Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/41 Esas – 2022/12
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2021/41 Esas
KARAR NO : 2022/12

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali – Tasarımın Hükümsüzlüğü)
DAVA TARİHİ : 15/02/2021
KARAR TARİHİ : 19/01/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 08/02/2022
Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali – Tasarımın Hükümsüzlüğü) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 15/02/2021 tarihli dava dilekçesinde özetle; Davalı adına 01.09.2019 tarihinde başvurusu yapılan ….sıra numaralı tasarımlara müvekkilinin itirazda bulunduğunu, ilgili itirazın YİDK tarafından … sayılı kararla reddedildiğini, dava konusu tasarımların müvekkile ait “… …” tasarımı karşısında yeni ve ayırt edici olmadığını, dava konusu tasarımların müvekkilin önceki tarihli tasarım ve ürünleri esas alınarak oluşturulduğunu, her iki tasarım açısından da yapılacak karşılaştırmalar ile genel izlenimi oluşturan unsurların aynılığından kaynaklı olarak benzerliklerin görülebileceğini, davalı …’ın … markasına ait tasarımların ayırt edilemeyecek kadar benzerlerini tescil başvurusuna konu etmesinin kötü niyetli olduğunun açık olduğunu, davalı ile benzer konular ile ilgili olarak Ankara ve İstanbul Mahkemeleri’nde görülmekte olan çok sayıda davalarının olduğunu, davalı … sıra numaralı tasarım başvurusu tarihinin müvekkile ait … sıra numaralı tasarımın başvuru tarihi olan 04.03.2019’dan sonra olduğunu, davalı … sıra numaralı tasarım başvurusu tarihinin müvekkile ait Avrupa Birliği’nde tescillenmiş olan 0054905540002 sayılı tasarımın başvuru tarihi olan 09.07.2018’den sonra olduğunu belirterek, delil olarak müvekkil firma … sıra numaralı tasarımını, müvekkil firma Avrupa Birliği 0054905540002 sayılı tasarımını, müvekkile ait ürünlerden örnekler ve katalogları, müvekkilin TPMK nezdinde gerçekleştirdiği itirazları, emsal mahkeme kararlarını, tanık, yemin, keşif , içtihatlar, bilirkişi incelemesini, davaya konu ürünlerin davalı internet sayfasında yayın tarihine dair çıktılar ve bilirkişi incelemelerini sunarak, davalı firmaya ait …, 26 sıra numaralı tasarımların hükümsüzlüğünü, … sayılı TPMK YİDK kararının müvekkilinin itirazlarının reddine ilişkin kısmının iptalini, davalının tescil başvurusunun kötü niyetli olduğunun tespitini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili 01/03/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Davacı tarafından davalıya ait … sayılı çoklu tasarıma itiraz edildiğini, çoklu tasarım içerisinde yer alan ….sıra numaralı tasarımlar açısından itirazın kabul edildiğini, davacı tarafından davalıya ait … sıra numaralı tasarıma karşı mesnet gösterilen ….sıra numaralı tasarımların genel izlenim itibari ile farklı görüldüğünü, davacı tarafından davalıya ait … sıra numaralı tasarıma karşı mesnet gösterilen 2018 tarih ve 005490554-0002 sıra numaralı tasarımın genel izlenim itibari ile farklı görüldüğünü, hal böyle olunca davacının yaptığı itirazın kısmen kabulüne, …, 26 sıra numaralı tasarımlar açısından reddine … sayılı YİDK kararı ile karar verildiğini, ilgili kararın yerinde olduğunu belirterek, delil olarak …, 26 sıra numaralı tasarımların işlem dosyasını, bilirkişi incelemesini sunduklarını belirterek; davanın tüm talepler açısından reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi vekili 10/03/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu müvekkil firma tasarımlarının davacı tasarımları ile hiçbir koşulda benzerlik göstermediğini, dava dilekçesinde