Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/100 Esas – 2022/160
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2021/100 Esas
KARAR NO : 2022/160

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali)
DAVA TARİHİ : 02/04/2021
KARAR TARİHİ : 08/06/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 14/06/2022
Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 02/04/2021 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili firmanın 1970 yılından bu yana sektörde ticari faaliyetlerde bulunduğunu, TÜRKPATENT nezdinde onlarca marka ve tasarım tescilinin ve T/02310 kod numarası ile tescilli tanınmış marka olan “… PORSELEN” markasının sahibi olduğunu, dava konusu Kurum kararında, müvekkili adına tescil başvurusu yapılan tasarımların “… Porselen” isimli firmanın 2019 tarihli olduğu iddia edilen kataloğunun 68.sayfasında yer alan ürünler karşısında yeni ve ayırt edici olmadığı gerekçesi ile tasarım tescil başvurusunun reddine karar verildiğini, tarihi kesin olarak saptanamayan evrak ve görsellerin tasarım yenilik ve ayırt edicilik incelemesinde delil olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığını, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 06.05.2015 tarihli ve 2015/1314 E 2015/6450 K sayılı kararında bu hususun açıkça ifade edildiğini, tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde iltibasa sebebiyet vermeyeceğini, kolaylıkla ayırt edilebileceğini, davalı firma tarafından itiraza mesnet olarak gösterilen tasarımlar ile müvekkili firmaya ait iş bu dava konusu tasarımlar arasında benzerlik bulunmadığını, tasarımların yenilik ve ayırt edicilik kriterlerinin değerlendirilirken tasarımcının seçenek özgürlüğünün de göz önüne alınarak bir değerlendirme yapılması gerektiğini ileri sürerek; müvekkili firma tarafından gerçekleştirilen 2020 03084/1,2,3 kod numaralı tasarım başvuruları bakımından verilen … sayılı Türk Patent ve Marka Kurumu Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu kararının iptaline ve tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili 20/04/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Davaya konu ürün tasarımları ile itiraza mesnet tasarımların ayırt edilemeyecek kadar benzer olduğunu, karara itiraz formunda sunulan kataloğun Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulaması’na Dair Yönetmelik m.64/7 hükmüne uygun olarak sunulduğunu, 2019 yılına, yani başvuru tarihinden önceki bir tarihe ait olduğunu ve yenilik ve ayırt edicilik kriterinin sağlanıp sağlanmadığı hususunda dikkate alınacağını, bunun dışında sunulan internet sitesi görsellerinin tamamının internete yüklenme tarihinin yazdığını, dolayısıyla emsal olarak sunulan ilamda aranan koşulların sağlandığını ileri sürerek; davanın reddini talep etmiştir.
Davalı … vekili 01/06/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Huzurdaki dava; tasarımlara itirazda bulunan şirkete değil de şirket yetkilisine karşı ikame edildiğinden ve pasif husumet yokluğundan usulden reddedilmesi gerektiğini, iptal kararına konu davacı tasarımlarına ilişkin olarak itiraz dilekçesinde söz konusu itirazın … Porselen Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından yapılmasına rağmen davanın şirket yetkilisi müvekkiline yöneltildiğini, müvekkilinin … Porselen Sanayi ve Ticaret A.Ş. ortağı ve hissedarı olduğunu, YİDK tarafından iptal edilen … Porselen Tasarımlarının sektörde yayımlanan kataloglar ve herkesin kullanımına açık sosyal medya hesaplarından alenen paylaşılan, kamu ile paylaşım tarihleri tespit edilebilen tasarım görselleri ile birebir aynı/ayniyet derecesinde benzer olduğunu, dava dilekçesinde ileri sürülen hususların haksız ve hukuka aykırı olduğunu, davacı yanın iptal edilen tasarımlarının yenilik ve ayırt edicilik unsurundan yoksun olduğunu ve bilgilenmiş kullanıcı nezdinde karıştırılacağını, 2020/03084 başvuru nolu 341 sayı ve 27.05.2020 tarihli bültende yayınlanan ve … tarafından tasarlandığı belirtilen … Porselen’e ait 06.05.2020 tescil tarihli ve 2020 03084 tescil numaralı 1.1., 1.2., 1.3., 2.1., 2.2., 2.3. numaralı tabak tasarımı ve 3.1., 3.2., 3.3. numaralı kase tasarımı ile, başvuru tarihinden çok daha evvel bir tarihte kamuya sunulmuş … Porselen San. Tic. Ltd. Şti.’ye ait 2019 tarihli kataloğun s.68 de bulunan tasarım görselinin ve sosyal medyada paylaşılmış olan tabak, kase tasarımları arasında form itibariyle aynı/ayniyet derecesinde benzerlik bulunduğunu, tabakların düzensiz ve girintili çıkıntılı çevresinin, tabak ve kaselerin düzensiz formu bakımından uyandırdığı genel