehine olan senet karinesi çürümüş sayılacak, bunun sonucu olarak da, iddiası paralelinde ispat yükünü de üstlenecektir. Buna senedin talili denmektedir. Bu anlamda talil senet metninde açıklanan düzenleme (ihdas) nedenine aykırı beyanda bulunma anlamına gelmektedir. Hemen burada, menfi tespit (borçsuzluğun tespiti) konulu eldeki davada ispat yükünün özellikleri üzerinde de durulmalıdır. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 72. maddesi gereğince borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu olmadığını ispat için menfî tespit davası açabilir. Kural olarak, bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran/iddia eden taraf, o vakıayı ispat etmeye mecburdur (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 6. Maddesi). İspat yüküne ilişkin bu genel kural, menfi tespit davaları için de geçerlidir. Yani, menfi tespit davalarında da, tarafların sıfatları değişik olmakla beraber, ispat yükü bakımından bir değişiklik olmayıp, bu genel kural uygulanır. Bu davalarda da bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran (iddia eden) taraf o vakıayı ispat etmelidir. Menfi tespit davasında borçlu ya borçlanma iradesinin bulunmadığını ya da borçlanma iradesi bulunmakla birlikte daha sonra ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürebilir. Borçlu borcun varlığını inkar ediyorsa, bu durumlarda ispat yükü davalı durumunda olmasına karşın alacaklıya düşer. Borçlu varlığını kabul ettiği borcun ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürüyorsa, bu durumda doğal olarak ispat yükü kendisine düşecektir. Görülmektedir ki, menfi tespit davasında kural olarak, hukukî ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukukî ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukukî ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukukî ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukukî ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira, davacı borçlu senedin varlığını kabul etmekle birlikte bir hukukî ilişkiye dayanmadığını değil, başka bir hukukî ilişkiye dayandığını ileri sürmekte; temelde bir hukukî ilişkinin varlığını kabul etmektedir.
Somut olaya gelince; davacı borçlu dava konusu senedin sözleşme hükümlerinin yerine getirilmesi nedeniyle bedelsiz kaldığını iddia ettiğine göre, ispat yükü kendisindedir. Davacılar iki hususu dayanak yapmaktadır. Birincisi, … Ticaret Mahkemesi’nin … E., … K. sayılı dosyasıdır. Bu dosya, …… tarafından açılan 31/12/2013 vade tarihli 127.500,00 USD bedelli bononun, borçlularının vade tarihinden önce yükümlü oldukları tüm borçlarını ifa ettikleri ve bono borçlularından hiçbir hak ve alacak kalmadığına dayanan zayi nedeniyle bono iptaline ilişkindir. Sözü edilen bu dosyadaki beyan, zayi edilen bonoya ilişkin borcun ödenmesidir. Dava dışı …’in bu beyanından, dava konusu edilen bonoya ilişkin borcun da ödendiği çıkarımı yapılabilmesi için başkaca yazılı delile ihtiyaç bulunduğu değerlendirilmiştir. Yine davacılar tarafından dosyaya sunulan 17/01/2013 tarihli “İbra Sözleşmesi”nin 127.500,00 USD senetle ilgili yükümlülüklerin yerine getirildiği ile ilgili olduğu izlenmiştir. Davacıların dayandıkları diğer husus ise danışmanlık sözleşmesidir. Davacı, iddiasını, danışmanlık sözleşmesindeki yükümlülüklerin yerine getirildiğini ve danışmanlık bedelinin mahsup edilmesi ile hisse devir sözleşmesinin 3.3.5 maddesi uyarınca … tarafından tanzim edilmiş olan 28/11/2012 tarihli sözleşme süre uzatım belgesine dayanmaktadır. Bu belgede, … tarafından “… İletim Ltd. Şti” ile akdedilen 05/07/2011 tarihli hizmet alım sözleşmesi süresinin 31/12/2013 tarihine kadar uzatıldığı yazılıdır. Davalı ise “… İletim Ltd. Şti”nin kendisine ait olmadığını, bu şirket adına danışmanlık hizmeti verilmiş ise kendisini ilgilendirmediğini, bu şirketin dava dışı ……’e ait olduğunu, süre uzatımının de … sayesinde alınmadığını, savunmuştur. Yeri gelmişken belirtmek gerekir ki danışmanlık sözleşmesinin 5.1 maddesinde, “Danışman, … A.