Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/415 Esas – 2023/222
TÜRK MİLLETİ
Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
T.C.
ANKARA GEREKÇELİ KARAR
7. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/415
KARAR NO : 2023/222

DAVA : Alacak / Eser Sözleşmesinden Kaynaklı
DAVA TARİHİ : 11/09/2020
KARAR TARİHİ : 30/03/2023
KARAR Y.TARİHİ : 25/04/2023

Mahkememizde görülmekte olan “Alacak” davasının yapılan açık yargılaması sonunda, aşağıdaki karar tesis edilmiştir;
I-İDDİALAR
1. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile karşı taraf … arasında akdedilen 02.01.2017 tarihli, … projesi kapsamında, asansör imalat ve montajı konulu sözleşmeye istinaden müvekkilinin üzerine düşen edimleri yerine getirdiğini, … sayılı dosyasındaki bilirkişi raporundan görüleceği üzere işin %97’sinin bittiğinin tespit edildiğini, kalan %3’lük kısmının bitirilememesinin nedeninin; davalılara ait eksik ve kusurlu imalatlar nedeniyle yeşil etiket alınamaması, yapıya kalıcı enerji getirilememesi ve bu nedenlerle asansör ve yürüyen merdivenlerin devreye alınamamasından kaynaklanlandığını, müvekkili şirketin herhangi bir kusurunun bulunmadığını, asansör mahalleri, kuyuları ile yürüyen merdiven imalatının yapılacağı yerlerdeki inşai, elektrik, imalat eksiklikleri tamamlanarak, sözleşmeye uygun olarak düzenlenen tutanakla müvekkili şirkete teslim edilmediğini, sözleşme kapsamında yapılacak olan … nolu 2 adet asansörün yerinin işveren/müteahhit şirket tarafından yapılarak müvekkili şirkete teslim edilmediğini; işverenin sorumluluğundaki eksikliklerin müvekkili şirket tarafından 31.10.2018 tarihinde tespit edilerek davalılara ihtarname gönderildiğini belirterek; 22/08/2019 tarih ve … numaralı faturaya konu 885.592,40 TL alacağın, temerrüt tarihi olan 27/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, davalılarca haksız ve sözleşmeye aykırı bir şekilde nakde çevrilen …’a ait vadesi 30.09.2019’a uzatılan 03.01.2017 tarih ve …. referans nolu 500.000,00- TL bedelli ve vadesi 30.09.2019’a uzatılan 03.01.2017 tarih ve …. referans nolu 500.000,-TL bedelli iki adet teminat mektubu bedelinin mektupların nakde çevrildiği 06/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, vadesi 28/08/2019’a kadar uzatılmış olan …’a ait, 29/12/2016 tarih … referans numaralı 1.000.000,- TL’lik teminat mektubunun geçersizliğinin tespiti ile iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-SAVUNMALAR
2. Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın iddialarının aksine; sözleşme ile yüklendiği işlerini eksik, kusurlu ve geç ifa ettiğini aynı zamanda imalatların sözleşme, proje, detay ve şartnamelere aykırı olduğunu, muhatabı oldukları teminat mektubunun tazminini haksızca engellendiğini, taraflar arasında akdedilen sözleşme hükümlerine göre işin bitirilme tarihi olarak 30.08.2017 tarihi kararlaştırılmış olmasına rağmen, davacı tarafın süreye uymadığını davalı tarafa defalarca ihtarname çekilerek uyarılmış olunmasına rağmen işin tamamlanamadığını ve İhale makamı idare tarafından sözleşmenin 25.10.2019 tarihinde fesih edildiğini, firmalarının çok ağır yaptırımlara maruz bırakıldığını; asansör makine daireleri ve kuyulardaki tüm inşaat ve elektrik imalatlarının tamamlandığını, tüm asansör kat panoları, demir kapıları ve menfezlerinin takıldığını, sözleşme gereği taşeron firmanın taahhüdünü yerine getirmemesi sebebi ile taşeron firmanın mektubunun irad kaydedilmesinin hasıl olduğunu, davacının taahhüt ettiği işi bugüne kadar tamamlamaması sebebi ile denetim firmasının konu ile ilgili tutanağının da iletilerek tazmini istenen söz konusu mektup bedelinin … tarafından ödenmemesi sonucunda davacı firmanın taraflarını kandırmış olduğunu, aynı zaman da mağduriyet yaratarak müvekkili şirketlerin ekonomik mahvına sebebiyet verdiğini belirterek, fazlaya dair her türlü beyan, talep ve dava hakları ile fazlaya ve faize dair haklarının saklı kalmak kaydıyla haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III-TARAFLARIN ANLAŞTIKLARI ve ANLAŞAMADIKLARI HUSUSLAR
A. Taraflar Arasında Uyuşmazlık Bulunmayan Hususlar
3. Davacı ile karşı taraf … arasında 02.01.2017 tarihli, … projesi kapsamında, asansör imalat ve montajı konulu sözleşme imzalandığı ile idare ile davalı … arasında akdedilen sözkonusu işin yapımına ilişkin sözleşmenin feshedildiği ve davalı iş ortaklığınca davacı şirketin sözleşmenin teminatı olarak verilen teminat mektuplarının nakde çevrildiği konusunda ihtilaf bulunmamaktadır.
