Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. …8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/42 Esas – 2022/647
TÜRK MİLLETİ ADINA GEREKÇELİ KARAR
T.C.
ANKARA
8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
KARAR
ESAS NO : 2020/42 Esas
KARAR NO : 2022/647

HAKİM :..
KATİP : …

ASIL DAVADA
DAVACI : ….
DAVALI :…
DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 07/12/2018
KARAR TARİHİ : 06/12/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 13.12.2022

BİRLEŞEN DAVADA
DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
….

DAVA : Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 08/09/2020
KARAR TARİHİ : 06/12/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 13.12.2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan) ve Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile davalı şirket arasında 23.08.2016 tarihinde Akaryakıt İstasyonu Bayilik Sözleşmesi imzalandığını, yapılan bu sözleşme ve sözleşme ekleri gereği tarafların edimlerini yerine getirmeye çalıştıklarını, ancak müvekkili şirketin elinde olmayan sebeplerden dolayı bayilik lisansının yayınlanması ve GSM ruhsatını alma işleminin geciktiğini, davalı şirket tarafından anılan hususlar gerekçe gösterilerek imzalanan protokolün tek taraflı olarak feshedildiğini, fesih işleminin …. Noterliğinin 16.05.2018 tarihli ihtarnamesi ile yapıldığını, davalı tarafından müvekkili şirkete gönderilen …. Noterliğinin … yevmiye numaralı 16.05.2018 tarihli ihtarnamesi ile taraflar arasında yapılan sözleşme gereğince kurumsal kimlik uygulamalarının teslim edilmesi, teslim edilmediği takdirde bedeli olan 9.780,56 USD + KDV (%18) kendilerine 7 gün içerisinde ödenmesinin talep edildiğini, ödemenin yapılmaması halinde ariyet sözleşmesi kapsamında belirtilen bedellerin kendilerine teslim edilen çeklerden tahsili yoluna gidileceğinin belirtildiğini, müvekkili şirket tarafından davalı şirketçe gönderilen ihtarnameye Çivril Noterliğinin 18.06.2018 tarihli ihtarnamesi ile cevap verildiğini, verilen bu cevapta davalı şirket ile yapılan bayilik sözleşmesinin halen devam ettiğini, sözleşme gereği müvekkili şirkete yüklenen edimleri müvekkili şirketin yerine getirmeye çalıştığını ve bundan sonra da yerine getireceğinin belirtildiğini, müvekkili şirketin elinde olmayan sebeplerden dolayı bayilik lisansının yayınlanması ve GSM ruhsatı alma işleminin geciktiğini, bu gecikmeden müvekkili şirketin sorumlu olmadığını, davalı şirket tarafından müvekkili şirkete gönderilen ihtarnamede belirtilen kurumsal kimlik uygulamalarını hiçbir zaman davalı şirket yetkilileri tarafından teslim alınmak üzere şirkete başvuruda bulunulmadığını, taraflar arasında yapılan sözleşmeye istinaden müvekkili şirket tarafından davalı şirkete…. seri numaralı 6 adet çek yaprağının keşide tarihleri boş olarak, meblağ bölümleri ise doldurulmak sureti ile keşide edilerek müvekkili tarafından davalı şirkete sözleşmenin teminatı olarak verildiğini, davalı şirket kendisine teslim edilen çeklerin keşide tarihlerini yazmak sureti ile bankaya ibraz ettiğini, bankada karşılığının bulunmaması üzerine karşılığı bulunmadığına ilişkin banka yazısının yazdırıldığını ve davalı şirket tarafından söz konusu çeklerle ilgili olarak …sas sayılı dosyası ile karşılıksız çek keşide etmek suçu nedeniyle müvekkili şirket yetkilisi hakkında şikayette bulunulduğunu, davalı şirket şikayet dilekçesinde, söz konusu çeklerin müvekkili şirketin davalı şirkete olan borcuna karşılık alındığını iddia ettiğini, oysaki söz konusu çeklerin davalı şirkete teminat olarak verildiğini, davalı şirkete verilen bu çeklerin davalı şirket ile yapılan sözleşmenin teminatını oluşturduğunu, sözleşmenin davalı şirket tarafından tek taraflı olarak feshi sonucu bu çeklerin bedelsiz