Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA

T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2020/56 Esas
KARAR NO : 2021/270

DAVA : Telif Tazminatı (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 27/02/2020
KARAR TARİHİ : 30/06/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 03/08/2021
Mahkememizde görülmekte bulunan Telif Tazminatı (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 27/02/2020 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin, mühendislik üzerine bilgisayar yazılımı üreten sayılı firmalardan biri olduğunu ve lisans hakkı kendilerine ait olan … isimli bilgisayar yazılımın FSEK uyarınca eser sahibi olduğunu, müvekkil şirketin yazılım sektörünün kendine has özellikleri nedeniyle Türk Patent Enstitüsü’nden … isim hakkını marka olarak aldıklarını ve tescil ettirdiklerini, müvekkilin, bu programın kullanılması ve sair şekilde çoğaltılması, değiştirilmesi, işlenmesi, tersine mühendislik işlemine tabi tutulması, tamamının veya bir bölümünün başka bir şekilde kullanılması vs. konularda ülkemizde veya yurt dışında hiçbir kişi ya da kuruluşa izin ya da yetki vermediğini, … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … soruşturma numaralı dosyası kapsamında yapılan arama ve el koyma tutanağında belirtildiği üzere karşı tarafa ait …. … adresinde yer alan işyerinde; davalı yana ait 1 adet bilgisayarda mali hakları müvekkili şirkete ait olan … yazılımının modülleri ile birlikte kurulu ve çalışır durumda olduğunun tespit edildiğini, bu şekilde müvekkil şirket yazılımlarının izinsiz olarak, korsan diye tabir edilen biçimde yüklenmiş ve kullanmakta olduğunun tespit edildiğini, … Cumhuriyet Başsavcılığı 2019/1372 Sor. numarasıyla soruşturma yürütüldüğünü, davalı tarafın … Cumhuriyet Başsavcılığı’na vermiş olduğu ifade de “İş yerinde harita ve çizim işlemlerinde … isimli programı lisanssız olarak kullanmaktayım” beyanları ile söz konusu eylemi işlediğini açıkça ikrar ettiğini, bu nedenle, davalının, davacı şirketin sahibi olduğu bilgisayar yazılımlarını herhangi bir sözleşme ve izne tabi olmaksızın, şifre kırmak suretiyle bilgisayarında kullandığını ve faaliyet alanı gereği bu programdan haksız kazanç elde ettiğini; FSEK’e aykırı hareket etmek suretiyle müvekkili şirketin mali haklarına tecavüz ettiğini, davalı aleyhine FSEK m.68/2 uyarınca, davaya konu bilgisayar programının satımı konusunda sözleşme olması halinde belirlenecek mutad bedelin 3 katı tutarında tazminat talebinde bulunduğunu belirterek, davacı şirkete ait bilgisayar programlarının davalı tarafından izinsiz ve lisanssız kullanılması ve müvekkili şirketin mali haklarının ihlal edilmesi nedeniyle, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000.-TL’nin, öncelikle programların yükleme tarihlerinin tespit edilmesi halinde yükleme tarihinden itibaren, mümkün olmaması halinde ise haksız eylemin gerçekleştiği tarihten itibaren işleyecek ticari (reeskont) faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 16/04/2021 tarihli ıslah dilekçesi ile; talep sonucunu 11.869,04 TL arttırmak suretiyle toplam 21.869,04 TL’nin haksız eylemin gerçekleştiği 08.08.2019 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
C E V A P :
Davalı, davaya cevap dilekçesi ibraz etmediğinden; 6100 sayılı HMK m.128 hükmü gereği, dava dilekçesinde ileri sürülen vakıaların tamamını inkâr etmiş sayılmıştır.
