Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/330 Esas – 2021/455
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
5. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/330 Esas
KARAR NO : 2021/455
DAVA : YİDK Kararının İptali / Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 27/11/2020
KARAR TARİHİ : 15/12/2021
YAZIM TARİHİ : 17/01/2022
Mahkememizde görülmekte bulunan YİDK Kararının İptali / Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğü davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili 27/11/2020 tarihli dava dilekçesinde özetle; Davalı tarafın 2019/08417 sayısı ile gerçekleştirdiği başvuruya yönelik itirazlarının … sayılı YİDK kararı neticesinde reddedildiğini, halbuki anılan tasarımların yeni ve ayırt edici olmadığını, davalının gerçekleştirdiği başvurunun müvekkili tasarımları ile ayniyet derecesinde benzer olduğunu, ayrıca 2018 yılına ait katalogta yer alan Loft isimli seri ile de yine benzer olduğunu, davalının tamamen kötü niyetli olduğunu, dava konusu tasarımın başvuru konusu edildiği tarih itibariyle uzun yıllardır piyasada zaten var olduğunu iddia ederek; … sayılı YİDK kararının iptali ile … sayılı çoklu tasarımların hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı TÜRKPATENT vekili 15/12/2020 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Davaya konu … sayılı YİDK kararına konu …sıra numaralı tasarımlar ile ilgili olarak; davacının itirazında belirttiği www.ovivoelektrik.com sitesinde tarihi bulunmayan görsellerin yer aldığı, bu nedenle anılan görsellerin ilgili internet sitesine yüklenme tarihleri bilinmediğinden, işbu internet adresi açısından davacı itirazlarının haklı bir şekilde kabul edilmediğinin anlaşıldığını, davacının itirazına mesnet olarak göstermiş olduğu tasarımlar karşısında dava konusu çoklu tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel izlenim itibariyle farklı görüldüğünü, diğer davalıya ait başvuruya konu tasarımların yeni ve ayırt edici olduklarının açık olduğunu ileri sürerek; davanın reddedilmesini talep etmiştir.
Davalı … … Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekili 25/01/2021 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili tasarımlarının yeni ve ayırt edici olduklarını, kurum kararının yerinde olduğunu, davacıya ait tasarımlar ile müvekkili ürünlerinin farklı olduğunu, asıl davacının kötü niyetli olduğunu, davacının piyasada tekel olma çabası içerisinde olduğunu, davacının emsal olarak sunduğu ….. sayılı tasarımların müvekkili tasarımlarından farklı olduğunu, sadece genel izlenim açısından benzerlik değerlendirmesi yapılamayacağını, müvekkili şirketin birçok anahtar priz tasarımının mevcut olduğunu, bu tür tasarımlarda aslolanın işlevsel farklılıklar olduğunu, bu nedenle en ufak tasarlama faaliyetinin dahi bilgilenmiş kullanıcı tarafından fark edileceğini ileri sürerek; davanın reddedilmesini talep etmiştir.
UYUŞMAZLIK:
Dava, 5000 sayılı Patent ve Marka Vekilliği ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun m.15/C hükmüne göre açılan YİDK Kararının İptali ve 6769 sayılı SMK m.77 hükmü uyarınca çoklu tasarımın hükümsüzlüğü istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davalı kurumun tesis ettiği … sayılı YİDK kararının hukuka uygun olup olmadığı, davalı şirkete ait 2019 08417/1, 2, 3, 4, 5 sıra nolu çoklu tasarımın başvuru tarihi itibari ile mutlak anlamda yeni ve ayırt edici olup olmadığı, tasarım koruması kapsamında … kalmadığı, davalı şirketin tasarım başvurusunda kötü niyetli olup olmadığı, tescili halinde davalıya ait ….sıra nolu çoklu tasarımın hükümsüzlüğünün gerekip gerekmediği hususlarına ilişkin olduğu tespit edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip tarafların dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, sundukları deliller alınmış, tasarım tescil ve