Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR

ESAS NO : 2014/436 Esas
KARAR NO : 2022/268

DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 01/04/2010

DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 21/05/2010

KARAR TARİHİ : 27/04/2022
YAZIM TARİH : 11/05/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
ESAS DAVA:
Dava, Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı şirket arasında 14/08/2007 tarihli protokolün düzenlendiğini, protokolün ikinci sayfasında 3.2 … yükümlülükleri başlığı altında düzenlenen 3.2.1. Maddede; “… tarafından bayi’ye bayilik hizmet bedeli olarak 900.000,00 USD + KDV verilecektir.” hükmünün yer aldığını, sonrasında “Bayilik hizmet bedeli olarak ödenecek meblağa ilaveten, istasyona uygulanacak kurumsal kimlik (4×4 amblem dahil) yapım bedeli ile bayi’ye verilecek ariyet malzemelerinin (3 adet 3×6) akaryakıt pompası, 1 adet LPG pompası, … 1 adet 44kva jeneratör, 1 adet 7,5hp kompresör, 1 adet yağlama makinesi ve 1 hava su saati bedelinin … tarafından ödeneceği, söz konusu bayilik hizmet bedelinin 2 taksit halinde ödenmesi, ilk taksit ödenmesinin intifa tesis edilmesi ve banka teminat mektubu veya ipotek alınması, bayinin şirketten istenen bayilik evraklarını ve diğer gerekli belgeleri eksiksiz tamamlamasından sonra 500.000,00 USD, ikinci taksitin inşaat tamamlandıktan ve istasyonun faaliyete geçmesi sonrasında 400.000,00 USD’nin bayi’nin …’ye keseceği hizmet bedeli faturası karşılığı bayi’ye ödeneceği hükmünün yer aldığını,
Davalı şirketin bugüne kadar süresinde olmamakla birlikte 700.000,00 USD + KDV (826.000,00 USD) ‘yi ödediğini ancak 200.000,00 USD + KVD tutarı 236.000,00 USD’yi 28/01/2010 tarih, 8148 numaralı faturayı tanzim etmelerine rağmen ödemediğini, bu konuda yapılan uyarılarının da sonuçsuz kalması üzerine,
Alacağın tahsili amacıyla Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyası üzerinden başlatılan icra takibinin haksız itiraz nedeniyle durduğunu belirterek itirazın iptali ile takibin devamına ve icra inkar tazminatına hüküm olunmasını talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili, cevap dilekçesinde; davalı şirketin Uzun Tarla Beldesi, Merkez/Kocaeli adresinde açtığı akaryakıt istasyonunu, müvekkili şirketin bayiliğinde akaryakıt alım satımı için 14/08/2007 tarihinde akaryakıt bayilik sözleşmesi, protokolü ve eki belgelerin imzalandığını, müvekkili şirket tarafından davacı şirkete protokolün 4.2.1. Maddesi uyarınca toplamda KDV dahil 826.000,00 USD bayilik hizmet bedelinin 06/09/2007, 07/05/2008 ve 09/05/2008 tarihli faturalar karşılığında ödendiğini,
19/02/2009 tarihinde İzmit 1. Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından yapılan keşif sonucu istasyonun çalışır vaziyette tutulmadığı, elektriğinin kesik olduğu ve istasyon stoklarında akaryakıt bulunmadığının tespit raporu ile belirlendiğini, davacı bayi şirketin sözleşme koşullarını ihlal etmesi nedeniyle haklı nedenlere dayalı olarak sözleşmenin müvekkili tarafından 19/06/2009 tarihinde fesih olunduğunu,
Davacı tarafça talep edilen 236.000,00 USD’nin sözleşme edimlerinin yerine getirilmemesi nedeniyle ödenmediği gibi söz konusu tutar için faturanın sözleşmenin feshinden yaklaşık 7 ay sonra 28/01/2010 düzenleme tarihini içerdiğini ve gönderilen faturaya müvekkilince …yevmiye numaralı ihtarnamesi ile itiraz edildiğini,
Taraflar arasında yapılan sözleşme ve protokol gereği bayilik hizmet bedelinin ne zaman ve ne şekilde ödeneceğinin belirlendiğini, davacı tarafından intifa tesis edilmesi, banka teminat mektubu yada ipotek alınması, bayilik evrakları ve belgelerin eksiksiz tamamlanması, istasyonun tamamlanıp faaliyete geçmesi şartlarının gerçekleşmesine müteakip belirlenen bedellerinin ödeneceğinin taraf arasında kabul edildiğini ancak davacı tarafın sözleşme ve protokolde belirtilen teminat mektubu ya da ipotek verilmesi şartlarının yerine getirmediğinden ötürü 200.000,00 USD hizmet bedelinin ödenmediğini şartların yerine getirilmesi halinde ödemenin yapılacağının bildirildiğini, sözleşmenin fesih tarihine kadar bu şartlar yerine getirilmediği için ödemenin yapılmadığını belirterek davanın reddi ile kötü niyetle yapılan icra takibi nedeniyle müvekkili yararına kötü niyet tazminatına hüküm olunmasını talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVA:
Dava, davacı şirket vekili dava dilekçesinde özetle; davalı şirketin Uzun Tarla Beldesi Merkez/Kocaeli adresinde açtığı akaryakıt istasyonunun müvekkili şirketin bayiliğinde akaryakıt alım satımı için 14/08/2007 tarihinde, akaryakıt bayilik sözleşmesi, protokol ve eki belgelerin imzalandığını,
Müvekkili şirket tarafından davalı şirkete, protokolün 4.2.1. Maddesi uyarınca toplamda KDV dahil 826.000,00 USD bayilik hizmet bedelinin 18/04/2008 tarihli fatura karşılığında davalı şirkete ödendiğini, belirtilen bayilik hizmet bedelinin, borçlu bayinin yıllık satmayı taahhüt etmiş olduğu akaryakıt metreküpünün intifa süresi boyunca gerçekleştirilmesi halinde müvekkili şirketin elde edeceği kar oranı dikkate alınarak yatırım maliyeti olarak belirlendiğini,