B. Taraflar Arasındaki Uyuşmazlık Konuları
4. Uyuşmazlık, davacının, taraflar arasında imzalandığı bildirilen sözleşmeden kaynaklanan hakediş alacağı olup olmadığı, dava konusu edilen ve nakde dönüştüğü bildirilen davacı tarafça gerçekleşen tazmin işleminin sözleşme hükümlerine uygun olup olmadığı, tazmin edilen mektup bedellerinin davalıdan tahsili gerekip gerekmediği, menfi tespit istemine konu teminat mektubu yönünden mektubun iade koşullarının oluşun oluşmadığı noktalarında toplanmaktadır.
IV-ÇEKİŞMELİ VAKILAR HAKKINDA TOPLANAN DELİLLER
5. Taraflar arasında imzalanan taşeronluk sözleşmesinin incelenmesinde; Sözleşmenin Tarafları başlıklı 1. maddesinde; işverenin …, taşeronun … Makine San ve Tic A.Ş ve idarenin … olduğu; İş Yeri başlıklı 2. Maddesinde; … olduğu; Sözleşmenin Konusu başlıklı 3. maddesinde; sözleşme eki olan işlerden olan, hastane inşaatına ait asansör ve yürüyen merdiven işlerinin; işin ana sözleşmesi ve eklerine, proje, teknik şartname ilgili resmi kuruluşlar ile meslek odalarının şartnamelerine, ilgili resmi kuruluşlar ile meslek odalarının şartnamelerine, konuyla ilgili Türk standartlarına, işveren idarenin talep ve talimatlarına uygun olarak taşeron tarafından yapılması işi olduğu;Sözleşmenin Türü ve Bedeli başlıklı 5. maddesinde; anahtar teslimi götürü bedel sözleşmesi olduğu, 34 adet asansör+ 4 adet iç mekan yürüyen merdiveni+4 adet dış mekan yürüyen merdiveni=4.900.000,00 TL+KDV=5.782.000,00 TL olduğu, bu tutardan 224.126,00 TL yasal kesinti yapılarak, taşerona ödenecek tutarın KDV dahil = 5.782.000,00 -224.126,00=5.557.874,00 TL olacağı; Fiyat Farkı başlıklı 6. Maddesinde; taşerona fiyat farkı ve fiyat artışı verilmeyeceği; İş Programı başlıklı 8. Maddesinde; taşeronun sözleşmenin imzalanmasını müteakip 10 gün içinde yapım aşamaları doğrultusunda iş programını hazırlayıp, işverenin onayına sunacağı; Gecikme Cezası başlıklı 9. Maddesinde; taşeronun iş programında belirlenen süre içerisinde, sözleşmede belirtilen işleri zamanında yerine getirmediği takdirde herhangi bir ihtara gerek kalmaksızın, belirlenen süreleri aşan her hafta için 1.000,00 TL gecikme cezası ödemeyi kabul edeceği, gecikmenin 15 günün aştığı veya taşeronun hal ve gidişinden işi yetiştiremeyeceği kanati hasıl olursa, işverenin, işlemiş gecikme cezası ile birlikte sözleşmenin feshi ile ilgili maddeleri uygulayabileceği, gecikme cezasının, taşerona yapılacak hak edişlerden veya kesin hesap neticesinde çıkan cari alacağından kesilebileceği; Yer Teslimi, işe başlama ve işi bitirme tarihleri başlıklı 10. maddesinde; işverinin, tutanakla taşerona iş yerini tamamen veya gerektiğinde bölümler halinde teslim edeceği, taşeronun ekip ve ekipmanlarını iş yerine getirerek işe başlayacağı, taşerondan kaynaklanmayan nedenlerden dolayı iş başlamaz veya durdurulursa, işveren tarafından onay verilmesi durumunda, taşerona işin durdurulduğu süre göz önüne alınarak süre uzatımı verilebileceği, işe başlama tarihinin 02/01/2017, iş bitirme tarihinin 30/08/2017 olduğu; Kesin Hesap Raporu ve Tasfiye Hesabı Başlıklı 13. Maddesinde; taşeron firmanın, … ve buna benzer mükellefiyetlerden doğmuş borcunun olup olmadığının, işveren