başvuru dosyaları ile alâkalı kayıtları getirtilmiş, itiraza mesnet tasarım tescil belgeleri celp edilmiş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, hak düşürücü süre bakımından eksiklik bulunmadığı tespit edilmiş, taraflar sulhe teşvik olunmuş, arabulucuya gitme hakları hatırlatılmış, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, tahkikat icra olunmasını müteakip, bilirkişi heyetinden maddi vakıalara ilişkin kök ve ek raporlar alınmış, 06/08/2015 tarih 29437 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik’in 201/2. maddesi hükmü de gözetilerek taraflara tahkikat ve yargılamanın geneliyle ilgili son sözleri de sorulmuş; sözlü iddia ve savunmada bulunma olanağı tanınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İşlem dosyasının tetkikinde; Davalı şirketin 24.12.2019 tarihinde …. sayılı çoklu tasarım başvurusunda bulunduğu, başvurunun 10.02.2020 tarihli 334 sayılı Resmi Tasarım Bülteni’nde yayımlandığı, davacının 12.06.2020 tarihli dilekçesi ile yayına itiraz ettiği, davalı şirket tarafından 29.07.2020 tarihli karşı görüş dilekçesi ibraz edildiği, Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulunun … sayılı kararı ile; “itirazın reddine ve 2019 08417/1, 2, 3, 4 ve 5 sıra numaralı tasarımların tescilinin devamına” şeklinde oybirliği ile karar verdiği, verilen kararın davacı marka vekiline 18.10.2020 tarihinde tebliğ edildiği, yasal iki aylık hak düşürücü süre içinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Tasarım, bir ürünün veya onun bir kısmının görmek veya dokunmak gibi insan duygularıyla fark edilen görünümüdür. Görünüm, ürünü veya onun üstündeki süslemeyi oluşturan çizgilerin, özel şekillerin, çevre çizgisinin, renklerin, biçimin ve/veya malzemenin sonucudur.
6769 sayılı SMK’nın 56. maddesinde koruma koşulları düzenlenmiş olup, bir tasarımın tescili için yeni ve ayırt edici nitelikte olması gerektiği vurgulanmıştır. 6769 sayılı SMK’nın 56/4. maddesine göre bir tasarımın “yeni” olması o tasarımın aynısının daha önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması anlamına gelir. Eğer herhangi iki tasarım arasında sadece küçük ayrıntıda farklılık varsa o tasarımlar aynı kabul edilir. Yenilik değerlendirmesinde temel alınan kriter mutlak yenilik, yani dünyada yenilik ilkesidir. Yenilik mutlaktır; çünkü, tescili istenen tasarımın aynısının kamuya sunulması halinde, Türkiye’de dünyanın neresinde, ne zaman yapılmış olursa olsun, yenilik ortadan kalkar. Bundan tescil başvurusunda bulunan tasarımcının haberinin bulunup bulunmaması, hiçbir etki yapmaz.
Ayırt edicilik kriterini düzenleyen 56/5. Madde uyarınca, “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b)Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.” Bir tasarımın ayırt edici nitelikleri o tasarıma has, yani sadece o tasarıma ait özelliklerdir. Yine 56/5. maddeye göre tasarımlar arasındaki kıyaslama bilgilenmiş kullanıcı tarafından yapılacak olup, 56/6. maddeye göre ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınacaktır.
Bilgilenmiş kullanıcı, tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı demektir. Bilgilenmiş kullanıcı, sıradan bir kullanıcının gözden kaçırabileceği tasarımın önemli özelliklerini fark eder. Ama bir tasarım uzmanı kadar da bilgi birikimine sahip olmadığı için ayrıntılarla ilgilenmez.
Seçenek özgürlüğü kavramı ile ilgili olarak, koruma dışı hallerin değerlendirildiği 58/2. Maddede “Koruma kapsamının değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” ifadesi yer almaktadır. Bir ürün, tasarımcısına ne kadar seçenek özgürlüğü bırakıyorsa koruma kapsamı da o denli genişler; seçenek özgürlüğü ne denli darsa koruma kapsamı da o denli daralır. Bir ürün işlevini yerine getirebilmesi için ancak belirli bir şekilde tasarlanması zorunluysa, bu ürünün tasarımı hiç koruma görmez.