Davalılardan …’in 24/08/2007 tarihinde vermiş olduğu taahhütname ile davalı şirketin müvekkili şirket ile yapmış olduğu bayilik sözleşmesi ve eki niteliğindeki tüm sözleşmelerden kaynaklı cezai şartlarda dahil olmak üzere doğmuş ya da doğacak borçlarının 900.000,00 USD kadar kısmına müşterek, müteselsil kefil olmayı kabul ve taahhüt ettiğini, yapılan takipte de kefilin hangi miktardan sorumlu olduğunun açıkça belirtildiğini,
Taraflar arasındaki sözleşme ve protokol maddelerinde, bayilik hizmet bedeli alacağı, cezai şart alacağı, taahhüdü ihlal alacağı, kar mahrumiyeti alacağının hangi koşullarda ve ne miktarda istenebileceğinin açıkça belirtildiğini,
Davalı şirketin sözleşmenin bayilik mevkii ve işletmeciliği başlıklı ikinci maddesinde belirtilen, “Bayi mahalli piyasa ihtiyaçlarını karşılamak için satış yerinde olağanüstü halleri ve tatil günlerini dikkate alarak 24 saat kesintisiz mal satışını sürdürecek düzeyde mal ve stok bulundurmakla yükümlü olacaktır.” maddesine aykırı olarak uzunca bir süre müvekkilinden mal alımı yapmadığını ve istasyonda müvekkiline ait ürün satışını gerçekleştirmediğini, İzmit 1. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.iş numaralı dosyası ile petrol istasyonunda 19/02/2009 tarihinde yapılan keşifte istasyon yerinde hiç kimsenin bulunmadığı, elektriğinin kesik ve istasyonun çalışır vaziyette olmadığının tespit edildiğini,
Bayi tarafından satışa başlama tarihinin 14/11/2007 olarak taahhüt edilmesine karşın ilk satışa başlama ve müvekkili şirketten mal alımının 30/04/2008 tarihinde yapılması nedeniyle 5 ay gecikme olduğunu, sözleşme ve protokol gereği davalı tarafından müvekkiline 200.000,00 USD miktarlı süresiz ve koşulsuz banka teminat mektubu ya da 1.000.000,00 TL miktarlı 1. Derece ve 1. Sırada ipotek tesis edilmesi gerekirken bu koşullarında yerine getirilmediğini,
Yapılan tespit sonrasında davalı şirketin uyarılara karşın mal alımını gerçekleştirmemesi nedeniyle müvekkili şirketin 19/06/2009 tarihinde sözleşmeyi haklı nedenlerle fesih ederek icra takibinde istenilen miktarda bayilik hizmet bedeli, taahhüdü ihlal cezası, mal alımından kaynaklanan borç, kar mahrumiyeti cezası ve sözleşmenin feshinden kaynaklı cezai şartın ödenmesinin ihtar edildiğini, feshin davalı tarafça 26/10/2009 tarihli ihtarname ile kabul edilerek müvekkilince davalı firmaya bayilik sözleşmesi çerçevesinde verilen kurumsal kimlik ve logolarının alınmasının talep ettiğini ancak ödeme ile ilgili uyarıların sonuçsuz kaldığını, alacağın tahsili amacıyla Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasında başlatılan icra takibinin haksız itiraz nedeniyle durduğunu belirterek itirazın iptali ile takibin devamına ve icra inkar tazminatına hüküm olunmasını talep etmiştir.
CEVAP:
Davalılar müşterek vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin dava konusu istasyonda kiracı olup, gayrimenkulün sahibi olan …’un davacı şirkete gayrimenkulün 15 yıl için intifa hakkını vermesi koşuluyla istasyonun yeniden inşasının davacı tarafından üstlenildiğini, müvekkili şirkete verilen hizmet bedelinin bu amaçla kullanılması ve yapılan inşaat nedeniyle zenginleşenin mülk sahibi olmasından ötürü kiracı olan müvekkilinden bu hizmet bedelinin istenemeyeceğini, sebepsiz zenginleşme nedenine dayalı olarak mülk sahibinden istenebileceğini,
Ödeme emrinde alacaklı şirketin nevinin limited şeklindeyken mevcut davada davacının anonim şirket olması nedeniyle husumet itirazında bulunduklarını,
…. parselde kain olan gayrimenkulün dava dışı …’a ait olup sözleşmenin ana konusunun gayrimenkul harabe bir haldeyken davacının vereceği bayilik hizmet bedeliyle istasyonun yeniden inşa edilip işletmeye açılması müvekkili şirketin davacının ürünlerini satarak davacının da bu ürünlerin satışında kar elde etmesi olduğunu,
Protokol ve sözleşmeler dikkate alındığında edimlerin sıralamaya konulduğunu, buna göre müvekkili şirketin intifa tesisi sonrasında 500.000,00 USD alacağını, müvekkilinin şirket mal sahibinin intifa vermesini sağlayarak 500.000,00 USD’yi aldığını, ikinci edim olarak bayilik evrakları ve gerekli belgelerin tamamlanıp inşaatın da tamamlanarak istasyonun faaliyete geçmesine karşın ödenecek 400.000,00 USD yerine 164.000,00 USD ödenerek 236.000,00 USD eksik ödeme yapıldığını, böylece ilk edimi davacının ifa etmediğini,