intiba ve görünüm itibariyle ayırt edilebilmelerinin mümkün olmadığını, davacı yanın itiraza mesnet tasarım görsellerinin tarihlerinin net olmadığı hususundaki iddiasının gerçek dışı olduğunu, davacı başvurusunun kötü niyetli olduğunu, tasarım başvurusunda, seçenek özgürlüğü kapsamında makul olarak kabul edilebilecek bir dokunuş yapılmadığını ve görsel açıdan farklılık yaratılmadığını, dolayısıyla tasarımların farklı olarak algılanamayacağını ileri sürerek; davanın öncelikle pasif husumet yokluğundan usulden reddini, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde esastan reddini talep etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Dava, 5000 sayılı Patent ve Marka Vekilliği ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun m.15/C hükmüne göre açılan YİDK Kararının İptali istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davada husumet yönünden eksiklik bulunup bulunmadığı, davalı kurumun tesis ettiği … sayılı YİDK kararının hukuka uygun olup olmadığı, davacıya ait 2020 03084/1, 2, 3 sıra numaralı tasarımların yeni ve ayırt edici olup olmadığı, tasarım koruması kapsamında kalıp kalmadığı hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tasarım tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, “… Premium 19” isimli katalog temin edilmiş, katalog basım hizmetini teminen tanzim edilen faturalar celp edilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalara ilişkin rapor alınmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İşlem dosyasının tetkikinde; Davacının 06.05.2020 tarihinde 2020 03084 sayılı çoklu tasarım başvurusunda bulunduğu, tasarımların 27.05.2020 tarih ve 341 sayılı Resmi Tasarım Bülteni’nde yayımlandığı, davalı … ve dava dışı … Porselen San. Ve Tic. A.Ş’nin 27.08.2020 tarihli yayına itiraz dilekçesi sunduğu, davacının bu itiraza karşı 02.10.2020 tarihli itiraza karşı görüş bildirme dilekçesi ibraz ettiği, itirazı değerlendiren Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun … sayılı kararı ile muteriz olarak davalı … gösterilerek; itirazın kabulüne ve 2020 03084/1, 2, 3 sıra numaralı tasarımların tescilinin hükümsüzlüğüne karar verdiği, verilen kararın davacı marka vekiline 04/02/2021 tarihinde tebliğ edildiği, yasal iki aylık hak düşürücü süre içinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Tasarım, bir ürünün veya onun bir kısmının görmek veya dokunmak gibi insan duygularıyla fark edilen görünümüdür. Görünüm, ürünü veya onun üstündeki süslemeyi oluşturan çizgilerin, özel şekillerin, çevre çizgisinin, renklerin, biçimin ve/veya malzemenin sonucudur.
6769 sayılı SMK’nın 56. maddesinde koruma koşulları düzenlenmiş olup, bir tasarımın tescili için yeni ve ayırt edici nitelikte olması gerektiği vurgulanmıştır. 6769 sayılı SMK’nın 56/4. maddesine göre bir tasarımın “yeni” olması o tasarımın aynısının daha önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması anlamına gelir. Eğer herhangi iki tasarım arasında sadece küçük ayrıntıda farklılık varsa o tasarımlar aynı kabul edilir. Yenilik değerlendirmesinde temel alınan kriter mutlak yenilik, yani dünyada yenilik ilkesidir. Yenilik mutlaktır; çünkü, tescili istenen tasarımın aynısının kamuya sunulması halinde, Türkiye’de dünyanın neresinde, ne zaman yapılmış olursa olsun, yenilik ortadan kalkar. Bundan tescil başvurusunda bulunan tasarımcının haberinin bulunup bulunmaması, hiçbir etki yapmaz.
Ayırt edicilik kriterini düzenleyen 56/5. Madde uyarınca, “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.” Bir tasarımın ayırt edici nitelikleri o tasarıma has, yani sadece o tasarıma ait özelliklerdir. Yine 56/5. maddeye göre tasarımlar arasındaki kıyaslama bilgilenmiş kullanıcı tarafından yapılacak olup, 56/6. maddeye göre ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınacaktır.
Bilgilenmiş kullanıcı, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı, sıradan bir kullanıcının gözden kaçırabileceği tasarımın önemli özelliklerini fark eder. Ama bir tasarım uzmanı kadar da bilgi birikimine sahip olmadığı için ayrıntılarla ilgilenmez.
Seçenek özgürlüğü kavramı ile ilgili olarak, koruma dışı hallerin değerlendirildiği 58/2. Maddede “Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” ifadesi yer almaktadır. Bir ürün, tasarımcısına ne kadar seçenek özgürlüğü bırakıyorsa koruma kapsamı da o denli genişler; seçenek özgürlüğü ne denli darsa koruma kapsamı da o denli daralır. Bir ürün işlevini yerine getirebilmesi için ancak belirli bir şekilde tasarlanması zorunluysa, bu ürünün tasarımı hiç koruma görmez.