kaldığını, söz konusu çeklerle ilgili olarak müvekkili şirketin davalı şirkete herhangi bir borcunun bulunmadığını ileri sürerek, müvekkili şirket yetkilisi tarafından davalı şirkete sözleşmenin teminatı olarak verilen …seri numaralı 6 adet çek nedeniyle müvekkili şirketin davalı şirkete borçlu olmadığının tespitine, mahkeme masrafları ve ücreti vekaletin davalı şirketten tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili asıl davada vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; Tarafların 6102 sayılı TTK kapsamında tacir sıfatına haiz olup, 6100 sayılı HMK’nun 17. Maddesine uygun olarak 23.08.2016 tarihli Bayilik Sözleşmesinin 18. Maddesi ve Ariyet Sözleşmesinin 11. Maddesi ile aralarında akdedilen sözleşmelerden doğacak her türlü ihtilafta …Mahkemeleri ve İcra Dairelerinin yetkili olacağı yönünde yetki sözleşmesi yaptıklarını, salt bu nedenle birlikte icra takibinden önce açılan menfi tespit davasının 6100 sayılı HMK’nun 6. Maddesi gereği davalının yerleşim yerinde açılması gerektiğini, müvekkili şirketin yerleşim yerinin …olduğu göz önüne alındığında da yetkisizlik kararı verilmesi gerektiğini, esasa ilişkin olarak da; taraflar arasında imzalanan sözleşmeler gereği müvekkili şirketin üzerine düşen tüm edimleri yerine getirdiğini, davacının istasyonuna ariyet sözleşmesi ile ciddi miktarlarda yatırım yaptığını, buna karşılık davacı lisansının yayınlanması ve GSM ruhsatını alma yönünde gerekli işlemleri tamamlamayıp, taraflar arasındaki sözleşmelerin devamını imkansız hale getirdiğini, sözleşmenin sona ermesini müteakip davacının yedinde bulunan ve istasyonuna ariyet sözleşmesi kapsamında teslim edilen 9.780,56 USD + KDV (%18) değerinde Kurumsal Kimlik Uygulamaları ve demirbaş malzemelerini iade etmediğini, müvekkili şirkete iade edilmesi yönünde firma yetkililerinin taleplerinin de karşılıksız kaldığını, davacı şirkete gönderilen …. Noterliğinin 16.05.2018 tarihli, 13621 yevmiye no’lu ihtarnamesi ile anılan malzemelerin teslim edilmesini, teslim edilmemesi halinde bedelinin ödenmesini, ödemenin de yapılmaması halinde müvekkili şirkete teslim edilen çeklerden tahsili yoluna gidileceğinin bildirildiğini, verilen sürede davacının ariyet sözleşmesi ile teslim edilen malları müvekkili şirkete teslim etmediği gibi bedelini de müvekkili şirkete ödemediğini, müvekkili şirketin mağduriyetinin giderilmesi ile ariyetli malların bedelinden doğmuş alacaklarının tahsili için davacı tarafından verilen dava konusu 6 adet çekin muhatap bankaya ibraz edildiğini, ancak bu sefer de çeklerin karşılıksız çıktığını, davacı hakkında karşılıksız çek keşide etmekten dolayı …… Esas sayılı dosyası üzerinden şikayette bulunulduğunu, diğer yandan dava konusu çeklerin niteliği itibariyle illetten mücerret ve soyut borç ikrarına havi olmalarına rağmen taraflar arasındaki sözleşmelere aykırı olarak edimlerini yerine getirmeyen davacının borçlarının karşılığı olarak davacı tarafından rızası ile verildiğini, taraflar arasındaki akitlerde verilen çeklerin teminat amaçlı olduğu yönünde hiçbir ibare olmadığı gibi çekler üzerinde de çekin teminat amacı taşıdığını gösterir hiçbir ibare olmadığını, davacının kötü niyetli olarak borçtan kurtulma amacı ile huzurdaki davayı ikame ederek ariyet sözleşmesi ile kendisine teslim edilen mallar üzerinden sebepsiz zenginleşme amacını taşıdığını savunarak, davanın, öncelikle yetkisiz mahkemede açıldığına karar verilmesini, aksi kanaatte ise davacının sebepsiz zenginleşme amacı taşıyan taleplerinin esastan reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı yana tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada davacı ….vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı şirketin müvekkili şirket ile 23.08.2016 tarihli, beş yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve eklerini akdettiğini, bu sözleşme kapsamında asgari mal alım taahhüdü sunduğunu, söz konusu bayilik sözleşmesi ve ekleri gereği, üzerine düşen tüm sorumlulukları eksiksiz yerine getiren müvekkili şirketin, davalının da edim ve taahhütlerini yerine getireceği inancıyla istasyonuna Ariyet Sözleşmesi çerçevesinde 9.780,56-USD + KDV değerinde kurumsal kimlik uygulamaları verdiğini, buna karşılık davalı şirketin taraflar arasında akdedilen sözleşmeler ve eklerinde belirtilen koşulları, üzerine düşen edimleri ve taahhüdünü yine yerine getirmediği gibi müvekkil şirketten önce dilediği yatırımları alıp zarara uğrattıktan sonra, tarafının kusurundan kaynaklanan nedenlerle ilgili mercilerden işyeri açma ve çalıştırma ruhsatını çıkarma ve lisansını yayımlatarak faaliyete geçme edimlerini yerine getirmediğini, müvekkil şirket, her ne kadar belli bir mühlet davalının ruhsatını çıkaracağı ve lisansını yayınlatacağı yönündeki beyanlarına itimat edip, bayiliğin ihyası için çalışmasını beklemişse de davalının yine hiçbir çaba göstermemesi üzerine taraflar arasında akdedilen sözleşmelerin devamının müvekkili şirket için çekilmez hale geldiğini ve sürdürülme imkânı kalmayan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesinin davalının kusurundan kaynaklanan nedenlerle münfesih hale geldiğini, sözleşmenin sona ermesine müteakip davalının yedinde bulunan ve istasyonuna ariyet sözleşmesi kapsamında teslim edilen 9.780,56 USD+ KDV(%18) değerinde Kurumsal Kimlik Uygulamaları ve demirbaş malzemeleri iade etmediğini, iade edilmesi yönündeki müvekkili şirket yetkililerinin taleplerinin de karşılıksız kalması üzerine taraflar arasında imzalanan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi’nin 9. Maddesi ile Ariyet Sözleşmesinin 3. ve 4. Maddelerinin açık hükümleri gereği, tüm masrafları ariyet alana ait olmak üzere, uzman ekip tarafından sökümünün yaptırtılarak, söküm sırasında ve malzemelerin ilgili yerlere teslimine kadar doğabilecek her türlü zarardan ariyet alan sorumlu olmak kaydıyla, (ariyetli malzemenin yıpranma ve finans bedeli talep hakları saklı kalmak üzere) müvekkil şirketin anlaşmalı olduğu adrese teslim etmesi veya aynı süre içerisinde malları teslim etmemesi halinde toplamda 9.780,56 USD+KDV(%18) bedelini müvekkili şirket hesabına yatırması gerektiği, aksi halde izah edilen bedelin ve ferilerinin, fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak müvekkil şirkete teslim ettiği çeklerden tahsili yoluna gidileceği hususlarının ….Noterliği’nin 16.05.2018 tarih ve 13621 yevmiye numaralı ihtarı ile 07.06.2018 tarihinde tarafına tebliğ edildiğini, verilen sürede davalı tarafın ariyet sözleşmesi ile teslim edilen malları, teslim usulü başta olmak üzere, sözleşmelere aykırı olarak müvekkil şirkete teslim etmediği gibi (halihazırda davalı yedindedir.) bedelini de müvekkili şirkete ödemediğini, müvekkil şirket mağduriyetinin giderilmesi ile ariyetli malların bedelinden doğmuş alacaklarının tahsili için davacı tarafından verilen altı adet çeki keşide tarihinde muhatap bankaya ibraz ettiğini, ancak bu sefer de çeklerin karşılıksız çıktığını, davalı hakkında karşılıksız çek keşide etmekten …… Esas sayılı dosyasına şikayette bulunulduğunu ve çek bedellerinin tahsili için ….. Esas sayılı dosya ile takip başlatıldığını, ancak gelinen aşamada takip neticesinde de tahsil imkanının olmadığını, müvekkil şirket tarafından gönderilen ihtar ile yetkililerinin tüm şifahi taleplerinin karşılıksız bırakılması üzerine, davalı taraf hakkında son olarak, müvekkili şirketin akaryakıt bayilik sözleşmesi, taahhütname, ariyet sözleşmesi kapsamında doğmuş kar mahrumiyeti, cezai şart, ariyetli malzemelerin bedelleri ve ariyet sözleşmesinden kaynaklanana cezai