Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C. TÜRK MİLLETİ ADINA VERİLEN
ANKARA GEREKÇELİ KARAR
6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/54
KARAR NO : 2022/483

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : … – … …
VEKİLİ : Av. … – …

DAVALI : … – … …
VEKİLLERİ : Av. ……

DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 27/03/2012
KARAR TARİHİ : 16/06/2022
G.K.YAZILDIĞI TARİH : 08/07/2022

Mahkememizde görülen davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
1.Davacı vekili iddiasında özetle; davalı tarafın Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait “Çankırı 1000 Kişilik Öğrenci Yurdu ve Bayburt 750 Kişilik Öğrenci Yurdu Projelerinin Makine Mühendisliği Projelendirme Hizmetleri” konusunda müvekkili şirket ile sözlü olarak anlaşmaya vardığını, bütün çalışmaların müvekkili şirketçe tamamlanarak Çankırı 1000 kişilik öğrenci yurdu ile ilgili projenin 31/01/2011, Bayburt 750 kişilik öğrenci yurdu ile ilgili projenin ise 08/08/2011 tarihinde teslim edildiğini, ancak bedellerinin ödenmediğini, davalı yan ile yapılan görüşmelere rağmen bir neticenin alınamaması üzerine yasal yollara başvurulacağına ilişkin ihtar çekildiğini belirterek, makine mühendisliği projelendirme hizmetleri bedelinin BK. 366. maddesi doğrultusunda bilirkişi marifeti ile tespit edilerek, şimdilik 22.000,00-TL’nin temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili, 22/03/2013 havale tarihli dilekçe ile davasını ıslah etmiş, talep arttırımı yaparak 75.699,00-TL’nin davalıdan tahsilini istemiştir.

2.Davalı vekili savunmasında özetle; davacının hizmet bedeli için 2 ayrı işi gerekçe olarak gösterdiğini, bununla birlikte talep miktarının toplam olarak istendiğini, Çankırı işi için kendi isteğiyle vermiş olduğu projenin üzerinden bir yıldan fazla zaman geçmiş olması nedeniyle davanın zaman aşımına uğradığını, zamanaşımı nedeni ile davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, müvekkili firmanın bir mühendislik firması olduğunu, kamunun açmış olduğu mühendislik projeleri ihalelerine katıldığını, Çankırı 1000 kişilik öğrenci yurdu projesi için davacının bedel talep ettiğini oysa bu projenin kendisi ile birlikte proje vererek hazırlayan bütün firmalar tarafından bedelsiz olarak idareye verildiğini, bunun nedeninin projenin tip proje olması ve bu firmaların tamamının idare ile yakın olmak ve güvenilir olmak arzusundan kaynaklandığını, bedelsiz vermesinin en büyük delilinin idarenin bu proje için ihale açmadığını, idarenin ne müvekkili firmayla ne de diğer firmalarla sözleşme yapmadığını, projede imzaları ve katkıları olan diğer proje sahiplerinin müvekkilinden hiçbir bedel talep etmediklerini, bütün proje sahiplerinin ortak sözlü kararı ile idareden bedel almadan Çorum’da uygulanan ve bedeli alınmış olan bu projenin Çankırı’da da bedelsiz olarak uygulanmasına rıza gösterdiklerini, davacı ile bu tarihe kadar ki çalışmalara bakıldığında bu çalışma yönteminin uygulandığını, davacıya da bu tarihe kadar idareyle imzalanan sözleşme ve idareye verilen teklifte makine mühendisliği bölümleri için ne bedel yazılmış ise kendisine o bedelin ödendiğini, yine davacıya yapılan bütün ödemelerin idareden sözleşme bedeli tahsil edildikten sonra yapıldığını, davacı ile hiçbir zaman yazılı bir sözleşme yapılmamış olması nedeniyle daha önce taraflar arasında uygulanan kuralların geçerli olduğunu, bu durumda davacının ihalesi ve sözleşmesi dahi olmayan bir iş için bedel talep etmeyeceğinin kabul ettiğinin ortada olduğunu, davacının haksız ve kötü niyetli olarak müvekkilinin yapıp tamamladığı Bayburt projesi içinde ücret talep ettiğini, davacının bu yapılan işte projesinin bulunmadığını, projesi bulunmayan bir iş için müvekkilinden ücret talep edilmesinin mümkün olmadığını, davacı bir ön çalışma yapmış ise de bunun ücret talebi için yeterli olmadığını, gerek müvekkilinin, gerekse idarenin sunulan bir projeyi kabul etmeme gibi hakkı bulunduğunu, kabul edilmeyen ve eksik, sonuçlanmamış ön proje için müvekkilinden bedel talep edilemeyeceğini, müvekkilinin davacının işin özelliğine uygun bir proje hazırlamaması ve idarenin ön projeyi kabul etmemesi nedeniyle yeni bir firmayla anlaşmak zorunda kaldığını belirterek, davanın reddine karar verilmesi talep etmiştir.