Belirtilen açıklamalar ışığında tarafların iddia ve savunmaları, tasarım işlem dosyası, itiraza mesnet gösterilen tasarımlar, hukuki nitelendirme hariç maddi tespitler barındıran bilirkişi kök ve ek raporu ile tüm dosya kapsamına göre;
Somut olayda dava konusu 2019 08417 nolu çoklu tasarımlar; “duvara monte edilir biçimdeki elektrik priz, anahtar ve çerçevelerine/kasalarına ilişkin” tasarımlardır. Dava konusu tasarım ürünleri açısından seçenek özgürlüğünün kapsamı; kapalı mekanlarda aydınlatma ve elektrikli araç gereçlerin kullanımında kullanılan, genel anlamda fonksiyonel özellikleri ile ön plana çıkmakla birlikte günümüzde değişen uygulamalar, estetik kaygılar itibariyle duvar dekorasyonunun bir parçası olarak da görülen tasarımlardır. Bununla birlikte anılan tasarımların temel işlevlerini yerine getirmeye uygun özellikler taşımaları (prizlerin dişi yuvaları olması gibi) haricinde, mutat mahiyette bilinen formları kare/dikdörtgen yapılı olmalarıdır. Ayrıca yine priz yapıları dünya genelinde de ülkeden ülkede, voltaj değerlerinden kaynaklı olarak da mutat farklılıklar gösterebilmektedir. Dava konusu tasarımların ülkemizde kullanılan standart girişli prizler oldukları görüldüğünden değerlendirmede farklı ülkelerdeki farklı voltaj modellerine göre değişken girişlere sahip prizler dikkate alınmamıştır. Bu bağlamda gerek elektrik prizleri, gerek anahtar yapıları, gerekse de çerçeveler açısından seçenek özgürlüğünün çok da geniş olmadığı, mutat birtakım formlar üzerinde temel anlamda renk ve ürünün işlevsel fonksiyonlarından kaynaklı uygulamalar çerçevesinde birtakım değişiklikler yapılması mümkün ise de bu değişikliklerin son derece sınırlı olduğu, dolayısıyla seçenek özgürlüğünün oldukça dar olduğu değerlendirilmektedir. Dava konusu tasarımlar bakımından seçenek özgürlüğünün kapsamını örneklendirmek üzere bilirkişi kök raporunda muhtelif ürün görsellerine yer verilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta; davaya konu elektrik priz ve anahtarlarının bilgilenmiş kullanıcı kitlesine emsal olarak gösterilebilecek grubun, bu ürünlerin bir şekilde satış aşamasında, ihalelerinde, pazarlanması işlemlerinde fiilen yer almış kurum/işletmelerde çalışan kişiler olabileceği sonucuna varılmaktadır. Ancak mevzuatta da belirtildiği üzere bu kişiler kesinlikle uzman olmayıp yalnızca satım işlemlerinin bir kısmında yer alan kimseler olabilecektir. Bu nedenle tespit edilen bilgilenmiş kullanıcının bu ürünleri üreten bir üretici veya ürünlerin tüm teknik özellikleri konusunda bilgi sahibi bir satın alma departmanı sorumlusu olarak algılanmaması gerekmekte olup, yalnızca daha önce söz konusu ürünleri incelemiş, ürünlerle ilgili sektörel ve görsel bilgi birikimine sahip kişiler olarak kabul edilmeleri ve bu doğrultuda bir değerlendirme yapılmasının yerinde olacağı düşünülmektedir. Kaldı ki bu tür ürünlerin olağan bir nihai kullanıcı tarafından ev, iş yeri, ofisi, dükkanı için dahi satın alınması her zaman mümkündür.
2019 08417/1 sıra numaralı tasarım ile itiraza mesnet 2010 04614-14 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Her iki tasarım karşılaştırıldığında, önceki tasarım ile dava konusu tasarım arasında temel anlamda herhangi bir farkın mevcut olmadığı, her iki tasarımda da priz yapısının kenarları yuvarlatılmış kare bir çerçevenin orta kısmında konumlandırılmış priz yuvası ile oluşturulduğu, her iki çerçevenin de hafif bombeli bir gövdeye sahip olduğu, dava konusu tasarımda çerçevenin ortasına yerleştirilen yuvanın köşeleri yuvarlatılmamış olduğu, gerekçe tasarımda ise yuvanın da köşelerinin ana çerçeve gibi yuvarlatılmış olduğunun görüldüğü, yine yuva içerisindeki tüm unsurların konumlandırma ve çıkıntı yapılarının birebir aynı olduğu, dava konusu tasarımda çerçeve üzerinde ayrıca ürünün markasının da yer aldığı görülmekte ise de tüm bu unsurlar bütün olarak değerlendirildiğinde, dava konusu tasarımın, önceki tarihli bu doküman karşısında ayırt edici olmadığı değerlendirilmektedir.
