Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … … MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/847 Esas – 2023/108
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
… … MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/847 Esas
KARAR NO : 2023/108

BAŞKAN : …
ÜYE : ….
ÜYE : …
KATİP : …

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : 1- ….
VEKİLİ : Av. …
2- …
VEKİLİ : Av. …
FERİ MÜDAHİL : … –
VEKİLİ : AV. …
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 27/12/2011

-BİRLEŞEN … 5 ATM 2011/683 – 2013/33 EK SAYILI DOSYASI-

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 27/12/2011

-BİRLEŞEN … 5 ATM 2011/682 – 2012/480 EK SAYILI DOSYASI-

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 27/12/2011

(BİRLEŞEN … 5 ATM 2011/682 E SAYILI DOSYASI İLE BİRLEŞEN) BİRLEŞEN … ASLİYE 7. ATM 2012/193-146 EK SAYILI DOSYASI

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI :…
VEKİLİ : Av.. …
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 16/04/2012

KARAR TARİHİ : 24/02/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 17/03/2023
Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl davada davacı vekili dava dilekçesinde; üretim tesisleri yönünden halefi oldukları … Genel Müdürlüğü’nce anahtar teslimi şeklinde yapımı gerçekleştirilen … sözleşmesinin … Ltd., … şirketleri ile 06/08/1998 tarihinde imzalandığını, … S.A., … …, … firmalarının ise alt yüklenici olduklarının, sözleşme gereği yüklenici firmalarca kesin teminat mektuplarının sunulduğunu, mektuplardan birisinin dava konusu alacağı garanti eden … … firmasının lehdarı olduğu 27/03/2000 tarih ve … nolu davalı … Bankası A.Ş.’ye ait kesin teminat mektubu olduğunu, santral yapım işinde santral ünitelerinin geçici kabullerinin eksik ve kusurlu işler belirlenerek kesin kabul yapıldığını, eksik kalan yapılmayan bir takım işlerin garanti süresi uzatılarak kesilecek nefaset bedellerinin belirlendiğini ve buna dair protokoller imzalandığını, firmaların kesin kabul ön protokollerindeki yükümlülüklerinin hepsini gereği gibi yerine getirmediklerini, davalı firmada sözleşmesel yükümlülüklerini yerine getirmemesinden ve sözleşmenin gereklerine aykırı davranmasından kaynaklı 300.000,00 USD malzeme bedeli borcu bulunduğunu, … Başkanlığı’nın 11/05/2010 tarih 2010/5 sayılı inceleme raporuna göre konsorsiyum firmalarını sözleşmede yer alan nakit akış tablosuna aykırı şekilde kredi kullanmalarından dolayı kurumun ödediği kredi faizlerinde artışa neden olduklarını, bundan kaynaklı 30/06/2008 tarihi sonuna göre tespit edilen zararın 5.013.431,89 USD’nin 2.468.660,16 USD’den davalı firmanın sorumlu olduğunu, konunun 05/04/2011 tarih 379 sayılı yazıları ile konsorsiyum lideri … firmasına ve diğer konsorsiyum üyelerine bildirildiğini, … firmasının talebi ile 24/05/2011 tarihinde yapılan toplantıda ve daha sonra … firmasının 25/05/2011 tarihli cevabi yazısında tüm hakları saklı kalmak kaydıyla 5.013.431,90 USD tutarındaki faiz miktarının sorumlu tutulan konsorsiyum üyelerinin her birinden paylarına düşen bölümünün karşılığı olan tutarların talep edilmesi, ödememeleri halinde kesin teminat mektuplarından tahsil edilmesi yönünde görüş alındığını, davalı firmanın müvekkiline olan borcunun kesin teminattan tahsili için davalı bankadan 06/06/2011 tarihli yazıları ile 2.768.660,16 USD’lik tazmin talebinde bulunulduğundan talebin yerine getirilmesi gerekirken Konsorsiyum firmalarının teminat mektuplarının sürelerinin dolduğunu ileri sürerek bankalara bildirmelerinden ötürü davalı bankanın 10/06/2011 tarihli yazıları ile ”…kesin kabullerin yapıldığını gösteren imzalı kesin kabul protokollerinden birer kopya bankamıza ibraz edilmiştir. Bu