3.Mahkememizin 2016/732 Esas sayılı dosyasında yapılan yargılama sonucunda verilen 11/12/2018 tarihli, 2018/774 sayılı kararda; “Bozma sonrası alınan 27/01/2017 tarihli rapor ile 11/04/2018 tarihli raporun birbirini esas itibariyle teyit eder mahiyette olduğu ancak 11/04/2018 tarihli bilirkişi raporunda Çankırı 1000 kişilik öğrenci yurdu makine mühendisliği proje hizmet bedelinin 2.364,12 TL olduğunun kabulüyle rapor tanzim edilmiş ise de bu projenin Çorum yurt binası mekanik projelerinin aynısı olmasından dolayı bozma doğrultusunda proje hizmet bedelinin belirlenmediği, yapılması gereken indirimin yapılmadığı, bu nedenle iki rapor arasında farkın oluştuğu, sonuç itibariyle her iki raporda tespit olunan hizmet bedellerinin piyasa rayiç fiyatları olarak belirlendiğinin kabulüyle Çankırı 1000 kişilik öğrenci yurdu makine mühendisliği proje hizmet bedelinin Çorum yurt binası mekanik projelerinin aynısı olmasından dolayı 27/01/2017 tarihli raporda %50 bedel indirimi gerçekleştirilerek 1.182,06 TL olarak alındığı, mevcut indirimin mahkememizce de yerinde görüldüğü, yine Bayburt 750 kişilik öğrenci yurdu proje işinde davacının ifa ettiği edime göre toplam rayiç hizmet bedelinin %25’ini talep edebileceğinin kabulüyle bu projeye ilişkin isteyebileceği alacak miktarının da 6.370,00 TL olduğunun kabulü ile her iki hizmet bedeli toplamı olan 7.552,06 TL’nin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar vermek gerekmiş, açıklanan gerekçeyle aşağıdaki hüküm kurulmuştur.” şeklinde hüküm kurulmuştur.