şartlar ile sair tüm alacaklarının karşılanması amacıyla huzurdaki dava açılmadan önce 08.08.2019 tarihinde …Arabuluculuk Bürosu’nun … Büro Dosya ve… Arabuluculuk numaralı dosyasına başvurulmuş olsa da başvuru sonucunda davalı tarafın hiçbir çözüm ve telafide bulunmaması üzerine arabuluculuk görüşmesinin anlaşamama olarak sonuçlandırıldığını, davalı şirketin hukukun temel prensipleri ile akdettiği sözleşmelerin kurallarını ihlal ederek hem taahhüdünden kaynaklanan yükümlülüklerini, hem de ariyet sözleşmesinden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmeyerek, müvekkil şirketi maddi zarara ve itibar kaybına uğrattığını, davalı şirketin akdettiği 23.08.2016 tarihli Bayilik Sözleşmesi ve bu sözleşme için sunduğu taahhütnamesi gereği müvekkil şirkete toplamda 220.500,00 USD kâr mahrumiyetini, taahhütnamenin 3.maddesi uyarınca 75.000,00 USD cezai şartı ve ariyet sözleşmesi kapsamında iade ile mükellef olduğu malzemeleri hem iade etmeyip hem de bedellerini ödememesi sebebiyle ariyet sözleşmesinden kaynaklı tazminatı ödemeyi borçlandığını, borçlanılan kesin ve net meblağın bilirkişi incelemesi neticesinde açıklığa kavuşacağını ileri sürerek, öncelikle işbu dava dosyasının …. Esas sayılı dosyası ile birleştirilmesine, akabinde müvekkili şirketin, taraflar arasındaki cari hesap ilişkisinden doğan alacak ve sair talep hakları ile dava tarihinden sonraki ileriye dönük hakları ile diğer cezai şartlar başta olmak üzere fazlaya ilişkin her türlü yasal hakları saklı kalmak kaydıyla, bayilik sözleşmesi, ariyet sözleşmesi ve alım taahhütnamesine istinaden şimdilik; 23.08.2016 tarihli Bayilik Sözleşmesi ve bu sözleşme için sunduğu taahhütnamesi gereği kar mahrumiyetinden kaynaklı zarar için 5.500,00 TL’nin sözleşmelerin münfesih olduğu 16.05.2018 tarihinden itibaren işletilecek avans faizi ile birlikte, taahhütnamenin üçüncü maddesi uyarında cezai şart borcu için, 5.500,00-TL’nin, 16.05.2018 tarihinden itibaren işletilecek avans faizi ile birlikte, ariyetli malzemeleri teslim etmeyip akabinde bedellerini de ödememesi sebebiyle ariyet sözleşmesinin 4.maddesi uyarınca benzeri teçhizatın piyasa değerinin 5 mislinin tazminat olarak davalıdan tahsili için şimdilik 5.500,00 TL’nin, 16.05.2018 tarihinden itibaren işletilecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, yargılama masrafları ve ücret-i vekâletin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Taraflar arasında görülen asıl ve birleşen davalarda; Asıl dava, davacı şirket tarafından davalı şirkete taraflar arasında imzalanan sözleşmenin teminatı olarak verildiği iddia olunan 6 adet çekten dolayı davacı şirketin davalı şirkete borçlu olmadığının tespiti; asıl davanın davalısı …. Tarafından …… Ticaret Mahkemesi nezdinde açılarak, mahkememiz asıl dosyası ile birleştirilmesine karar verilen birleşen dava ise taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesi, ariyet sözleşmesi ve alım taahhütnamesine istinaden şimdilik, kar mahrumiyetinden kaynaklı zarar için 5.500,00 TL, cezai şart borcu için 5.500,00-TL, ariyetli malzemelerin teslim edilmeyip, akabinde de bedellerinin ödenmemesi sebebiyle Ariyet Sözleşmesinin 4. maddesi uyarınca şimdilik 5.500,00 TL olmak üzere şimdilik, toplam 16.500,00-TL’nin davalıdan tahsili talebine ilişkindir.
İncelenen tüm dosya ve evrak kapsamı itibari ile; Asıl davada çözümü gereken yön, davacının davalıya verdiği çeklerden dolayı borçlu olup olmadığının tespiti ile açtığı menfi tespit davasının haklı bulunup bulunmadığının belirlenmesi; birleşen davada çözümü gereken yön ise, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesi, ariyet sözleşmesi ve taahhütname hükümleri uyarınca davacının talep ettiği kısmi alacak tutarlarının yerinde olup olmadığının tespiti noktasındadır.
