Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C. TÜRK MİLLETİ ADINA VERİLEN
… GEREKÇELİ KARAR
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/81
KARAR NO : 2023/258

BAŞKAN : … …
ÜYE : … …
ÜYE : … …
KATİP : … …

ASIL DAVA :
DAVACI : … – … ……

DAVALILAR : 1- … – … …
VEKİLİ : Av. … – ….

: 2- … – … …

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan), Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 05/02/2020

BİRLEŞEN … 9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN 2020/186 ESAS SAYILI DAVASINDA:
DAVACI : … – …
VEKİLİ : Av. … ….

DAVALI : … – …
VEKİLLERİ :….

DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/03/2020
KARAR TARİHİ : 30/03/2023
G.K.YAZILDIĞI TARİH : 29/04/2023

Mahkememizde görülen davaların yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
1.Asıl davada davacı vekili iddiasında özetle; Müvekkili ile davalılar arasında 03.12.2008 tarihinde “Ortaklık Sözleşmesi” imzalandığını, proje sahibinin ve patent hakkı sahibinin müvekkili olduğunu, bu sözleşmenin konusunun ise üretim ve pazarlama olduğunu, sözleşmede yer alan “Sözleşme Şartları” başlıklı bölümün 5. fıkrasında gerekli finansal kaynağın davalı … tarafından temin edileceğinin taahhüt edildiğini; “Sözleşme Süresi” başlığında ise sözleşmenin imza tarihinden itibaren 6 ay içinde makine siparişi verilmezse sözleşme kendiliğinden feshedilmiş sayılacağının, “Cezai Şart” başlıklı maddesinde ise bu ortaklıktan “beklenen yıllık kârın asgari 6.000.000 TL olarak tespit edilerek, sözleşme hükümlerine aykırı olarak ortaklığı ihlal eden kişinin diğer ortaklara bu beklenen kârın %40’ını ödemekle yükümlü olduğunun” belirtildiğini, sözleşme gereğince … Geri Kazanım A.Ş.’nin kurulduğunu, bir firmadan gerekli makineler için teklif alındığını, teşvik belgesi başvurusunun yapıldığını, 30.06.2009 tarihinde Ek Sözleşme yapılarak davalı …’ye sözleşmedeki taahhütlerini yerine getirmesi için ek süre verildiğini, 30.11.2009 tarihli 2. Ek Sözleşme imzalandığını ve bu sözleşmede bir takım makinelerin siparişinin verildiğinin taraflarca teyit edildiğini, ancak bu 2. Ek Sözleşme imzalandıktan sonra davalı …’nin finansman yetersizliği gerekçesi ile gerekli olan iki adet kırma yıkama hattını daha sonra alacağını belirttiğini, eksik makinelerle üretime başlandığını, bu eksiklik nedeniyle pahalı olan yarı mamül kullanılmak durumunda kalındığı için üretimin verimli olmadığını ve işletmenin zarar ettiğini, davalı …’nin Halk Bank’a kredi başvurusu yapıp gerekli makineler için yeniden teklif aldığını, ancak banka kredisinin kullanılmasına rağmen paranın proje gerçekleşmesi için kullanılmadığını ve davalı …’nin taahhütlerini yerine getirmemesi nedeniyle söz konusu makineye sahip Ali Tunç KEMALOĞLU ve ona bağlı şirketlerle işbirliği yapılarak, müvekkilinin, … İnş. San. Tic. Ltd. Şti. ve …. Geri Kazanım San. Tic. A.Ş. ile 27.10.2010 tarihinde üçlü bir Protokol imzalandığını, bu Protokol çerçevesinde 11.11.2010 tarihinde Ekopolimer Geri Kazanım San. Tic. Ltd.Şti’nin kurulduğunu, 10.12.2010 tarihinde Protokol’de …’ye düşen sorumlulukların giderilmesi için taraflar arasında 2. Protokol yapıldığını, bu 2. Protokol kapsamında …. Geri Kazanım San. Tic. A.Ş’nin elindeki tüm makineleri Şeker Leasing’e sattığını, Şeker Leasing’inde bu makineleri … İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’ne sattığını, …. Geri Kazanım San. Tic. A.Ş’nin makineleri Şeker Leasing’e satması nedeniyle Halk Bank’ın 30.09.2011 tarihinde verdiği krediyi kullanıma kapattığını, … İnş. San. Tic. Ltd. Şti’nin 10.12.2009 tarihli Protokoldeki yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesi ile …’ye 27.08.2012 tarihinde ihtarname keşide ederek 10.09.2012 tarihi itibariyle 10.12.2009 tarihli sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiğini, müvekkili …’in de …’ye 05.10.2012 tarihinde ihtarname keşide ederek, sözleşme, ek sözleşme ve protokollerle üstlendiği yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesi ile 03.12.2008 tarihli sözleşmeyi tek taraflı olarak feshettiğini beyan ettiğini, davalı …’nin sözleşme ve protokollerde üstlendiği yükümlülükleri yerine getirmemesi nedeniyle projenin uygulanamadığını, geciktiğini, bunun müvekkilinin maddi ve manevi zararına sebep olduğunu, ayrıca sözleşmeyi müvekkilinin haklı sebeple feshetmesi nedeniyle sözleşmede yer alan cezai şart bedelinin de müvekkiline ödenmesi gerektiğini belirterek, sözleşmenin 05.10.2012 tarihinde feshedildiğinin tespitine ve davacının sözleşmenin yerine getirilmemesi nedeniyle uğradığı zarar karşılığı tazminat ve sözleşme gereği cezai şart karşılığı şimdilik 100.000,00 TL’nin fesih tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari reeskont faiziyle birlikte davacıya ödenmesi talep etmiştir.