bahsi geçen davacıya ait 2019/01449 ve 2019/01453 nolu tescillerin bir bütün olarak ayakkabıya değil ayakkabı tabanına yönelik olduğunu, benzer şekilde davacıya ait Avrupa Birliği 005490554-0002 sıra numaralı tasarımın da bütün olarak ayakkabıya değil ayakkabı tabanına yönelik olduğunu, ne bütün ne de parça ilişkisinde müvekkil tasarımları ile davacı tasarımlarının herhangi bir benzerlik içermediğini, müvekkil tasarımlarının birçok yerinde … markasının açıkça görüldüğünü, bilgilenmiş bir kullanıcının …’nın taban tasarımlarından hareket ile ayakkabının bütününe yönelik karıştırma ihtimalinin bulunmadığını, ayrıca davacı tarafından mesnet gösterilen tescilsiz tasarımların da hiçbir şekilde müvekkil tasarımları ile benzerlik göstermediğini, davacının mesnet gösterdiği taban tasarımlarının alelade olduğunu, daha önce benzer köpük görüntülü yapıda tasarımların ….gibi markalar tarafından piyasaya sunulduğunu, davacının tasarım tescili aldığı bu tabanların Çin’de taban fabrikalarında üretilmekte olduğunu belirterek, delil olarak …, 26 nolu tasarım tescil belgelerini, müvekkile ait 1992 134724 no lu kelime markası tescil belgesini, müvekkile ait 2015 27394 logo markası tescil belgesini, … sayılı kararını, davacı tabanının başkaca markalar tarafından kullanıldığını gösterir renkli görselleri, bilirkişi incelemesi, müvekkile ait ticari defter ve kayıtları, katalogları, müvekkile ait dava konusu spor ayakkabıları sunup, davanın tüm talepler açısından reddini talep etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Dava, 5000 sayılı Patent ve Marka Vekilliği ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun m.15/C hükmüne göre açılan YİDK Kararının İptali ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu m.77 hükmüne göre açılan Tasarımın Hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davalı kurumun tesis ettiği … sayılı YİDK kararının davacının itirazlarının reddine ilişkin kısmının hukuka uygun olup olmadığı, davalı şirkete ait 2019 05227/6 ve 26 nolu çoklu tasarımın başvuru tarihi itibari ile mutlak anlamda yeni ve ayırt edici olup olmadığı, tasarım koruması kapsamında kalıp kalmadığı, davalı şirketin tasarım başvurusunda kötü niyetli olup olmadığı, davalı tasarımının tescili halinde hükümsüzlüğünün gerekip gerekmediği hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tasarım tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalara ilişkin kök ve ek rapor alınmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İşlem dosyasının tetkikinde; Davalı şirketin 01.09.2019 tarihinde … sayılı çoklu tasarım başvurusunda bulunduğu, başvurunun Tasarımlar Dairesi Başkanlığı’nın 09.06.2020 tarih ve 342 sayılı Resmi Tasarım Bülteni’nde yayımlandığı, davacının 08.09.2020 tarihli dilekçesi ile yayına itiraz ettiği, …. sayılı 09.07.2018 tarihli Avrupa Birliği tasarım tescilini itiraza mesnet gösterdiği, Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun … sayılı kararı ile “İtirazın kısmen kabulüne ve 2019 05227/7 ve 49 sıra numaralı tasarımların tescilinin hükümsüzlüğüne ve 2019 05227/6 ve 26 sıra numaralı tasarımların tescilinin devamına” şeklinde oybirliği ile karar verdiği, verilen kararın davacı marka vekiline 11.01.2021 tarihinde tebliğ edildiği, yasal iki aylık hak düşürücü süre içinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır.
SMK m.55’e göre tasarım “ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünüm” olarak tanımlanmış olup SMK m. 56/1’de ise “Tasarım yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunur.” denilmiştir.