davalı iş ortaklığında tahkik edileceği, kesin hakedişin tamamı veya bir kısmını böylesi bir borcu olmadığının tevsikine kadar ödemeyeceği, taşeronun kesin hesaba kadar yapılan ödemelerin kesin hesap tutarından fazla olduğunun tespiti halinde fazla ödemen bedeli kesin hesap onayından itibaren 10 gün içinde iade edeceğini, aksi takdirde bu bedelin teminatından kesilmesine muvakkat ettiğini, teminatın yeterli olmaması ve bu bedelin taşeron tarafından iade olunmaması halinde işverenin yasal yoldan avans işlemlerinde uygulanan yıllık faiz oranının iki katı olarak tahsil etme hakkının saklı olduğunu kabul ve taahhüt edeceği; Teminatlar ve İadesi başlıklı 16. Maddesinde; teminatların, taşeron firmanın sözleşmeden ve yasal mevzuattan kaynaklanan taahhüt ve sorumluluklarını (taşeronun …’yi, işçilerine ve alacaklılarına borçları dahil) kısmen veya tamamen yerine getirmemesi, kusurlu yerine getirmesi, idarenin yapacağı kesin hesap sonucunda iş ile ilgili bölümden dolayı işverenden talepte bulunmasına karşılık davalı …, teminat mektuplarını kısmen veya tamamen iade edilmeyerek irat kaydedeceği hususları düzenlenmiştir.
6. … sayılı raporunun incelenmesinde; davacı taşeron firmanın talebi sonucunda yapılan keşifte, dava konusu işin genel durumunu raporlara yansıttığı, 30/07/2019 keşif tarihi itibariyle, dava konusu işe ait imalatlar olan 32 adet asansöz ve iş ve dış yürüyen merdivenlerin tamamlanma oranının %97 olarak tespit edildiği, bilirkişilerin belirtmiş olduğu asansör işlerine ait eksik imalatların, tamamen davalı iş ortaklığının sorumluluğunda olan işlere ait eksiklikleri içerdiği bildirilmiştir.
7. Davacıya ait ticari defter ve belgelerin incelenmesinde; davacı tarafından tutulması zorunlu olan defterlerin tutulduğu, açılış tasdikleri ile yıl sonu kapanış tasdiklerinin yasal süresinde yaptırılmış olduğu, sahibi lehine delil niteliğinde olduğu, davacının kayıtlarında … Alıcılar ve 340 Alınan Sipariş Avansları Hesaplarında takip edilen …’nın 2016, 2017, 2019, 2020 ve 2021 yılları muavin hesaplarına göre; … Alınan Sipariş Avansları Hesabının 31.08.2019 tarihi itibariyle kapalı olduğu; 120.02.2036 … Alıcılar Hesabı kayıtlarında ticari ilişkinin 28.02.2017 tarihinde başladığı ve … davacı … Makina San. ve Tic. A.Ş.’ne 11.165,16 TL borçlu bulunduğu; … Alıcılar Hesabı kayıtlarında ticari ilişkinin 31.08.2019 da sonlandığı ve bu tarihten itibaren … davacı … Makina San. ve Tic. A.Ş.’ne 1.752.526,71 TL borçlu bulunduğu; bu tutarın 31.12.2020 tarihinde, … yevmiye numaralı kayıt ile V.U.K. 323. Madde gereğince tahsil edildiğinde matraha konu edilecek şekilde alacaklı oldukları tutara karşılık ayrılarak gider hesaplarına kayıt ettikleri, 120. Alacaklar Hesabından 128. Şüpheli Ticari Alacaklar ve 129 Şüpheli ticari Alacaklar Karşılığı hesabına virman yapıldığı ve 2020 yılı kapanış kayıtlarında bu tutarın 128. Şüpheli Ticari Alacaklar ve 129 Şüpheli ticari Alacaklar Karşılığı hesaplarında yer aldığı; davacı … Makina San. ve Tic. A.Ş.’nin dava tarihi olan 11.09.2020 tarihi itibari ile …’ndan; …. hesap bakiyesi 11.165,16 TL + …. hesap bakiyesi 1.752.526,71 TL – toplamda 1.763.691,87 TL alacaklı olduğu görülmüştür.