Davacı vekili 17/02/2021 tarihli ön inceleme duruşmasında, davadaki taleplerini kuruşlandırarak, 50.000 TL tazminat, 50.000 TL cezai şart bedeli istediğini beyan etmiştir.

2.Asıl davaya yönelik davalı … vekili savunmasında özetle; Görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, bu sebeple görevsizlik kararı verilmesi gerektiğini, müvekkilinin davacı … ve diğer davalı … ile … adlı plastik katı atıkların karıştırılması suretiyle elde edilen plastik temelli kompozit özellikli ve bu kapsamda atık niteliğindeki plastik malzemelerin bazı minerallerle birlikte değerlendirilmesi ve belirli işlemlerden geçirilmesi ile oluşturulan yüksek dayanıklı ve düşük maliyetli termoplastik kompozit malzeme üretimi konusunda anlaştıklarını ve 28.11.2008 tarihinde davanın tarafları olan üç ortaklı Ortaklık Sözleşmesini imzaladıklarını, bu sözleşmenin 03.12.2008 tarihli Ortaklık Sözleşmesi ile tadil edildiğini, imzalanan Ortaklık Sözleşmesine göre müvekkilinin yükümlülüğünün Sözleşmenin 5. ve 6. maddelerine göre üretimin yapılacağı tesisin kurulması için öz kaynaklar ve kredi yoluyla finans temini olduğunu, Ortaklık Sözleşmesine göre müvekkilinin ayrıca …’in sözleşme ekinde bulunan borçlarını ödemekle de yükümlü olduğunu, diğer davalı …’un ortaklığın ve ortaklığa konu ürünün patent haklarının korunması için avukat sıfatıyla hukuksal işlerin takipçisi olmayı taahhüt ettiğini, davacı …’in yükümlülüğünün ise projenin kullanım hakkının ortaklığa verilmesi olduğunu, Ortaklık Sözleşmesinin taraflarının üretilecek her türlü ürünün üretim ve pazarlanması, Türkiye ve dünya üzerinde şirketlere patent kullanım hakkı ve makine satışı yapılması hakkının ortaklığa ait olacağı konusunda anlaştıklarını, Ortaklık Sözleşmesinde Cezai Şart belirlendiğini, sözleşmenin şartlarına uymayan, sır saklama yükümlülüklerini ihlal eden, sebepsiz olarak ortaklıktan ayrılan, Sözleşmenin kapsamı içindeki kararlar dışında başka faaliyetler yapan ortakların cezai şart ödeyeceğinin ve bu cezai şartın ise beklenen kârın %40’ını diğer ortaklara ödemek şeklinde belirlendiğini, beklenen yıllık kârın 6.000.000 milyon YTL tespit edildiğini, ayrıca Sözleşmeye göre, sözleşme dışı faaliyetlerine de derhal son vererek, son vermediği taktirde de kârın tamamını müspet zarar olarak ortaklığa ödeyeceğinin ortaklarca taahhüt edildiğini, Müvekkilinin, sözleşmede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmiş olduğunun tüm taraflarca imzalanan belgelerle kanıtlandığını, 28.02.2009 tarihli Sözleşmeye Ek Protokol ile müvekkili …’nin davacı …’e 363.517 TL ve 3.500 Dolar ve 4.600 Euro ödediğinin daha sonra 30.06.2009 tarihli Sözleşmeye Ek Protokol ile müvekkili …’nin davacı …’e 450.022 TL ve 3.500 Dolar ve 4.600 Euro ödediğinin ortaklar tarafından imza altına alındığını, bu Protokollerde müvekkilinin sözleşmenin 6. maddesindeki