Ş.’den alınan işler nedeniyle 2010-2011-2012 yıllarına ait danışmanlık ücretini aldığını kabul etmiş olup, bu yıllara ait başka ücret talebinde bulunmayacaktır.” denilmektedir. Hisse devir sözleşmesiyle danışmanlık sözleşmesi aynı tarihi taşımaktadır. Asıl davada davacının dayandığı …’nın 28/11/2012 tarihli yazısında {Şirketimiz ile şirketiniz arasında akdedilmiş olan 05/07/2011 tarihli, “Sayaç Sökme-Takma Müşteri Sayaç Verilerinin Güncellenmesi” Hizmet Alım Sözleşmesi’ni, sözleşmenin 10.3 maddesi uyarınca aynı hüküm ve şartlarla 31/12/2013 tarihine kadar uzattığımız ihbaren bildiririz} denildiği gözlenmiştir. Bu durumda sözleşmenin uzatılması işleminin 2012 yılı içinde gerçekleşmiş olması gerekir ki danışmanlık sözleşmesi 5.1 maddesine göre danışman 2012 yılına ilişkin ücretini aldığını kabul ettiğinden mahsubu gereken alacağı bulunmadığı anlaşılmaktadır. Davalı, asıl davada, danışmanlık sözleşmesinin gereğinin yerine getirildiğini savunmuş, hizmet alım sözleşmesinin süresinin 31/12/2013 tarihine kadar uzatıldığına dayanmıştır. Hisse devir sözleşmesinin 3.3.5 maddesinde iki husus düzenlenmiştir. Şöyle ki:
a)Senet vadelerinden önce …’ın girişimleri sonucunda “… İletim Ltd. Şti” ve/veya “… Mühendislik Ltd. Şti” ne yeni iş bağlanması ve hakkedişlerin şirket kasasına girmesi,
b)Senet vadelerinden önce …’ın girişimleri sonucunda; “… Elektrik A.Ş.”nin “… İletim Ltd. Şti” ile mevcut sözleşmeyi uzatmasıyla birlikte hakkedişlerin şirket kasasına girmesi,
Hallerinde verilecek danışmanlık ücreti her üç aylık hakkediş dönemi için hesaplanacak, senet bedellerini karşılaması durumunda bu senetler iade edilecektir.

Bu noktada ön sorun, davacı Kürşat tarafından danışmanlık hizmeti verilip verilmediği hususudur. Bu iddianın ispatı, davacılara aittir (MK m.6; HMK m.190,f.1). Bilirkişilerin kök raporundan, sözleşmenin 3.3.5 maddesinin (a) bendinde bahis konusu edilen … veya … Şirketlerine yeni iş bağlanmasına ilişkin herhangi bir hizmet verilmediğini belirlemişlerdir. O hâlde, sözleşmenin 3.3.5 maddesinin (b) bendindeki koşulun gerçekleştiği ispatlanmalıdır. (b) bendindeki danışmanlık ücretine hak kazanılmasının koşulu …’ın girişimleri sonucunda sözleşmenin uzatılması olgusudur. Hizmet sözleşmesinin uzatıldığı belirlenmiş ise de bilirkişiler kök ve 28/10/2020 tarihli ek raporlarında, “……’ın … ile olan sözleşmenin uzatılmasında etkili olmadığı kanaatine ulaşmışsa da…” şeklindeki tespit ve dosyada buna aykırı başka bir deyişle sözleşmenin uzatılmasının …’ın girişimleri sonucu yapıldığı hususu yazılı delillerle ispatlanmamıştır. Sözleşmenin 3.3.5 maddesindeki koşullar sübut bulmadığından, mahsubu gereken alacak bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Bu sebeple, asıl davanın reddine karar verilmelidir.
Mahkememizin 30/12/2013 tarihli ara kararı ile 42.500,00 Amerikan Doları bedelli bono yönünden takip yapmasının tedbiren önlenmesi için ihtiyati tedbir kararı verilmiş ve karar infaz olunmuştur. İİK’nun 72/4 maddesi uyarınca davalı alacaklı lehine tazminata hükmedilebilmesi için ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilmesi ve tedbir kararının uygulanması sonucunda alacaklının alacağına geç ulaşmasından dolayı zarara uğraması gerekmektedir. İcra takibine ilişkin verilen tedbir kararı bulunduğundan ve karar infaz edilmiş olup, İİK’nın 72/4 maddesi uyarınca, menfi tespit davası red ile sonuçlandığından davalı alacaklı yararına, dava değerinin %20’si oranında kötü niyet tazminatına karar verilmesi gerekmiştir.
Birleşen dava yönünden yapılan incelemede:
Davacı, hisse devir sözleşmesinin 3.3.1 maddesi gereğince teslimi gereken dört adet çelik konstrüksiyon makinesi ile sözleşmenin 3.3.3 maddesine göre teslimi gereken 100 ton çelik bedelinin ödenmediği savıyla alacak istemektedir. Davalı, söz konusu teslimatların …’e yapıldığını savunmuştur.