Bayilik hizmet bedeli olarak ödenecek meblağa ilaveten istasyona uygulanacak kurumsal kimlik bedelinin de davacı tarafından ödenmediğini, müvekkilinin davacıdan aldığı 826.000,00 USD bayilik hizmet bedelinin tamamının istasyonun inşasına harcandığını, kendi edimini yerine getirmeyen davacı şirketin haksız olarak Ankara …. Noterliği’nin 19/06/2009 tarihli ihtarı ile sözleşmeyi fesih ederek müvekkili şirketi büyük zarara uğrattığını, müvekkili şirket yetkilisinin cenazesi olması sebebiyle istasyonun bir gün kapalı olduğu esnada yapılan tespite dayalı olarak sözleşmenin fesih edilmesinin haksız olduğunu, ayrıca talep edilmesine karşın davacı tarafından müvekkili şirkete yakıt verilmediğini, buna rağmen az yakıt satıldığı gerekçesiyle sözleşmenin feshinin de haksız olduğunu,
Enerji Piyasa Düzenleme Kurumu’na süresinde başvuru yapılmasına karşın 5 ay sonra lisans verilmesi nedeniyle müvekkili şirketin elinde olmayan sebeple faaliyete geçmesindeki gecikmeden sorumlu tutulamayacağını, 5 yıl için verilen bayilik hizmet bedeli ödemesinde 2 bayilik yapılmasına karşın 2 yıla isabet eden tutar düşülmeden talepte bulunulmasının da haksız olduğunu, davacının cezai şart, kar mahrumiyeti, taahhüdü ihlal alacağının doğmadığını belirterek şirket yönünden davanın reddini talep etmiş,
Davalılardan … … açısından ise, … …’nin soy isminin evlenme ile İpekyüz olduğunu, …’e atfedilen kefaletnamedeki imzanın müvekkiline ait olmadığını, davacının Tüpraş fiyatlarını faturaya yüksel bedel olarak yansıtıp müvekkili şirkete protokol ve sözleşme dışında hukuka aykırı olarak mal sattığını belirterek,
Davanın reddi ile haksız icra takibi nedeniyle müvekkilleri yararına kötüniyet tazminatına hükmolunmasını talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE HUKUKÎ NİTELENDİRME :
Dava ve birleşen dava taraflar arasında düzenlenen 14/07/2008 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi ve protokolden kaynaklanmakta olup;
Esas dava; sözleşme ve protokol kapsamında davalı … Şirketinin ödemeyi taahhüt ettiği 900.000,00 USD + KDV bayilik hizmet bedelinin bakiyesi olan 200.000,00 USD + KDV = 236.000,00 USD’nin haksız olarak ödenmediği iddiasına dayalı olarak tahsili istemine,
Birleşen dava ise; yanlar arasındaki sözleşmenin davacı … AŞ tarafından haklı nedenle feshedildiği iddiası ile sözleşme ve protokol hükümleri uyarınca daha önce ödenen bayilik hizmet bedeli alacağının istirdadı, cezai şart, taahhüdü ihlal alacağı, kar mahrumiyeti alacağı ve akaryakıt satımından kaynaklanan alacak kalemlerinin toplamından oluşan alacağın icraen tahsili istemine ilişkindir.
Taraflarca delil olarak dayanılan sözleşme, protokol ve diğer belgeler dosyaya sunulmuş, yazılan müzekkerelerle temin edilmiştir.
Birleşen davada davacı … AŞ’nin, sözleşme tanzim ve icra takip tarihinde Limited Şirketi şeklinde olan unvanının nev’i değişikliği sonrasında dava tarihinden önce 21/07/2009 tarihinde Anonim Şirket’e dönüşmüş olmakla;
Bu unvan ile dava açılması zaten yasal zorunluluk olmakla; bu yöne ilişkin davalı itirazı haklı görülmemiştir.
Esas davada davacı “… Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi” tarafından davalı “… Petrol Dağıtım Limited Şirketi” aleyhine Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı takip dosyasında başlatılan icra takibinde;
28/01/2010 tarihli, 8148 nolu fatura (Protokole dayalı fatura alacağı) dayanak gösterilmek suretiyle, 236.000,00 USD’nin (1 USD 1,4850 TL olarak belirlenip harca esas değer 350.460,00 TL olarak belirlenerek) takip tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte tahsil amacıyla, 28/01/2010 tarihinde başlatılan ilamsız takipte ödeme emrinin 29/01/2010 tarihinde tebliğ edildiği, 03/02/2010 tarihinde yapılan itiraz üzerine takibin durduğu, mevcut davanın 1 yıllık yasal hak düşürücü süre içerisinde açıldığı anlaşılmıştır.
Birleşen davada davacı “… Petrol Dağıtım Limited Şirketi” tarafından davalılar “… Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi” ve “… …” ile dava dışı “…” aleyhine, yine aralarındaki protokol ve satış taahhütnamesine dayalı olarak, Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasında başlatılan icra takibinde,
650.750,00 TL (500.000,00 USD bayilik hizmet bedeli), 351.743,75 TL işlemiş faiz,
294.699,60 TL (236.000,00 USD bayilik hizmet bedeli), 108.204,29 TL işlemiş faiz,
114.309,00 TL (90.000,00 USD bayilik hizmet bedeli), 41.818,30 TL işlemiş faiz,
271.721,79 TL akaryakıt alımından kaynaklanan borç, 26.665,96 TL işlemiş faiz,
81.548,00 TL (52.335,00 USD taahhüdü ihlal cezası), 8.002,87 TL işlemiş faiz,
311.640,00 TL (200.000,00 USD cezai şart), 30.583,41 TL işlemiş faiz,
235.599,00 TL (151.200,00 USD kar mahrumiyeti cezası), 23.120,98 TL işlemiş faiz,
Toplamı 2.550.376,95 TL tutarındaki toplam alacağın, asıl alacağa takip tarihinden itibaren yıllık %18 ve değişen oranlarda avans faizi uygulanmak suretiyle tahsil amacıyla 07/01/2010 tarihinde yapılan ilamsız takipte, ödeme emrinin davalı borçlulardan …’e 20/01/2010 tarihinde, davalı borçlu şirkete ise 18/01/2010 tarihinde tebliğ edildiği, 25/01/2010 tarihinde davalı borçluların müşterek vekili tarafından yapılan itiraz üzerine takibin durduğu anlaşılmıştır.