yükümlülükleri yerine getirdiğini gösterdiğini, 30.11.2009 tarihli son Sözleşmeye Ek Protokol ile müvekkili …’nin gerekli siparişi verdiği ve davacı …’in nihai üretimi gerçekleştirdiğinin tüm ortaklarca imza altına alındığını, böylece müvekkilinin Ortaklık Sözleşmesinin 5. maddesindeki yükümlülüklerini de yerine getirdiğinin gösterdiğini, bu üç Protokol ile müvekkilinin Ortaklık Sözleşmesinin 5. ve 6. maddelerindekinden oluşan yükümlülüklerinin tamamını yerine getirmiş olduğunu tüm tarafların imzasıyla belgelendiğini, davacı …’in, dava dışı … İnş. Tur. İlet. Bilg. Yay. San. Tic. Ltd. Şti. ve …. Geri Kazanım San. Tic. A.Ş. ile 27.10.2010 tarihinde imzaladığı üçlü Protokolde müvekkilinin taraf olmadığını, bu nedenle sorumlu tutulamayacağını, davacının bu iddialarla haksız eylemlerine ve tek taraflı fesih için haklı gerekçe yaratmak istediğini, oysa sözleşmeye aykırı hareket edenlerin davacı ve diğer davalı olduğunu, Ortaklık Sözleşmesi uyarınca Türkiye ve dünya üzerinde plastik atıkların çeşitli işlemlerden geçirilmesi suretiyle üretilen termoplastik kompozit üretimine, pazarlanmasına, satışına patent kullanım hakkı ve makine satışı yapılması haklarının ortaklığa devredilmiş olduğu halde, davacının Sözleşmeye aykırı olarak müvekkili tarafından üstlenilen yatırımlar ile ar-ge çalışması yapılıp geliştirilen ürünler konusunda tescil çabalarına giriştiği ve üçüncü kişilerle çeşitli ortaklıklar yaptığını, müvekkili tarafından, davacının Nieuwstadterweg 21 6136KN Sittard Hollanda adresinde mukim Er Plastics BV isimli şirketin sahibi olduğunun, bu şirkette Ortaklık Sözleşmesine konu ürünlerin üretilmekte olduğunun tespit edilerek, davacıya 20.11.2019, 02.01.2020 ve 17.01.2020 tarihlerinde üç adet ihtarname gönderilerek söz konusu faaliyetlerinin sonlandırılmasının istendiğini, davacı …’in 02.12.2019 ve 09.01.2020 tarihlerinde avukatı ve diğer davalı … aracılığıyla iki cevabi ihtarname göndererek, kendi çabaları ile işbirlikleri içine girdiğini ve projenin devamını sağladığını kabul ettiğini belirttiğini, davacının müvekkiline kendi borçlarını ödettirip, üretim için maddi kaynak yatırımı yaptırdıktan sonra hukuka ve sözleşmeye aykırı olarak know-how bilgiyi başka ortaklarla kullanmak amacıyla Ortaklık Sözleşmesini tek taraflı feshederek üzerine düşen borçtan kurtulmaya çalıştığını, davayı açmasının kötü niyetli olduğunu, diğer davalı …’un da Sözleşmeye göre ortaklığın ve ortaklığa konu ürünün patent haklarının korunması için avukat sıfatıyla hukuksal işlerin takipçisi olmayı taahhüt ettiğini ancak davacının avukatı olması sebebiyle davacının sözleşmeye aykırı eylem ve tek taraflı haksız fesih beyanına karşı hukuki işlem yapmadığını, alacağın zamanaşımına uğradığını belirterek, davacı ve diğer davalı açısından her türlü hukuki başvuru yolunu saklı tutarak, davanın reddini talep etmiştir.

