Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/356 Esas – 2021/396
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/356 Esas
KARAR NO : 2021/396
DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali)
DAVA TARİHİ : 29/12/2020
KARAR TARİHİ : 03/11/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 23/11/2021
Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 29/12/2020 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili firmanın Türk Patent nezdinde marka ve tasarım tescillerinin olduğunu, yurtiçi ve yurtdışı pazarda satış faaliyetlerinde bulunduğunu, müvekkili firmanın porselen yemek takımları, porselen obje ve sofra takımları aksesuarları alanlarında faaliyette bulunduğunu, müvekkilinin 31.12.2019 tarih ve … sıra numaralı tasarım tescil başvurusunun davalı firma tarafından yapılan itiraz sonucunda TPMK nezdinde verilmiş olan … sayılı YİDK kararı ile tescile bağlanmadığını, müvekkili firma tasarım başvurusu ile davalı firma tarafından mesnet gösterilen tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde benzer olmadığını, bu bakımdan verilmiş olan YİDK kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek; müvekkil firma tarafından gerçekleştirilen …-1 sıra numaralı tasarım başvurusu bakımından verilen … sayılı TPMK YİDK kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili 07/01/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Davacı tarafından yapılan …sıra numaralı tasarım tescil başvurusunun, kurum nezdinde var olan… hükümsüzlüğüne karar verildiğini, iş bu işlemin hukuka aykırı bir yön taşımadığını belirterek; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … Mutfak Gereçleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekili 22/01/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili firmanın uzun yıllardır mutfak eşyaları sektöründe faaliyet göstermekte olduğunu, Türk Patent nezdinde tescilli tasarımları, markaları, faydalı modelleri bulunduğunu, dava konusu tasarım ve müvekkile ait mesnet tasarım karşılaştırıldığında, dava konusu tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliklerine sahip olmadığının açıkça görüldüğünü, tabak tasarımları konusunda seçenek özgürlüğünün geniş olduğunu, bu geniş alanda bu benzerliğin esinlenme ve serbesti ilkesi olarak görülemeyeceğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Dava, 5000 sayılı Patent ve Marka Vekilliği ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun m.15/C hükmüne göre açılan YİDK Kararının İptali istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davalı kurumun tesis ettiği … sayılı YİDK kararının hukuka uygun olup olmadığı, davacıya ait …/1 nolu tasarımın başvuru tarihi itibari ile mutlak anlamda yeni ve ayırt edici olup olmadığı, tasarım koruması kapsamında kalıp kalmadığı, hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tasarım tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalara ilişkin rapor alınmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İşlem dosyasının tetkikinde; Davacının 31.12.2019 tarihinde … sayılı çoklu tasarım başvurusunda bulunduğu, tasarımların 10.02.2020 tarih ve 334 sayılı Resmi Tasarım Bülteni’nde yayımlandığı, davalı şirketin 21.07.2020 tarihli yayına itiraz dilekçesi sunduğu, itirazlarının sadece …/1 sayılı tasarıma ilişkin olduğu, itiraza mesnet olarak; 2014/01223/2 sayılı tasarımı gösterdiği, davacının bu itiraza karşı 24.09.2020 tarihli itiraza karşı görüş bildirme dilekçesi ibraz ettiği, itirazı değerlendiren Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun … sayılı kararı ile itirazın kabulüne ve … sıra numaralı tasarımın tescilinin hükümsüzlüğüne karar verdiği, verilen kararın davacı marka vekiline 02.11.2020 tarihinde tebliğ edildiği, yasal iki aylık hak düşürücü süre içinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Tasarım, bir ürünün veya onun bir kısmının görmek veya dokunmak gibi insan duygularıyla fark edilen görünümüdür. Görünüm, ürünü veya onun üstündeki süslemeyi oluşturan çizgilerin, özel şekillerin, çevre çizgisinin, renklerin, biçimin ve/veya malzemenin sonucudur.
6769 sayılı SMK’nın 56. maddesinde koruma koşulları düzenlenmiş olup, bir tasarımın tescili için yeni ve ayırt edici nitelikte olması gerektiği vurgulanmıştır. 6769 sayılı SMK’nın 56/4. maddesine göre bir tasarımın “yeni” olması o tasarımın aynısının daha önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması anlamına gelir. Eğer herhangi iki tasarım arasında sadece küçük ayrıntıda farklılık varsa o tasarımlar aynı kabul edilir. Yenilik değerlendirmesinde temel alınan kriter mutlak yenilik, yani dünyada yenilik ilkesidir. Yenilik mutlaktır; çünkü, tescili istenen tasarımın aynısının kamuya sunulması halinde, Türkiye’de dünyanın neresinde, ne zaman yapılmış olursa olsun, yenilik ortadan kalkar. Bundan tescil başvurusunda bulunan tasarımcının haberinin bulunup bulunmaması, hiçbir etki yapmaz.
Ayırt edicilik kriterini düzenleyen 56/5. Madde uyarınca, “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.” Bir tasarımın ayırt edici nitelikleri o tasarıma has, yani sadece o tasarıma ait özelliklerdir. Yine 56/5. maddeye göre tasarımlar arasındaki kıyaslama bilgilenmiş kullanıcı tarafından yapılacak olup, 56/6. maddeye göre ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınacaktır.