14.07.2008 Tarihli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi:
Taraflar arasında imzalanan işbu sözleşme ile bayinin … Petrol’ün dağıtıcı lisansında yer alan akaryakıtı, kerdi bayillk lisansına istinaden …’den satın almayı ve …kişilere satmayı kabul ettiği, bayinin mahalli piyasa ihtiyaçlarını karşılamak için satış yerinde mutad satışı, olağanüstü halleri ve tatil günlerini dikkate alarak 24 saat kesintisiz bir şekilde mal satışını sürdürecek düzeyde yeterli mal ve stok bulundurmakla yükümlü olduğu bayinin işbu sözleşme kapsamındaki akaryakıt istasyonu ve müştemilatı için …’ye 15 yıllık intifa hakkı tanıyacağı, …’nin fatura bedelinin bayinin araçlarına ve/veya istasyondaki tankına yüklenen miktar ve …’nin bu süre için geçerli olan birim fiyatı ve/veya fiyatları üzerinden hesaplanacağı, akaryakıtın birlm fiyatının bayinIin talep formunda bildirdiği yükleme tarihi için …’nin tayin edeceği fiyat olduğu, bayinin işbu sözleşmenin tatbikatından doğacak zarar-ziyan ve alacaklarını karşılamak üzere …’ye nakit teminat veya kesin ve süresiz banka teminat mektubu vereceği, teminat miktarının … tarafından belirleneceği, bayinin sözleşmeye aykırı herhangi bir davranışı sebebiyle sözleşmenin … tarafından feshedilmesi halinde bayilik teminatının …’ye cezai şart olarak irat kaydedileceği, bayinin satış yeri/yerleri ile tankerlerini, …’nin renk ve standartlarına göre, … tarafından bildirilecek süre içerisinde boyamayı, … renk, amblem, logo, tanıtıcı işaret ve afişlerini … tarafından belirlenecek şekilde kullanmayı kabul ve taahhüt ettiği, işbu sözleşmenin herhangi bir nedenle feshi veya … ile bayi arasındaki bayilik ilişkisinin sona ermesi halinde bayinin satış yerinde bulunan … renk ve amblemleri ile reklam ve afişlerini hiçbir surette kullanmamayı, bunları derhal yerinden silmeyi, örtmeyi ve taşınabilir olanları sökerek …’ye teslim etmeyi, ariyet almışsa ariyet sözleşmesine uygun olarak iade etmeyi kabul ve taahhüt ettiği, ayrıca …’nin söz konusu silme, örtme, sökme ve taşıma işini bizzat yapma ve bu konuyla ilgili giderleri ve zararları bayiden talep hakkını haiz olduğunu, bayinin işbu sözleşmenin herhangi bir hükmünü kısmen veya tamamen ihlal etmesi durumunda hiçbir ihbar ve ihtara gerek kalmaksızın …’ye 200.000 USD veya ödeme tarihindeki T.C. Merkez Bankası Döviz Satış Kuru üzerinden TL karşılığını cezai şart olarak ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği, …’nin diğer zarar ve ziyanı talep haklarınını saklı tutulduğu, ihlal keyfiyetinin gerçekleşmesi ile …’nin tek taraflı olarak işbu sözleşmeyi feshetmekte serbest olduğu, işbu bayilik sözleşmesinin feshi veya sona erme hallerinde bayinin bu sözleşmeden doğan borçları ile doğacak her türlü borçlarının muacceliyet kesbedeceğini peşinen kabul ve taahhüt ettiği, bayinin işbu sözleşmede yer alan hususlara aykırı davranması halinde …’nin bayiye sözleşme şartlarına uymasını yazılı olarak ihtar ederek seçimlik hak olarak; akaryakıtın teslimatını geçici bir süre için durdurabileceği, …’ye tevdi ettiği bayilik teminatını cezai şart olarak irat kaydedebileceği, mahrum kalınan kar dahil, doğmuş ve doğacak zarar ve ziyanını talep edebileceği, sözleşmeyi derhal ve süresinden önce feshedebileceği, …’nin bu yaptırımlardan herhangi birini veya tamamını bayiye uygulama hakkına sahip olduğu, sözleşmenin süresinin, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl olduğu ve sözleşmenin bayinin bayilik lisansını almasını müteakip yürürlüğe gireceği hususlarının kararlaştırıldığı anlaşılmıştır.
Taraflar arasında düzenlenen 14/08/2007 tarihli protokolde,
Protakolün …maddesinde tarafların yükümlülükleri düzenlenmiştir:
Protokolün 3.1. maddesine göre Bayi, sözleşme konusu istasyon arazisi üzerinde;
1-İstasyon arazisinden 15 yıl süre ile … lehine intifa tesis edilmesini,
2-İstasyonda yapılacak olan inşaat ve yenileme masraflarını karşılamayı,
3-İstasyon inşaatı için uygulanacak olan projeyi, … nin onayını alarak uygulamaya geçirmeyi,
4-İstasyon inşaatının protokol akit tarihinden itibaren 3 ay içinde bitirileceğini,
5-GSM dahil gerekli tüm ruhsat ve izinlerin, bu 3 aylık süre içinde alınıp, istasyon akaryakıt satışına başlanacak hale getirileceğini, aksi takdirde, gecikilen her gün için, mahrum kalınan karın … tarafından talep edileceği, yükümlülüklerini üstlenmiş,
3.1.2. maddesinde ise;
Muteber bir bankanın 200.000 USD miktarlı süresiz ve koşulsuz ve ilk talepte ödeme esasına dayanan banka teminat mektubunu veya … lehine 1. dereceden ve 1. sıradan 15 yıllığına toplam 1.000.000 YTL tutarında ipoteği mal mubayaasına başlamadan önce bayilik teminatı olarak vermeyi kabul etmiştir.