3.Asıl davaya yönelik davalı … savunmasında özetle; Davacı …’in tek taraflı feshe ilişkin ihtarnameyi 05.10.2012 tarihinde gönderdiğini, buna göre, 03.12.2008 tarihli Sözleşmeye dayalı olarak herhangi bir hak tazminat benzeri talep hakkının 5 yıl içinde yani 2017 yılında zamanaşımına uğradığını belirterek, öncelikle davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, ayrıca bu tek taraflı fesihin gerekçesinin …’nin yükümlülüklerini yerine getirilmemesi olduğu için pasif husumet yönünden de davanın reddi gerektiğini, sözleşmede tüm tarafların yükümlülüklerinin açıkça belirlenmiş olduğunu, kendisinin yüklenen sorumlukları yerine getirmediği iddiası ile sözleşmenin feshine neden olmadığını, ihtarnamede, dava dilekçesinde ve diğer belgelerde bu yönde bir iddia olmadığını, davanın açılmasına neden olmadığını belirterek, davanın reddini istemiştir.

4.Birleşen dava davacı vekili iddiasında özetle; Asıl davaya yönelik cevap dilekçesinde yer alan vakıaları tekrarlayarak, 03.12.2008 tarihli Ortaklık Sözleşmesi ve 28.02.2009, 30.06.2009 ve 30.11.2009 tarihli Sözleşmeye Ek Protokoller ile müvekkili …’nin üzerine düşen sorumlulukları yerine getirdiğinin taraflarca imza altına alındığını, birleşen dava davalısı …’in sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediğini, nihai üretim yapılmış olduğu halde müvekkilini sorumluluklarını yerine getirmemiş gibi göstermeye çalışarak, müvekkilinin sağladığı finansmandan faydalanarak, elde ettiği know-how bilgiyi kullanmak ve adına olan borçları ödetmek suretiyle müvekkilinden tam anlamıyla yararlandıktan sonra, ihtarnamelerinde ikrar ettiği üzere, kendi adına çeşitli tescil başvurularında bulunmak ve ortaklığın projesinin devamı niteliğindeki işler için başkaları ile işbirliği içine girerek Hollanda’da mukim Er Plastics BV isimli şirketi kurarak Ortaklık Sözleşmesine açıkça aykırı eylemlerde bulunduğunu, Sözleşmenin cezai hükümleri kapsamında hareket ettiğini, imzalamış olduğu Ortaklık Sözleşmesinde yer alan taahhütlerinden kurtulmak için gerçek dışı iddialarla sözleşmeyi tek taraflı ve haklı şekilde feshetmeye çalıştığını belirterek, davalı …’in sözleşmeye aykırı eylemlerinin tespitine, bu aykırılık nedeniyle davacının uğramış olduğu zarar ve sözleşmede belirlenen cezai şart karşılığı şimdilik 250.000 TL’nin tespit edilecek tarihten itibaren başlayacak mevduata uygulanacak en yüksek faiz ile tahsili talep etmiştir.

Birleşen dosya davacı vekili 03/10/2022 tarihli ıslah dilekçesinde; birleşen davadaki taleplerini kuruşlandırmış, 50.000 TL tazminat, 200.000 TL cezai şart istediğini belirtmiş, cezai şart talebini ıslahla 1.968.000 TL’ye yükseltmiştir.

5.Birleşen davada davalı vekili savunmasında özetle; Dava konusu istemlerin zamanaşımına uğradığını, bu sebeple reddi gerektiğini, müvekkilinin haklı sebeplerle sözleşmeyi feshettiğini, davacının, müvekkiline yapmış olduğu ödemelerin geri istenmesinin sözleşmeye aykırı olduğunu, bu bedellerin elde edilecek kârdan ödeneceğinin kararlaştırıldığını, kâr elde edilmediği için ödemenin istenemeyeceğini, müvekkilinin iyi niyetli olduğunu, ancak iyi niyetinin suiistimal edilmesi sebebi ile işleyemez hale gelen ortaklığı haklı sebeple feshettiğini, bu ortaklık nedeniyle halen EKOPOLİMER. isimli şirketin vergi, ceza, SGK, üçüncü şahıslara olan borçları, eski çalışanların açtığı davalardan doğan masraf ve tazminatlarından oluşan milyonlarca lirayı bulan ödemeleri tek başına yaparak davacıdan herhangi bir talepte bulunmadığını belirterek, davanın öncelikler zamanaşımı yönünden, aksi halde esastan reddini talep etmiştir.

6.Tarafların iddia ve savunmaları ile dosyaya sunulan deliller birlikte değerlendirildiğinde;

Asıl ve birleşen dava; Adi ortaklık sözleşmesinden kaynaklanan cezai şart alacağı ve sözleşmenin feshi sebebi ile uğranılan zararın tazmini davasıdır.

Asıl davada davacı taraf, davalılarla oluşturduğu iş ortaklığında davalılardan …’nin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüğünü yerine getirmemesinden dolayı, ortaklığın amacına ulaşamadığını, haklı sebeple sözleşmeyi feshettiğinden bahisle, sözleşmenini feshinden dolayı uğradığı zararın tazmini ile cezai şart bedelinin tahsilini talep etmiş, davalılar akdi ilişkiyi kabul ederek, davacının iddialarını reddederek, davanın reddini istemişler, birleşen davada ise davacı taraf, davalının iş ortaklığında sözleşmeye aykırı hareket ettiğini, davalının sözleşmeyi feshinin haksız olduğunu belirterek, sözleşmenin feshinden dolayı uğradığı zararın tazmini ile cezai şart bedelinin tahsilini talep etmiş, davalı taraf akdi ilişkiyi kabul ederek, davacının iddialarını reddederek, davanın reddini istemiştir. Buna göre her iki davada taraflar arasında akdi ilişkinin varlığı ihtilafsız olmakla birlikte, tarafların sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği, sözleşmenin feshi şartlarının oluşup oluşmadığı, cezai şartın işletilmesi şartlarının oluşup oluşmadığı konusunda yargılamaya esas taraflar arasında ihtilaf olduğu anlaşılmıştır.

Davalılarca, Mahkememizin görevsiz olduğu iddia edilmişse de, tarafların ticari işletme işletmek üzere ortaklığı kurması, bu kapsamda …A.Ş.’nin kurulması sebebi ile açılan davada Mahkememizin görevli olduğu kanaatine varılmıştır.