Yenilik kavramı yine SMK m.56/4 maddesinde tanımlanmış olup buna göre; “Bir tasarımın aynısı; başvuru veya rüçhan tarihinden önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir.” denilmiştir. Kanunun düzenlemesi gereği aranan yenilik, mutlak yeniliktir. Yani tasarım başvuru veya rüçhan tarihi itibariyle, bu tasarımın daha önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması halinde tasarım koruması kapsamında kalabileceği ifade edilmek istenmiştir. Ayır edicilik kavramı da aynı maddenin devamında “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.” denilmek suretiyle tanımlanmıştır.
Ayırt edici nitelik belirlemesi yapılırken, koruma talep edilen tasarımın, önceki tasarımlarla karşılaştırması sırasında, tasarımcının bu sınıftaki ürünler yönünden sahip olduğu seçenek özgürlüğü de dikkate alınarak, tasarımlar arasında farklılıklardan çok ortak özelliklerinin belirlenmesi ve bilgilenmiş kullanıcının genel izlenimi itibariyle, ortaya çıkan farklılıkların, tasarımı önceki tasarımlara nazaran ayırt edici kılıp kılmadığının belirlenmesi gerekir ve karşılaştırılan ürünlerin teknik ve işlevsel özellikleri dikkate alınmaz.
Belirtilen açıklamalar ışığında tarafların iddia ve savunmaları, tasarım işlem dosyası, itiraza mesnet gösterilen dokümanlar, hukuki nitelendirme hariç olmak üzere maddi tespitler barındıran bilirkişi kök ve ek raporu ve tüm dosya kapsamına göre;
Dava konusu 2019 05227/6 ve 26 sayılı tasarımlar; “spor ayakkabı” tasarımlarıdır. Piyasaya bakıldığında ilgili ürünlerin, ayak anatomisinden kaynaklanan belirli ölçülere sahip olması teknik zorunluluk olarak bahsedilebilecek kısımdır. Bunun haricinde ilgili ayakkabı tasarımları açısından ne üretim ne de tasarımcıyı kısıtlayan teknik zorunluluk olarak sayılabilecek belirgin özellikler bulunmamaktadır. Uyuşmazlık kapsamına ilişkin olarak bilirkişi raporunda örneklerine yer verilen “spor ayakkabı” ürünleri açısından, tüm bileşenleri bakımından, seçenek özgürlüğünün kapsamının oldukça geniş olduğu tespit edilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta bilgilenmiş kullanıcının; spor ayakkabı satın almış olan kişilerin, spor ayakkabı satın almak niyetiyle araştırma yapan herkesin olabileceği kanaatine varılmıştır.
Dava konusu … sıra sayılı tasarım ile itiraza mesnet 2019 01453/1 ve 2019 01449-2 sayılı tasarımlar karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarım spor ayakkabısı ürününe aittir. İtiraza mesnet tasarımlar ise spor ayakkabısı tabanına aittir. Tasarımlardaki tek benzer yön; taban yanında baloncuklu yapıda bir doku kullanılmasıdır. Temel doku yapısı mantık açısından benzer görünse de, dokunun kullanımı, tasarımın bütünü ile ilişkisi, tasarımların bütünsel algısı birbirinden tamamen farklıdır. Belirtilen bu benzerlik ve farklılıklar doğrultusunda, tasarımcının sahip olduğu seçenek özgürlüğü de göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu tasarımın mesnet tasarımlar karşısında yenilik niteliklerini ve bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayırt edicilik niteliklerini taşıdığı kanaatine varılmıştır.
Dava konusu … sıra sayılı tasarım ile itiraza mesnet web sayfasından alınan tasarım görselleri karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarım ve davacı tarafından mesnet gösterilen tasarımlar spor ayakkabısı ürününe aittir. Tasarımlardaki tek benzer yön taban yanında baloncuklu yapıda bir doku kullanılmasıdır. Temel doku yapısı mantık açısından benzer görünse de, dokunun kullanımı, tasarımın bütünü ile ilişkisi, tasarımların bütünsel algısı birbirinden tamamen farklıdır. Belirtilen bu benzerlik ve farklılıklar doğrultusunda, tasarımcının sahip olduğu seçenek özgürlüğü de göz önünde bulundurularak, dava konusu tasarımın mesnet tasarım görselleri karşısında yenilik niteliklerini ve bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayırt edicilik niteliklerini taşıdığı kanaatine varılmıştır.