Belirtilen açıklamalar ışığında tarafların iddia ve savunmaları, tasarım işlem dosyası, redde mesnet gösterilen tasarım, hukuki nitelendirme hariç maddi tespitler barındıran bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre;
İlk olarak belirtilmelidir ki; eldeki davaya konu tasarım işlem dosyası incelendiğinde; 27/08/2020 tarihli tasarım yayımına itiraz formunda, itiraz sahipleri olarak, davalı … ve dava dışı … Porselen San. Ve Tic. A.Ş’nin gösterildiği, davaya konu … sayılı YİDK kararında ise itiraz sahibi olarak sadece davalı …’nun gösterildiği, dava dışı … Porselen San. Ve Tic. A.Ş’nin itiraz sahibi olarak gösterilmediği, başka bir deyişle; davaya konu YİDK kararının davalı …’nun itirazlarına ilişkin olarak oluşturulduğu, eldeki uyuşmazlıkta davalı …’nun itiraz sahibi olarak gösterilerek oluşturulan YİDK kararının iptali istemine ilişkin olduğundan, YİDK kararında itiraz sahibi olarak gösterilmeyen dava dışı … Porselen San. Ve Tic. A.Ş’nin eldeki davada pasif husumet ehliyetinin bulunduğuna yönelik usuli itirazın reddine karar verilmiştir. Zira; TÜRKPATENT, adı geçen şirketin yayıma itirazı hakkında herhangi bir YİDK kararı oluşturmamıştır. Hakkında YİDK kararı tesis edilmeyen dava dışı şirketin eldeki … sayılı YİDK kararının iptali istemi bakımından pasif husumet ehliyetinin bulunduğundan bu nedenle bahsedilemez.
Somut uyuşmazlıkta dava konusu tasarımlar, “tabak” ve “kase” tasarımlarıdır. Piyasa incelendiğinde; farklı geometrik şekillerde, farklı çap ve yüksekliklere sahip, renk-biçim-desen bakımından farklılaşabilen çok sayıda farklı tasarımlara ulaşılması mümkündür. Nitekim; tabak ve kase tasarımlarına ilişkin çeşitli örnekler mahkememizce aldırılan bilirkişi raporu içeriğinde kayıtlı olup, tabak ve kase tasarımları bakımından seçenek özgürlüğünün geniş olduğu kanaatine varılmıştır.
Somut uyuşmazlıkta dava konusu tasarımlar, “tabak” ve “kase” tasarımı olup; bu ürünleri satın almış olan kişilerin ve/veya almak niyetiyle araştırma yapan kişilerin bilgilenmiş kullanıcı olabileceği kanaatine varılmıştır.
Redde mesnet gösterilen “… Premium ’19′” isimli katalog celp edilmiş olup, bu kataloğun dava konusu tasarımların başvuru tarihinden önce, 2019 yılı içinde basılarak kamuya sunulduğu dava dışı … Porselen San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin mahkememize gönderdiği cevabi yazı ve ekli e-faturalardan anlaşılmıştır. Bu nedenle söz konusu kataloğun redde mesnet alınmasında hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Dava konusu 2020 03084-1 numaralı tasarım ile redde gerekçe gösterilen … Porselen San. Tic. Ltd. Şti.’ye ait 2019 tarihli katalog s.68, …(03.04.2017 tarihinde yazılan blog yazısı 03.06.2019 tarihinde güncellenmiştir.), ….tumblr.com (30.04.2018 tarihli görsel) web adreslerinde ve katalog görsellerinde yer alan tasarımlar karşılaştırıldığında;
1. Dava konusu tasarım üstten bakıldığında yumurta formuna benzer şekilde bir tarafta geniş çaplı, diğer tarafta daha dar çaplı oval biçime sahiptir. İlk bakışta dikey aksta simetriye sahip olduğu hissini yaratmakla birlikte dikey aksın solundaki kısımda dairenin çapı daha geniş görünmektedir. Bu, kamera açısından veya sol tarafa düşen gölgenin yoğun olmasından kaynaklanan bir göz yanılması da olabilir veya bilinçli olarak bu düzensiz organik biçim verilmiş de olabilir. Çukur tabağın simetrik olmayan organik bir formu olduğu kabulünden ilerlenecektir.
2. Redde mesnet gösterilen tabakların da aynı şekilde simetrik olmayan ve herhangi bir geometik prensibe dayanmayan organik formları vardır. Hepsi dairesel simetriye sahip olması amaçlanmış, ancak elle biçimlendirme sırasında simetrisi bozulmuş hissini veren formlardır.