8. Davacı tarafından davalıların oluşturduğu … adına düzenlenen faturaların incelenmesinde; 07/11/2016 tarihli, asansör bedeli açıklamalı, 57.200,00 TL bedelli; 31/05/2017 tarihli, 1 nolu hakediş bedeli açıklamalı, 1.144.000,00 TL bedelli; 02/10/2017 tarihli, karot işleri açıklamalı, 3.742,96 TL bedelli; 22/12/2017 tarihli, 2 nolu hakediş bedeli açıklamalı, 2.145.748,23 TL bedelli; 31/03/2018 tarihli, 3 nolu hakediş bedeli açıklamalı, 1.126.000,00 TL bedelli; 20/06/2018 tarihli, otomatik kabin kapısı açıklamalı, 3.054,08 TL bedelli; 20/06/2018 tarihli, diğer bedeller açıklamalı, 8.163,50 TL bedelli; 22/08/2019 tarihli, sözleşme işi bakiye bedel açıklamalı, 885.592,40 TL bedelli olmak üzere toplam 5.373.501,17 TL bedelli 8 adet fatura olduğu, dava konusu yapılan 22/08/2019 tarihli, … nolu, 885.592,40 TL bedelli faturanın, davalı tarafça keşide edilen …. Noterliğinin 28/08/2019 tarihli, … yevmiye sayılı ihtarname ekinde iade edildiği görülmüştür.
9. Davacının, dava konusu …. projesi kapsamında … borcu olup olmadığına yönelik …’ya yazılan müzekkereye verilen cevapta; davacının herhangi bir borcunun bulunmadığı bildirilmiştir.
10. …’ın İş Ortaklığına hitaben düzenlediği 27/08/2019 tarihli yazıda; … referans numaralı … A.Ş lehine düzenlenen 1.000.000,00 TL tutarlı teminat mektubuna ilişkin tazmin talebinin işleme alınmama nedenlerinin belirtilmiş olduğu, söz konusu teminat mektubu metninde yer verilen kümülatif olarak gerçekleşmesi gereken şartlar oluşmadığından taleplerinin yerine getirilemediği bilgisinin verildiği görülmüştür.
11. Mahkememizce yaptırılan bilirkişi rapor ve ek raporlarının incelemesinde; davanın, eser sözleşmesine dayalı olarak yüklenici tarafından imalat bedeli ve nakde çevrilen teminat mektubu bedellerine ilişkin 1.885.592,40 TL’nin tahsiline yönelik alacak davası niteliğinde olduğu, davacı tarafça toplam 5.384.666,33 TL bedelli 24 adet fatura düzenlenmiş olup, işbu faturalardan 22.08.2019 tarih/… nolu 885.592,40 TL bedelli dava konusu faturaya davalı tarafça ihtarname ekinde itiraz edildiği, davacı defterlerinde 1.763.691,87 TL alacak kaydının varlığı görülmüş olup, ibraz edilmeyen … defterlerinin taraflarınca incelenemediği, taraflar arasındaki uyuşmazlığın cari hesap bakiyesinden kaynaklanmadığı, davacı defterinde mevcut 1.763.691,87 TL alacak kaydının; 760.584,75 TL’sinin davalının itiraz ettiği dava konusu 22.08.2019 tarih/… nolu 885.592,40 TL bedelli fatura ile, 1.003.107,12 TL’sinin; tazmin edilen beher 500.000,00 TL bedelli dava konusu iki adet teminat mektubu ve masraflarından kaynaklandığı, davacı yanca yapılan imalatların karşılığının, sözleşme hükümleri çerçevesinde (KDV dahil) 5.075.584,18 TL olarak hesaplandığı, davalı tarafça banka havalesiyle toplam 4.624.081,58 TL ödeme yapıldığı, davacının bakiye (5.075.584,18 — 4.624.081,58) – 451.502,60 TL alacaklı olduğu, davacının …’ya ve vergi dairesine herhangi bir borcu olmadığı anlaşıldığından, davalı tarafından nakde çevrilerek irat kaydedilen teminat mektuplarından dolayı davacının 1.000.000,00 TL alacaklı olduğu ve bu alacağına mektupların nakde çevrildiği, 06.08.2019 tarihinden itibaren avans faizi talep edebileceği, davacı tarafından davalı …’na tevdi edilen …’a ait 29.12.2016 tarihli 1.000.000,00TL bedelli teminat mektubunun davalı iş ortaklığınca davacı tarafa teslimi koşullarının oluştuğu bildirilmiştir.
