Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2023/57 Esas
KARAR NO : 2023/374

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali – Tasarımın Hükümsüzlüğü)
DAVA TARİHİ : 07/02/2023
KARAR TARİHİ : 19/07/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 21/08/2023
Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali – Tasarımın Hükümsüzlüğü) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 07/02/2023 harçlandırma tarihli dava dilekçesinde özetle; Davalı …’in tesis ettiği… sayılı … kararının müvekkilinin itirazlarının reddine ilişkin kısmının hukuka uygun olmadığını, davalı …’e ait … sayılı tasarımların yeni olmadıklarını, itiraza mesnet tasarımlar ile bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel izlenim itibariyle benzer olduklarını, söz konusu tasarımların hükümsüzlüğü koşullarının oluştuğunu belirterek; … sayılı … kararının müvekkilinin itirazlarının reddine ilişkin kısmının iptaline, davalı şahsa ait … sayılı tasarımların hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı … vekili 24/02/2023 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Davacı vekilinin iddiasının aksine, itiraza konu … sıra numaralı tasarımlar ile itiraza gerekçe olarak gösterilen tasarımların, bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel izlenim itibariyle farklı tasarımlar olduğunu, itiraz konusu tasarımlarda birçok unsurun bir arada kullanıldığını yeni bir tasarım olduğunu, ev kutu üçgen formunun kullanılmasının temel formlar olmaları nedeni ile özgünlük sağladığını, tasarımların duvar desenleri, kapının yeri ve açılımı, çatının şekli ve detayları gibi unsurlar açısından farklı olduğunu, bu meyanda tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde farklı, başvuruya konu tasarımların önceki tasarımlara göre yeni ve ayırt edici olduğunu savunarak davanın reddedilmesini talep etmiştir.
Davalı …, dava dilekçesinin kendisine tebliğine rağmen yasal süre içinde cevap dilekçesi ibraz etmediğinden, HMK m.128 hükmü uyarınca dava dilekçesinde ileri sürülen vakıaların tamamını inkâr etmiş sayılmıştır.
UYUŞMAZLIK:
Dava, 5000 sayılı Patent ve Marka Vekilliği ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun m.15/C hükmüne göre açılan … Kararının İptali ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu m.77 hükmüne göre açılan Tasarımın Hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davalı kurumun tesis ettiği… sayılı … kararının davacının itirazlarının reddine ilişkin kısmının hukuka uygun olup olmadığı, davalı şahsa ait … sayılı tasarımların mutlak anlamda yeni olup olmadıkları, bu tasarımlar ile davacıya ait itiraza mesnet tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel izlenim itibariyle benzer olup olmadıkları, söz konusu tasarımların hükümsüzlüğünün gerekip gerekmediği hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.

Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tasarım tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, …. Esas sayılı dosyası UYAP üzerinden temin edilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalara ilişkin rapor alınmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren …. Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İşlem dosyasının tetkikinde; Davalı şahsın 30.12.2021 tarihinde … sayılı çoklu tasarım başvurusunda bulunduğu, …’nın 09.02.2022 tarih 382 sayılı …’nde başvurunun ve tescilin yayımlandığı, davacının 27.04.2022 tarihli dilekçesi ile yayınına itiraz ettiği, davalı şahsın 25.05.2022 tarihli itiraza karşı görüş ibraz ettiği, … sayılı kararı ile; “İtirazın kısmen kabulüne ve … sıra numaralı tasarımın tescilinin hükümsüzlüğüne ve …. sıra numaralı tasarımın tescilinin devamına” karar verildiği, verilen kararın davacı marka vekiline 02.02.2023 tarihinde tebliğ edildiği, yasal iki aylık hak düşürücü süre içinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Tasarım, bir ürünün veya onun bir kısmının görmek veya dokunmak gibi insan duygularıyla fark edilen görünümüdür. Görünüm, ürünü veya onun üstündeki süslemeyi oluşturan çizgilerin, özel şekillerin, çevre çizgisinin, renklerin, biçimin ve/veya malzemenin sonucudur.
6769 sayılı SMK’nın 56. maddesinde koruma koşulları düzenlenmiş olup, bir tasarımın tescili için yeni ve ayırt edici nitelikte olması gerektiği vurgulanmıştır. 6769 sayılı SMK’nın 56/4. maddesine göre bir tasarımın “yeni” olması o tasarımın aynısının daha önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması anlamına gelir. Eğer herhangi iki tasarım arasında sadece küçük ayrıntıda farklılık varsa o tasarımlar aynı kabul edilir. Yenilik değerlendirmesinde temel alınan kriter mutlak yenilik, yani dünyada yenilik ilkesidir. Yenilik mutlaktır; çünkü, tescili istenen tasarımın aynısının kamuya sunulması halinde, …’de dünyanın neresinde, ne zaman yapılmış olursa olsun, yenilik ortadan kalkar. Bundan tescil başvurusunda bulunan tasarımcının haberinin bulunup bulunmaması, hiçbir etki yapmaz.