3. Bu açılardan değerlendirildiğinde dava konusu tasarımı, redde mesnet gösterilen tasarımlardan farklılaştıran ayırt edici bir özelliği bulunmamaktadır.
Dava konusu 2020 03084-2 numaralı tasarım ile redde gerekçe gösterilen … Porselen San. Tic. Ltd. Şti.’ye ait 2019 tarihli katalog s.68, Instagram/elcoladorchino/ (22.01.2018 tarihli görsel), Instagram/bestrestaurantsguide/ (09.09.2019 tarihli görsel), Instagram/foodandsurf/ (02.05.2020 tarihli görsel), Instagram/slowburn.ceramic/ (30.09.2017 tarihli görsel) web adreslerinde ve katalog görsellerinde yer alan tasarımlar karşılaştırıldığında;
1. Dava konusu tasarım, üst görünüşe bakıldığında yumurta formuna benzer şekilde bir tarafta geniş çaplı, diğer tarafta daha dar çaplı oval biçime sahiptir. İlk bakışta dikey aksta simetriye sahip olduğu hissini yaratmakla birlikte dikey aksın solundaki kısımda dairenin çapı daha geniş görünmektedir. Bu, kamera açısından veya sol tarafa düşen gölgenin yoğun olmasından kaynaklanan bir göz yanılması da olabilir veya bilinçli olarak bu düzensiz organik biçim verilmiş de olabilir. Çukur tabağın simetrik olmayan organik bir formu olduğu kabulünden ilerlenecektir.
2. Redde mesnet gösterilen tabakların da aynı şekilde simetrik olmayan ve herhangi bir geometik prensibe dayanmayan organik formları vardır. Hepsi dairesel simetriye sahip olması amaçlanmış; ancak elle biçimlendirme sırasında simetrisi bozulmuş hissini veren formlardır.
3. Bu açılardan değerlendirildiğinde dava konusu tasarımı, redde mesnet gösterilen tasarımlardan farklılaştıran ayırt edici bir özelliği bulunmamaktadır.
Dava konusu 2020 03084-3 numaralı tasarım ile redde gerekçe gösterilen … Porselen San. Tic. Ltd. Şti.’ye ait 2019 tarihli katalog s.68, Instagram/hellenicaceramics/ (13.12.2015 tarihli görsel), Instagram/steeliteusa/ (14.05.2016 tarihli görsel), Instagram/hellenicaceramics/ (19.02.2016 tarihli görsel), Instagram/charlotte_ceramics/ (13.09.2019 tarihli görsel), https://tr.pinterest.com/pin/780459810411771957/ web adreslerinde ve katalog görsellerinde yer alan tasarımlar karşılaştırıldığında;
1. Dava konusu tasarım, üst görünüşe bakıldığında yumurta formuna benzer şekilde bir tarafta geniş çaplı, diğer tarafta daha dar çaplı oval biçime sahiptir. İlk bakışta dikey aksta simetriye sahip olduğu hissini yaratmakla birlikte dikey aksın solundaki kısımda dairenin çapı daha geniş görünmektedir. Bu, kamera açısından veya sol tarafa düşen gölgenin yoğun olmasından kaynaklanan bir göz yanılması da olabilir veya bilinçli olarak bu düzensiz organik biçim verilmiş de olabilir. Kasenin simetrik olmayan organik bir formu olduğu kabulünden ilerlenecektir.
2. Redde mesnet gösterilen kaselerin de aynı şekilde simetrik olmayan ve herhangi bir geometik prensibe dayanmayan organik formları vardır. Hepsi dairesel simetriye sahip olması amaçlanmış, ancak elle biçimlendirme sırasında simetrisi bozulmuş hissini veren formlardır.
3. Bu açılardan değerlendirildiğinde dava konusu tasarımı, redde mesnet gösterilen tasarımlardan farklılaştıran ayırt edici bir özelliği bulunmamaktadır.
Yukarıda izah edilen gerekçelerle dava konusu tasarımların redde mesnet gösterilen tasarımlar karşısında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde ayırt edici özelliği bulunmadığı anlaşılmakla; davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.

HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 80,70 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 59,30 TL’nin düşümü ile bakiye kalan 21,40 TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davalılar kendilerini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 7.375,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 59,30 TL başvurma harcı, 59,30 TL peşin harç, 40,00 TL vekalet harcı, 128,00 TL posta, 2.100,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.386,60 TL yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı … tarafından yapılan 24,00 TL müzekkere masrafı, 42,50 TL vekalet harç sarfiyatına ilişkin olmak üzere toplam 66,50 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı …’ya verilmesine,
6-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa re’sen iadesine,
Dair, davacı vekili, davalı … vekili ve davalı kurum vekilinin yüzüne karşı, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.08/06/2022