Başka bir deyişle; karşılaştırılan her iki tasarımın da ana çerçevesi köşeleri kavislendirilmiş, hafif bombeli yapıda meydana getirilmiş ve bu ana çerçevenin orta kısmına kare formunda yerleştirilmiş bir yuvaya yer verilmiştir. Yuvanın iç kısmında ise standart/mutat giriş yapıları yer almaktadır. Davacı tarafın tasarımındaki yuva her ne kadar köşeleri sert bir kare formundaysa da mesnet tasarımdaki yuva da kare formundadır. Aralarındaki tek fark, mesnet tasarımın köşelerinin nispeten yuvarlatılmış formudur. Bilgilenmiş kullanıcı algısında tasarımların ana çerçeveleri üzerinde, çerçevenin ve doğal olarak görünümün bütününe etki edecek şekilde köşeli/kavisli ayrımı yapılmasının sağlayacağı görsel etkinin, iç yuva açısından aynı ölçüde bir etki olarak değerlendirilmeyeceği düşünülmektedir. Kaldı ki her iki tasarım açısından bu detaysal farklılık dışında hiçbir fark bulunmamakta olup sair tüm unsurlar ayniyet derecesinde benzerlerdir. Bu benzerlikte ana hattaki bombeli ve yumuşak hatlı gövde yapısı ön plana çıkmakta olup iki tasarım yan yana konulduğunda, tasarım görseline konu görseller itibariyle bilgilenmiş kullanıcı nezdinde bütünsel hatları, ana çerçevesi, yuva içerisindeki girişlerin yerleştirilişleri ve tüm çıkıntıların yapıları itibariyle neredeyse aynı algıyı vermektedir. Belirtmek gerekir ki; seçenek özgürlüğünün kısıtlı olması, tasarımlar üzerindeki en ufak bir farklılığın dahi tasarımların birbirlerinden farklı olarak algılanacak olmalarına yol açacağı anlamına gelmeyecektir. Zira kök raporda da belirtildiği üzere ve ayrıca ek bilirkişi raporunda görsellerine yer verildiği üzere; uygulamada rastlanılan modellerden de görülebileceği üzere seçenek özgürlüğünün darlığı, tasarımcının tasarımsal faaliyetlerde bulunmasını tamamen engelleyen bir boyutta olmayıp, genel hatları ile birbirine benzemekle birlikte görsel anlamda ayırt edicilik kriterini sağlayan, başka bir ifadeyle bilgilenmiş kullanıcı nezdinde farklı algılar yaratmaya müsait ürün örnekleri meydana getirilmesi mümkündür. Halbuki uyuşmazlık konusu tasarım açısından meydana getirilen tek fark; yuva çerçevelerinin köşeli / yuvarlatılmış olmasıdır. Bu farklılığın bütünsel görünüme etkisinin küçük ayrıntı düzeyinin ötesine geçmediği değerlendirilmektedir. Bunun dışında dava konusu tasarımda “NILSON” markasının yer alması ise en fazla yenilik kriteri açısından bir değerlendirmeye neden olabilir ise de marka unsurunun ayırt ediciliği ortadan kaldırıcı nitelikte olmadığı uygulamada da kabul edilmektedir.
2019 08417/1 sıra numaralı tasarım ile 2017 03070-1 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımım çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare formundan oluşmaktayken, mesnet tasarımın çerçevesi sert köşeli bir yapıya sahiptir. Yine dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu, mesnet tasarımda böyle bir bombeli yapının bulunmadığı görülebilmektedir. Özellikle bu kısımdaki farklılığın, seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, mevcut farklılıkların tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/1 sıra numaralı tasarım ile 2018 03526-2 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımım çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare formundan oluşmaktayken, mesnet tasarımın çerçevesi sert köşeli bir yapıya sahiptir. Yine dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu, mesnet tasarımda böyle bir bombeli yapının bulunmadığı görülmektedir. Mesnet tasarımda gövde, orta kısmında dışa hafif bir bükeylik sağlamıştır. Bununla birlikte tasarımlardaki sair hususlar ortak olmakla birlikte mutat özellikler taşımakta olduklarından özellikle çerçeve yapının bombeli/kavisli yapısı itibariyle, seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, mevcut farklılıkların tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/1 sıra numaralı tasarım ile 2013 06078/3, 4 ve 5 sıra numaralı itiraza mesnet tasarımlar karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımım çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare formundan oluşmaktayken, mesnet tasarımların çerçevesi sert köşeli bir yapıya sahiptir. Yine dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu, mesnet tasarımlarda böyle bir bombeli yapının bulunmadığı görülmektedir. Mesnet tasarımların her ikisinde de priz yuvasını çevreleyen, altın rengi bir çerçeve yer alırken, dava konusu tasarımda, yuva yapısı, bu şekilde belirgin bir çerçeve içine alınmamıştır. Ayrıca 4 numaralı mesnet tasarımda, priz yuvasında yer alan çıkıntıların da yer almadığı görülmektedir. 