4.Davalı vekilinin Temyiz başvurusu sonucu Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin 17/02/2020 tarih 2019/2314 E. 2020/564 K. Sayılı kararında; “Dairemizin 30.05.2016 gün 2015/5345 Esas 2016/3008 Karar sayılı ilamı ile rapor düzenleyen son bilirkişi heyetinden ek rapor alınarak, iş bedelinin dava tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK’nun 366. maddesi uyarınca işin yapıldığı tarihteki mahalli piyasa rayiçlerine göre hesaplatılması, Çankırı 1000 kişilik öğrenci yurdu projesinin Çorum yurt projesinin revize edilerek kullanıldığı dikkate alınarak belirlenecek iş bedelinden buna göre indirim yapılması, Bayburt 750 kişilik öğrenci yurdu projesinde ise davacının lisans programının idareye teslim edilen projede yer aldığının belirtildiği, ancak işin tamamının davacı tarafından gerçekleştirilmediği de gözetilerek makine mühendisi projesinde davacının yaptığı kısma ilişkin iş bedelinin hesaplatılması, böylece davacının hakettiği toplam iş bedeli belirlenip sonucuna göre hüküm kurulması, gerekçesiyle yerel mahkeme kararı bozulmuştur.
Yerel mahkemece Dairemiz bozma ilamı taraflara tebliğ edilip açılan duruşmada bozma ilamına uyulduktan sonra bozmadan önce rapor düzenleyen son bilirkişi kurulundan 30.01.2017 havale tarihli 2. ek rapor itiraz üzerine 21.03.2017 tarihli ara kararı ile 20.09.2017 havale tarihli 3. ek rapor alınmıştır. Bu ek rapora karşı davalının itirazı üzerine de alınan ek raporlar arasında farklılık olup, bozma doğrultusunda hükme esas alınabilir rapor düzenlenmesi için 31.10.2017 tarihli duruşmada ara kararı oluşturulmuş, bu ara kararı üzerine yeniden oluşturulan bilirkişi kurulu 11.04.2018 tarihli raporunu sunmuştur. Mahkemece bozmadan sonra düzenlenen bozmadan önce son raporu veren bilirkişi kurulundan alınan 30.01.2017 tarihli 2. ek rapora itibar edilerek davanın bu ek rapordaki miktar üzerinden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Yargıtay İBK’nın 09.05.1960 gün 21/9 sayılı İBK Kararı gereğince mahkemece bozmaya uyulmakla bozmada belirtilen hususlar yararına olan taraf için usulü kazanılmış hak oluşturacağından mahkemece bozma ilamı uyarınca araştırma yapılıp karar verilmesi zorunlu hale gelir. Somut olayda usulü kazanılmış hakkın istisnaları bulunmamaktadır. Bozmadan sonra, bozmadan önce son raporu veren bilirkişi kurulunun iki ve üçüncü ek raporları arasındaki miktar farklı olup hükme esas alınamayacağı kabul edilerek yeniden oluşturulacak kuruldan bozma doğrultusunda rapor alınmasına karar verilerek oluşturulan kuruldan 11.04.2018 havale tarihli rapor alındığına göre mahkemece bu raporun da yeterli görülmemesi halinde yeniden oluşturulacak kuruldan bozma doğrultusunda rapor alarak davanın sonuçlandırılması gerektiği halde, bu şekilde işlem yapılmaksızın geri dönerek daha önce hükme esas kabul etmediği bozmadan sonra aldığı ilk ek rapora itibar edilerek davanın sonuçlandırılması ve ilk kararda verilen hüküm sadece davacı tarafça temyiz edilmiş olmasına rağmen, ilk kararda kabul edilen miktarın davalı aleyhine kesinleştiği gözden kaçırılarak daha az miktara hükmedilmesi doğru olmamıştır.
Bu durumda mahkemece yapılması gereken iş 6100 sayılı HMK 281/II. maddesi uyarınca yeniden seçilecek konusunda uzman makine mühendisi bilirkişiden iş bedelinin dava tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK 366. maddesi hükmünce işin yapıldığı tarihteki mahalli piyasa rayiçleri ile hesaplatılması, Çankırı 1000 kişilik öğrenci yurdu projesinin Çorum yurt projesinin revize edilerek kullanıldığı dikkate alınarak belirlenecek iş bedelinden buna göre indirim yapılması, Bayburt 750 kişilik öğrenci yurdu projesinde ise lisans programını idareye teslim edilen projede yer aldığı ancak işin tamamının davacı tarafından gerçekleştirilmediği gözetilerek makine mühendisi projesinde davacı tarafın yaptığı kısma ilişkin iş bedeli ve bu suretle davacının hakettiği toplam iş bedeli konusunda gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp değerlendirilmek suretiyle ilk kararın davalı tarafça temyiz edilmediği dikkate alınıp usulü kazanılmış hak ilkesi de gözetilerek sonucuna uygun bir karar vermek olmalıdır. Bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile davanın kısmen kabulü isabetsiz olmuş ve kararın bozulması uygun görülmüştür. ” şeklinde karar verilmiştir.