Asıl davanın açıldığ…Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) tarafından verilen 15.05.2019 tarihli yetkisizlik kararı ile yetkili mahkemenin …Ticaret Mahkemesi olduğu belirtilmiş ve söz konusu karar üzerine dosya mahkememize tevzi edilmiş olup, tevzi edilen asıl dosya ile asıl dosyadaki davanın davalısı tarafından …..Ticaret Mahkemesi nezdinde açılan 08.09.2020 tarihli davada verilen 24.09.2020 tarihli Karar uyarınca söz konusu davanın mahkememiz asıl dosyası ile birleştirildiği görülmekle, mahkememizce asıl ve birleşen davalara ilişkin yargılama birlikte yürütülerek, bu kapsamda tarafların dayandıkları deliller toplanmış ve bilirkişi incelemeleri yaptırılmıştır. Bu kapsamda, asıl davada davacı olan ….’nin ticari defter ve kayıtları üzerinde …Mahkemesine yazılan talimat ile … bilirkişi vasıtası ile inceleme yaptırılmış olup, … bilirkişi…tarafından düzenlenen 16.04.2021 tarihli raporda özetle; davacı … İle davalı … arasında görülen Menfi Tespit davası nedeniyle resmi defter ve belgeler üzerinde yapılan tespitler neticesinde, iki tarafça 23.08.2016 tarihli Taahhütname, Ariyet Sözleşmesi ve Bayilik Sözleşmesinin imzalandığını ve şartlar doğrultusunda…. tarafından … Bankasına ait 6 adet çekin davalı …. namına tanzim edildiğini, çeklerin resmi kayıtlarının olmadığını, davacı şirkete ait Yevmiye, Envanter ve Defter-i Kebir kayıtlarında yapılan incelemelerde, davalı …. namına kayıtlı ticari faaliyetler dahilinde fatura ve benzeri resmi evrak niteliğinden borç veya alacak kayıtlarının bulunmadığı, bu yönde bir kaydın tespit edilemediği hususlarının bildirildiği görülmüş olup, davacı şirketin ticari defter ve kayıtlarına ilişkin olarak yaptırılan bilirkişi incelemesinden sonra asıl davada davalı-birleşen davada davacı olan tarafın defter ve kayıtları ile tüm dosya üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, bu kapsamda bilirkişiler Kimya Mühendisi … Mali Müşavir…ve Nitelikli Hesap Bilirkişisi …tarafından düzenlenen 20.01.2022 tarihli bilirkişi raporu alınmış olmakla, söz konusu raporda özetle; … (ŞİRKET) ile… (BAYİ) arasında 23.08.2016 tarihli Bayilik Sözleşmesi akdedildiğini, davacının davalı tarafından… Noterliği kanalı ile gönderilen 16.05.2018 tarih 13621 yevmiye no’lu ihtarname ile sözleşmenin tek taraflı feshedildiğini öne sürdüğünü, asıl davada verilen dava dilekçesinde, davacı tarafça sözleşme kapsamında yükümlülüklerin yerine getirilmeye çalışıldığı, ancak elde olmayan sebeplerle bayilik lisansının yayınlanması ve GSM ruhsatını alma işlemlerinin geciktiğinin kabul ve ikrar edildiğini,….’ye gönderilen 16.05.2018 tarih,.. yevmiye no’lu ihtarnamede; “Muhatap şirketiniz, müvekkil şirket ile 23.08.2016 tarihinde imzalanan protokol, bayilik sözleşmesi, taahhütname ile ariyet sözleşmesi ve diğer ekleri gereği müvekkil şirketin İstasyonlu Akaryakıt Bayii olmak için üzerine düşen edim ve taahhütlerini yerine getirmemiş lisansının yayınlanması ve GSM ruhsatını alma yönünde gerekli işlemleri tamamlamamıştır. Müvekkil şirket, yapılan bayilik sözleşmesi gereğince üzerine düşen tüm sorumlulukları eksiksiz yerine getirmiş istasyonunuza ariyet sözleşmesi ile ciddi miktarlarda yatırım yapmıştır. Edim ve taahhütlerinizi yerine getirmemeniz sonucu sözleşmenin sona ermesini müteakip…” denildiğini, anılan ihtarnamenin 07.06.2018 tarihinde tebliğ edildiğini, 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nu uyarınca akaryakıt istasyonlarının faaliyette bulunabilmesi açısından…’dan Bayilik Lisansı alma zorunluluğu olduğunu, dolayısıyla taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesinin fiilen uygulanabilmesi için lisans ve ruhsat işlemlerinin tamamlanmasının zaruri olduğunu, bu itibarla söz konusu işlemleri tamamlamayarak …mevzuatı ve sözleşmenin 13.maddesinde yer alan düzenleme uyarınca davalı Termopet’in sözleşmeyi feshinin haklı nedene dayandığı hususunda takdirin mahkemeye ait bulunduğunu, davacı yanlar arasında akdedilen sözleşme kapsamında… Bankasına ait…seri no’lu 6 adet çekin keşide tarihi boş bırakılarak davalı şirkete teminat olarak verildiği, davalı şirketin keşide tarihlerini doldurarak çekleri