Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ
Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
T.C.
ANKARA GEREKÇELİ KARAR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/99
KARAR NO : 2023/475
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 16/02/2021
KARAR TARİHİ : 15/06/2023
KARAR Y.TARİHİ : 23/06/2023
Mahkememizde görülmekte olan “Zayi Belgesi Verilmesi” davasının yapılan açık yargılaması sonucunda, aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir;
I-İDDİALAR
1. Davacı vekili dava dilekçelerinde, müvekkili şirketin enerji sektöründe faal olarak çalışmalarına devam eden bir şirket olduğunu, Müvekkili şirketin tek ortağı ve tek yönetim kurulu üyesinin … olduğunu, müvekkilinin … A.Ş. tarafından kiralanan bir odasında faaliyet gösterdiğini, … ile … enerji sektöründe faaliyet göstermek adına… Şirketi’ni%50- %50 pay sahibi olarak kurduklarını, taraflar arasında anlaşmazlıklar yaşandığını, müvekkil şirketin mali müşaviri …’a ihtarname gönderilerek müvekkili şirkete ait tüm yasal defterler, bilgi ve belgeler ile muhasebe kayıtlarının taraflarına teslim edilmesi gerektiğinin ihtar edildiğini, ancak … A.Ş.’nin zor durumda bırakılması amacıyla tüm defterler ve belgeler şirket merkezindeki odadan çalındığını ve akabinde yok edildiğini belirterek; 2016,2017,2018,2019,2020,ve 2021 yılı defteri kebir, yevmiye defteri, envanter defteri ile şirkete ait genel kurul toplantı ve müzkere defteri, yönetim kurulu karar defteri ve pay defterinin, şirket tarafından düzenlenmiş ve şirkete düzenlenmiş tüm faturaların ve kayıtlara dayanak belgelerin zayi olduğuna dair taraflarına zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
II-SAVUNMALAR
2. Dava hasımsız olarak açılmıştır.
III-TARAFLARIN ANLAŞTIKLARI ve ANLAŞAMADIKLARI HUSUSLAR
3. Esasen talep eden istem konusu yaptığı husus çekişmeli bir yargılamayı gerektirmemesi ve hasımsız olması dikkate alındığında uyuşmazlıktan sözedilemeyecektir.
IV-ÇEKİŞMELİ VAKILAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER
4. İhtarname örnekleri,
5. Soruşturma dosyası,
V- DELİLLERİN TARTIŞILMASI, YARGILAMA ve GEREKÇE
6. Talep, zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
7. 6102 s. TTK 82 maddede yapılan düzenlemede; her tacir, kanunen tutulması zorunlu olan ticari defter ve kayıtlarını 10 yıl süre ile saklamak zorundadır. 82. maddeye göre, her tacir; ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini, alınan ticari mektupları, gönderilen ticari mektupların suretlerini, 64. maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.
8. TTK’nın 82. maddesinde yer alan neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir (…).
9. Yine TTK’nın 64. maddesinin (4). fıkrasındaki, “Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzekkere defteri gibi işletmenin muhasebesi ile ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.” hükmü uyarınca maddede sayılan şirketin muhasebesi ile ilgili olmayan defterlerinin de bu anlamda ticari defterlerden olduğu anlaşılmaktadır.
10. Öte yandan 82. maddenin 7. fıkrasında bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin hangi hallerde zıyaa uğrarsa zayi belgesi verilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Bu haller yangın, su baskını ve yer sarsıntısı gibi mücbir haller ile hırsızlık gibi tacirin iradesi dışında gerçekleşen vakıalar olup madde metninde “gibi” sözcüğüyle benzer olayların kastedildiği, zıya haline ilişkin sınırlı sayıda bir düzenlemenin sözkonusu olmadığı da anlaşılmaktadır. Ancak, hangi olaya dayandırılsa dayandırılsın zayi iddiasının samimi ve inandırıcı olması, hayatın mutad cereyanına açıkca aykırı düşmemesi ve tacirin gerekli özen ve dikkati göstermesine karşın zıyaanın gerçekleşmesi gerekir. (…).