Protokolün 3.2. maddesinde ise …’nin yükümlülükleri düzenlemiştir. Şöyle ki; …, Bayinin … amblemi altında ticari faaliyette bulunması için gerekli olan bayilik sözleşmesini akdetmeyi, … marka ve işaretlerini istasyona uygulayarak, gerekli olan akaryakıtı yürürlükte olan vade veya iskonto üzerinden temin etmeyi ve istasyon dışı toptan satışlarda ve ithal ürünlerde ayrca özel iskonto yapmayı kabul etmiş ve Protokolün 3.2.1. maddesinde de … tarafından bayiye Bayilik Hizmet Bedeli olarak 900.000 USD + KDV ödeyeceği kararlaştırılmış ve buna ilaveten istasyona uygulanacak kurumsal kimlik(4 x 4 amblem dahil) yapım bedeli ile bayiye verilecek ariyet malzemelerinin ( 3 adet (3×6) akaryakıt pompası, 1 adet LPG Pompası(…), 1 adet 44 kva jeneratör, 1 adet 7,5 hp kampreör, 1 adet yağlama makinesi ve 1 hava su saati) bedelinin … tarafından ödeneceği kararlaştırılmıştır.
Protokolün 3.2.1. maddesinde belirtilen bayilik hizmet bedelinin 2 taksit halinde ödenmesi, ilk taksit ödemesinin intifa tesis edilmesi ve banka teminat mektubu veya ipotek alınması, bayinin Şirketimizce istenen bayilik evraklarını ve diğer gerekli belgelerini de eksiksiz tamamlamasından sonra(500.000 USD), ikinci taksidin inşaat tamamlandıktan ve istasyonun faaliyete geçmesine müteakip (400.000 USD) bayinin …’ye keseceği bayilik hizmet bedeli faturası karşılığı BAYİYE ödeneceği kararlaştırılmıştır.
Protokolün Cezai Şart başlıktı 4. maddesinde;
Taraflarca imzalanan Bayilik Sözleşmesinin ve bayilik sözleşmesine ek olarak imzalanan diğer tüm sözleşmelerin, herhangi bir ya da birden fazla maddesinin bayi tarafından ihlali durumunda BAYİ’nin …’ye 200.000 USD tutarında cezai şart ödeyeceği hüküm altına alınmış ve bu cezai şartın …’nin BAYİ’ye ilk yazılı talebinde, herhangi bir mahkeme kararı alınmasına, … tarafından herhangi bir ihtar ve ya ihbarname keşidesine gerek kalmaksızın BAYİ tarafındarı nakden ve def’ateri ödeneceği kararlaştırılmıştır. Ayrıca Protokolün …maddesinde bayinin işbu protokolün hükümlerini kısmen veya tamamen ihlal etmesi durumunda …’nin işbu protokolü ve bağlı bulunduğu akaryakıt bayilik Sözleşmesini bildirimsiz ve derhal feshedebileceği düzenlenmiştir. Bu durumda bayinin …’den herhangi bir nam altında hiçbir surette hak ve talep etmeyeceği, bayilik hizmet bedeli tutarını …’den aldığı günden itibaren ödeme tarihine kadar olan sürede belirlenen faiz oranı üzerinderi …’ye derhal nakden ve defaten ödemeyi taahhüt etmiştir.
Protokolün 10. Maddesinde ise Fesih halleri düzenlenmiştir. Buna göre; …, Bayinin, işbu protokol ve/veya buna uygun olarak akdedilecek “ akaryakıt bayilik sözleşmesi”nin herhangi bir hükmünü kısmen ve ya tamamen ihlal ettiği veya borç ve taahhütlerini yerine getirmediği ahvalde, tarafların ihtiyari dışında herhangi bir ruhsatın iptali veya emir, karar ve müdahalesi ve yasa teamüllerle kabul edilen mücbir sebeplerle, kısmen veya tamamen yakıt ikmalinin yapılamaması veya bu yerde …’nin esas gayesi olan akaryakıt satış ve servis faaliyetinin gerçekleştirilememesi veya bu kabil ticaretin devamına mani herhangi bir halin zuhur etmesi durumunda, işbu protokol ve buna uygun akdedilecek sözleşmeleri derhal feshetmek yetkisini haiz olduğu düzenlenmiştir. İşbu protokol ve/veya buna uygun olarak akdedilmiş olan Bayilik Sözleşmesinin … tarafından feshi halinde, feshin sonuçları Protokotün 10. maddesi ile Bayi; …’ye cezai şart olarak ödeme tarihindeki T.C. Merkez Bankası Döviz Satış Kuru üzerinden 200.000 USD ödemeyi, mübaaya ettiği mallardan dolayı …’ye borcunun olması durumunda bu borcun, malların teslim edildiği tarihten itibaren başlamak ve bedellerinin ödeme tarihine kadar devam etmek şartıyla, … tarafından tespit edilerek uygulamaya konulan cari temerrüt faizi ile birlikte …’ye ödemeyi, satış yerinde … tarafından kendisine ariyet olarak verilen malzeme ve teçhizatı ve montajı yapılan tüm sökülebilecek malzeme ve teçhizatı aynen iade etmeyi, iade edemiyorsa, … tarafından tespit edilen rayiç bedellerini ödemeyi, yine varsa … tarafından yapılan sabit yatırımların ödeme tarihindeki değerlerle belirlenecek bedellerini ödemeyi, herhangi bir ihtara ve hükme gerek kalmaksızın, satış yerini tüm demirbaş malzeme ve teçhizatı ile birlikte ve işletilebilir vaziyette, intifa hakkı süresince bizzat işletmek veya bir …şahıs marifetiyle işletmek üzere, …’ye iade ve teslim etmeyi kabul etmiştir.