Bilgilenmiş kullanıcı, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı, sıradan bir kullanıcının gözden kaçırabileceği tasarımın önemli özelliklerini fark eder. Ama bir tasarım uzmanı kadar da bilgi birikimine sahip olmadığı için ayrıntılarla ilgilenmez.
Seçenek özgürlüğü kavramı ile ilgili olarak, koruma dışı hallerin değerlendirildiği 58/2. Maddede “Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” ifadesi yer almaktadır. Bir ürün, tasarımcısına ne kadar seçenek özgürlüğü bırakıyorsa koruma kapsamı da o denli genişler; seçenek özgürlüğü ne denli darsa koruma kapsamı da o denli daralır. Bir ürün işlevini yerine getirebilmesi için ancak belirli bir şekilde tasarlanması zorunluysa, bu ürünün tasarımı hiç koruma görmez.
Belirtilen açıklamalar ışığında tarafların iddia ve savunmaları, tasarım işlem dosyası, redde mesnet gösterilen tasarım, hukuki nitelendirme hariç maddi tespitler barındıran bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre;
Somut uyuşmazlıkta dava konusu tasarım, “fincan tabağı” tasarımı olup; piyasaya bakıldığında ilgili ürünlerin, fincanların porsiyonlarına bağlı olarak boyutlarının benzerliğinden bahsedilebilmesi mümkündür. Bunun haricinde ilgili fincan tabak tasarımları açısından ne üretim ne de tasarımcıyı kısıtlayan teknik zorunluluk olarak sayılabilecek belirgin özellikler bulunmamaktadır. Nitekim; fincan tabağı tasarımlarına ilişkin çeşitli örnekler mahkememizce aldırılan bilirkişi raporu içeriğinde kayıtlı olup, fincan tabağı tasarımları bakımından seçenek özgürlüğünün geniş olduğu kanaatine varılmıştır.
Somut uyuşmazlıkta dava konusu tasarım, “fincan tabağı” tasarımı olup; fincan takımı satın almış olan kişilerin, fincan takımı almak niyetiyle araştırma yapan kişilerin bilgilenmiş kullanıcı olabileceği kanaatine varılmıştır.
Dava konusu … numaralı tasarım ile redde gerekçe gösterilen … sıra numaralı tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarım; kahve fincan tabağına aittir. Tasarım ortak merkezli iç içe geçmiş beş dairenin oluşturduğu bir bütündür. Malzemeye verilmiş yüzey girinti ve çıkıntıları ile daireler oluşturulmuştur.
Davalı tarafından mesnet gösterilen tasarım da kahve fincan tabağına aittir. Benzer şekilde tasarım ortak merkezli iç içe geçmiş beş dairenin oluşturduğu bir bütündür ve daireler gene benzer şekilde malzemeye verilmiş girinti ve çıkıntılar ile oluşturulmuştur.
Davacı tasarımında farklı olarak daireler arası malzeme geçişleri daha sert hatlı ve belirgindir ve en içte kalan dairenin dış daireye olan oranı davalı mesnet tasarımına göre farklıdır.
Dava konusu tasarım ile redde mesnet alınan tasarım arasındaki benzerlik ve farklılıklar bu şekilde tespit edildikten sonra; davaya konu fincan tabağı tasarımının bilgilenmiş kullanıcısı nezdinde yapılan genel değerlendirmede; dava konusu “fincan tabağı” tasarımında, seçenek özgürlüğünün geniş olduğu hususunun bilirkişi raporunda yer verilen sair tasarım görselleri ile anlaşıldığından, tasarımlar arasındaki benzerliklere oranla, davacı tasarımında redde mesnet tasarımdan farklı olarak daireler arası malzeme geçişinin daha sert hatlı ve belirgin olması ile en içte kalan dairenin dış daireye olan oranının davalı mesnet tasarımına göre farklı olması olgularının, bilgilenmiş kullanıcı nezdinde, tasarımlar arasındaki genel görünümü etkilemeyen ayrıntı seviyesinde farklılıklar mahiyetinde kaldığı, bu nedenle bilgilenmiş kullanıcının, dava konusu tasarım ile redde mesnet tasarımı genel izlenim itibariyle birbirinden ayırt edemeyeceği kanaatine varılmıştır. Başka bir deyişle; yukarıda da belirtilmiş olan benzerlikler ve farklılıklar doğrultusunda, tasarımcının sahip olduğu seçenek özgürlüğü de göz önünde bulundurularak, dava konusu tasarımın mesnet davalı tasarımı karşısında, esin serbestisi sınırını aştığı, yenilik niteliklerini ve bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayırt edicilik niteliklerini taşımadığı kanaatine varılmıştır.
Yukarıda izah edilen gerekçelerle; davaya konu YİDK kararının iptalini gerektirecek nitelikte hukuka aykırı bir yön bulunmadığından, davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 59,30 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 54,40 TL’nin düşümü ile bakiye kalan 4,90 TL’nin davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
3-Davalılar kendilerini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 54,40 TL başvurma harcı, 54,40 TL peşin harç, 16,30 TL vekalet harcı, 77,00 TL posta, 2.100,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.302,10 TL yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı … Mutfak Gereçleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından yapılan 25,50 TL vekalet harç sarfiyatına ilişkin yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı … Mutfak Gereçleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine verilmesine,
6-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa re’sen iadesine,
Dair, davacı vekili, davalı şirket vekili ve davalı kurum vekilinin yüzüne karşı, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
03/11/2021