bankaya ibraz ettiğinin davacı tarafça iddia edildiğini, davalının ise sözleşmenin sona ermesine rağmen davacının 9.780,56 USD + KDV değerindeki kurumsal kimlik uygulamaları ve demirbaşları iade etmediğini, ihtarname gönderilerek malzemelerin teslimini, teslim edilmemesi halinde bedelin ödenmesini, bedel de ödenmediği takdirde çeklerin tahsili yoluna gidileceğinin ihtar edildiğini, davacı yanın yedinde bulunan malzemeleri teslim etmemesi ve bedelini de ödememesi üzerine çeklerin tahsili yoluna gidildiğini, ancak çeklerin de karşılıksız çıktığını savunduğunu, …. ticari defter ve kayıtlarında 6 adet 60.000,00 TL bedelli çekin 17.09.2018 tarih ve … no’lu yevmiye kayıtlarına alacak kaydının yapılmış olduğunu, çeklerin tahsil için bankaya ibraz edildiğini, ancak karşılıklarının bulunmadığını, yasal garanti kapsamında banka kaynağından davalı hamile 6 x 1.600,00 TL = 9.600,00 TL ödenmiş olduğunu, toplam 60.000,00 TL tutarlı çeklerin, her bir çek üzerine 8.400,00 TL kısmının karşılıksız kaldığının şerh edildiğini, çeklerin toplam 50.400,00 TL kısmının karşılıksız kaldığının tespit edildiğini, çeklerin teminat için verildiği iddia edilmiş ise de teminat ibaresinin çek üzerine şerh edilmediğini, sözleşme veya eklerinde teminat tutarı ve cinsinin belirtilmediğinin görüldüğünü, somut olayda dava konusu çeklerin üzerinde teminat olarak verildiğine dair bir ibare bulunmadığı gibi dosya içeriğinde çeklerin hangi ilişkinin teminatı olarak verildiğini gösterir bir kayıt yahut belgenin de bulunmadığını, kambiyo senetlerinin illetten mücerretliği ilkesi de gözetilerek ispat yükümlülüğü üzerinde bulunan borçlu davacının iddiasının ispat edilmediğine ilişkin takdir ve değerlendirmenin mahkemeye ait olduğunu, davalı-karşı davacı … davacı/karşı davalı….’nin akdedilen sözleşmeye aykırı davranışları nedeni ile 220.500,00 USD kardan mahrum kaldıklarını beyanla kar mahrumiyeti için şimdilik 5.500,00 TL talep ettiğini, …. tarafından imzalanmış 23.08.2016 tarihli Taahhütname’de “…İlaveten mezkur sözleşme konusu Akaryakıt İstasyonu’nda fiilen akaryakıt satışına geçtiğimiz tarih başlangıç olmak üzere, Şirketinizden yılda 300 metreküp (300 M3) Motorin, 50 metreküp (50 M3) Benzin ve … siyah ürün (Fuel ve Fuel oil No:4) … ton madeni yağ satın almayı, bu miktarların, Akaryakıt İstasyonu’nun fiili satışlar dışındaki diğer toplu satışlarımızı da kapsaması nedeniyle Akaryakıt İstasyonu’nun bu taahhüt miktarları kadar satış yapmadığı itirazında bulunmamayı, bu taahhütlerin altında kalmamız halinde Şirketinize beher eksik ton başına, ödeme tarihindeki TCMB Döviz Satış Kuru üzerinden olmak üzere, beyaz ürünler için 150 (yüzelli) Amerikan Doları karşılığı Türk Lirası ve madeni yağ için de 600 (altıyüz) Amerikan Doları karşılığı Türk Lirası kar mahrumiyeti ödemeyi, işbu meblağların teminatlarımızdan mahsup edilebileceğini, teminatlarımızın paraya çevrilmesi yolu ile tahsil edilebileceğini, aksi takdirde ilk talep anında nakden ödeneceğini… gayrikabili rücu surette kabul beyan ve taahhüt ederiz.” denildiğini, …’nin gerekli izinleri uzun bir süre alamadığını, talimat yolu ile şirket kayıtlarında yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda rapor ekinde sunulan mizan kayıtlarında da akaryakıt alım-satımı yapıldığına dair bir kaydın bulunmadığını, fiilen akaryakıt satışına başlanılmadığını, bu itibarla, fiili satış yapılmadığından kar mahrumiyetinin oluşmadığı hususunda hukuki takdir ve değerlendirmenin mahkemeye ait olduğunu,…. tarafından imzalanmış 23.08.2016 tarihli Taahhütname’de “…İlaveten, mezkur sözleşmenin 13.maddesine müsteniden, Şirketiniz Akaryakıt İstasyonu’nu her ne sebep ve suretle olursa olsun terketmek zorunda kalır ya da sözleşmenin devamı, Şirketinizin kusurundan kaynaklanmayan nedenlerle çok zor ya da imkânsız hale gelir ya da Şirketiniz sözleşmeyi haklı sebeple ve tek taraflı olarak feshetmek durumunda kalır ise, Şirketinizin bu yüzden uğrayacağı tüm zararı tazmin mükellefiyetimizin yanı sıra Şirketinize USD 50.000,00 (ellibin) Amerikan Doları’nı veya ödeme tarihindeki TCMB Döviz Satış Kuru üzerinden Türk Lirası karşılığını cezai şart