V-DELİLLERİN TARTIŞILMASI, YARGILAMA ve GEREKÇE
12. Dava, asansör imalat ve montajı işini konu alan eser sözleşmesine dayalı alacak ve menfi tespit istemine ilişkindir.
13. Davanın tarafları arasında 07.11.2017 tarihli “Taşeron Sözleşmesi” başlıklı bir akit yapılmış olup, bu sözleşmenin konusu, sözleşme eki olan EK-2 “İşin Kapsamı” başlıklı maddesinde “…” kapsamında “Asansör ve Yürüyen Merdiven İmalatları” olduğu ve alt yüklenici olarak davacı yanca ifa edilmesi hususunda olduğu anlaşılmaktadır. Yani davalı iş ortaklığınca idareden alınan sözkonusu yapım işi, alt yüklenici olarak davacı şirkete verilmiştir. Sözleşmenin taraflarının davalı yüklenici ile davacı alt yüklenici olduğu da ihtilafsızdır. Sözleşmeye göre işe başlama tarihi 02.01.2017, işin bitim tarihi ise 30.08.2017 olarak kararlaştırılmıştır.
14. Bu anlamda davanın yanları arasındaki sözleşmenin hukuki niteliğinin “eser sözleşmesi” olduğu değerlendirilmiştir. Yine taraflar arasında akdedilen sözleşmenin EK-2 “İşin Kapsamı, Tutarı ve Ödemeler” başlıklı ekinde işin bedeli hususunda sözleşmenin “İşin Bedeli” başlıklı 2. maddesinde ise “anahtar teslim” götürü olarak kararlaştırdıkları anlaşılmaktadır.
15. Davacı yanın, davalı ile akdetmiş olduğu sözleşme kapsamında üzerine düşen edimi ifa ettiğini, yaptığı işlerin bedelini talep ettiği, ayrıca haksız olarak paraya çevrilen teminat mektupları bedellerinin tahsili ile teminat olarak verilen mektuplardan ötürü borçlu olmadığının tespiti ve iadesini talep ettiği anlaşılmaktadır.
16. Öncelikle davacı yanca eldeki davada alacağına yönelik ileri sürdüğü sözleşme kapsamında ifa ettiği işlerden ötürü alacağının var olup olmadığı ile sözleşme gereğince verilen teminat mektuplarının nakde çevrilmesinin taraflar arasındaki sözleşme hükümleri uyarınca haklı olup olmadığı, yine teminat olarak verilen teminat mektuplarının iade edilmesi koşullarının bulunup bulunmadığının ispatı gerekmektedir.
17. Bu kapsamda eser sözleşmesine ilişkin kısaca bir açıklama yapmakta yarar bulunmaktadır.
18. Öncelikle eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir (TBK m. 470). Eser sözleşmesinde yüklenici, üstlendiği edimleri iş sahibinin haklı menfaatlerini gözeterek sadakat ve özenle ifa etmek zorundadır. Yüklenicinin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde benzer alandaki işleri yüklenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken mesleki ve teknik kurallara uygun davranış esas alınır.
19. Yüklenici kararlaştırılan eseri aksine bir düzenleme yoksa kendisi veya kendi yönetimi altında başka bir kişiye yaptırabilir (TBK m. 473). Yüklenici, sözleşmede kararlaştırılan sürede işe başlamak ve bitirmek zorundadır. Ayıp, yasa ya da sözleşme hükümleri gereğince, bir eser veya malda bulunması gereken niteliklerin bulunmaması ya da bulunmaması gereken bozuklukların bulunmasıdır. Yüklenici, eserdeki açık ve gizli ayıplardan dolayı iş sahibine karşı sorumludur (TBK m. 474). Açık ayıp, eserin iş sahibine teslim anında kolaylıkla görülebilen ve fark edilebilen ayıplardır. Buna karşılık gizli ayıp, eserin tesliminden sonra ve kullanım sırasında ortaya çıkan ayıplardır.
20. İş sahibi, eseri teslim alır almaz işlerin olağan akışına göre imkan bulur bulmaz eseri gözden geçirmesi ve varsa ayıpları yükleniciye bildirmekle yükümlüdür. Eserin ayıplı olması, yüklenicinin açıkça yaptığı ihtara rağmen iş sahibinin verdiği talimattan kaynaklanmış bulunursa veya her hangi bir sebeple iş sahibine yüklenebilecek bir nedenden dolayı meydana gelmiş olursa, iş sahibi eserin ayıplı olmasından doğan haklarını kullanamaz (TBK m.476) Buna göre ayıp iş sahibinin verdiği talimattan kaynaklanıyor ise iş sahibi eser ayıplı olmasına rağmen kanundan kaynaklanan, sözleşmeden dönme, bedelde indirim veya eserin ücretsiz onarılmasına ilişkin seçimlik haklarını kullanamaz ayrıca genel hükümlere göre tazminat da talep edemez (TBK m. 475). Ayrıca malzeme yüklenici tarafından sağlanmışsa yüklenici, bu malzemenin ayıplı olması yüzünden iş sahibine karşı satıcı gibi sorumludur (TBK m. 472/1).