Davalı mahkememizin 21/10/2021 tarihli ön inceleme duruşmasına katılmış olup, duruşmada verdiği sözlü beyanı ile; Hakkına açılan ceza dosyasında verdiği beyanları tekrar ettiğini, dava konusu yazılımı kullanmanın suç olduğunu bildiğini, ancak bu yazılımı ticari amaçlı olarak kullanmadığını, ifade etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Dava, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu m.68 hükmünden kaynaklı Telif Tazminatı istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davacı yanın sahipliğini iddia ettiği “…” isimli yazılımın davacıya ait olup olmadığı, söz konusu yazılımın eser mahiyetinde olup olmadığı, bu yazılımın hukuka aykırı olarak davalı tarafça çoğaltılıp çoğaltılmadığı, bu suretle davacının mali haklarının ihlal edilip edilmediği, mali haklar ihlal edildiyse bu ihlal eylemlerinin tarihi, davacının talep edebileceği telif tazminatı bedelinin ne kadar olabileceği hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip dava dilekçesi davalıya tebliğ olunmuş, cevap dilekçesi ibraz edilmediğinden dilekçe teatisi aşaması tamamlanmış, davacı tarafın ibraz ettiği deliller alınmış, … Cumhuriyet Başsavcılığı Uzlaştırma Bürosu’nun 2019/1373 CBS Soruşturma Dosyası ve … Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2020/81 Esas sayılı dosyası UYAP ortamında temin edilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe veya arabuluculuğa teşvik edilmiş, bundan sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalar hakkında kök ve ek raporlar aldırılmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek yargılamaya katılan taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İncelenen dosya kapsamına, benimsenen bilirkişi heyeti görüşüne ve toplanan delillere göre;
5846 sayılı FSEK’in 2/1 maddesi uyarınca, bilgisayar programlarının ilim ve edebiyat eseri niteliğinde olduğu, aynı yasanın 1/B-g maddesi gereğince bilgisayar programının; “Bir bilgisayar sisteminin özel bir işlem veya görev yapmasını sağlayacak bir şekilde düzene konulmuş bilgisayar emir dizgesini ve bu emir dizgesinin oluşum ve gelişimini sağlayacak hazırlık çalışmaları” şeklinde tanımlandığı; şu halde bilgisayar programının bizzat kendisi ve bunun hazırlık çalışmalarının bu tanım içinde yer aldığı, FSEK’in 2/1.madde hükmünde bilgisayar programları ve bir sonraki aşamada program sonucu doğurması koşuluyla bunların hazırlık tasarımları birer fikri eser olarak koruma altına alındıkları, bir bilgisayar programının esas olarak dört bölümden oluştuğu; bunların program akışı, algoritma, kodlar ve kullanıcı ara yüzlerden oluştuğu, bilgisayar programının değişik aşamalardan geçerek oluşan bir mimari yapı gibi olduğu; ortaya çıkartılan bu yapıda programın esasını ve bunun temelinde yatan düşünceleri okumanın mümkün olduğu; aslında bu düşünce ve fikirler tek başlarına korunmasalar da programlara özgünlük veren ve korunmasını gerekli kılan bu fikir ve düşüncelerin “bilgisayar programı” olarak somutlaştıklarında, nesnel fikri ürünler olarak korunmalarının kabul edildiği,
Program akışının, sistem analizlerinin yapılıp, gereksinimlerin belirlendiği ve işletim kavramının oluşturulduğu bölüm olduğu; bu bölümde programcının sistem mimarisini kurmakta, verilerin ve girdilerin değerlendirilmesini yapıp, somut problemin çözümü ile ilgili sistem mimarisinin mantıksal dizilimini yapmakta olduğu; böyle bir sonucun ise bir fikri çaba gerektirip, elde edilen sonucun bir fikrin ifadesi olduğu; şu halde yazılımın program akışı bölümünün koruma altında olduğu,