olarak ödemeyi, gayrikabili rücu surette kabul beyan ve taahhüt ederiz.” denildiğini, lisansın yayınlanmaması ve GSM ruhsatının alınmaması nedenleri ile davalı tarafça sözleşmenin haklı nedenle sona erdirildiği kanaatine varılması halinde 50.000,00 (ellibin) Amerikan Doları’nı veya ödeme tarihindeki TCMB Döviz Satış Kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının cezai şart olarak ödenmesine ilişkin davalı/karşı davacının isteminin yerinde olup olmadığı hususunda takdirin mahkemeye ait olduğunu, davalı/karşı davacı …kanalı ile gönderilen 16.05.2018 tarih 13621 yevmiye no’lu ihtarname ile ariyet malzemelerin teslim edilmesini, teslim edilmemesi halinde bedelinin ödenmesini, ödemenin de yapılmaması halinde çeklerin tahsil edileceğini ihtar ettiklerini, yanlar arasındaki sözleşme uyarınca ariyet malzemeleri teslim etmemesi nedeni ile demirbaş malzemelerin bedeli ile benzeri teçhizatın piyasa değerinin 5 mislinin tazminat olarak tahsilinin gerektiğini iddia ettiğini,… (ARİYET ALAN) arasında 23.08.2016 tarihli Ariyet Sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmede “İşbu demirbaş malzemenin tamamı taahhüt editen zamanda Şirket’e veya Şirket’çe tayin edilecek şahıs ve mahale zamanında Ariyet Alan israfından iade edilmediği takdirde geçen her gün için, iade edilmeyen malzemenin o andaki piyasa değerinin dörtte birini cezai şart olarak ödemeyi … Alan kabul ve taahhüt eder. Söz konusu demirbaş malzemelerin kısmen veya tamamen iade edilmemesi halinde benzeri teçhizatın piyasa değerinin 5 mislini tazminat olarak Ariyet Alan, Şirket’e ödemeyi, kabul ve taahhüt eder. Bayi sözleşme konusu malzemeleri geç teslim ettiği, eksik ve hasarlı teslim ettiği veya hiç teslim etmediği durumlarda. Şirket’in cezai şartlarda dahil olmak üzere tüm haklarını cari hesap borcu olmasa dahi ihbara gerek kalmaksızın mevcut teminatlarından tahsil edebileceğini kabul eder.” denildiğini, …. tarafından ….’ye teslim edilen kurumsal giydirme malzemeleri listesine işbu Rapor’un İnceleme ve Tespitler başlığı altında yer verildiğini, ticari defter ve kayıtlar uyarınca; kimlik uygulamasına ait 19.12.2016 fatura tarihinde TCMB USD Döviz alış kurunun 3,0367 TL olduğu,…’nin giydirme malzemelerini 29.341,68 TL + 5.281,50 TL KDV ile toplam 34.623,18 TL’ye almış olduğunun tespit edildiğini, dosya içeriğinde söz konusu malzemelerin teslim edildiğini gösterir bir kayda rastlanılmadığından (34.623,18 x 5) = 173.115,90 TL’n….’den talep edilebileceği hususunda takdir ve değerlendirmenin mahkemeye ait olduğunun bildirildiği görülmüştür.
Bu durumda; yapılan yargılamaya, toplanan delillere, alınan bilirkişi raporlarına, asıl ve birleşen davalar ile tüm dosya kapsamına göre, taraflar arasında akdedilen bayilik sözleşmesi ve ekleri uyarınca asıl davada davacı …üzerine düşen edimlerini zamanında yerine getirmemesi üzerine söz konusu sözleşmenin davalı…tarafından feshedildiği, buna ilişkin olarak düzenlenen …yevmiye nolu ihtarnamesi ile asıl dava davacısı … kurumsal kimlik uygulamalarının teslim edilmesinin istendiği, teslim edilmemesi halinde 9.780,56-USD+KDV tutarındaki bedelin şirket hesabına yatırılmasının ihtar edildiği, ariyet sözleşmesi kapsamında yer alan malların süresi içerisinde teslim edilmemesi veya bedelinin yatırılmaması halinde bedellerinin şirkete teslim edilen çeklerden tahsili yoluna gidileceğinin belirtildiği, taraflar arasındaki sözleşmenin asıl davada davalı tarafça davacının edimlerini yerine getirmemesi nedeniyle feshedilmiş olması nedeniyle yapılan fesih işleminin haklı fesih niteliğinde olduğu, bu durumda davalının sözleşme ve eklerinden kaynaklanan alacak ve tazminat taleplerinin doğduğu, bu nedenle davacının asıl davaya konu menfi tespit isteminin yerinde olmayıp, menfi tespite konu edilen çeklerin, teminat çeki olarak davalı tarafa verildiğine dair taraflar arasında açık bir anlaşma veya çekler üzerinde bu konuda bir açıklamanın da olmadığı, bu nedenle davacının asıl dava konusu menfi tespit isteminin yerinde görülmediğinden reddine karar vermek gerektiği, davalı- birleşen dava davacısı tarafından açılan birleşen davaya konu taleplerden ise