24/08/2007 tarihli kefaletname başlıklı belgenin incelenmesinden, birleşen davada davalı olan … …’nin dava dışı Mustafa KÜÇÜK ile birlikte … Petrol Dağıtım Limited Şirketi ile … Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesi ve eki sözleşmelerden kaynaklı … Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin doğacak borçları nedeniyle 900.000,00 USD ile sınırlı olmak üzere kefil sıfatıyla sorumluluğu kabul ettikleri anlaşılmaktadır.
İzmit 1. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyasının incelenmesinde, … Petrol Dağıtım Limited Şirketi tarafından “… Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi” aleyhine, 18/02/2009 tarihinde akaryakıt istasyonunun faal olup olmadığının tespiti istemi ile yapılan başvuru sonrasında mahallinde 19/02/2009 tarihinde keşif de yapılmak suretiyle, makine mühendisi bilirkişiden aldırılan 19/02/2009 tarihli raporda, istasyonda elektriğin kesik olduğu, akaryakıt ikmal istasyonunun faal halde bulunmadığı, akaryakıt tanklarında çok sığ miktarda sıvı bulunup miktarının takriben 100 litre olup suyla karışık olması nedeniyle maddi değerinin bulunmadığı tespiti yapılmıştır.
Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı’ndan aldırılan 22/02/2017 tarihli raporda, 24/08/2007 tarihli kefaletname başlıklı belgedeki imzanın davalı … … (İPEKYÜZ) eli ürünü olduğu anlaşılmakla, davalı vekilinin kefaletnamede …’in imzası olmadığı yönündeki savunmasının haklı olmadığı, kefalet sözleşmesinin hükümlerinin … açısından bağlayıcı olduğu anlaşılmıştır.
Mahkememizce oluşturulan bilirkişi kurulundan aldırılan 31/01/2013 tarihli ön rapor, 27/05/2013 tarihli rapor, bu rapora yönelik itirazları karşılar şekilde 15/01/2014 tarihli rapor aldırılmış, söz konusu bilirkişi kurulunca esas davanın reddi, karşı davada ise davacının 151.200,00 USD kar mahrumiyeti talebinin yeterli delile dayanmadığı, diğer istek kalemlerinde haklı olduğu şeklinde görüş belirtilmiştir.
Taraflar arasında 14/07/2008 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi ve 14/08/2007 tarihli protokolün varlığı ihtilafsızdır. … Petrol tarafından, Ankara 63. Noterliği’nin 19/06/2009 tarihli 9303 yevmiye nolu ihtarnamesi ile 14/08/2008 tarihli sözleşme ve protokol feshedilip icra takibine konu edilen alacak kalemlerinin 15 gün içerisinde ödenmesinin ihtar edildiği, yine …yevmiye nolu ihtarnamesi ile asıl davada alacağa dayanak gösterilen … Akaryakıt . . . Limited Şirketi tarafından düzenlenen 28/01/2010 tarih, 8148 se.ri nolu, 236.000,00 USD bedelli, taraflarına gönderilen faturanın kabul edilmeyerek iade edildiği anlaşılmaktadır. Birleşen davada …’ün … Akaryakıt . . . Limited Şirketi’nin %20 ortağı olduğu, EPDK tarafından birleşme kararı öncesi Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’ne gönderilen 23/05/2021 tarihli müzekkere cevabından anlaşılmaktadır. 236.000,00 USD bedelli fatura … . . . Limited Şirketi ticari defter ve kayıtlarında alacak olarak kayıtlıdır.
Esas dava ile ilgili yapılan değerlendirmede,
Taraflar arasında imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesinin 2.maddesinde yer alan “Bayi, mahalli piyasa ihtiyaçlarını karşılamak için satış yerinde, muhtad satışı olağanüstü halleri ve tatil günlerini dikkate alınarak 24 saat kesintisiz bir şekilde mal satışını sürdürecek düzeyde yeterli mal ve stok bulundurmakla yükümlü olacaktır.” düzenlemesi dikkate alındığında, Kocaeli 1. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyası kapsamında alınan içeriği yukarıda açıklanan tespit raporu dikkate alındığında davacı … Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin istasyonda yeterli akaryakıt mal ve stok bulundurmadığı, satış yerinde 24 saat kesintisiz şekilde mal satışını sürdürmesi gerekirken fiilen bayilik faaliyetini durdurduğu, bu nedenle protokolün 10/a maddesine dayanılarak sözleşme ve protokolün davalı – birleşen davada davacı … AŞ tarafından, haklı nedenlerle fesih edildiği, bu nedenle davacının protokolde yer alan ve tarafına henüz ödenmeyen bakiye bayilik hizmet bedeli tutarı 236.000,00 USD bedeli talep edemeyeceği anlaşılmakla ve mahkememizce de bu yönde kanaat edilmekle esas davanın reddi (icra takibinin kötü niyetle yapıldığı kanıtlanamamakla davalının kötü niyet tazminat isteminin de reddi) cihetine gidilmiştir.
Birleşen dava ile ilgili yapılan değerlendirmede;
Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı … AŞ’nin sözleşmeyi fesihte haklı olduğu kabul edilmekle,
Mahkememizce Sözleşme Hukukçusu ….’tan oluşturulan bilirkişi kurulundan … Petrol Dağıtım Şirketi’ne ait kayıtlar üzerinde inceleme yapmak ve dosya kapsamı bütün olarak değerlendirilmek suretiyle 17/12/2015 tarihli rapor verilmiş, itirazlar ek raporlar alınarak karşılanmıştır.