Ayırt edicilik kriterini düzenleyen 56/5. Madde uyarınca, “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.” Bir tasarımın ayırt edici nitelikleri o tasarıma has, yani sadece o tasarıma ait özelliklerdir. Yine 56/5. maddeye göre tasarımlar arasındaki kıyaslama bilgilenmiş kullanıcı tarafından yapılacak olup, 56/6. maddeye göre ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınacaktır.
Bilgilenmiş kullanıcı, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı, sıradan bir kullanıcının gözden kaçırabileceği tasarımın önemli özelliklerini fark eder. Ama bir tasarım uzmanı kadar da bilgi birikimine sahip olmadığı için ayrıntılarla ilgilenmez.
Seçenek özgürlüğü kavramı ile ilgili olarak, koruma dışı hallerin değerlendirildiği 58/2. Maddede “Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” ifadesi yer almaktadır. Bir ürün, tasarımcısına ne kadar seçenek özgürlüğü bırakıyorsa koruma kapsamı da o denli genişler; seçenek özgürlüğü ne denli darsa koruma kapsamı da o denli daralır. Bir ürün işlevini yerine getirebilmesi için ancak belirli bir şekilde tasarlanması zorunluysa, bu ürünün tasarımı hiç koruma görmez.
Belirtilen açıklamalar ışığında tarafların iddia ve savunmaları, tasarım işlem dosyası, itiraza/hükümsüzlüğe mesnet gösterilen dokümanlar, hukuki nitelendirme hariç maddi tespitler barındıran bilirkişi raporu ile tüm dosya kapsamına göre;
Somut olayda dava konusu tasarımlar; köpek kulübesi ve köpek yatağı tasarımlarıdır. Köpek kulübesi, köpeklerin dış mekânda yaşamaları veya zamanlarının bir kısmını geçirmeleri için tasarlanmış bir barınak veya sığınaktır. Köpekler için güvenli, rahat ve korunaklı bir alan sağlar. Tasarımı, köpeğin ihtiyaçlarına ve türüne uygun olarak yapılmalıdır. Köpek kulübesi tasarımında dikkat edilmesi gereken bazı faktörler, köpeğin büyüklüğüne ve hareket alanına uygun boyut, hava koşullarına dayanıklı ve kolay temizlenebilir malzeme, iç mekânın sıcak kalması veya soğuğun içeri girmemesi için yalıtım, iyi bir hava sirkülasyonu sağlamak için uygun şekilde havalandırma, köpeğin rahatça içeri girebilmesi için kulübenin girişi, köpeğin büyüklüğüne ve fiziksel özelliklerine uygun giriş alanıdır.
Seçenek özgürlüğü, köpek kulübesi tasarımında genellikle müşteri tercihlerine bağlı olarak geniş olabilir. Kulübeler, farklı boyutlarda, malzemelerde ve tasarımlarda sunulabilir. Müşteriler, köpeklerinin ihtiyaçlarına ve kendi estetik tercihlerine uygun olanı seçme şansına da sahiptir. Bu açıdan bakıldığında seçenek özgürlüğü geniştir.
Somut uyuşmazlıkta dava konusu tasarımlar; “köpek kulübesi ve köpek yatağı tasarımları” olduğundan köpek kulübesine ihtiyaç duyan kişiler genellikle köpek sahipleridir. Köpek sahipleri, evlerinin içinde ve dışında bir alanda köpeklerini besleyen veya zamanlarının bir kısmını dışarıda geçiren kişilerdir. Alıcı profilleri, köpek sahiplerinin ihtiyaçlarına ve yaşam tarzlarına göre değişebilir. Her bir durumda, köpek kulübesi, köpeğin güvenliği, konforu ve ihtiyaçlarına uygun bir şekilde tasarlanmış olmalıdır. Apartmanda veya küçük bir evde yaşayan köpek sahipleri, köpeklerinin serbestçe hareket etmelerini sağlayacak bir alan oluşturmak için köpek kulübesine ve yatağına ihtiyaç duyabilirler. Dolayısıyla somut olay için bilgilenmiş kullanıcı profili, köpek sahibi olan, fiziki ve sanal mağazalar aracılığı ile köpeği için uygun bir barınak arayan kişilerdir.