21. Somut olayda davacının sözleşme kapsamında yapmış olduğu işin bedeline yönelik talebine ilişkin olarak yapılan incelemede, davacı alt yüklenici tarafından davalı iş ortaklığına bakiye iş bedeli için düzenlediği fatura, davalı iş ortaklığınca itiraz edilerek davacıya iade edildiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
22. Yine davalı iş ortaklığının yüklenici olarak iş sahibi idareden almış olduğu dava konusu işi de kapsayan 16.05.2016 tarihli “…” konulu eser sözleşmesini 21.06.2019 tarihli stratejik planlama kararı ile feshetmiş olduğu …’den celp edilen belgelerden anlaşılmaktadır.
23. Mahkememizce delil olarak toplanan 18.05.2021 tarihli bilirkişi incelemesinde de belirtildiği üzere davacının üstlenmiş olduğu edimin hangi oranda yerine getirdiğinin belirlenmesi yolunun, …’nin davalı … ile olan sözleşmeyi feshi üzerine genel hükümlere göre yapılan işin tasfiyesine yönelik düzenlenen onaylı hesap kesme (fesih) hak edişinde belirtilen imalat yüzdelerinin belirlenmesidir.
24. Bilirkişi incelemesinde idare ile davalı iş ortaklığındaki fesih hakedişi ve ekindeki belgeler nazara alındığında davacının dava konusu edilen işi % 94,44 oranında ifa etmiş olduğu, bu orana göre davacı alt yüklenicinin yasal sözleşme kesintisi uygulandıktan sonra 5.064.875,35.-TL toplam iş tutarı hesaplanmıştır (20.12.2022 tarihli EK rapor).
25. Yine davalı … ve davacı kayıtlarından davalı … tarafından yapılan ve çekişmeli olmayan ödemeler tutarı 4.624.081,58.-TL olup davacı yanın hesaplanan iş tutarı alacağından mahsup edildiğinde davacının 440.793,77.-TL alacağının bulunduğu belirlenmiştir.
26. Öte yandan davacının taraflar arasında akdedilen sözleşme gereğince davalıya verilen teminat mektuplarına yönelik talepleri değerlendirilmesi için sözleşme hükümlerinin ele alınması gerekmektedir.
27. Sözleşmenin “Teminatlar ve İadesi” başlıklı 16. maddesi “Teminatlar, Taşeronun sözleşmeden ve yasal mevzuattan kaynaklanan taahhüt ve sorumluluklarını (Taşeronun Sosyal Sigortalara, İşçilerine ve alacaklılarına borçları dahil) kısmen veya tamamen yerine getirmemesi, kusurlu yerine getirmesi, işverene borçlu olması, gecikme cezası karşılığı olarak ve/veya işçilerin ve diğer şahıs ve kuruluşların Taşerondan kaynaklanan sebeplerle işverene dava açması, husumet yöneltmesi halinde işverenin uğrayacağı zarar, ziyan ve ödemek zorunda kalacağı ceza ve tazminatlar ile mahrum kalacağı kar ve idarenin yapacağı kesin hesap sonucunda iş ile ilgili bölümden dolayı işverenden talepte bulunmasına karşılık olarak tutulmaktadır. Bu nedenle, sözkonusu şartların mevcut olması halinde teminatlar işveren tarafından kısmen veya tamamen iade edilmeyerek irat kaydedilebilecektir.
İdarenin kesin hesabı onaylamasından sonra teminatların kısmen veya tamamen irat kaydedilmesine dair şartların gerçekleşmemesi halinde taşeronun Sosyal Sigortalara ve vergi dairesine borcu olmadığına dair temiz kağıdını ibraz etmesi ve tüm işçilerine yasal haklarını ödediğini ve ibraname aldığını isbat etmesinden sonra, işverenin onayı üzerine teminatlar iade edilir. Ancak işin özelliği sebebiyle, idarenin kesin hesap onayının beklenmesi imkanının olmadığı durumlarda, işverenin, taşerona ait kesin hesabı yapmasından sonra, yukarıda belirtilen şartlar geçerli olmak üzere teminatlar iade edilebilir.