Kod yazılımının teknik anlamda program yazılımının en önemli bölümlerinden biri olduğu, toplam çalışmanın yaklaşık yüzde ellisini oluşturduğu; hazırlanan program ve hazırlık tasarımlarının gerek insan, gerekse donanım (hardware) tarafından okunup, girdi ve verilerin istenilen şekilde çıktılarının alınmasını sağlayan bölüm kodlaması ile mümkün olabildiği; açıklanan nedenle programın kod bölümünün de, kaynak (source) veya amaç (object) kod ayırımı yapılmadan koruma altına alındığı,
Algoritma ve arayüz veya kullanıcı arayüzü diye bilinen son iki unsurun ise koruma kapsamı dışında oldukları,
Bu bağlamda bilirkişi kurulu tarafından incelenen … ismi ile üretilip pazarlanan bilgisayar programının, sahibinin hususiyetini yansıtacak biçimde şekillenmiş bulunması, FSEK’de öngörülen eser türlerinden birinin içine girmesi ve fikrî bir çabanın ürünü olması nedeniyle ilim eseri vasfında bulunduğu,
Aksi ispat olunmayan kanıtlar kapsamına göre, anılan bilgisayar programının, davalı kullanımının tespiti tarihinden de evvel, davacı şirket ve onunla birleşen şirket tarafından hazırlatıldığı ve pazarlandığı, şu hâle göre FSEK’in 12. maddesi hükmü de nazara alındığında, eserle ilgili hakların ve kullanım yetkisinin sahibinin davacı şirket olduğu,
5846 sayılı Yasa’nın 38. madde hükmü uyarınca bir bilgisayar programının, herhangi bir şekilde bir bilgisayara yüklenmesi ve çalıştırılmasının, ancak programı yasal yoldan edinmiş ve lisans hakkı elde etmiş kişilere ait bulunduğu,
Aynı Yasa’nın 22/son maddesi uyarınca, bilgisayar programının geçici çoğaltılmasını gerektirdiği ölçüde, programın yüklenmesi, görüntülenmesi, çalıştırılması, iletilmesi ve depolanması fiillerinin, bilgisayar programının çoğaltılması niteliğinde bulunduğu,
Bilgisayar programının yasal yollardan edinmemiş olanların yazılımı kişisel kullanım amacıyla bile çoğaltamayacağı,
… Cumhuriyet Başsavcılığı Uzlaştırma Bürosu’nun 2019/1373 CBS Soruşturma Dosyası incelendiğinde; davacı …Ş. vekilinin işbu davayı açmadan evvel ibraz ettiği şikayet dilekçesi üzerine, … Sulh Ceza Hakimliği’nin 08.08.2019 tarih 2019/95608 D.İş, sayılı … … – … adresine arama için gidildiği, ilgili adresin … Mahallesi’nde olduğunun anlaşılması üzerine arama yapılmadığını, dosya kapsamında ifadesi alınan dosyamız davalısı …’in, … programının yüklü olduğunu belirttiği hard diski kendi rızası ile teslim ettiği, … programı bulunan bir bilgisayarın harddiskinin C. Savcılığının talebi ile Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü görevlilerince imajının alınmasının ve incelemesinin talep edildiği, Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü tarafından yapılan Adli Bilişim incelemesi sonucunda; … isimli yazılıma ait kurulum dosyalarının bulunduğu klasör görülmüş olup, kurulumun yapıldığı klasör ve dosya içeriğinin resim olarak gösterildiği, … isimli yazılıma ait Crack (izinsiz lisanslama) klasörü görülmüş olup Crack (izinsiz lisanslama) klasörü ve dosya içeriği resimlerinin gösterildiği tespit edilmiştir.
Mahkememizce, soruşturma dosyasında delil olarak bulunan ve … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2019/249 suç eşyası defter numarasında kayıtlı dijital materyal celp edilerek, dosya mahkememizce oluşturulan bilirkişi heyetine tevdii edilmiş olup, bilirkişi heyetinin bu dijital materyal üzerinde yaptığı incelemeye göre;
Dava dosyası içeriğinde 2 adet 1 TB Harddisk bulunduğu, iki harddiskte de davalının teslim ettiği “….harici harddisk içeriğinde imaj dosyalarının bulunduğu, imaj dosyaları açılarak incelendiğinde;
Harddisk (bilgisayar) üzerinde kurulu “… 5.2” yazılımının bulunduğu ve bu program ile oluşturulabilen ve açılarak görünülebilen “ncz” uzantılı dosyaların olduğu,
… programının kilit (dongle, usb’ye takılan fiziki cihaz) olmadan çalışmasını sağlayan “…” programının ve … programının cracklenerek nasıl çalıştırılacağını anlatan doküman olduğu görülmüştür. Bilirkişi heyetinin tespit ettiği ekran görüntüleri, kök rapor içerisinde kayda geçirilmiştir.