Dava konusu … sıra sayılı tasarım ile itiraza mesnet EU 005490554-0002 sayılı tasarımlar karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarım spor ayakkabısı ürününe aittir. Mesnet tasarım ise spor ayakkabısı tabanı parçasına aittir.
Tasarımlarda yer alan ve bilirkişi kök raporunda “a,b ve c” ile işaretlenmiş kısımlar, bu kısımların taban parçasının bütünü ile ilişkisi ve sonuçta ortaya çıkan bütün ayniyet derecesinde benzerdir. “b” ile işaretli kısımda yer alan dokulandırmalar da ayniyet derecesinde benzerdir. Hal böyle olunca esin serbesitesini aşmış bir kullanımdan söz etmek mümkündür. Mesnet tasarımın taban parçası olduğu göz önüne alındığında, yani tasarım korumasında yer alan kısmın taban parçası olduğu göz önüne alındığında, bu tasarım özelinde davalının mesnet tasarıma ayniyet derecesinde benzer bir tasarımı ürününde kullandığından bahsetmek mümkündür. Belirtilen bu benzerlik ve farklılıklar doğrultusunda, tasarımcının sahip olduğu seçenek özgürlüğü de göz önünde bulundurularak, dava konusu tasarımın mesnet tasarım karşısında yenilik niteliklerini ve bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayırt edicilik niteliklerini taşımadığı kanaatine varılmıştır.
Dava konusu … sıra sayılı tasarım ile eski tarihli videolarda yer alan davacı ürünleri karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarım spor ayakkabısı ürününe aittir. Eski tarihli videolarda yer alan davacı ürünleri de spor ayakkabısı ürününe aittir. Davacı ürünlerinde bir önceki karşılaştırmada yer alan davacının EU 005490554-0002 sıra numaralı tasarımının kullanıldığı görülmektedir. Bu bakımdan davalı tasarımı taban parçasının davacı ürünlerinde yer alan taban parçası ile ayniyet derecesinde benzer olduğu bir önceki değerlendirme de görülmektedir. Diğer taraftan davalı tasarımının tabanının alttan görüntüsü incelendiğinde, bu kısmın da davacı tasarımı tabanı ile ayniyet derecesinde benzer olduğu görülmektedir. Bilirkişi raporunda görsellerine yer verilen davalı ürün numunesinden alınmış olan fotoğraflarda yer alan ve ayakkabı modeline dahil olan “a” ve “b” ile işaretli parçaların da ayniyet derecesinde benzerleri davacı ürünlerinde de yer almaktadır. Davalı tasarımının ayakkabı üst gövde kısmında ise davacı ürününe göre farklar olduğu görülmektedir. Fakat bahsedilen benzerlikler yanında tespit edilen farklılıklar detay seviyesinde olup, küçük farklar olarak nitelendirilebilecektir. Belirtilen bu benzerlik ve farklılıklar doğrultusunda, tasarımcının sahip olduğu seçenek özgürlüğü de göz önünde bulundurularak, dava konusu tasarımın mesnet davacı ürünleri karşısında yenilik niteliklerini ve bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayırt edicilik niteliklerini taşımadığı kanaatine varılmıştır.
Dava konusu tasarımların mutlak anlamda yeniliğini öldürücü sair önceki tarihli kamuya sunulmuş doküman bulunup bulunmadığı hususu da bilirkişi heyeti marifetiyle re’sen araştırılmış olup, yapılan araştırmaya göre; dava konusu tasarımların yenilik niteliğini ortadan kaldıran önceki tarihli sair herhangi bir dokümana ulaşılamamıştır.