İşyerinde bir iş kazası olmuşsa, teminatlar, açılacak davalar karşılığı tutulur ve taşerona hiçbir şekilde iade edilmez, nakit teminatlar işverenin kararı ile teminatı alınmak kaydıyla serbest bırakılabilir.
Teminatların işverenin zararını karşılamaması halinde işverenin taşerondan ek talepte bulunma ve dava açma hakkı saklıdır.
Teminatların taşerona iade edilmiş ve idare tarafından kesin kabulün yapılmış olması taşeronun kusurlu malzeme ve işçilikten gizli ayıplardan, iş kazalarından ve verdiği zarar ziyandan dolayı sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.” hükmünü içermektedir.
28. Yine sözleşmenin “Kesin Hesap Raporu ve Tasfiye Hesabı” başlıklı 13. maddesinin teminatla ilgili fıkraları “İşveren, taşeronun teklif konusu iş nedeniyle sosyal sigorta ve buna benzer kanuni mükellefiyetlerden doğmuş bir borcu olup olmadığını tahkik edecek ve duruma göre, kesin hakedişin tamamı veya bir kısmını böylesi bir borcu olmadığını tevsikine kadar ödemeyecektir.
Taşeron kesin hesaba kadar yapılan ödemelerin kesin hesap tutarından fazla olduğunun tespiti halinde fazla ödenen bedeli kesin hesap onayından itibaren 10 gün içinde iade edeceğini, aksi takdirde bu bedelin teminatından kesilmesine muvafakat ettiğini, teminatın yeterli olmaması ve bu bedelin taşeron tarafından iade olunmaması halinde işverenin yasal yoldan avans işlemlerinde uygulanan yıllık faiz oranının iki katı olarak tahsil hakkının saklı olduğunu kabul ve taahhüt eder.” şeklindedir.
29. Taraflar arasında çekişmeli olmayan vakıalardan biri de davacı alt yüklenici tarafından davalı iş ortaklığına verilen teminat mektuplarından 1.000,000.-TL tutarındaki teminat mektuplarının nakde çevrildiği ve yine 1.000.000,00.-TL tutarlı teminat mektubunun davalı iş ortaklığında bulunduğu hususu olup davacı yan nakde çevrilen sözkonusu teminat mektubu bedelinin de davalı iş ortaklığından tahsilini talep etmektedir.
30. Davacının talep sonuçları olan 1.000.000,00.-TL tutarlı nakde dönüştürülen teminat mektuplarının davalı iş ortaklığından tahsili ve yine 1.000.000,00.-TL tutarlı teminat mektubundan ötürü borçlu olmadıklarının tespiti taleplerinin haklı olup olmadığı sözleşmenin yukarıda yer verilen teminat mektuplarına ilişkin hükümlerinin değerlendirilmesi neticesinde belirlenmesi gerekmektedir.
31. Hükme esas alınan bilirkişi raporundan da anlaşılacağı üzere sözleşmenin 13. maddesi hükmünde yer verilen tasfiye hakedişi hesabı neticesinde davacı şirkete fazla bir ödeme yapılmadığı anlaşılmaktadır.
32. Ayrıca az yukarıda verilen sözleşmenin 13 ve 16. maddeleri uyarınca teminat mektuplarının iadesi koşulları bakımından davacı şirketin yapılan işe ilişkin olarak …’na her hangi bir borcunun bulunmadığı ilgili kurum cevapları ile belgelenmiş olduğu, bunun dışında dava konusu edilen teminat mektuplarının sözleşme hükümleri gereğince nakde çevrilmesinin haklı olduğu ya da iadesi istenilen teminat mektuplarının iade edilmeme nedenlerinin varlığı davalı iş ortaklığınca ispat edilememiştir.
33. Bu bakımdan davacının nakde dönüştürülen teminat mektubu bedellerinin tahsili ve davalı iş ortaklığında bulunan teminat mektubunun iadesi koşullarının somut uyuşmazlıkta gerçekleştiğinin kabulü gerekmiştir. Diğer bir husus ise her ne kadar iadesi talep edilen teminat mektubunun süresi esasen yargılama sırasında dolmuş ve süresi uzatılmamış ise de, dosya kapsamında yer alan belgelerden de anlaşılacağı üzere davalı iş ortaklığınca dava konusu edilen teminat mektubunun nakde dönüştürülmesi için ilgili bankaya başvuru yapıldığı ancak nakde dönüştürülmediği nazara alındığında bu durumda yerleşik … içtihatları uyarınca süreli teminat mektubunda teminat mektubu ile güvence altına alınan riskin vade içinde gerçekleşmek kaydı ile bankanın sorumluluğunun 10 yıl süre ile devam edeceğinden sözüedilen talep yönünden davanın konusu kalmadığı yönünde değerlendirme yapılmamış, talep gibi davanın kabulüne karar verilmiştir.