5 numaralı tasarım ise bunun yanı sıra priz yuvasını örtecek şekilde çerçeve üzerine konumlandırılmış bir kapak yapılanmasına da sahiptir. Seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, mevcut farklılıkların tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/1 sıra numaralı tasarım ile 2006 05062 /9 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımım çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare formundan oluşmaktayken, mesnet tasarımın çerçevesi sert köşeli bir yapıya sahiptir. Yine dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu, mesnet tasarımda çok daha zayıf bir şekilde gövdenin orta kısma doğru yükseklik sahibi olduğu görülebilmektedir. Mesnet tasarımda priz yuvası çift çizgiden oluşan bir çerçeve ile sınırlandırılmışken, dava konusu tasarımda tek çizgili bir çerçeve yer almaktadır. Mesnet tasarımda, yuva içerisindeki çıkıntılar ise mevcut değildir. Dava konusu tasarımda özellikle çerçeve yapının bombeli/kavisli yapısı itibariyle, seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, mevcut farklılıkların tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/1 sıra numaralı tasarım ile 2015 08658/7 ve 9 sıra numaralı itiraza mesnet tasarımlar karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımım çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare formundan oluşmaktayken, mesnet 7 numaralı tasarımın çerçevesi sert köşeli bir yapıya sahipken, 9 numaralı tasarım ise çerçevesi yine sert köşeli ve üst ve alt kenarlarda piramit yapılı bir görünüme sahiptir. Yine dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu, mesnet tasarımda böyle bir bombeli yapının bulunmadığı görülmektedir. Bununla birlikte tasarımlardaki sair hususlar ortak olmakla birlikte mutat özellikler taşımakta olduklarından, özellikle çerçeve yapının bombeli/kavisli yapısı itibariyle, seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, mevcut farklılıkların tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/1 sıra numaralı tasarım ile 2012 03741/3 ve 4 sıra numaralı itiraza mesnet tasarımlar karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımım çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare formundan oluşmaktayken, mesnet tasarımların çerçevesi sert köşeli bir yapıya sahiptir. Yine dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu, mesnet tasarımlarda ise bombe yapısından farklı olarak piramit şeklinde gövdenin yükseklik kazandığı görülmektedir. Mesnet tasarımlardan 4 sıra sayılı tasarımda priz yuvasının hiçbir kenar çıkıntısının bulunmadığı görülmektedir. Seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, mevcut farklılıkların tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/2 sıra numaralı tasarım ile 2003 02647-3 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu anahtar tasarımının çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış kare bir formdan oluştuğu, formun orta kısmında ise yine kare şeklinde tek bir anahtar düğmesinin yer almakta olduğu, dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu görülmektedir. Mesnet tasarımın ana gövdesinin de yanal kısımlarının dışa bombeli yapıda olduğu, halbuki dava konusu 2 sıra numaralı tasarımın ana çerçevesinin yanal yüzeylerinin düz indiği, bu dışa bombeli yapının tasarımın bütününe sağladığı görsel katkının, tasarımların farklılaşması için yeterli görülebileceği değerlendirilmiştir.
2019 08417/2 sıra numaralı tasarım ile 2017 03070-2 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu anahtar tasarımının çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare bir formdan oluştuğu, formun orta kısmında ise yine kare şeklinde tek bir anahtar düğmesinin yer almakta olduğu, dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu görülmektedir. Mesnet tasarımın ise tüm çerçevesinin sert köşeli bir yapıya sahip olduğu, ayrıca bombeli bir gövde yapısının bulunmadığı görülmektedir. Seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, gövde yapılarındaki bu farklılığın tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/2 sıra numaralı tasarım ile 2016 03955/1 ve 2 sıra numaralı itiraza mesnet tasarımlar karşılaştırıldığında;
Dava konusu anahtar tasarımının çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış bir kare bir formdan oluştuğu, formun orta kısmında ise yine kare şeklinde tek bir anahtar düğmesinin yer almakta olduğu, dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu görülmektedir. İtiraza gerekçe her iki tasarımın da yine çerçeve yapısının dava konusu tasarım ile neredeyse aynı olduğu, 1 numaralı tasarımda orta bölümdeki anahtar düğmesinin kenarları sert köşeli, 2 numaralı tasarımda ise kenarları da çerçeve gibi yuvarlatılmış şekilde tasarlandığı görülmektedir. Özellikle 1 numaralı tasarımın, dava konusu tasarımın yeniliğini ortadan kaldırıcı mahiyette olduğu, 2 numaralı tasarımın ise dava konusu tasarımın ayırt ediciliğini ortadan kaldırıcı nitelikte değerlendirilebileceğine kanaat getirilmiştir.