11. Hasımsız olarak açılan zayi nedeniyle iptal davaları sonuçları itibariyle sadece davacı taraf yönünden değil, davada taraf olmayan kimseler bakımından da sonuç doğuran dava türlerindendir. Bu bakımdan mahkemece bu tür davalarda yapılacak incelemeler, sadece davacı tarafın iddia ve delilleri ile sınırlandırılmamalıdır. Zira 82/7. maddesinde açıkça mahkemenin gerekli gördüğü delillerin toplanmasına emredebileceği de belirtilmekle resen bir araştırma yapılabileceği düzenlenmiştir.
12. Zayi belgesi verilmesi istenilen belgelerin, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgelerden olup olmadığı tespit edilmeli, TTK’nın 82. maddesinde yazılı afet kavramına davacıya kusur izafe edilemeyecek olan ve irade dışında meydana gelen olayların girebileceği gözetilmelidir. Zira, sözkonusu madde hükmüne göre bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve kağıtlar; yangın, su bankını veya yer sarsıntısı gibi bir afet sebebiyle ve kanuni müddet içerisinde ziyaa uğrarsa, kendisine bir vesika verilmesini isteyebilecektir.
13. Tacirin belgelerini muhafazada gerekli dikkat ve özeni gösterip göstermediği, tasdike tabi defterlerin tasdik edilip edilmediği, davacıya ait defterler hakkında soruşturma bulunup bulunmadığı ve iddia edilen olayın meydana geldiği yerin tacirin faaliyette bulunduğu yerlerden olup olmadığı hususlarının araştırılarak, ticaret sicil kayıtları getirtilmek suretiyle olayın şüpheden uzak bir şekilde meydana gelip gelmediğinin tespiti gerekir (… Karar).
14. Tacirin defter ve belgelerin kaybolmasına neden olan olayın gerçekleştiğini her türlü delil ile kanıtlayabileceği göz önünde tutulmalıdır.
15. Ayrıca TTK m. 82 hükmü uyarınca tacir saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin zıyaa uğradığını öğrendiği tarihten itibaren “on beş gün içinde” ticari işletmesinin bulunduğu yer ticaret mahkemesinden zayi belgesi verilmesini istemelidir. Ticari işletmenin bulunduğu yerdeki ticaret mahkemesinin yetkisi, kamu düzenine ilişkin olup kesin yetkidir ve maddede öngörülen bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece her iki hususun da resen dikkate alınması gerekmektedir (…Karar; TTK m. 82/7).
16. Yapılan açıklamalar sonucu somut olay ele alındığında, zayi belgesi talep eden davacı, 2016 ila 2021 yıllarına ilişkin kebir, yevmiye, envanter defterleri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri, yönetim kurulu karar defteri, pay defteri, fatura ve dayanak belgelerin dava dışı suç duyurusunda bulunulan kişilerce el konulduğu iddiasını ileri sürmüştür. Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerden davacının iddiasına göre zayi olduğunu iddia ettiği defter ve belgelerin kiralamış olduğu iş yerinde bulunan ve ticari ilişkisi bulunduğu kişi ve bu kişinin çalışanları tarafından tutulduğu vakıasına dayandırdıkları anlaşılmaktadır.
17. Öncelikle davacı yan hem dava dilekçesinde hem de suç duyurusuna ilişkin başvurusunda bir yandan zayi olduğunu iddia ettiği defterlerin mali işlemlerini yürüten mali müşavirde olduğunu öte yandan ise müvekkilinin ticari faaliyetini yürüttüğü merkezinin bulunduğu yerin dava dışı ticari ilişkisi bulunan kişi tarafından kiralandığı ve bu kişinin çalışanlarınca muhasebe işlemlerinin yapıldığını, yaşanan problemler nedeni ile kendisine ait defter ve belgelerin ticari ilişkisi bulunan bu kişi ve çalışanları tarafından çalındığı iddiasında bulunmuştur.