Taraflar arasında düzenlenen sözleşme, protokol, kefaletname içerikleri, ihtarname ile oluşan temerrüt tarihi, sözleşmenin kurulduğu, akaryakıt satışının fiilen başladığı tarih, taraflar arasındaki kayıtlardaki akaryakıt alım satımına ilişkin kayıtlar ve dosya kapsamı dikkate alınarak yapılan inceleme sonucu,
Taraflar arasındaki sözleşmenin 14/08/2007 – 19/06/2009 tarihleri arasında 676 gün süre ile devam etmesine, sözleşme konusu arsa üzerinde 15 yıl süre ile intifa hakkı tesis edilmiş olup bu süre için … Petrol Dağıtım AŞ tarafından 900.000,00 USD + KDV olmak üzere toplam 1.062.000,00 USD ödenmesinin taahhüt edilmesine göre sözleşmenin ayakta kaldığı süre zarfında … Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin hizmet bedelinin süresine göre KDV dahil 131.029,75 USD’ye hak kazandığı, davalıya KDV dahil 826.000,00 USD ödenmiş olmasına göre bu tutardan 131.029,75 USD’nin mahsubu sonrasında davacının hizmet bedeli nedeniyle 694.974,24 USD talep edebileceği,
Taraflar arasında akdedilen protokolün 11.maddesinde sözleşmenin … tarafından 10.madde (a) fıkrası uyarınca feshi halinde bayinin hem bu maddede kararlaştırılan miktardaki cezai şartı, hem de ayrıca …’nin her türlü alacağını ve …’nin uğrayacağı kar mahrumiyeti dahil sair zarar ve ziyanının . . . tazmini talep hakkı bulunmakla,
Davalı şirketin yıllık 2.500 m3 alım yapmayı taahhüt etmesi, ancak yalnız 178 m3 alım yapmasından ötürü, aradaki 2.322 m3 fark için davalının 2.322 m3 x 30,00 USD = 69.660,00 USD’nin satış taahhütnamesine göre %25 eksiğine kadar cezai şart talep edilebilecek olmakla, davacının 52.335,00 USD taahhüdü ihlal alacağı olduğu,
Davacının akaryakıt satımından kaynaklı 271.721,79 TL alacağı bulunduğu belirlenmiştir.
Taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin 14.maddesinde cezai şart başlığı altında, davacının sözleşmeyi haklı olarak feshetmesi halinde, davalının TC Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden 200.000,00 USD ödemeyi kabul ve taahhüt ettiği düzenlemesinin yer aldığı, bu nedenle bu cezai şartın da geçerli olduğu anlaşılmakta ise de;
Talimat mahkemesi aracılığı ile “… Akaryakıt ve Petrol Ürünleri Nakliyat Otomotiv İnşaat Turizm Gıda Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi”nin 2008, 2009 ve 2010 yıllarını kapsayacak şekilde ticari defter ve kayıtları üzerinde yaptırılan inceleme sonucu ….tarafından düzenlenen raporda, şirketin 2008 yılında 179.536,39 TL dönem net karı, 2009 yılında 25.523,88 TL dönem net zararı, 2010 yılında 173.899,11 TL dönem net karı olduğu tespiti yapılarak kararlaştırılan 200.000,00 USD cezai şartın fahiş olmadığı şeklinde görüş belirtilmiş ise de, şirketin belirlenen öz kaynakları ve özellikle 2009 yılında zarar etmesi, 2010 yılında ise düşük oranda kar etmesi nedeniyle kararlaştırılan cezai şartın bilirkişi görüşüne bağlı kalınmayarak fahiş olduğu kanaati edinilmekle, %75 oranında düşürülerek 50.000,00 USD olarak ödenmesine karar verilmiş, söz konusu indirim takdire dayalı olduğu için davacı … AŞ söz konusu indirime gidilen tutar için vekalet ücreti ve yargılama giderinden sorumlu tutulmamıştır.
Davacı tarafça kar mahrumiyeti alacağına dayanak olarak, taraflar arasındaki protokolün 8.maddesinde fiilen başlama tarihinin 14/11/2007 olarak kararlaştırılmasına karşın, 30/04/2008 tarihi itibariyle satış işlemlerine başlanmasından ötürü, protokolün 3.maddesi uyarınca istasyonun satışa başlamaması nedeniyle gecikilen her gün için kar mahrumiyeti ödeneceği düzenlemesine dayanmakta ise de;
Bu husus taahhüdü ihlal niteliğinde olup, bayi tarafından işe süresinde başlansa dahi asgari alım taahhüdünde belirtilen miktar kadar alım yapılması zorunluluğu bulunmakla, davacının söz konusu talebinin taahhüdü ihlal alacağı talebi kapsamında bulunup, mükerrer istek niteliğinde bulunmakla, bu istek kalemi haklı görülmeyerek reddi cihetine gidilmiştir.
17/12/2015 tarihli bilirkişi kurulu raporunda, davalı şirketin ihtarname ile temerrüde düşürüldüğü tarih de dikkate alınarak, belirlenen esas alacaklar yönünden işlemiş faiz miktarları her bir istek kalemi için ayrı ayrı belirlenmiştir.
Davalı kefil …’ün takip tarihindeki kur itibariyle sorumluluğu 900.000,00 USD karşılığı 1.323.000,00 TL olup, yine Türk Borçlar Kanunu’nun 117.maddesindeki usule uygun şekilde temerrüde düşürülmemiş olmakla; takip öncesi döneme ait işlemiş faizden sorumluluğu bulunmamaktadır.