Özellikle; mesnet 1 sıra numaralı tasarım ile dava konusu tasarım arasında gözlemlenebilir düzeyde hiçbir fark bulunmamaktadır. Gerek tasarımın ana hattı, gerek yuva yapısı birebir dava konusu tasarımdaki ile aynıdır. Bu noktada seçenek özgürlüğünün dar ya da geniş olmasının, bu karşılaştırma açısından bir önemi bulunmadığı düşünülmektedir. Keza dava konusu tasarım yalnızca renk unsuru itibariyle farklılaşmış gibi görünmekte olup salt renk unsurunun bir an için yenilik kriterini aşmaya elverişli olduğu yorumunda dahi mevcut ayniyetler karşısında ayırt edicilik kriterini aşmayı sağlamayacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca mesnet 2 sıra sayılı tasarım açısından, yalnızca ayırt edicilik açısından, dava konusu tasarıma engel olabileceği değerlendirmesi temelinde de bu tasarımın iç yuva çerçevesinin nispeten köşeleri kıvrımlı yapıda olması gerekçe tutulmuş ancak bunun da bütüne olan etkisinde, bilgilenmiş kullanıcı nezdinde somut bir farklılık yaratmayacağı değerlendirilmiştir.
2019 08417/2 sıra numaralı tasarım ile 2007 01419/1 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu anahtar tasarımının çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış kare bir formdan oluştuğu, formun orta kısmında ise yine kare şeklinde tek bir anahtar düğmesinin yer almakta olduğu, dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu görülmektedir. Mesnet tasarımın ise tüm çerçevesinin sert köşeli bir yapıya sahip olduğu, ayrıca bombeli bir gövde yapısının bulunmadığı, daha ziyade piramit yapılı bir gövdeye sahip olduğu görülmektedir. Seçenek özgürlüğünün de sınırları gözetildiğinde, gövde yapılarındaki bu farklılığın tasarımların birbirlerinden ayrıştırılmaları için yeterli olarak değerlendirilebileceği kanaatine varılmıştır.
2019 08417/2 sıra numaralı tasarım ile 2010 04614/13 sıra numaralı itiraza mesnet tasarım karşılaştırıldığında;
Dava konusu anahtar tasarımının çerçevesi köşeleri yuvarlatılmış kare bir formdan oluştuğu, formun orta kısmında ise yine kare şeklinde tek bir anahtar düğmesinin yer almakta olduğu, dava konusu tasarımda çerçevenin bombeli bir gövde yapısına sahip olduğu görülmektedir. Mesnet tasarımda da yine çerçeve yapısının dava konusu tasarım ile neredeyse aynı olduğu, formun orta kısmındaki anahtar çerçevesinin ise nispeten daha yumuşak köşeli olduğu görülmektedir. Bununla birlikte özellikle kenarları yumuşatılmış bombeli çerçeve ve gövde yapısı bütün olarak değerlendirildiğinde, dava konusu tasarımın, önceki tarihli bu doküman karşısında ayırt edici olmadığı değerlendirilmektedir. Bu noktada belirtmek gerekir ki; mesnet tasarımların birbirleri karşısındaki yenilik ve ayırt edicilik durumu, iş bu uyuşmazlık kapsamında dikkate alınabilecek bir husus değildir. Eldeki davanın niteliği gereği dava konusu çoklu tasarımlar ile mesnet gösterilen tasarımların birbirleri karşısında yeni veya ayırt edici olup olmadıkları özelinde değerlendirme yapılarak uyuşmazlık çözümlenmiştir.