… 5.2 programının bilgisayarda yüklü ve kullanabilir durumda olduğu, yükleme tarihinin kesin olarak tespit edilemediği, haksız fiilinin başlangıç tarihinin tespit tarihi olan 08.08.2019 olarak alınması gerektiği, sonuç olarak harddiskin bulunduğu ilgili bilgisayarda 1 adet … 5.2 yazılımın ana modülünün yüklü olduğu, bununla beraber hangi ek modüllerin yüklü olduğu konusunda … bir bilgiye ulaşılamadığı tespit edilmiştir.
Yukarıda yer verilen maddi tespitlere göre;
Davalının işyerindeki bilgisayarlardan 1 (bir) adet bilgisayarda 1 adet … 5.2 programının yüklü ve kullanılabilir durumda bulunduğu anlaşılmaktadır.
Bilgisayara yükleme tarihinin belirlenemediği, bu nedenle haksız fiilin başlangıç tarihi olarak tespit tarihi olan 08.08.2019 tarihinin alınması gerektiği kabul edilmiştir.
Davalı işyerinde yapılan tespit sonucunda; davalının programı kullandığını ikrar ettiği ve kullandığını belirttiği bilgisayarın hard diskini kendi teslim ettiği, bilgisayarda … 5.2 ana modülün, yüklü ve kullanabilir olduğu değerlendirilerek, kesin ve … olarak yüklü ve kullanılabilir ek modül ise tespit edilememiştir.
Tespit edilen yazılımın, “kırık (Crack)” olarak tabir edilen bir kurulum dosyasından kurulduğu, diğer bir ifadeyle, yazılımın lisanslı alınması halinde yazılım CD’si ve beraberinde gelen kilit aparatı (dongle) mevcut olmadığı halde, bilgisayarca “varmış gibi algılanacak şekilde düzenlenmiş bir kurulum dosyasından” yüklendiği değerlendirilmiştir. Tespit esnasında alınan ekran görüntülerinden de anlaşılacağı üzere, bilgisayarda kilit (dongle) mevcut olmadığı halde, bilgisayarca “varmış gibi algılanacak Hasp – Sanal Hasp yazılımlarının kurulu olduğu, ilgili programın ve kullanım talimatının bilgisayarda bulunduğu görülmüştür. Dolayısıyla; davalı işyerinde tespiti yapılan bilgisayarda … 5.2 yazılımının lisanssız olduğu değerlendirilmiştir.
Davacıya ait eserin davalı tarafın bilgisayarına yüklenebilmesi için, hak sahibinin izninin alındığını gösteren bir belge dosyada mevcut değildir. Yine somut olayda mali hakları davacının tasarrufunda olan bilgisayar programının, davalının kontrolünde olan bir bilgisayara izinsiz (lisanssız) yüklenerek çoğaltılması söz konusudur. Dolayısıyla hak sahibinin FSEK m.22’den kaynaklanan çoğaltma hakkının ihlal edildiği değerlendirilmiştir. Bu kapsamda çoğaltma hakkının ihlaline dayalı olarak davacı tarafın tazminat talebinde bulunabileceği değerlendirilmektedir.
Dosyamız davalısının, ceza soruşturmasında savcılık huzurunda verdiği 08/08/2019 tarihli ifadesinde; işyerinde harita ve çizim işlemlerinde … isimli programı lisanssız olarak kullandığını, lisanssız şekilde bu programı kullanmanın suç olduğunu bildiğini ikrar ettiği de gözetildiğinde, FSEK m.68 hükmü uyarınca, davacının eser sahipliğinden kaynaklı çoğaltma hakkının ihlalinden kaynaklı olarak, davalının hukuki sorumluluğunun bulunduğu şüphesizdir. Nitekim, dosyamız davalısı hakkında açılan ceza kovuşturması sonucunda, … Asliye Ceza Mahkemesi’nin 29/09/2020 tarih 2020/81 Esas 2020/325 Karar sayılı kararı ile, FSEK m.71/1 hükmüne muhalif eyleminden kaynaklı olarak hapis cezasıyla cezalandırılmasına karar verildiği, verilen hükmün açıklanmasının geri bırakıldığı, kararın 16/11/2020 tarihinde kesinleştiği de tespit edilmiştir.