taraflar arasında fiilen akaryakıt satışı başlamamış olduğundan davacının taraflar arasındaki sözleşme hükümleri uyarınca kar mahrumiyetini talep koşullarının oluşmadığı, bayilik sözleşmenin haklı nedenle sona erdirildiği belirlendiğinden birleşen dava davacısının, sözleşme ile kararlaştırılan cezai şart ve ariyete konu malzemelerin iade edilmemesi nedeniyle piyasa değerinin 5 mislini tazminat olarak talep hakkının doğduğu, bu durumda birleşen davadaki taleplerinden cezai şart ve ariyetli malzemeler nedeniyle talep ettiği 5.500,00-er TL’lik tutarların birleşen dava davalısından 16.05.2018 tarihli ihtarnamenin kendisine tebliğinden itibaren ihtarnamede verilen 7 günlük sürenin eklenmesi sonucu bulunan temerrüt tarihi olan 15.06.2018 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsiline, kar mahrumiyetine ilişkin zarardan kaynaklanan alacak talebinin ise yerinde olmadığından reddine karar vermek gerekmekle asıl davanın reddine, birleşen davanın ise kısmen kabulüne ilişkin olarak yukarıda açıklanan esaslara ve varılan hukuki sonuca uygun olarak aşağıdaki şekilde hüküm fıkrası oluşturulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Asıl davanın yerinde görülmemesi nedeniyle REDDİNE,
Birleşen davanın KISMEN KABULÜ ile,
Birleşen davada talep edilen kar mahrumiyetine ilişkin zarardan kaynaklanan alacak talebinin yerinde olmadığından REDDİNE,
Birleşen davada cezai şart karşılığı talep edilen 5.500,00 TL ile ariyete konu malzemelerin teslim edilmemesi nedeniyle talep edilen 5.500,00 TL’nin birleşen dava davalısından temerrüt tarihi olarak belirlenen 15/06/2018 tarihinden itibaren işletilecek avans faiz oranlarıyla birlikte tahsili ile, birleşen dava davacısına ödenmesine,
ASIL DAVADA
1-Alınması gerekli 80,70-TL harcın, peşin alınan 1.024,65-TL harçtan mahsubu ile artan 943,95-TL harç bedelinin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
2-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3-Davalı taraf davada kendisini vekille temsil ettirmiş olduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesaplanan 9.600,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
4-Taraflarca yatırılan gider avanslarından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
BİRLEŞEN DAVADA
1-Hüküm altına alınan 11.000,00-TL üzerinden hesaplanan 751,41-TL harçtan, davacı tarafından peşin harç olarak yatırılan 281,78-TL’nin mahsubu sonucu kalan 469,63‬-TL harcın birleşen davada davalı … tahsili ile hazineye gelir kaydına,
2-Birleşen davada davacı …. tarafından yapılan 54,40-TL başvurma harcı, 281,78-TL peşin nispi harç ve 7,80-TL vekalet harcı olmak üzere toplam 343,98-TL harç giderinin birleşen davada davalı ….’den tahsili ile birleşen davada davacıya ödenmesine,
3-Birleşen davac… tarafından yapılan 1.200,00-TL yargılama giderinin birleşen davadaki haklılık oranına göre 800,00-TL’sinin birleşen davada davalı …’den tahsili ile birleşen davada davacıya ödenmesine, kalan miktarın birleşen dava davacısı üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı davasını bir vekil vasıtası ile takip ettiğinden AAÜT hükümleri uyarınca hüküm altına alınan alacak miktarı göz önüne alınarak 9.200,00-TL vekalet ücretinin birleşen davada davalı … tahsili ile birleşen davada davacıya ödenmesine,
5-Davalı davasını bir vekil vasıtası ile takip ettiğinden davanın reddedilen kısmına göre birleşen davada davalı …yararına Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümleri uyarınca belirlenen 5.500,00-TL vekalet ücretinin birleşen dava davacısından tahsili ile anılan davalı tarafa ödenmesine,
6-Arabuluculuk Kanununun 18/A(13). maddesi uyarınca karar tarihinde yürürlükte bulunan Arabuluculuk Ücret Tarifesi uyarınca … bütçesinden karşılanan 1.320,00 TL arabuluculuk giderinin birleşen davadaki haklılık oranına göre 880,00-TL’sinin davalı ….n, 440,00-TL’sinin ise davacı ..den tahsili ile hazineye gelir kaydına,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgilisine iadesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde…’da İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 06/12/2022

Katip …
¸e-imzalıdır.

Hakim…
¸e-imzalıdır.