5.Yargıtay bozma ilamı sonrası yapılan yargılama ve hükme esas gerekçe; Taraf vekilleri dinlendikten sonra bozma ilamına uyulmasına karar verilmiş, taraf vekillerinden işin yapıldığı tarihteki mahalli piyasa rayiçlerine yönelik beyan ve delillerini sunması istenmiş, taraf vekillerinin beyan ve delilleri ile dosyada bulunan tüm deliller nazara alınarak Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda makine mühendisi bilirkişiden davacının hakettiği iş bedelinin hesaplanmasına yönelik rapor ve itirazları karşılar ek rapor aldırılmıştır.

Bilirkişi kök raporu ve ek raporlarında özetle; “Davacı tarafından verilen projelendirme hizmeti için taraflar arasında yazılı bir anlaşma bulunmaması nedeniyle ve Yargıtay bozma kararlarında belirtildiği üzere, Çankırı 1000 kişilik yurt binası mekanik projelendirme işinin bedelinin, daha önce tamamlanmış Çorum yurt binası yapımı işi bedeline göre indirim yapılarak, Bayburt 750 kişilik yurt binası mekanik projelendirme işi bedelinin ise, Davacının bu işi komple olarak yapmadığı, işin bir kısmının MC Mühendislik firması tarafından yapıldığı dikkate alınarak yüzdesel hesaplanması gerekmektedir.
Yukarıdaki ana kabul kriterlerine ve İşveren Bakanlığın 20.4.2012 tarihli yazısına göre yapılan hesaplamaya göre; Çankırı 1000 kişilik Yurt Binası Makine Mühendisliği Proje Bedelinin 16.170,48 TL olduğu ve bunun %14,62 oranındaki mekanik proje bedelinin ise 16.170,48 x 0.1462=2.364,12 TL olacağı, bu tutarda herhangi bir indirime gidilmesine gerek bulunmadığı, zira mahalli piyasadaki konuya ait rayiç fiyatların bunun üzerinde olduğu ve hesaplanan hizmet tutarının bu nedenle indirim kapsamakta olduğu, Bayburt 750 kişilik Yurt Binası projesinin götürü bedelinin 98.000.00 TL olduğu, burada davacı yanın verdiği projelendirme hizmet bedelinin hesabı için, ana sözleşmede belirtilen ödemeye esas “pursantaj listesi” esas alınmakta, Makine Mühendisliği hizmetlerinin oranının %26, Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri şartnamesine göre bunun öneri raporu kısmı % 7 ve ön proje kısmının ise %18 olmak üzere toplam bedelin %25’i tutarında bir hizmet bedeli oranları ortaya çıkmaktadır. Buna göre bu oranların uygulanması ile, Davacı verdiği projelendirme hizmetleri olarak 98.000.0×0.26×0.25=6.370.00 TL bedel hak edeceği, bu fiyatlar ile, işin yapıldığı tarihteki mahalli piyasadaki rayiç fiyatların örtüştüğü, 17.02.2020 tarihli son Yargıtay bozma ilamında da belirtildiği gibi “Mahkemenin ilk kararında kabul edilen miktarın (8.734,10 TL) Davalı aleyhine kesinleştiği” dikkate alınarak ve bir işin bedeli değişse de, yapılan işlere ve verilen hizmetlere göre yukarıdaki pursantajlar değişmeyeceği için, işin kabul edilen bedeli üzerinden yapılan hizmet bedeli hesaplamalarının rayici yansıttığı, dosya içindeki tüm bilgi ve belgelerin incelenmesi, Mahkeme ve Yargıtay bozma kararları ile bir önceki maddedeki hesaplama kriterlerine göre söz konusu davada Davacı yanın; Çankırı 1000 kişilik Yurt Binası inşa işinde yapmış olduğu ve daha önce yapılmış olan Çorum Yurt Binası işine benzerliği nedeniyle bu işin projelerinin revize edilerek, Çankırı işinde de kullanılması nedeniyle bu iş için mahalli rayiç fiyatlar gözetilerek ve hakkaniyetli bir hizmet tutarının hesaplanması sonucu bu iş için Davacı yanın alacağının 2.364,12 TL, Bayburt 750 kişilik Yurt Binası inşa işinde yapmış olduğu yalnız idarenin talebi ile işin tamamını yapmadan projelendirme hizmetini sonlandırması nedeniyle yüzdesel metotla hesaplanmış alacak tutarının 6.370.00 TL olmak üzere, Davacı BER Müşavirlik Ltd.Şti. nin, Davalı …Mimarlık Ltd.Şti.’nin Çankırı ve Çorum Yurt Binası İnşa işleri için bu Şirkete vermiş olduğu mühendislik işleri sıhhi tesisat projeleri toplam bedelinin 8.734,12 TL olacağı” hesaplanmıştır.

