Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA YARGILAMA YAPMAYA VE HÜKÜM VERMEYE YETKİLİ
T.C
…
ASLİYE SEKİZİNCİ TİCARET MAHKEMESİ
K A R A R

ESAS NO : 2020/539
KARAR NO : 2022/167

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – …..
DAVALI : … – … …
VEKİLİ : Av. … -…
DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 23/10/2020
KARAR TARİHİ : 17/03/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 21/04/2022
Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde ; davacı ile davalı şirket arasında 2007 yılından başlayan ticari ilişki kapsamında davacı şirket davalının üreticisi olduğu “…” meşrubatın … ilinde satışını gerçekleştirdiği, taraflar arasındaki bu ilişkinin devamının sağlanması amacıyla 31.03.2010 tarihinde bayilik sözleşmesi imzalandığını, sözleşmenin 1.maddesine göre bayinin… Meşrubatça üretilen gazlı meşrubat … ili hudutları dahilinde satmayı taahhüt ettiğini, sözleşmenin 8.maddesinde ise; “bayilik bölgesinde… Meşrubat Gıda Ltd. Şti. başka bayiler ihdas edemez. Bayi dışında satış yapamaz. Bu hüküm şişeli mamullere münhasır olup, açık mamulleri ve ihracat kaydıyla yapılacak satışları kapsamaz. Ancak bayinin satışının ve bölge özelliğini de dikkate alarak… Meşrubat Ltd. Şti. bayii görüşünü almak kaydıyla aynı bölgeyi ürünler ya da bayiler açısından bölmek suretiyle bayii adedini arttırabilir. Bayi dışından gelen talepleri değerlendirebilir.” denildiğini, davalı şirket tarafından 06.02.2017 tarihinde davacı şirkete teslim edilen belgede de, “… Gıda …. Ltd. Şti. … ilinde ve ilçelerinde… Meşrubat ve Gıda Ltd. Şti. nin mallarını satmaya ve dağıtmaya tek yetkili distribütörümüzdür.” ifadesinin yer aldığını, iş bu belgelerden … ilindeki dağıtımın sadece davacı şirketin yetkili olduğu ve bu hususta tekel hakkının bulunduğunun anlaşıldığını, 13 senelik ticari ilişki kapsamında da davalı şirketin güçlü bir müşteri çevresi oluşturduğunun açık olduğunu, taraflar arasında fiilen 2007 yılından itibaren süren bayilik ilişkisi ve ticari ilişki 2020 yılının haziran ayına kadar sorunsuz şekilde devam ederken davalı şirket bu tarihte taraflar arasındaki ticari ilişkiye devam etmek istemediğini sözlü olarak davacı şirkete bildirdiğini ve davacıya mal teslimi yapmamaya başlandığını, ayrıca davalı şirketin internet sitesinde bayiler kısmında davacı şirket adının kaldırılarak yerine … Gıda şirketinin adının yazıldığını ve … ili ve ilçelerine bu şirket aracılığıyla dağıtım yapılmaya başlandığını, davalı şirket tarafından sözleşmesel ilişkinin sona erdiğine dair hiçbir bildirim yapılmaması üzerine 14.07.2020 tarihinde Eskişehir 8.Noterliğinin 15668 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile, aradaki sözleşmeden doğan bayilik ilişkisini ihlal eder nitelikte hareketlerin sona erdirilerek 5 gün içerisinde eksi hale getirilmesinin talep edildiğini ancak davalının bu talepleri yerine getirmediğinden davalıya 28.07.2020 tarihinde yeni bir ihtarname gönderilerek sözleşme ve bayilik ilişkisi haklı nedenle feshedildiğini, uğranılan maddi ve manevi zararları ile denkleştirme tazminatının giderilmesinin talep edildiğini, davacı şirketin, davalı üretici firmaya …’da bayiliğini yaparak müşteri çevresi oluşturduğunu, davacının …’da yapmış olduğu faaliyetler sonucunda davalı tarafın hem … ili ve İlçelerinde tanınır hale geldiği hem de düzenli olarak kazanç elde ettiğini, davacı şirket kayıtlarına göre son 5 sene içerisinde davalı şirketten 2015 yılında 7.553.874,58 TL, 2016 yılında 6.751.948,14 TL, 2017 yılında 7.626.451,93 TL, 2018 yılında 7.598.460,71 TL, 2019 yılında 9.113.792,98 TL, 2020 yılında 2.986.224,32 TL tutarında ürün satın aldığını, 2020 yılındaki farkın nedeninin Covid-19 salgını hem de sözleşmenin davalı tarafça haksız ihlalinden kaynaklandığını, davacı şirketin bayilik ilişkisi sonucundaki gelirleri ürün satışından elde ettiği kar ve sene sonundaki ciro priminden oluştuğunu, davalı tarafın davacı şirketi tek yetkili dağıtıcı olarak belirlemesi neticesinde 13 yıl sonunda oluşturduğu müşteri çevresi şuanda başka bir firma tarafından kullanılarak davalının gelir sağladığı dikkate alındığında davacı şirketin müşteri tazminatına hak kazandığını, ayrıca sözleşmenin devam etmeyecek olması nedeniyle davacı tarafından yapılan yatırımların karşılıksız kaldığını, davalı şirketin edimini yerine getirmemesi sonucunda davacının sözleşmeyi haklı feshi nedeniyle mahrum kaldığı karın da davacıya ödenmesi