Yapılan tahkikatta, tarafların dayandıkları tüm deliller getirtilmiş, bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.

Hükme esasm alınan bilirkişi heyetinin 16/07/2021 tarihli raporunda; “Taraflar arasında 03.12.2008 tarihli Sözleşme ile kurulan adi ortaklık için …’in keşide ettiği tek taraflı fesih ihbarnamesinin geçerli sebebe dayanmadığını, ayrıca adi ortaklığın tasfiye olmadığını ve bu nedenle sona ermediğini, ortaklardan …’in, atık plastiklerin birtakım kimyasallar ve dolgu malzemesi ile karıştırılarak üretilen dayanaklı, uzun ömürlü ve düşük maliyetli ürün üretimi konusundaki buluş (ticari sır niteliğindeki teknik bilgi-üretim sırrı-know-how) üzerindeki hakları “inhisari” olarak bu adi ortaklığa katkı payı olarak verdiğini, …’in 03.12.2008 tarihli …, … ve … arasında yapılan ortaklık sözleşmesi yatırımı projesi ile aynı yatırım projesi konusunda başka ortaklıklar ve ticari faaliyetler yapmış ve yapmakta olduğunu, 03.12.2008 tarihli Ortaklık Sözleşmesi ile belirlenen Götürü Tazminat (Sözleşmedeki ifade ile Cezai Şart) olarak davacı/karşı davalı …’den asıl davada davalı olan, karşı davası ve talebi bulunmayan …’un 432.000 TL götürü tazminat talep edebileceği, davalı/karşı davacı …’nin 1.968.000 TL götürü tazminat talep edebileceğini” belirtilmiştir.

Taraflar adi ortaklığın tasfiyesini istemeleri üzerine aldırılan 04/07/2022 tarihli tasfiye raporunda; “Ortaklığın adına açılmış bir işyeri, herhangi bir ticari faaliyet, edinilen menkul ve gayrimenkul, alacak ve borç tespiti imkanı bulunmadığı, iş ortaklığı adına şirketlerde ve bu şirketlerin farklı ortaklıklarında bir kısım faaliyetlerin olduğu anlaşılsa da buna dair delil sunulmadığı, taraf beyanlarına göre ayrı tüzelkişilik olan şirketlerin faaliyetlerinin ortaklığın konusu olmadığının belirtildiği, tasfiye memurluğu tarafından tespit edilip hazırlanacak bilanço kapsamında ortaklığın tasfiyesi sağlanacak bir veri bulunmadığı” belirtilmiştir.

Somut olayda tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; Taraflar arasında 28/11/2008 tarihli ortaklık sözleşmesi, 03/12/2008 tarihli tadil sözleşmesi, 28/02/2009 tarihli ek sözleşme, 30/6/2009 tarihli protokol ve 30/11/2009 tarihli protokolün yapıldığı ihtilafsızdır.

