Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Dosya No: 2022/797 Esas – 2023/664 Karar
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili

T.C.
ANKARA
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/797
KARAR NO : 2023/664

HÂKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : …, T.C. Kimlik No: … ….
DAVALI : ….
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali)
DAVA TARİHİ : 12/12/2022
KARAR TARİHİ : 03/10/2023
G.K. YAZIM TARİHİ : 27/11/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali) davasının yapılan açık yargılaması neticesinde,
I) İDDİA :
Davacı tarafından sunulan dava dilekçesinde özetle; … Bankası A.Ş. …. Şubesine ait, 07/06/2016 keşide tarihli … numaralı, 07/06/2016 keşide tarihli … numaralı ve 03/09/2010 keşide tarihli … numaralı toplam 3 adet çekin kaybolduğu veya çalınmış olduğu, tahsilatının mümkün olmadığı ve bu durumda mağduriyetine neden olduğu belritilmiş olup; Mahkememiz nezdinde açılan dava kapsamında, söz konusu üç adet çekin kaybının, ileride telafisi imkansız zararlara sebebiyet vermesinin önlenmesi amacıyla iptaline karar verilmesinin talep edildiği anlaşılmıştır.
II) DELİLLER
…. Sicili Gazetesi İlan Suretleri.
… Bankası A.Ş. Tarafından Gönderilen 09/05/2023 ve 17/08/2023 Tarihli Cevabi Yazı.
III) DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE :
a) Dava Konusu Uyuşmazlığın Tespiti :
Uyuşmazlık; dava dilekçesinde belirtilen çeklere ilişkin olarak; kıymetli evrakın iptali koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği hususundan ibarettir.
b) Dava Şartları ve İlk İtirazların Değerlendirilmesi :
Mahkememizce yürütülen yargılama kapsamında; öncelikle 6100 Sayılı HMK.’nın 114. maddesi uyarınca “dava şartlarının” mevcut bulunup bulunmadığı hususunda yapılan incelemede; dava şartlarında eksiklik bulunmadığı tespit edilmiştir.
c) Dava Konusu Uyuşmazlığın Hukuki Tasnifi :
Dava, zayi nedeniyle kıymetli evrak / çek iptali istemine ilişkindir.
Kıymetli evrakın iptaline ilişkin düzenleme genel olarak 6102 sayılı TTK m. 651 ila 653. maddelerinde yapılmış, TTK’nın 651. maddesinin 1. fıkrasına göre, kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebileceği, yine 651. maddenin 2. fıkrasında ise kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişinin, senedin iptaline karar verilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Ayrıca her bir kambiyo senedi türü bakımından ise “Kambiyo Senetleri” başlığı altında 670 ve devamı maddelerinde yer verilmiştir.
Zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali, kıymetli evrakta hak ile çek arasındaki sıkı bağlılığın, çekin zayi edilmesi halinde ortaya çıkaracağı haksızlıkları önleme ihtiyacından doğmuştur, yetkili hamil veya lehtar tarafından zayi edilen çekin hak sahipliğini teşhis fonksiyonunu ortadan kaldırarak ve dilekçe sahibinin söz konusu hakka sahip olduğu konusunda bir karine yaratarak bu hakkı çekişmesiz olarak talep etmesini sağlamaya yönelik nizasız kaza yani hasımsız dava konusu bir işlemdir. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilecek iptal kararı ile birlikte borçlu, bono, poliçe veya çek ibraz edilmeden ödeme imkanına kavuşmaktadır (….).
Kıymetli evrak iptali davalarında amaç; kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile, hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak ve çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir.
TTK’nın yukarıda zikredilen kıymetli evrakın zayi nedeni ile iptaline yönelik genel ve özel düzenlemeleri nazara alındığında iptal davasının şartları; senedin zayi olması, senette yer alan hakkın varlığının devam etmekte olması, iptal talep edenin hak sahibi olması, senet zilyetliğinin yeniden iktisabının mümkün olmaması ve senedin kanunen iptali mümkün bir senet olmasıdır. Burada özellikle vurgulanması gereken husus, zayi olan kıymetli evrakın iptalinin senetteki mündemiç hakkın varlığı devam ettiği sürece mümkün olup senetteki hakkın ödeme gibi bir neden ile ortadan kalkmış olması halinde artık senedin iptaline gerek kalmayacaktır (….).
Diğer yandan kıymetli evrakın iptali, ancak kıymetli evrak olarak nitelendirilen senetler yönünden mümkündür. İptal isteminde, kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerindeki hak sahibi olan lehtar ya da yetkili hamil bulunabilir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. … yerleşik uygulaması da bu yöndedir (….).
İspat yükü ve ispat ölçüsü bakımından ise kıymetli evrakın iptali isteminde bulunan kişi poliçe elindeyken ziyaa uğradığını inandırıcı delillerle ispatlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Esasen hasımsız olarak açılan bu davada iptal talebinde bulunan şahsın ispat etmesi gereken husus, zilyedi bulunduğu çekin rızası hilafına elinden çıkmasıdır. Ancak, iptal davasında kesin ispat aranmayıp çekin kaybolduğunun “kuvvetle muhtemel” olduğunu göstermesi yeterlidir (. ….).