gerektiğini, bu nedenlerle; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davacı şirketin haklı nedenle feshi yüzünden mahrum kaldığı kar ve sözleşmenin feshinden doğan fiili zararına karşılık 1.000 TL maddi tazminatın ve 1.000 TL denkleştirme tazminatının fesih tarihi olan 28.07.2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı taraftan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı şirketin davacı ile ticari ilişkini sona erdirmediği, ticari ilişkiyi haksız olarak davacı şirketin feshettiğini, davacının ihtarına cevap olarak gönderilen… …Noterliği’nin 24.07.2020 tarih ve 05606 sayılı ihtarnamede “mevcut şartlarda müvekkil şirket için önemli olan pazarlama noktası olan … ve çevresinde sadece davacının satış yapması yönünde talebin kabul edilemeyeceği bildirilmiş ve … markasının marka ve imaj değerine zarar vermeme ve haksız rekabet oluşturmama taahhüdü ve ödemenin peşin yapılması kaydıyla ürün talebinde bulunmaları durumunda taleplerinin karşılanacağı” ifade edildiğini, davacının bayilik sözleşmesinde davalı şirketin şartların gerektirmesi halinde başka kişi ve kişilerce de ticari ilişkiye girebileceği hükmüne rağmen davalının başka firmayla çalışmasını istemediğini ve davalının bu talebine karşı çıktığını, bu sebeple de ticari ilişkiyi sonlandırarak haksız olarak tazminat talep ettiğini, davalı şirketin, davacı dışında bir başka firmaya ürünlerin dağım yetkisi vermeyeceğine ilişkin bir taahhüdü bulunmadığını, bayilik sözleşmesinin 8.maddesinde, Bayilik bölgesinde başka bayiler ihdas edemeyeceği ifade edilmekle birlikte maddenin devamında“ancak bayinin satışının ve bölge özelliğini de dikkate alınarak… Meşrubat Ltd. Şti.’nin bayi görüşünü almak kaydıyla aynı bölgeyi ürünler ya da bayiler açısından bölmek suretiyle bayii adedini arttırabilir, bayi dışından gelen talepleri değerlendirebilir.” denildiğini, davalının uzun süre … hudutları içinde bayi sayısını artırmadığını, dışardan gelen talepleri değerlendirmediğini ve davacının tek bayi ve satıcı olarak kaldığını, ancak davacının işine yatırım yapmaması, çalışan ve araç sayısının arttırılmaması, çeklerini aldığı firmalara ürünleri teslim etmemesi, zararına ürün satarak … markasının marka değerini düşürmesi, haksız rekabete yol açması, … hudutları dışına ürün satıp diğer bayilerin zararına neden olması, …’nın birçok ilçesinde saha çalışması ve satış yapmayarak sözleşmedeki hükümleri yerine getirmediğini, davalı şirkete de yeterli teminat vermediğini, davalı tarafından davacı şirketin defalarca uyarıldığını, önemli bir pazarlama noktası olan … ilinde sadece bir SGK’lı personel ve dağıtım yapmaya uygun olmayan tek bir araçla sipariş-dağıtım ve pazarlama yapılamayacağını,sözleşmede “bayinin görüşünün alınacağı” belirtilmiş ise de davacı hakkın kötüye kullanılması suretiyle hareket edemeyeceği, davalı şirket bayilik vermeden … Gıda firması ile … ilinde ürün dağıtım ve pazarlama yetkisi yapması için ticari ilişkiye girdiğini, davacı şirketin … ilinin pekçok ilçesinde satış yapmadığını, davalının bu sebeple ciddi bir zarara uğradığını, davacı hal böyleyken davalı şirketten bir başka firmayla çalışmasını istemediğini, davacının, dava dilekçesinde 2020 yılında davalı şirketten 2.986.224,32 TL tutarında ürün satın aldığını ve diğer yıllardan düşük olmasının nedeninin covid 19 salgınına bağladığını, oysaki davalı şirket satışlarının pandemi döneminde tüm ülkede arttığını, davacının 2019 yılında davalıdan 446.240 koli ürün aldığını, 01.01.2020-20.06.2020 tarihleri arasında ise satın aldığı ürün sayısı 128.426 koli olduğu, davalı ile bayilik ilişkisi olmadan … ilinde ürün satın alan … Gıda firması ise 01.07.2020-28.11.2020 tarihleri arasında 338.090 koli ürün satın aldığını, bu dönemde pandeminin sona ermediğini, … Gıda firmasının davacının 2019 yılının tamamında ulaştığı rakamlara dört ayda ulaştığını, davacının bayilik sözleşmesi gereğince yatırım yaptığını ve bu sebeple de zarara uğradığı iddiasında ise de bu iddianın kabul edilmediğini, davalı şirketin başka bir firmayla ticari ilişki içerisine girmesinin nedeni davacının işine yatırım yapmaması ve sözleşmedeki taahhütlerini yerine getirmemesinden kaynaklandığını belirterek, öncelikle yetki itirazının karara bağlanmasını, hukuki mesnetten yoksun ve kötü niyetli davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, denkleştirme tazminatı, sözleşmenin feshi nedeniyle uğranılan zarar ve kar kaybı istemine ilişkindir.