Bilirkişi raporunda da belirlendiği ve mahkememizce de kanaat edinildiği üzere davalı şirkete bayilik hizmet bedeli olarak yapılan ödeme nedeniyle istirdadı talep edilebilecek tutar 694.856,00 USD olup, takip tarihi itibariyle (talepte bağlı kalınarak) 826.000,00 USD karşılığında toplam 1.059.728,60 TL istenmiş, 694.856,00 USD karşılığı talep edilebilecek TL tutarı 891.475,51 TL olmakla; bilirkişi raporundaki 1.059.728,60 TL tutara itibar edilmeyerek, bu istek kalemi ile ilgili olarak 891.475,51 TL asıl alacak ve buna bağlı olarak 85.504,94 TL faiz talep edilebileceği,
Yine cari hesaptan kaynaklı akaryakıt bedeli olarak 271.721,79 TL asıl alacak, 25.809,84 TL faiz talep edilebileceği,
Taahhüdü ihlal cezası olarak 52.335,00 USD karşılığı 77.593,95 TL asıl alacak, ve 1.382,33 TL işlemiş faiz talep edilebileceği,
Cezai şart olarak kararlaştırılan 200.000,00 USD’den (mahkememizce davalının ekonomik olarak mahfına yol açacağı dikkate alınarak) 50.000,00 USD’nin kabulü ile 50.000,00 x 1,47 = 73.500,00 TL istenebileceği anlaşılmıştır.
Birleşen dava ile ilgili yapılan yargılama sonucu, iddia, savunma, dayanılan deliller, aldırılan bilirkişi raporu ve özellikle 17/12/2015 tarihli bilirkişi kurulu rapor ve ek raporlarının içeriği ile rapordaki hesaplama ve yukarıda açıklanan nedenlerle, bazı istek kalemleri ile ilgili mahkememizce yapılan indirimler dikkate alındığında, davacının davalı şirket ile arasında mevcut bayilik sözleşmesinin haklı nedenlerle iptali sonrasında, davalı şirket ve kefili olan davalıdan, davalı kefilin temerrüde düşürülmemesi nedeniyle takip öncesi dönem için faizden sorumlu olmadığı da dikkate alınarak,
Davacının davalı şirketten, bayilik hizmet bedeli nedeniyle yapmış olduğu ödemeden ötürü 891.475,51 TL asıl alacak, 85.504,94 TL işlemiş faiz, akaryakıt satımından kaynaklanan cari alacak nedeniyle 271.721,79 TL asıl alacak, 25.809,84 TL işlemiş faiz, taahhüdü ihlal nedeniyle 77.593,95 TL asıl alacak, 1.382,33 TL işlemiş faiz, cezai şart nedeniyle 73.500,00 TL asıl alacak talep edebileceği, kefilden ise sadece asıl alacağı talep edebileceği, alacağın sözleşmeden kaynaklı likit ve hesaplanabilir olma özelliği dikkate alınarak; davalının haksız itiraz nedeniyle icra inkar tazminatı ile sorumlu olduğu dikkate alınarak, davanın yukarıda açıklanan sebeplerle kısmen kabulü cihetine gidilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlere,
1-Esas davada:
Davanın reddine,
Kötü niyet tazminatı isteğinin reddine,
2-Birleşen (Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esasında kayıtlı iken) davada:
Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasında;
1.314.291,25 TL asıl alacak, 112.697,11 TL işlemiş faiz toplamı (davalılardan … …, sadece 1.314.291,25 TL asıl alacaktan sorumlu olmak kaydıyla) 1.426.988,36 TL’ye yönelik itirazın iptali ile;
Asıl alacağa takip tarihinden itibaren yıllık %18 ve değişen oranlarda avans faizi uygulanmak suretiyle takibin devamına,
Asıl alacak ve işlemiş faiz toplamı 1.426.988,36 TL’nin %20 tutarı 285.397,67 TL (…’in sorumluluğu asıl alacak 1.314.291,25 TL’nin %20 tutarı 262.858,25 TL ile sınırlı olmak kaydıyla) icra inkar tazminatının davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
Koşulları oluşmayan kötüniyet tazminatı isteğinin reddine,
Fazlaya ilişkin istemin reddine,
3-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince,
Asıl davada alınması gereken 80,70 TL karar ve ilâm harcından, peşin alınan 3.452,05 TL’den çıkartılarak artan 3.371,35 TL harcın karar kesinleştiğinde ve istemi halinde davacıya iadesine,
Birleşen davada alınması gereken 97.477,57 TL ilâm harcından peşin alınan 25.121,30 TL’nin mahsubu ile kalan 72.356,27 TL harcın davalılardan alınarak hazineye ödenmesine,
4-Davacı tarafça yapılan;
Asıl davada, davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Birleşen davada, davacı tarafından yapılan 555,00 TL tebligat ve posta gideri, 9.950,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere olmak üzere toplam 10.505,00 TL yargılama giderinden red ve kabul oranına göre 4.969,52 TL’si ile 17,15 TL başvurma, 25.121,30 TL peşin harç toplamı 30.107,97 TL’nin davacılardan alınarak davacıya verilmesine, artan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
Birleşen davada, davalılar tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığına,
5-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca,
Asıl davada, davalı yararına hesaplanan 32.982,20 TL nispî vekâlet ücretinin davacıdan alınarak, davalıya verilmesine,

Birleşen davada, davacı yararına hesaplanan 75.027,09 TL nispî vekâlet ücretinin davalılardan alınarak, davacıya verilmesine,

Birleşen davada, davalılar yararına hesaplanan 72.118,60 TL nispi vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
Karar kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansı kalması halinde bildirilecek hesap numarası olur ise hesaba, hesap numarası bildirilmez ise gider avansından karşılanmak koşulu ile posta havalesi ile yatıran tarafa iadesine,
Dair, Asıl davada davacı birleşen davada davalı vekili Av. …(e-duruşma), asıl davada davalı birleşen davada davacı Vekili Av. ….nun yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.26/04/2022

Başkan …
¸
Üye …
¸
Üye …
¸
Katip
¸