SMK m.77/1-a hükmüne göre; Bir tasarım başvurusunun kötü niyetle yapıldığı ispatlanırsa, o tasarım hükümsüz kılınır.
Kötü niyetli tasarım başvurusu; Kişiyi, hukuk düzeninin tescil ile elde edilecek hakları kullanması amacı taşımaksızın, hukuka ve ahlaka aykırı olarak, bu hakların hukuk düzenince tasvip edilemeyecek şekilde başka amaçlarla kullanılması olarak tanımlanabilir. Hangi hallerde kötü niyetli olarak tasarım başvurusunda bulunulmuş sayılacağına ilişkin bir düzenleme bulunmamakla birlikte, genel olarak tasarımı kullanmaktan ziyade şantaj veya başkasından haksız para elde etmek veya başkalarının ticaretine engel olmak gibi amaçlarla yapılan tasarım başvuruları kötü niyetle yapılmış başvuru olarak kabul edilmektedir. Kanunun ayrıca müeyyideye bağladığı hususlar tek başına kötü niyet emaresi olarak kabul edilmez. Zira Kanun tarafından zaten müeyyidesi gösterilmiş tasarım başvuruları için ayrıca kötü niyeti de sebep göstermek doğru görülmemektedir.
Somut olayda; davaya konu tasarımlardan biri ile mesnet tasarımların bir kısmının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel izlenim itibariyle benzer olmalarının haricinde, dava konusu çoklu tasarımın kötü niyetle tescil başvurusuna konu edildiğini gösterir somut olgu ileri sürülmediğinden kötü niyet iddiasına dayalı istemler yerinde bulunmamıştır.
Yukarıda izah edilen gerekçelerle, davanın kısmen kabulü ile; … sayılı tasarım bakımından … sayılı YİDK kararının davacının itirazının reddine ilişkin kısmının iptaline, fazlaya ilişkin istemin reddine, dava konusu … sayılı tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine, fazlaya ilişkin istemin reddine, karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile; … sayılı tasarım bakımından … sayılı YİDK kararının davacının itirazının reddine ilişkin kısmının İPTALİNE, fazlaya ilişkin istemin REDDİNE,
2-Dava konusu … sayılı tasarımın HÜKÜMSÜZLÜĞÜNE ve SİCİLDEN TERKİNİNE, fazlaya ilişkin istemin REDDİNE,
3-6769 sayılı SMK m.79/4 hükmü uyarınca hükümsüzlük kararı kesinleştiğinde bir örneğinin re’sen TÜRKPATENT’e gönderilmesine,
4-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 80,70 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 59,30 TL’nin mahsubu ile alınması gereken 21,40 TL harcın müteselsilen davalılardan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 7.375,00 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davanın kısmen reddolunması ve davalıların kendilerini vekil ile temsil ettirmeleri sebebiyle AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 7.375,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
7-Davanın kabul ret oranının takdiren 1/2 olarak kabulüne,
8-Karar ve ilam harcının davanın yalnızca kabul edilen kesim üzerinden alınması sebebi ile davacının peşin yatırdığı 59,30 TL peşin karar ve ilam harcının davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yapılan 59,30 TL başvurma harcı, 25,50 TL vekalet harcı, 2.100,00 TL bilirkişi ücreti, 98,50 TL posta ve tebligat masrafı olmak üzere toplam 2.283,30 TL yargılama giderinin 1/2 si olan 1.141,65 TL’sinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, bakiye 1.141,65 TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
10-Davalı … İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi tarafından yapılan 17,00 TL vekalet harç sarfiyatına ilişkin yargılama giderinin 1/2’si olan 8,50 TL’nin davacıdan alınarak davalı … İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi’ne verilmesine, bakiye 8,50 TL yargılama giderinin davalı üzerinde bırakılmasına,
11-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa re’sen iade edilmesine,
Dair, davacı vekilinin, davalı kurum vekilinin yüzüne karşı, davalı şirket vekilinin yokluğunda HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.19/01/2022