Tazminat hesaplaması öncesinde aşağıdaki hususların ortaya konmasında yarar bulunmaktadır.2004 yılında … 4.0 versiyonu, 2006 yılında … 5.0 versiyonu, 2012 yılında … 6.0 versiyonu, 2015 yılında … 7.0 versiyonu çıkmıştır. Buna göre, davalı işyerinde tespiti yapılan … 5.2 yazılımın 2019 yılında güncel sürüm olmadığı, güncel sürümün … 7.0 olduğu görülmektedir. Davalı işyerinde tespit edilen bilgisayardaki lisansız … 5.2 yazılımının kurulum tarihinin tespit edilemediği, haksız fiilin başlangıç tarihi olarak tespit yapılan tarih olan 08.08.2019 tarihinin baz alınacağı, dolayısıyla tazminat hesabı yapılırken 2019 yılındaki fiyat listesinin dikkate alınması gerektiği kabul edilmiştir.
Davacı şirket defter ve belgeleri üzerinde bilirkişi marifeti ile yerinde yapılan incelemelerde, söz konusu yazılımın satışına ilişkin düzenlenen faturalarda … versiyon bilgisinin yer almadığı, 2019 yılında spesifik olarak … 5.2 satışını gösteren bir fatura bulunmadığı tespit edilmiştir. Davacı şirketten “… GIS” yazılımının satışına ilişkin 2019 yılına ait örnekleme yoluyla alınan faturalar kök raporda belirtilmiştir.
Buna göre; dava konusu yazılımın 2019 yılı liste fiyatının … GIS :12.300,00 TL + KDV olduğu, söz konusu yazılımın satışında ortalama %26 iskonto uygulandığı, yazılımın ortalama satış tutarının 9.112,11 + KDV olduğu tespit edilmiştir. Belirlenen bu bedel üzerinden; davaya … 5.2 yazılımının 2006 yılında çıktığı, … 6.0 yazılımın 2012 yılında, … 7.0 sürümünün de 2015 yılında çıktığı, davalı işyerindeki bilgisayara ise 08.08.2019 tarihinde kurulduğu dikkate alındığında, 2019 yılında güncel sürümün … 7.0 olduğu, davalının daha eski sürüm yazılımı haksız olarak bilgisayarına yüklediği ve kullanıma hazır halde bulundurduğu değerlendirildiğinde, ürünün güncel sürüme göre eksi ve eksik özellikleri sebebiyle TBK m.50/2 ve FSEK m.66/4 hükmü uyarınca %20 oranında daha indirim yapılabileceği değerlendirilmiştir.
Bu durumda; … 5.2 anamodül için yukarıda belirtilen ortalama iskonto sonrası lisans bedelinin KDV hariç toplam 9.112,11 TL olduğu, bunun üzerinden eskime payı olarak %20 indirim yapıldığında lisans bedelinin: 7.289,68 TL olduğu hesaplanmış olup; FSEK m.68 uyarınca talep edilebilecek telif tazminatı bedelinin; 7.289,68 TL X 3 = 21.869,04 TL olduğu kanaatine varılmıştır.
Yukarıda izah edilen gerekçelerle; davanın kabulü ile; 21.869,04 TL telif tazminatının 08/08/2019 tarihinden itibaren değişik reeskont faiz oranları üzerinden işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
H Ü K Ü M :
1-Davanın KABULÜ İLE; 21.869,04 TL telif tazminatının 08/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişir orandaki reeskont faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 1.493,87 TL nispi karar ve ilam harcından peşin ve ıslah ile alınan 373,48 TL’nin mahsubu ile bakiye kalan 1.120,39 TL’nin davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 ve m.13 hükümleri gereği hesaplanan 5.900,00 TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 54,40 TL başvurma harcı, 7,80 TL vekalet harcı, 170,78 TL peşin harç, 202,70 TL ıslah harcı, 1.800,00 TL bilirkişi ücreti, 190,25 TL posta ve müzekkere masrafı olmak üzere toplam 2.425,93 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A-13 ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca 1.320,00 TL nin davalıdan alınarak HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
6-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa resen iadesine,
Dair, davacı vekilinin, davalı …’in yüzüne karşı, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.30/06/2021