34. Açıklanan nedenlerle, hükme esas alınan ve yukarıda yer verilen bilirkişi raporu, toplanan deliller, taraflar arasında akdedilen sözleşmeler nazara alınarak yapılan değerlendirmelerde, davacının sözleşme kapsamında yapılan işten ötürü bakiye 451.502,60.-TL alacaklı olduğu, yine taraflar arasında imzalanan sözleşme hükümleri uyarınca teminat mektubu bedelinin tahsili ve iadesi talepleri yönünden ise mahkememizce … ve …’ne yazılan müzekkereye verilen cevapta; davacının herhangi bir borcunun bulunmadığının bildirildiği, teminat mektubunun nakde çevrilmesi ya da iade edilmemesine ilişkin sözleşme hükümleri uyarınca haklı nedenlerin davalı iş ortaklığınca ispat edilemediği değerlendirilerek davacının davasının kısmen kabulüne aşağıdaki şekilde karar verilmesi gerekmiştir.
VI-HÜKÜM
1-Davanın KISMEN KABULÜNE,
451.502,60.-TL alacağın 27.08.2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine
2-İki adet nakde çevrilen teminat mektubu toplamı 1.000.000,00.-TL alacağın davalıdan 06.08.2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile tahsiliyle davacıya ödenmesine,
3-… A.Ş. tarafından düzenlemiş olan 29.12.2016 tarih ve … sayılı 1.000.000,00.-TL tutarlı teminat mektubundan ötürü BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE, sözkonusu teminat mektubunun İADESİNE,
Karar ve İlam Harcı
4-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 167.462,14 TL harçtan, peşin ve tamamlama harcı ile alınan 49.278,70 TL harcın düşümü ile bakiye 118.183,44 TL harcın davalılardan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
Yargılama Giderleri ve Gider Avansı
5-Davacı tarafça yargılama boyunca yapılan başvurma harcı, peşin harç, tamamlama harcı, istinaf kanun yoluna başvurma harcı ve vekalet harcı olmak üzere toplam 49.489,5‬0 TL yargılama harcının davalılardan tahsili ile davacıya ödenmesine,
6-Davacı tarafından yapılan tebligat, müzekkere ve posta gideri olarak 895,00 TL ve bilirkişi ücreti olarak 12.750,00-TL olmak üzere toplam 13.645,00-TL yargılama giderinden red ve kabul oranına göre hesaplanan 11.592,33-TL’nin davalılardan tahsili ile davacıya ödenmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Arabuluculuk Kanunu 18A/13 maddesi uyarınca karar tarihinde yürürlükte bulunan Arabuluculuk Asagari Ücret Tarifesi uyarınca 1.360,00 TL arabuluculuk ücretinin red ve kabul oranına göre hesaplanan 204,59 TL’sinin davacıdan, 1.155,41 TL’sinin davalılardan alınarak hazineye gelir kaydına,

8-Taraflarca depo edilen varsa gider avansı ile delil avansından bakiye tutarların karar kesinleştiğinde HMK m. 333 ve …. Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik m. 207 hükümleri uyarınca ilgilisine İADESİNE,
Vekalet Ücreti
9-Davacı taraf kendini vekille temsil ettirdiğinden A.A.Ü.T. 3, 13 maddeleri gereğince hesaplanan takdiren 221.575,13 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacı tarafa ödenmesine,
10-Reddedilen kısım üzerinden hesaplanan 63.772,57 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara ödenmesine,
Dair davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, yapılan inceleme sonucunda HMK 345. maddesi gereğince kararın tebliği tarihinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde kararı veren …. Mahkemesine ya da buraya gönderilmek üzere istinaf edenin bulunduğu yer İlk Derece Mahkemesine verilecek dilekçe ile … Bölge Adliye Mahkemesi istinaf yasa yolu açık olmak üzere 30/03/2023 tarihinde oy birliği ile verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı 30/03/2023
Başkan …. Üye … Üye … Katip …
e-imza e-imza e-imza e-imza
NOT: BU BELGE ELEKTRONİK İMZA İLE İMZALANMIŞ OLUP, AYRICA FİZİKİ OLARAK İMZALANMAYACAKTIR.
“5070 sayılı kanun m. 5 ve 6098 sayılı TBK m. 15 uyarınca elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan fiziki imza ile aynı sonucu doğurur”