Mahkememizce aldırılan 23/08/2021 tarihli bilirkişi raporunda; davacının kar kayıp talebinde bulunabileceğinin kabulü halinde 2020 yılının fesih sonrası kısmı için 32.075,41 TL kar kaybına uğradığı hesaplandığı , ancak mahkemece kar kaybının hangi süreyle sınırlı olarak hesaplanması gerektiği hususunda görevlendirme yapması halinde heyetimizce yeniden hesaplama yapılabileceği, davacının denkleştirme tazminatı talebinin hesaplanabilmesi için öncelikle … Gıda firmasının … ili sınırlarında( ilçeler hariç) müşteri portföyünün bilinmesi ve yaptığı satışlara ilişkin 600 satışlara ilişkin muavin dökümün sunulması gerektiği tespit edilmiştir.
Mahkememizce aldırılan 07/01/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda; davacının denkleştirme tazminatı talebinin için … Gıda firmasının … ili sınırlarında ( ilçeler hariç) müşteri portföyünün bilinmesi ve yaptığı satışlara ilişkin 600 Yurtiçi Satışlar Hesabına ilişkin muavin dökümü ve ticari defterlerinin sunulması halinde hesaplama yapılabileceği tespit edilmiştir.
Taraflar arasında tarihsiz olarak bayilik sözleşmesi akdedilmiştir. Davalı tarafından düzenlen 06.07.2017 tarihli yazıda davacının … ilinde tek yetkili distribütör olduğu belirtilmiştir.
TTK’nın Acentelik sözleşmesinin sona ermesi başlıklı 121. Maddesinde “MADDE 121- (1) Belirsiz bir süre için yapılmış olan acentelik sözleşmesini, taraflardan her biri üç ay önceden ihbarda bulunmak şartıyla feshedebilir. Sözleşme belirli bir süre için yapılmış olsa bile haklı sebeplerden dolayı her zaman fesih olunabilir.
(2) Belirli süre için yapılan bir acentelik sözleşmesinin, süre dolduktan sonra uygulanmaya devam edilmesi hâlinde, sözleşme belirsiz süreli hâle gelir.
(3) Müvekkilin veya acentenin iflası, ölümü veya kısıtlanması hâlinde, Türk Borçlar Kanununun 513 üncü maddesi hükmü uygulanır.
(4) Haklı bir sebep olmadan veya üç aylık ihbar süresine uymaksızın sözleşmeyi fesheden taraf, başlanmış işlerin tamamlanmaması sebebiyle diğer tarafın uğradığı zararı tazmin etmek zorundadır.
(5) Müvekkilin veya acentenin ölümü, ehliyetini kaybetmesi veya iflası sebebiyle acentelik sözleşmesi sona ererse, işlerin tamamlanması hâlinde acenteye verilmesi gereken ücret miktarına oranlanarak belirlenecek uygun bir tazminat acenteye ya da bu maddede yazılı hâllere göre onun yerine geçenlere verilir.” hükmü,
Denkleştirme istemi başlıklı 122. maddesinde”- (1) Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra;
a) Müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde ediyorsa,
b) Acente, sözleşme ilişkisinin sona ermesinin sonucu olarak, onun tarafından işletmeye kazandırılmış müşterilerle yapılmış veya kısa bir süre içinde yapılacak olan işler dolayısıyla sözleşme ilişkisi devam etmiş olsaydı elde edeceği ücret isteme hakkını kaybediyorsa ve
c) Somut olayın özellik ve şartları değerlendirildiğinde, ödenmesi hakkaniyete uygun düşüyorsa,acente müvekkilden uygun bir tazminat isteyebilir.