18. Mali müşavirler kendilerine tevdi edilen defter ve belgeleri işlerinin gerektirdiği süre içinde iyiniyetle muhafaza etmek ve işin bitiminde de defter sahibine iade etmek zorunda olup tacirin tutmakla yükümlü olduğu defter ve belgeleri saklama yükümlülüğü kendi üzerinde olduğundan defter ve belgelerin inceleme dönemleri dışında mali müşavirde bulunması özen yükümlülüğüne aykırılık teşkil eder.
19. Davacının dava tarihi itibariyle hesap dönemi dışındaki dönem ticari defter ve belgelerin mali müşavirde bulunduğu iddiası yönünden … yürütülen soruşturma kapsamında ilgili mali müşavirin vermiş olduğu ifadesinde defter ve belgelerin kendilerinde saklanmadığı ve şirket merkezinde gerekli bilgiler alındıktan sonra beyanname düzenlendiği ifade edilmiştir.
20. Yine … davacının zayi belgesi verilmesini talep ettiği defterler ve belgeleri uhdesinde tuttuğunu iddia ettiği ticari ilişkisi bulunduğu kişi ve çalışanları yönünden yürütülen soruşturmada ilgililerin ifadeleri alınmış ve toplanan deliller neticesinde ileri sürülen iddiaları doğrular somut delil elde edilemediği gerekçesi ile “Kovuşturma Yapılmasına Yer Olamadığına Dair Karar” verilmiştir. Karara karşı yapılan itiraz ise reddedilerek karar kesinleşmiştir.
21. Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerden davacı yanın zayii olduğunu iddia ettiği defter ve belgelerin zıyaa ilişkin ileri sürdüğü vakıaları hem … yürütülen soruşturmada hem de mahkememizce toplanan deliller nazara alınığında TTK m. 82/7 hükmü uyarınca zayi belgesi verilmesi için gerçekleşmesi gerekli mücbir sebepleri ispat edememiş olduğu anlaşılmaktadır.
22. Diğer yandan davacının defter ve belgelerin mali müşavirde bulunduğu iddia edildiği, buna karşın mali müşavirce bu iddiaların doğrulanmadığı, bu iddianın ispatına yönelik her hangi bir somut delil ortaya konulamadığı gibi inceleme dönemi dışındaki defter ve belgelerin davacı şirketin kendi uhdesinde bulunması gereken defter ve belgelerle ilgili gerekli özen ve dikkati göstermediği değerlendirilmiştir (…).
23. Açıklanan nedenlerle tacir olan davacının basiretli davranarak defterlerin muhafazası için gerekli tedbirleri alması gerekirken, dosya kapsamında toplanan delillerden de anlaşıldığı üzere almadığı, defterin kaybolmasında kusurlu olduğu, anlaşıldığından davacının davasının reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
VI-HÜKÜM
1-Davanın REDDİNE,
2-Masrafların davacı üzerinde bırakılmasına,
3-Davacı tarafça depo edilen gider avansından bakiye tutarların karar kesinleştiğinde ve talep halinde HMK m. 333 hükmü uyarınca ilgilisine İADESİNE,
4-Alınması gerekli 179,90 TL harçtan peşin alınan 59,30 TL harcın düşümü ile bakiye 120,60 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı yapılan inceleme sonucunda HMK 345. maddesi gereğince kararın tebliği tarihinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde kararı veren … Mahkemesine ya da buraya gönderilmek üzere istinaf edenin bulunduğu yer İlk Derece Mahkemesine verilecek dilekçe ile … Bölge Adliye Mahkemesi istinaf yasa yolu açık olmak üzere 15/06/2023 tarihinde oy birliği ile verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 15/06/2023
Başkan …
e-imza
Üye …
e-imza
Üye …
e-imza
Katip …
e-imza
NOT: BU BELGE ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ OLUP, AYRICA FİZİKİ OLARAK İMZALANMAYACAKTIR.
“5070 sayılı kanun m. 5 ve 6098 sayılı TBK m. 15 uyarınca elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan fiziki imza ile aynı sonucu doğurur”