Taraflar arasındaki akdi ilişki incelendiğinde; 03/12/2018 tarihli sözleşme ile 28/11/2008 tarihli sözleşme ortadan kaldırılarak, aralarındaki akdi ilişkiyi yeniden düzenlemişlerdir. 03/12/2018 tarihli sözleşmede; Tarafların, davacı/birleşen dava davalısı …, davalı … ve davalı/birleşen dava davacısı … olduğu, sözleşmenin konusunun, patent hakkı sahibi kabul edilen … tarafından geliştirilen her türlü malzeme ve makine ile üretilecek ürünün üretimi ve pazarlanması konusundaki ortaklığın şartlarının belirlenmesi olduğu, sözleşmede; Plastik bazlı atıkların birtakım kimyasallar ve dolgu malzemesi ile karıştırılarak üretilen dayanaklı, uzun ömürlü ve düşük maliyetli “…” adı verilen ürün için …’in proje ve ticari mamul sahibi olduğu, projenin kullanım hakkını belirlenen şartlar çerçevesinde ortaklığa vereceği, ayrıca ortaklığın alacağı kararlar doğrultusunda kurulacak şirketlere patent hakkı kendisinde kalmak üzere kullanım hakkını vereceğini, sözleşme kapsamında üretilecek her türlü ürünün Türkiye ve Dünya üzerindeki üretim, pazarlaması ve Türkiye ve Dünya üzerindeki şirketlere patentlerin kullanım hakkı ve makine satışlarının yapılması hakkının işbu ortaklığa ait olduğu, bu sözleşmeden önce kurulan SA adlı şirketin sadece bir makinelik üretim hakkının olduğu, sözleşme kapsamı dışında olduğu, SA şirketi kapsamında … bir kâr elde ederse bu gelirin %50’sini ortalığa vereceğini, bu sözleşme ortaklarının bilgisi dahilinde ve katılımları ile işbu sözleşmedeki amaçların gerçekleştirilebilmesi için …. Geri Kazanım San ve Tic AŞ.nin kurulduğu, diğer ortakların, …’in projesinden dolayı teknik bilgiler elde ederlerse, bu bilgileri …’in onayı olmadan tek başlarına kullanamayacakları, bu tesisin kurulması için gerekli finans desteğinin … tarafından öz kaynak veya kredi yoluyla temin edileceği, bu taahhüdün bir makine için geçerli olduğu, …. Geri Kazanım San ve Tic A.Ş. veya başka bir şirket vasıtasıyla bu ortaklık bir kâr elde edecekse bu kazancın da ilk makinenin kurulumu için harcanacağını eksik kalan kısmın … tarafından tamamlanacağı, …’nin bu proje kapsamında yapmış olduğu harcamaların kârın %50’sinden aşağı olamayacak şekilde kendisine ödeneceği, hisse oy çokluğuyla alınacak kararlar doğrultusunda …’nin mali yükümlülüklerini yerine getireceği ve makinenin imalatına başlanacağı, ayrıca sözleşme ekinde bulunan ve 310.000 TL’yi geçmeyecek …’e ait borçların … tarafından ödeneceği, …’e aylık ihtiyaçları için birinci tesis kurulana kadar 12.000 TL’nin … tarafından ödeneceği, …’e ve alacaklılarına yapılan bu ödemelerin diğer ortakların kendi paylarına düşen kârdan, …’ye geri ödeme yapacakları, SA ortaklığından ek gelir elde edilirse buradan ele geçen ödemelerin …’nin alacaklarından mahsup edileceği, …’un …’in avukatı olduğu, bundan sonra ortaklığın ve patentin korunmasıyla ilgili her türlü hukuksal işlerin takipçisi olacağı, İşbu ortaklıkta ve ortaklık sebebiyle kurulacak şirketler içini ortaklık oranlarının …: %45, …: %45, …: %10 şeklinde olduğu, kararların hisse oy çokluğuyla alındığı ve bu nisap ile hem tüm kararların alınacağı hem de gerekirse sözleşmenin amacı doğrultusunda başka şirketlerin de kurulması için bu oy nisabının gerekeceği, sözleşmenin süresinin, tarafların taahhütlerini ve sözleşme şartlarını yerine getirmemesi ve ayrıca ortakların oy birliğiyle alacakları karar ile sözleşmenin sona ereceği, kurulacak ilk tesis için makine siparişi altı ay içinde verilmez ise sözleşme kendiliğinden feshedilmiş sayılacağı, ancak bu durumda …’nin …’e ve onun alacaklılarına ödemiş olduğu bedellerin … tarafından 3 ay içinde …’ye geri ödeneceği ve bu durumda taraflara cezai şart uygulanmayacağı, cezai şartın; sözleşmenin şartlarına uymayan, sır saklama yükümlülüğünü ihlal eden, sebepsiz olarak ortaklıktan ayrılan, işbu Sözleşme kapsamı içindeki konularda harici başka işler yapan ortağın, diğer ortaklara yıllık beklenen asgari karın %40’ını ödemekle yükümlü olduğu, taraflarca yıllık asgari kârın 6.000.000 TL olarak belirlendiği, sözleşme dışı faaliyet yürüten ortağın bu faaliyetine derhal son vereceği, son vermezse kârının tamamını müspet zarar olarak ortaklığa ödeyeceği, ancak …’nin işbu sözleşmenin 6. maddesindeki mali yükümlülüklerinin bu cezai şartın dışında olduğu,

28.02.2009 tarihli Ek Sözleşmede; Bu ek sözleşmenin 03.02.2008 tarihli sözleşmenin eki olduğu, ana sözleşmenin 6. maddesinde yer alan …’nin … ve onun alacaklılarına yapılacak ödemelerin gerçekleştirdiği, bu madde kapsamında … tarafından …’e 363.517 TL, 3.500 Dolar ve 4.600 Euro ödeme yapıldığı, bu tarihten sonra da ödeme yapılırsa bunun da aynı sözleşme kapsamında olacağının,