6102 sayılı TTK 759. madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmemesi halinde poliçenin iptaline karar verilmesi istenebilir. TTK 757 madde hükmünde ise kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemede iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir. Mahkeme, ödemeyi men eden kararında ayrıca muhataba vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdii etmeye izin verir ve tevdii yerini gösterir. TTK 758. madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmesi durumunda mahkeme dilekçe sahibine istirdat (iade) davası için uygun bir süre verir. Verilen süre içinde dava açılmazsa davanın reddine karar verilir ve muhatap hakkındaki ödeme yasağı kaldırılır. Verilen süre içerisinde istirdat davası açılması halinde ise esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilir.
Mahkemece kıymetli evrakın hak sahibinin zayi iddiası inandırıcı görülmesi halinde TTK m. 761 hükmü uyarınca poliçeyi elinde bulundurana, 761. maddedeki süreler içerisinde iade etmesi için 762. maddede düzenlenen usulde ilan yapılır.
Poliçe ile ilgili yapılan düzenlemeler TTK 818/1.fıkra (s) bendinde yapılan düzenleme uyarınca çek hakkında ve TTK m 778/1 fıkra (ı) bendi uyarınca bono hakkında da uygulanır.
d) Dava Konusu Uyuşmazlık İle İlgili Değerlendirme :
Toplanan deliller, yapılan ilanlar ve tüm dosya içeriği incelendiğinde; kıymetli evrakın zayii nedeniyle açılan iptal davasında kanunda öngörülen şekilde ticaret sicil gazetesinde gerekli ilanların yapıldığı ve yasal süre içerisinde bu çek ile ilgili herhangi bir hak iddiasının yapılmadığı, mahkememize müracaat edenin olmadığı, çekin keşidecisine başvuru yapılmadığı anlaşıldığından davanın kabulüne, dava konusu kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptaline dair aşağıda belirtildiği şekilde hüküm kurulmuştur.
IV) HÜKÜM : (Yukarıda Açıklanan Gerekçelerle)
1) Davanın KABULÜNE,
2) … Bankası A.Ş. 07/06/2016 keşide tarih – … numaralı; 07/06/2016 keşide tarih – … numaralı ve 03/09/2010 keşide tarih ve … numaralı çeklerin ZAYİİ NEDENİYLE İPTALİNE,
3) Harçlar Kanunu uyarınca alınması gerekli 269,85 TL harçtan, peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile bakiye kalan 189,15 TL harcın, davacı taraftan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
4) Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin, davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
5) Davacı tarafından yatırılan gider avansından, bakiye kalan kısmın; kararın kesinleşmesini müteakiben talep edilmesi halinde, 6100 Sayılı HMK.’nın 333. maddesi uyarınca İADESİNE,
Dair; davacının yüzüne karşı verilen karar, gerekçeli kararın TEBLİĞ tarihinden itibaren (2) hafta içerisinde; (Mahkememiz’e veya istinaf edenin bulunduğu yer İlk Derece Mahkemesine dilekçe sunmak suretiyle) HMK’nın 345. maddesi uyarınca …. Bölge Adliye Mahkemesi’ne İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere okunup, yapılan AÇIK yargılamada karar verildi. 03/10/2023

Katip … Hâkim …
¸ ¸
Gerekçeli Karar