Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA YARGILAMA YAPMAYA VE HÜKÜM VERMEYE YETKİLİ
T.C.
ANKARA GEREKÇELİ KARAR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/228 Esas
KARAR NO : 2021/398

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 09/04/2021
KARAR TARİHİ : 07/06/2021

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
İDDİA :
Davacı vekili dava dilekçelerinde, müvekkili şirkete…Bankası tarafından tevdi edilen 10 adet çekin zayi olduğunu, İptali talep edilen çeklerin, müvekkili şirketçe 15.12.2001 tarihinde teslim alındığını, müvekkil şirketin, … Bankası’ndaki hesabını kapatmak istediğinde zayi olduklarının fark edildiğini, zayi olan çeklerin…Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ;… Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … ; … Bankası … Kurumsal Şubesi, Çek No: … olduğunu belirterek;
müvekkiline ait çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA :
Dava hasımsız olarak açılmıştır.
YARGILAMA VE GEREKÇE :
Dava, keşideci tarafından açılan zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. (6102 Sayılı TTK M. 818/1-S bendi yollamasıyla TTK.757,759,760)
Zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali, kıymetli evrakta hak ile çek arasındaki sıkı bağlılığın, çekin zayi edilmesi halinde ortaya çıkaracağı haksızlıkları önleme ihtiyacından doğmuştur, yetkili hamil veya lehtar tarafından zayi edilen çekin hak sahipliğini teşhis fonksiyonunu ortadan kaldırarak ve dilekçe sahibinin söz konusu hakka sahip olduğu konusunda bir karine yaratarak bu hakkı çekişmesiz olarak talep etmesini sağlamaya yönelik nizasız kaza yani hasımsız dava konusu bir işlemdir. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilecek iptal kararı ile birlikte borçlu, bono, poliçe veya çeki ibraz edilmeden ödeme imkanına kavuşmaktadır (… , Öğretide ve Uygulamada Kıymetli Evrakın Ziya ve İptali, Ankara-2006, s.51).
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç; kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile, hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak ve çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir.
6102 sayılı TTK 757 madde hükmünde kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemede iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir. Mahkeme, ödemeyi men eden kararında ayrıca muhataba vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdii etmeye izin verir ve tevdii yerini gösterir. TTK. 758 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmesi durumunda mahkeme dilekçe sahibine halinde iade davası için uygun bir süre verir. Verilen süre içinde dava açılmazsa mahkeme muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır. TTK 759 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmemesi halinde poliçenin iptaline karar verilmesi istenebilir.
Kıymetli evrakın iptali isteminde bulunan kişi poliçe elindeyken ziyaa uğradığını inandırıcı delillerle ispatlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Poliçe ile ilgili yapılan bu düzenlemeler TTK 818/1.fıkra (s) bendinde yapılan düzenleme uyarınca çek ve TTK m. 778/1-(ı) bendi uyarınca bono hakkında da uygulanır.
Kıymetli evrak iptali veya çekin zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Ayrıca, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfı bulunmadığından, zayi nedeniyle iptali talep edilemez (… H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; … H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.)
Kıymetli evrak iptali veya çekin zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Yargıtay yerleşik uygulaması da bu yöndedir (Yargıtay … H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; … H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.). Aynı şekilde, boş çek yapraklarının veya çek koçanının kaybedilmesi ya da hırsızlık vb olaylar nedeni ile zayii edilmesi halinde boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından zayii nedeniyle iptali istenemez (Yargıtay … H.D. 01/06/2016, 2015/11491 E, 2016/6040 K; … H.D. 20/04/2016, 2016/9918 E, 2016/4430 K).
Somut olayda; davacı taraf, boş çek yapraklarının zayii nedeniyle iptalini talep etmiştir. Boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından, zayi nedeniyle iptali istenemez. Esasen davacı tarafın boş çek yaprakları için iptal talep etmesinde hukuki yararı yoktur.
Dosya içerisinde toplanan tüm deliller zayii nedeniyle çek iptali talep edilen çeklerin boş çek yaprağı olması nedeniyle keşidecinin kendi düzenlediği boş çek yaprağı ile ilgili iptal talep etme hakkı ve hukuki yararı bulunmadığı; keşide edilmediğinde çek yaprakları tedavüle konmuş sayılamayacağı, boş çek yaprağının kıymetli evrak niteliği olmadığı, ileride ele geçirenlerce doldurulup hak iddia edilmesi halinde, hesap sahibinin menfi tespit davası açma hakkı olduğu, zayi nedeniyle hasımsız çek iptali dava açma hakkı hamiline tanındığı anlaşıldığından; davanın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.

Anlatılan nedenlerle,
HÜKÜM :
1-DAVANIN DAVA ŞARTI YOKLUĞU NEDENİYLE USULDEN REDDİNE,
2-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, karar kesinleştiğinde ve talep halinde gider avansının iadesine,
3-Alınması gerekli harç peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede verilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 07/06/2021
Katip …

Hakim …