Dava konusu 2019 08417/3 sıra numaralı tasarım incelendiğinde;
Dava konusu 3 sıra numaralı tasarım, 1 ve 2 sıra numaralı tasarımlarda kullanılan çerçevenin alt iskelet görselidir. Anılan tasarım nihai kullanımda üst kısmında bir kapak ve yine orta bölümüne priz yuvası gelecek şekilde kullanılacak olduğundan, nihai kullanıcı açısından, tasarımın bu formu nihai kullanım esnasında gözlemlenebilir olmayacaktır. Tasarım mevzuatı, tasarımın nihai anlamda kullanımı esnasında, bilgilenmiş kullanıcı tarafından görülebilir kısımlarını korumaktadır. Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin 16.12.2019 tarih 2019/1616 Esas 2019/8214 Karar sayılı kararında belirtildiği üzere; görünmeyen tasarımların tasarım korunması kapsamı dışında olduğu gibi, tasarım konusu ürünün işlevsel kısımlarının da koruma kapsamının dışında olduğu, bu nedenle bileşik ürünlerin birleştirilmesine yarayan ve dıştan görülen kısımlarının da ürünün işlevselliğiyle ilgili ve bu nedenle koruma kapsamının dışında olduğunun kabul edilmesi gerekir. (Aynı doğrultuda bkz, Y11HD, 27.03.2019, 2018/721 E 2019/2379 K; Y11HD, 05.06.2013, 2012/13226 E 2013/11714 K; Y11HD, 09.11.2020, 2019/5277 E 2020/4836 K)
Belirtmek gerekir ki; 6769 sayılı SMK m.64/6-a hükmü uyarınca, TÜRKPATENT’in, tasarım tanımına uymayan tescil başvurularını re’sen reddetmesi gerekir. Bir tasarım tescil başvurusunun, SMK m.55 hükmü uyarınca “tasarım” tanımına uyup uymadığı hususu kamu düzenine ilişkin bir husus olup, TÜRKPATENT tarafından bu yöne ilişkin bir değerlendirme yapılmaması ve uyuşmazlığın yargı organlarına sirayet etmesi halinde, yargı organlarınca bu hususta, taraflarca ileri sürülmese bile re’sen değerlendirme yapılmalıdır.
Yukarıda yer verilen açıklamalara göre somut olayda yapılan değerlendirmede; bahsi geçen çerçeve tasarımının, nihai kullanım esnasında algılanabilir kısımlarının yalnızca köşeleri yuvarlatılmış yanal yüzeyleri ve sahip olduğu bombeli yapıdan ibaret olduğu, bu yapılanmanın 1 ve 2 numaralı tasarımlar açısından da karşılaştırma konusu edilen 2016 03955/1 ve 2, 2003 02647/3, 2010 04614/14 sıra numaralı tasarımlarda da mevcut olması nedeniyle 3 sıra numaralı tasarımın yenilik kriterine haiz olmadığı değerlendirilmektedir.
Dava konusu 2019 08417/4 – 5 sıra numaralı tasarımlar incelendiğinde;
4 sıra numaralı tasarım, bir üst kısımda 3 sıra numaralı tasarım açısından bahsedilen alt çerçevenin üstüne monte edilen, aynı zamanda 1 ve 2 numaralı tasarımların da nihai kullanımda görülebilir kısmını oluşturan çerçevedir. 5 sıra numaralı tasarım ise aynı çerçevenin alt çerçeve ile birlikte ve fakat priz yuvası monte edilmemiş halinin görünümüdür. 3 numaralı tasarım açısından yapılan değerlendirmelerde de belirtildiği üzere bahsi geçen çerçevenin nihai kullanıcı tarafından tecrübe edilmesi, ürünün priz yuvası monte edilmiş haliyle gerçekleşeceğinden, nihai kullanım esnasında görünmeyen kısımların tasarımsal anlamda hiçbir etkisi bulunmayacağından 4 ve 5 numaralı tasarım için aynı kapsamda bir değerlendirmede bulunulması mümkündür.
Bu çerçevede yapılacak bir değerlendirmede ise bahsi geçen köşeleri kavisletilmiş, kare formunda ve bombeli çerçeve yapının 2016 03955/1 ve 2, 2003 02647/3, 2010 04614/14 sıra numaralı tasarımlarda da mevcut olması, hatta ve hatta 2010 04614/1 sıra numaralı tasarımın sadece çerçeve görünümünden ibaret olması karşısında yeni ve ayırt edici olmadıkları değerlendirilmektedir.