30.06.2009 tarihli 2. Ek Sözleşmede; Bu ek sözleşmenin 03.02.2008 tarihli sözleşmenin eki olarak düzenlendiği, ana sözleşmenin 6. maddesinde yer alan …’nin … ve onun alacaklılarına yapılacak ödemeleri gerçekleştirdiği. Bu madde kapsamında … tarafından …’e 450.022 TL ve 3.500 Dolar ve 4.600 Euro ödeme yapıldığı, Bu ödemelerin içerisine 8.929 TL Tübitak Projesi için yapılan harcamalar ve 19.440 TL …’e yapılan ödemelerin de dahil edildiği, bu tarihten sonra da ödeme yapılırsa bunun da aynı sözleşme kapsamında olacağı belirtilerek, Ana Sözleşmenin “Sözleşmenin Süresi” bölümünün aşağıdaki şekilde değiştirildiği; Sözleşmenin tarafların taahhütlerini ve sözleşme şartlarını yerine getirmemesi dışında oy birliği ile alacakları karar ile sona ereceği, Ayrıca mevcut olan kalıp probleminin 30.08.2009 tarihine kadar giderilmemesi halinde veya kalıp problemi giderilirse de en geç 30 Ağustos 2009 tarihine kadar makine siparişi verilmezse sözleşmenin kendiliğinden feshedilmiş sayılacağı, bu durumda …’nin ana sözleşmenin 6. maddesi kapsamında … ve alacaklılarına ödemiş olduğu bedelleri …’in üç ay içerisinde …’ye geri ödeyeceğini ve bu durum gerçekleşirse taraflar için cezai şart uygulanmayacağı,

30.11.2009 tarihli 3. Ek Sözleşmede; Bu ek sözleşmenin 03.02.2008 tarihli sözleşmenin eki olarak düzenlendiği, Ana Sözleşmenin “Sözleşmenin Geçerlilik Süresi” kısmının aşağıdaki şekilde değiştirildiği; … tarafından sipariş verildiği, … tarafından da nihai itibariyle üretim yapıldığı, Sözleşme şartlarının bu madde itibariyle yerine getirildiği, asıl sözleşme ve ek sözleşmelerdeki sözleşme süresi dışındaki hükümlerin geçerli olduğu, İşbu ek sözleşmenin durum tespiti için yapıldığı,

Belirtilerek, düzenlenen sözleşmeler …, … ve … tarafından imza altına alınmıştır.

Asıl ve ek sözleşmelere göre; Tarafların plastik bazlı atıkların bir takım kimyasallar ve dolgu malzemesi ile karıştırılarak üretilen dayanaklı, uzun ömürlü ve düşük maliyetli … ismi verilen ürünün Türkiye ve dünya üzerindeki üretimi, pazarlaması ve Türkiye ve dünya üzerindeki şirketlere patentlerin kullanım hakkı verilmesi ve makine satışlarının yapılması suretiyle kazanç elde etmek amacıyla bir ortaklık kurdukları anlaşılmıştır. Sözleşmelere göre; ortaklardan …’in proje sahibi ortak olarak projenin kullanım hakkını ortaklığa vermeyi, …’nin Sözleşmenin 5. ve 6. maddelerine göre üretimin yapılacağı tesisin kurulması için öz kaynaklar ve kredi yoluyla finans teminini ve …’in ve sözleşme ekinde bulunan ve 310.000 TL’yi geçmeyecek üçüncü kişilere olan borçların ödenmesini ve ayrıca …”e aylık ihtiyaçları için birinci tesis kurulana kadar 12.000 TL verilmesini, diğer ortak …’un ise; Ortaklığın ve ortaklığa konu ürünün patent haklarının korunması için her tür hukuksal işlerin takipçisi olmayı yüklendiği anlaşılmıştır. Sözleşmelerde her üç ortak da; Sözleşmenin şartlarına uymak, sır saklamak, sebepsiz olarak ortaklıktan ayrılmamak, sözleşme kapsamı içindeki konularda harici başka işler yapmamak konularında taahhüt vererek, cezai şart olarak, aksine eylemde bulunan ortağın, diğer ortaklara yıllık beklenen asgari kârın %40’ını ödemekle yükümlü olduğu, taraflarca yıllık asgari kârın 6.000.000 TL olarak belirlendiği görülmüştür.

Ortaklardan …’in, adi ortaklığı tek taraflı fesih beyanını içeren diğer ortak …’ye hitaben düzenlenen ihtarnameyi Noterden 05.10.2012 tarihinde keşide etmiştir. Adi ortaklıkların sona ermesi konusunda Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, adi ortaklıkların sona erebilmesi için ya ortaklar arasında ortaklığın tasfiyesi hususunda bir anlaşma olması, ya da mahkeme tarafından ortaklığın tasfiyesine kararı verilmesi gerekir. Bunlardan birisi gerçekleşmeden tek taraflı irade beyanı ile ortaklık sona ermez. Dava konusu olayda bu şartlardan birisi gerçekleşmediği için ortaklık devam etmektedir.

Davacı … 05.10.2012 tarihli fesih ihtarnamesinde, davalı/davacı …’nin sözleşmeye aykırılıklardan söz edilmekte ise de, bu iddiasını somutlaştırmamış, dava dilekçesi ve devamı dilekçesinde iki adet kırma yıkama hattı sipariş verilmesi gerektiği halde bir adet sipariş edildiği için üretimde pahalı yarı mamul kullanıldığı ve işletmenin zarar ettiğini beyan etmişse de, bu iddiasını destekler delil sunamamıştır. İddianın aksine 30.11.2009 tarihli Ek Sözleşmede …’nin sözleşme şartlarını yerine getirdiği ve nihai üretimin sağlandığı konusunda mutabakat sağlanarak bu durumun tüm ortaklar tarafından imza altına alındığı görülmektedir. Davacı …’in sözleşmeyi feshi haksızdır. Bu sebeple …’nin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmediğine yönelik iddia ispatlanamadığından asıl davanın reddine karar verilmiştir.