(2) Tazminat, acentenin son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşamaz. Sözleşme ilişkisi daha kısa bir süre devam etmişse, faaliyetin devamı sırasındaki ortalama esas alınır.
(3) Müvekkilin, feshi haklı gösterecek bir eylemi olmadan, acente sözleşmeyi feshetmişse veya acentenin kusuru sebebiyle sözleşme müvekkil tarafından haklı sebeplerle feshedilmişse, acente denkleştirme isteminde bulunamaz.
(4) Denkleştirme isteminden önceden vazgeçilemez. Denkleştirme istem hakkının sözleşme ilişkisinin sona ermesinden itibaren bir yıl içinde ileri sürülmesi gerekir.
(5) Bu hüküm, hakkaniyete aykırı düşmedikçe, tek satıcılık ile benzeri diğer tekel hakkı veren sürekli sözleşme ilişkilerinin sona ermesi hâlinde de uygulanır.” hükmü düzenlenmiştir.
Bu açıklamalar ve kanun maddeleri kapsamında , taraflar arasındaki sözleşme belirsiz süreli omasına göre davalının sözleşmeyi üç ay önceden ihbarda bulunmak şartıyla feshetmesi mümkündür. Bu kapsamda davalının fesih iradesi ,davalıya sözleşmenin devamı sırasında yapılmış bir ihtar ,uyarı bulunmamasına göre yerine yerinde görülmemekle davalının 3 aylık süreye uymaksızın sözleşmeyi derhal feshetmiş olma nedeniyle ,davalı davacının 3 aylık kar kaybınından sorumlu görülmüştür. Bu kapsamda davacının yapmış olduğu satışlar dikkate alınarak davalının fesih tarihi olan 28.07.2021 yılan kadar ki net karı 31.355,35 TL olmakla ,3 aylık kar kaybına tekabül eden miktarın 13.567,21 TL olduğu kabul edilmiş, bu alacak kalemi olan kar kaybı ve zarar yönünden davacının talebi ile bağlı kalınarak 1.000,00 kar kaybı ve zararının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Davacının uzun yıllar davalıya ait gazozları … ilinde tek yetkili olarak satması ,gazozların uzun süre tanıtım ve pazarlamasını yapmış olması ,bu kapsamda davalı müvekkilin yeni müşteriler sayesinde menfaat elde etmiş olması nazara alındığında davalının denkleştirme tazminatına hak kazanacağın kabulü hakkaniyete uygun görülmüştür. Davalı tarafın sözleşmenin haklı olarak feshi iddiası ,davalıya sözleşmenin devamı sırasında yapılmış bir ihtar ,uyarı bulunmamasına göre yerine görülmemiştir. Bu kapsamda tazminat, acentenin son beş yıllık faaliyeti sonucu aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşamayacağı belirtilmiş olmakla ve taraflarlar arasındaki uzun süreli bayilik ilişkisi ,ticaret hacmi nazara alınarak hakkaniyet ilkesi gereği %40 oranında indirim yapılmasının uygun olacağı , davacının son beş yıllık net karı toplam 279.906,87 olmakla ve taraflar arasında kar eksenli bir bayilik ilişkisi bulunmakla davacının denkleştirme tazminatı alacağının( 279.906,87/5*60/100) 33.588,82 TL olacağı kabul edilmiştir. Bu nedenlerle davacının talebi ile bağlı kalınarak 1.000,00 denkleştirme tazminatının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Nedenleri yukarıda açıklandığı üzere;
Davacının davasının kabulü ile, 2.000,00-TL ‘nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
İş bu dava nedeniyle alınması gerekli 136,62 TL harçtan 54,40 TL peşin harcın mahsubu ile kalan 82,22 TL harcın davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Davacı tarafından yapılan 119,50 TL posta ve tebligat gideri, 4.250,00 TL bilirkişi ücreti, dava açılırken ödenen 108,80 TL yargılama harcı olmak üzere toplam 4.478,30 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
Arabuluculuk Kanununun 18/A(13). maddesi uyarınca karar tarihinde yürürlükte bulunan Arabuluculuk Ücret Tarifesi uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320,00 TL arabuluculuk giderinin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
Kendisini vekille temsil ettiren davacı yararına hüküm tarihinde yürürlükte olan AAÜT gereğince takdir ve tespit edilen 2.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine iadesine,
Dair taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde … BAM’da İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
17/03/2022

Katip …
¸e-imzalıdır.

Hakim …
¸e-imzalıdır.
¸e-imzalıdır. ¸e-imzalıdır.