Yanlar arasındaki hisse devir sözleşmesi hükümlerine göre:
Söz.m.3.3.1’e göre; hisse devir alanların, hisse satış bedeli karşılığı olarak, çelik yapı tasarım ve imalat işlerinde kullanılan dört adet (2 adedi 140’lık 2 adedi 90’lık olmak üzere son model) (… Çelik Yapı İnşaat Turizm A.Ş.’ne satışı yapılan makinelerle aynı özelliklere sahip) Çelik Konstrüksiyon (CNC) makinesini, hisseleri devredenlere teslim etmesi gerektiği; söz.m.3.3.2’ye göre, makinelere tam kapasiteyle kullanımı sağlayan ücretsiz yazılım programının son güncel haliyle kilitsiz (süre sınırı ve herhangi bir kısıtlama olmaksızın) çalışabilecek şekilde yüklenecek olup, makinelerin anahtar teslimi, eksiksiz ve tam donanımlı çalışır vaziyette olmasının sağlanması gerektiği, ayrıca makinelerin, mekanik aksamları ile diğer donanımları için iki yılı ücretsiz olmak üzere onyıl teknik destek hizmeti sunulacağı; söz.m.3.3.1’de teslimi yapılacak makineler ile işbu sözleşme gereği hisse devralanlarca verilmesi gereken 100 ton çeliğin hisse devredenlerden herhangi birisine tevdi edilmesiyle birlikte teslim yükümlülüğünün ortadan kalkacağı, kararlaştırılmıştır.
Makine ve çeliğin teslimi olgusunu ispat yükü davalıdadır (MK m.6; HMK m.190, f.1). Davalı, makine ve çeliği ispat ettiğini yasal ve yazılı belgelerle ispatlayamamıştır. Bu nedenle değerlerini ödeme yükümü altındadır. Bilirkişiler birinci ek ve 28/10/2020 tarihli ikinci ek raporlarında, makinelerin ve 100 ton çeliğin tesliminin kesin vadeye bağlandığını, 1 adet 90’lık CNC makinesinin anahtar teslimi piyasa değerinin 85.000,00 TL, 1 adet 140’lık CNC makinesinin anahtar teslimi piyasa değerinin 105.000,00 TL ve 100 ton çeliğin piyasa değerinin 1.375 TL/tonx100=137.500,00 TL olduğunu belirlemişlerdir. Bilirkişilerin bu tespitleri, dosyadaki bilgi ve belgelere uyumlu olup, Mahkeme heyetimizce benimsenmiş ve hükme esas alınmıştır. Birleşen dosyada, ispat yükü üzerinde bulunan davalıların, makine ve 100 ton çeliğin teslimini yazılı ve yasal delillerle ispatlanamadığından birleşen davada davacı bu bedelleri davalılar … ve …’dan talep hakkına sahiptir. Fazlaya ilişkin istemler reddedilmelidir.
Sözleşmenin 3.3.1 maddesine göre, dört makineden iki adedi işbu sözleşmenin imzalanmasından itibaren engeç 15 gün içerisinde, iki adedi ise en geç 30/10/2012 tarihine kadar hisse devredenlerin belirleyeceği adrese teslim edilecektir. sözleşmenin 3.3.6 maddesine göre de, hisse devralanlar tarafından, hisse devir karşılığı olmak üzere …’a 100 ton (3.3.1’de belirtilen makinelerde kullanabileceği) çelik teslim edileceği, bu miktarın 50 tonunun engeç 30/08/2012 tarihine kadar, kalan 50 tonunun ise engeç 31/12/2012 tarihine kadar hisse devreden …’ın adresine teslim edileceği düzenlenmiştir. Yeri gelmişken belirtmek gerekir ki “en geç” şeklinde belirlenen vade “kesin” olamaz. Muaccel bir borcun borçlusu, alacaklının ihtarıyla temerrüde düşer (BK m.117, f.1). Eldeki olayda, kesin olamayan vade nedeniyle, davalının, usulüne uygun olarak temerrüde düşürülmesi gerekir. Dosya kapsamından, davalının temerrüte düşürüldüğü belirlenmemiştir. Bu sebeple, makinelerin teslimine ilişkin kesin vade bulunmadığından, alacağa dava tarihinden itibaren avans faizi yürütülmelidir. Çelik yönünden zaten dava tarihinden itibaren faiz istemi bulunmaktadır.