Somut olayda tüm deliller ve bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; Taraflar arasında sifai olarak düzenlenen eser sözleşmesine dayalı akdi ilişki olduğu, davacı yüklenici tarafından, Çankırı 1000 Kişilik Öğrenci Yurdu ve Bayburt 750 Kişilik Öğrenci Yurdu Projelerinin Makine Mühendisliği Projelerinin yapıldığı, Davacının, Çankırı 1000 kişilik Yurt Binası inşa işinde, daha önce yapılmış olan Çorum Yurt Binası işine benzerliği nedeniyle bu işin projelerinin revize edilerek kullanıldığı, Bayburt 750 kişilik Yurt Binası mekanik projelendirme işinin de bir kısmının dava dışı MC Mühendislik firması tarafından yapıldığı dikkate alınarak, makine mühendisi projesinde davacı tarafın yaptığı kısma ilişkin iş bedeli ve bu suretle davacının hakettiği toplam iş bedelinin hesaplanmasına yönelik, bilirkişinin Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda düzenlediği, denetime elverişli, hükme esas alınabilir raporundaki hesaplama nazara alınarak, ilk kararın davalı tarafça temyiz edilmemesi sebebi ile davacı lehine oluşan usulü kazanılmış hak gözetilerek, davanın kısmen kabulü ile, Çankırı Yurt Binası işi için 2.364,12 TL, Bayburt Yurt Binası işi için 6.370.00 TL olmak üzere, toplam 8.734,12 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebinin reddine karar verilerek aşağıdaki hüküm verilmiştir.

HÜKÜM: Açıklanan gerekçeye ve dosya kapsamına göre;
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile,
8.734,12 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsil edilerek davacıya ödenmesine,
Fazlaya ilişkin talebinin reddine,
2- Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 596,63 TL nispi karar ve ilam harcının dava dosyasında peşin alınan harçdan ve ıslah harcından mahsubu ile artan 642,77 TL nin kararın kesinleşmesine müteakip talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan 617,78 TL harç giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,

4-Davacı tarafça yapılan 718,33 TL tebligat ve posta gideri, 5.800 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 6.518,33 TL yargılama giderinin davanın kabul ve ret oranına göre 752,08 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, bakiye giderin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Dava sırasında kendisini vekille temsil ettiren davacı yararına takdir edilen 5.100 TL vekalet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
6-Dava sırasında kendisini vekille temsil ettiren davalı yararına takdir edilen 9.505,43 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
7-HMK 333. Maddesi gereğince mahkemece yatırılan avansın kullanılmayan kısmının kararın kesinleşmesine müteakip iadesine,

Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğden itibaren 15 gün içerisinde Temyiz yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Katip …
(E-imzalıdır)

Hakim …
(E-imzalıdır)