Davacıya ait … ve … sayılı tasarımlar ile dava konusu … sayılı tasarım karşılaştırıldığında;
Davacı tasarımlarından karşılaştırmaya esas tasarımlar … ve … nolu tasarımlar olarak belirlenmiştir. Taraf tasarımları genel olarak incelendiğinde; harcı alem üçgen kırma çatılı halde oldukları yan tarafta dikdörtgen önde ise çatı nedeni ile üçgen bitişli olduğu görülmüştür. Tasarımların zeminlerinde minder bulunmaktadır. Davacıya ait sırası ile … nolu tasarımlarda kapalı (kumaş) yüzeyler bulunmakta, kulübe girişi iki kanatlı, camlı ve katlanır şekildedir. … nolu tasarım 3 tarafta ızgaralı ahşap önde ise bir sabit kanat ve menteşeli dikdörtgen kapı barındırmaktadır. Buna karşın davalı tasarımının çatı dahil kapı hariç yüzeyleri ahşap ızgara, kapı ön yüz ile uyumlu iki parça ahşap çerçeveli kapıdan oluşmaktadır. Tespit edilmiş olan benzerliklerin yanında farklılıkların, tasarımcının seçenek özgürlüğü de göz önünde bulundurulduğunda, davalının tasarımına yenilik ve ayırt edici nitelik kazandırdığı görülmektedir. Tasarımların tüm geometrisi harcı alemdir ve duvar desenleri, kapının yeri ve açılımı, çatının şekli ve detayları gibi unsurlar açısından farklılaşmaktadırlar. Bu meyanda; davalıya ait … sayılı tasarım bilgilenmiş kullanıcı nezdinde mesnetlerden farklı, başvurunun önceki tasarımlara göre yeni ve ayırt edici olduğu görülmüştür.
Davacıya ait … ve … sayılı tasarımlar ile dava konusu … sayılı tasarım karşılaştırıldığında;
Davacı tasarımlarından karşılaştırmaya esas tasarımlar … ve … nolu tasanmlar olarak belirlenmiştir. Taraf tasarımları genel olarak incelendiğinde; harcı alem üçgen kırma çatılı halde oldukları yan tarafta dikdörtgen önde ise çatı nedeni ile üçgen bitişli olduğu görülmüştür. Tasarımların zeminlerinde minder bulunmaktadır. Davacıya ait sırası ile … nolu tasarımlarda kapalı (kumaş) yüzeyler bulunmakta, kulübe girişi iki kanatlı, camlı ve katlanır şekildedir. … nolu tasarım 3 tarafta ızgaralı ahşap önde ise bir sabit kanat ve menteşeli dikdörtgen kapı barındırmaktadır. Buna karşın davalı tasarımının çatı dahil kapı hariç yüzeyleri ahşap ızgara, kapı ön yüz ile uyumlu sabit bir parça ile yamuk bir kapıdan oluşmaktadır. Tespit edilmiş olan benzerliklerin yanında farklılıkların, tasarımcının seçenek özgürlüğü de göz önünde bulundurulduğunda, davalının tasarımına yenilik ve ayırt edici nitelik kazandırdığı görülmektedir. Tasarımların tüm geometrisi harcı alemdir ve duvar desenleri, kapının yeri ve açılımı, çatının şekli ve detayları gibi unsurlar açısından farklılaşmaktadırlar. Bu meyanda; davalıya ait … sayılı tasarım bilgilenmiş kullanıcı nezdinde mesnetlerden farklı, başvurunun önceki tasarımlara göre yeni ve ayırt edici olduğu görülmüştür.
Dava konusu tasarımların mutlak anlamda yeni olup olmadığı hususu da bilirkişi heyeti marifetiyle re’sen araştırılmış olup, dava konusu tasarımların mutlak anlamda yeniliğini kırıcı, önceki tarihli kamuya sunulmuş tasarım dokümanı tespit edilememiştir.
Yukarıda izah edilen gerekçelerle; dava konusu tasarımların yeni ve ayırt edici oldukları tespit edildiğinden davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 269,85 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 179,90 TL’nin düşümü ile bakiye kalan 89,95 TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davalılar kendilerini vekil ile temsil ettirdiklerinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 179,90 TL başvurma harcı, 179,90 TL peşin harç, 25,60 TL vekalet harcı, 249,00 TL posta-tebligat, 45,42 TL dosya kapağı masrafı, 3.600,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 4.279,82 TL yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı … tarafından yapılan 25,60 TL vekalet harç sarfiyatına ilişkin yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı …’e verilmesine,
6-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa re’sen iadesine,
Dair, Davacı vekilinin, Davalı Kurum vekilinin ve Davalı şahıs vekilinin yüzüne karşı, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde … Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 19/07/2023

Katip …
E-imza

Hakim …
E-imza