Ayrıca, hisse devir sözleşmesinin 3.3.6 maddesinde; işbu hükmün ifasından hisse devralanlarla birlikte “… Çelik A.Ş.” müştereken ve müteselsilen sorumlu olacağı kararlaştırılmıştır, denilmiştir. Davacı bu maddedeki ‘kefalet’ hükmüne dayanarak alacak isteminde bulunmaktadır. Hisse devir sözleşmesi 27/07/2012 tarihlidir. 6098 sayılı Türk Borçlar Yasası 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Yasa ‘kefalet’ sözleşmesini sıkı şartlara bağlamıştır. TBK’nın 583’üncü maddesinin birinci fıkrasında: “Kefalet sözleşmesi, yazılı şekilde yapılmadıkça ve kefilin sorumlu olacağı azamî miktar ile kefalet tarihi belirtilmedikçe geçerli olmaz. Kefilin, sorumlu olduğu azamî miktarı, kefalet tarihini ve müteselsil kefil olması durumunda, bu sıfatla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle yükümlülük altına girdiğini kefalet sözleşmesinde kendi el yazısıyla belirtmesi şarttır.” denilmiştir. Eldeki dosyada, 27/07/2012 tarihli hisse devir sözleşmesinde “… Çelik A.Ş.”nin kefaletine ilişkin bu şart sağlanmadığından, adı geçen davalı hakkındaki davanın reddine karar verilmelidir.
Yukarıda açıklanan yasal ve hukuksal olgu göz önüne alınarak, aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlere, kararın dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, dosyadaki kanıtlara ve Kurul’un takdirine göre;
1.-Asıl davada:
A) Davanın reddine,
B)Davalının kötüniyet tazminatı isteminin kabulü ile dava değeri olan 88.952,00 TL üzerinden %20’sı olarak hesaplanan 17.790,40 TL’nin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
2.-Birleşen davada:
A) Dava konusu edilen makinelerin değeri olarak saptanan toplam 190.000,00 TL’nin 25/02/2014 dava tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalılar … ve …’dan alınarak, davacıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin istemin reddine,
B) Dava konusu edilen 100 ton çeliğin değeri olarak saptanan toplam 137.500,00 TL’nin 25/02/2014 dava tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalılar … ve …’dan alınarak, davacıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin istemin reddine,
C) Davalı … Çelik Konst. İnş. San. Tic. Tur. A.Ş. hakkında açılan birleşen davanın reddine,
2.-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince;
A)Asıl davada, alınması gereken; 59,30 TL karar ve ilâm harcından, peşin alınan 1.519,10 TL’nin düşülerek artan 1.459,80 TL harcın, karar kesinleştiğinde istemi ve başvurusu halinde davacıya iadesine,
B)Birleşen davada, alınması gereken; 22.371,53 TL karar ve ilâm harcından, peşin alınan 6.831,00 TL’nin düşülerek eksik kalan 15.540,53 TL harcın, davalılar … ve …’dan alınarak, Hazineye irat kaydına,
3.-Yargılama giderleri yönünden:
A) Asıl davada, davacı tarafça yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına; hüküm kesinleştiğinde harcanmayan gider avansının HMK m.333/1 uyarınca davacıya iadesine,
Asıl davada, davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığına,
B)Birleşen davada, davacı tarafından yapılan 3,80 TL ilk dava, 136,00 TL posta ve tebligat gideri olmak üzere toplam 139,80 TL yargılama giderinden kabul ve red oranına göre hesaplanan 114,46 TL’si ile 25,20 TL başvurma, 6.831,00 TL peşin harç toplamı 6.970,66 TL’nin davalılar … ve …’dan alınarak, davacıya verilmesine; fazlaya ilişkin kısmın, davacı üzerinde bırakılmasına,
Birleşen davada, davalılar … ve … tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığına,
4.-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca;
A)Asıl davada, davalı yararına hesaplanan 12.363,76 TL nispî vekâlet ücretinin davacılardan alınarak, davalıya verilmesine,
B)Birleşen davada, davacı yararına hesaplanan 31.375,00 TL nispî vekâlet ücretinin davalılar … ve …’dan alınarak, davacıya verilmesine,
Birleşen davada, davalılar … ve … yararına hesaplanan 10.225,00 TL nispî vekâlet ücretinin davacıdan alınarak, anılan davalılara verilmesine,
Birleşen davada, davalı … Çelik Konst. İnş. San. Tic. Tur. A.Ş. yararına hesaplanan 36.450,00 nispî vekâlet ücretinin davacıdan alınarak, anılan davalıya verilmesine,

Dair, asıl davada davacılar/birleşen davada davalılar vekili Av. …. ile asıl davada davalı/birleşen davada davacı vekili Av. ….’nın yüzlerine karşı; kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’nde İstinaf yolu açık olmak üzere 09/02/2021 tarihinde oybirliğiyle verilen karar açıkça okunup, usûlen anlatıldı.

Başkan Üye Üye Kâtip
¸ ¸¸¸