Sözleşme hükümlerine göre davacı/davalı ortak …’in atık plastiklerin birtakım kimyasallar ve dolgu malzemesi ile karıştırılarak üretilen dayanaklı, uzun ömürlü ve düşük maliyetli ürün üretimi konulu buluş (ticari sır niteliğindeki teknik bilgi-üretim sırrı-know-how) üzerindeki kullanım haklarını “inhisari” olarak adi ortaklığa katkı payı olarak verdiği görülmüştür. Dosyaya sunulan kayıtlara ve bilirkişi raporundaki tespitlere göre, 03.12.208 tarihli …, … ve … arasında yapılan ortaklık sözleşmesi yatırım projesi ile, davacı/davalı…’in kurmuş olduğu ER Plastics BV şirketinin yapmış olduğu yatırımın aynı konu üzerine ve aynı teknolojide olduğu, bu durumun taraflar arasındaki Ortaklık Sözleşmesi ile düzenlenen “sır saklamak” ve “sözleşme kapsamı içindeki konularda harici başka işler yapmamak” taahhütlerine aykırı olduğu, bu sebeple sözleşmede belirlenen “cezai şart” olarak, taraflarca belirlenen götürü tazminatın diğer ortaklar tarafından talep edilebileceği kanaatine varılmıştır. Bu sebeple birleşen davada davacı …’nin dosya kapsamına uygun hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesaplanan 1.968.000 TL götürü tazminatı davalı …’den talep edebileceği kanaatine varılmıştır. Birleşen dosya davacısı cezai şart dışında talep ettiği oluşan zararını ispatlayamadığından, bu yöndeki talebini reddine karar verilmiştir.

Tüm bu açıklamalara göre, açılan davalarda, asıl davanın reddine, birleşen … 9. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/186 Esas sayılı dosyası ile açılan davanın kısmen kabulü ile, 1.968.000 TL’nin 200.000 TL’sine dava tarihi olan 24/03/2020, 1.768.000 TL’sine ıslah tarihi olan 04/10/2022 tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine dair aşağıdaki hüküm verilmiştir.

HÜKÜM: Açıklanan gerekçeye ve dosya kapsamına göre;

A) ASIL DAVADA ;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL maktu karar ve ilam harcının dava dosyasında alınan 1.707,75 TL peşin harçtan mahsubu ile artan 1.527,85‬ TL’nin karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Dava sırasında kendisini vekille temsil ettiren davalı … yararına takdir edilen 16.000 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı …’ye ödenmesine,
5-HUAK 18A/13 maddesi ile HUAK yönetmeliği 26/2 maddesi gereğince yargılama giderlerinden sayılan 1.320,00-TL zorunlu arabuluculuk giderinin davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
6-HMK 333. Maddesi gereğince mahkemece yatırılan avansın kullanılmayan kısmının kararın kesinleşmesine müteakip iadesine,

B) BİRLEŞEN … 9. ASLİYE TİC. MAH.’NİN 2020/186 ESAS SAYILI DAVADA:
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile,
1.968.000 TL’nin 200.000 TL’sine dava tarihi olan 24/03/2020, 1.768.000 TL’sine ıslah tarihi olan 04/10/2022 tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 134.434,08 TL nispi karar ve ilam harcından dava dosyasında alınan peşin ve ıslah harcı toplamı 33.609,38 TL harcın mahsubu ile kalan 100.824,70 TL harcın davalıdan alınıp Hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Davacı tarafından yapılan 33.663,78 TL harç giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan 2.250 TL bilirkişi ücreti olan yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
5-Dava sırasında kendisini vekille temsil ettiren davacı yararına takdir edilen 197.400 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
6-Dava sırasında kendisini vekille temsil ettiren davalı yararına takdir edilen 9.200 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
7-HUAK 18A/13 maddesi ile HUAK yönetmeliği 26/2 maddesi gereğince yargılama giderlerinden sayılan 1.360,00-TL zorunlu arabuluculuk giderinin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
8-HMK 333. Maddesi gereğince mahkemece yatırılan avansın kullanılmayan kısmının kararın kesinleşmesine müteakip iadesine,

Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğden itibaren 2 hafta içerisinde … Bölge Adliye Mahkemeleri’nde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Başkan …
(E-imzalıdır)
Üye …
(E-imzalıdır)
Üye …
(E-imzalıdır)
Katip …
(E-imzalıdır)