Dosya kapsamına sunulan davacı kataloglarından 2019 yılına ait katalogların hangi zamanda kamuya sunulduklarına dair kesin bir bilgiye ulaşılması mümkün olmamakla birlikte, katalogların genel olarak sene başı ve sene ortasında basılarak ürün tanıtımlarının gerçekleştirildiği, 24.12.2019 başvuru tarihli dava konusu tasarımların başvuru tarihi de gözetildiğinde, 2019 – 1 şeklindeki katalogun, başvurudan daha evvel kamuya sunulmuş olacağının kabul edilebileceği, bununla birlikte ilgili katalogun internet sitesi erişim linkinde 18.02.2020 tarihli olduğu, bu linkin güncelleme tarihini mi yoksa kamuya sunum tarihini mi içerdiğinin net olarak anlaşılamadığı, söz gelimi 2019-2 sayılı katalogun ise 19.10.2020 tarihli olarak göründüğü, siteye ilişkin webarchieve kaydının da mevcut olmaması nedeniyle katalogların daha evvel kamuya sunulup sunulmadığının net olarak anlaşılamadığı, katalog üzerinde de herhangi bir tarih damgasının mevcut olmadığı, bu nedenle ilgili katalogların dava konusu çoklu tasarımların yeni veya ayırt ediciliğini etkileyen önceki tarihli kamuya sunulmuş dokümanlar olarak kabul edilmesi mümkün görülmemiştir.
SMK m.77/1-a hükmüne göre; Bir tasarım başvurusunun kötü niyetle yapıldığı ispatlanırsa, o tasarım hükümsüz kılınır.
Kötü niyetli tasarım başvurusu; Kişiyi, hukuk düzeninin tescil ile elde edilecek hakları kullanması amacı taşımaksızın, hukuka ve ahlaka aykırı olarak, bu hakların hukuk düzenince tasvip edilemeyecek şekilde başka amaçlarla kullanılması olarak tanımlanabilir. Hangi hallerde kötü niyetli olarak tasarım başvurusunda bulunulmuş sayılacağına ilişkin bir düzenleme bulunmamakla birlikte, genel olarak tasarımı kullanmaktan ziyade şantaj veya başkasından haksız para elde etmek veya başkalarının ticaretine engel olmak gibi amaçlarla yapılan tasarım başvuruları kötü niyetle yapılmış başvuru olarak kabul edilmektedir. Kanunun ayrıca müeyyideye bağladığı hususlar tek başına kötü niyet emaresi olarak kabul edilmez. Zira Kanun tarafından zaten müeyyidesi gösterilmiş tasarım başvuruları için ayrıca kötü niyeti de sebep göstermek doğru görülmemektedir.
Somut olayda; davaya konu tasarımlar ile mesnet tasarımların bir kısmının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde genel izlenim itibariyle benzer olmalarının haricinde, dava konusu çoklu tasarımın kötü niyetle tescil başvurusuna konu edildiğini gösterir somut olgu ileri sürülmediğinden kötü niyet iddiasına dayalı istemler yerinde bulunmamıştır.
Yukarıda izah edilen gerekçelerle; dava konusu çoklu tasarımların, yukarıda yer verilen gerekçelerle, yeni ya da ayırt edici olmadıkları tespit edildiğinden, davanın kabulü ile; … sayılı YİDK kararının iptaline, dava konusu ….sıra numaralı tasarımların hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın KABULÜ ile; … sayılı YİDK kararının İPTALİNE,
2-Dava konusu …. sıra numaralı tasarımların HÜKÜMSÜZLÜĞÜNE ve SİCİLDEN TERKİNİNE,
3-6769 sayılı SMK m.79/4 hükmü gereği hükümsüzlük kararı kesinleştiğinde bir örneğinin re’sen TÜRKPATENT’e gönderilmesine,
4-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 59,30 TL maktu karar ve ilam harcından peşin alınan 54,40 TL’nin düşümü ile bakiye kalan 4,90 TL’nin davalılardan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar verildiği tarihte yürürlükte bulunan AAÜT m.3 hükmü gereği hesaplanan 7.375,00 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 54,40 TL peşin harç, 54,40 TL başvurma harcı, 24,80 TL vekalet harcı, 2.100,00 TL bilirkişi ücreti, 175,50 TL posta-tebligat masrafına esas olmak üzere toplam 2.409,10 TL yargılama giderinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı … … Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından yapılan 24,80 TL vekalet harç sarfiyatına ilişkin yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
8-HMK m.333 hükmü gereği karar kesinleştiğinde artan avansın yatıran tarafa resen iadesine,
Dair, Davacı vekilinin, Davalı Kurum vekilinin ve Davalı şirket vekilinin yüzüne karşı, HMK m.341 ve m.345 hükümleri gereği kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesi nezdinde İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
15/12/2021