çerçevede mektubumuz şartları gereği teminat mektubumuz sona erdiğinden tazmin talebimiz reddedilmiştir.” şeklinde cevap vererek mektubu nakde çevirmediklerini, davalı bankanın işleminin hukuka aykırı olduğunu, kesin teminat mektuplarının herhangi bir şarta veya süreye bağlanmasının mümkün olmadığını, bankanın hiçbir hususu araştırılmaksızın teminat mektubunun ibrazı ile nakde çevirme borcu altına girdiğini, dava konusu kesin teminat mektubunun geçerliliğini koruduğunu, bankanın tazmin talebini reddetmesi sebebiyle müvekkilinin kesin kabul protokolü ve ek protokollerde yer alan tamamlanmamış işlere karşılık gelen bedeller ile nakit akışından kaynaklanan bedeli tahsil edememekle ve teminatsız kalması ile karşı karşıya kaldığı için müvekkilinin zararının tahsili için zarardan sorumlu … firmasına ve onun borcunu (sözleşmesel yükümlülüklerini) garanti eden … Bankası A.Ş.’ye dava açılmasının zorunlu hale geldiğini belirterek 2.768.660,16 USD’nin tazmin talep tarihi 06/06/2011 tarihinden ödeme tarihine kadar geçen günlere ait 6 aylık libor oranı üzerinden faizi ve yıllık %2,15 kredi marjini ile birlikte ödeme günündeki Türk Lirası karşılığının davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Asıl davada davalı … Bankası A. Ş. vekili cevap dilekçesinde; müvekkili banka tarafından diğer davalı …A.S. ( eski unvanı … a.s.) lehine 07/03/2000 tarihinde mektubun … İnşası işi ile ilgili olan 06/08/1998 tarihli sözleşmeden doğacak risklerinin teminatı olarak verildiğini, teminat mektubunda ”Bu kesin teminat mektubu … bütün ünitelerinin kesin kabulüne kadar geçerli olacağı ve her bir ünitenin kesin kabulü ile her bir ünite meblağına göre düşüme uğrayacağı” husususun belirtildiğini, 29/03/2011 tarihinde kontrgaran banka olan … Ltd’ten gönderilen switt mesajı ile ”… Santralinin tüm ünitelerinin kesin kabulünün yapılmış olması nedeniyle teminat mektubunun sona ermiş olduğu, tazmin talep edilmesi durumunda tazmin talebinin kabul edilmemesinin…” bildirildiğini bu durumun davacıya 01/04/2011 tarihli 54 sayılı yazı ile bildirilerek teminat mektubu aslının iade edilmesi ve ibra yazısının talep edildiğini, davacının 07/04/2011 tarihli yazısı ile kesin kabulün yapıldığını teyit ettiğini, teyit üzerine müvekkili banka tarafından davacıya hitaben yazılan 13/05/2011 tarih 1459 sayılı yazı ile teminat mektubundan kaynaklı sorumluluğun sona erdiği belirtilerek teminat mektubunun iadesinin talep edildiğini, davacı 25/05/2011 tarih 638 sayılı cevabi yazısında kesin kabulün yapıldığını teyit etmekle birlikte teminat mektubunun serbest bırakılmamasını talep ettiğini, davacı 06/06/2011 tarih 2604 sayılı yazısı ile ”teminat mektubundan bakiye kalan 2.768.660,16, -USD’nin firma, sözleşme hükümlerini yerine getirmediğinden nakde çevrilerek … Bankası … Şubesi nezdindeki USD hesabına yatırılmasını” talep ettiğini, davacının tazmin talebinin kabul edilmediğinin 10/06/2011 tarih ve 121 sayılı yazı ile bildirildiğini, teminat mektubunun temin ettiği risk gerçekleşmediğinden müvekkili bankanın teminat mektubundan doğan sorumluluğunun sona erdiğini, dava dilekçesinde de gerek geçici kabullerin, gerekse kesin kabullerin eksik ve kusurlu işler bilinerek yapıldığının kabul edildiğini, davacı ile teminat mektuplarının lehdara olan diğer davalılar arasında imzalanmış olan kesin kabul protokollerinin dava konusu teminat mektubunun kapsamında olmadığını, dolayısı ile teminat mektubu lehdarlarının protokollerden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediğinden bahisle teminat mektubunun tazmininin talep edilemeyeceğini bildirerek davanın reddini istemiştir.
Davalı … A.S. vekili cevap dilekçesinde; davanın halen tüzel kişiliği devam etmekte olan …A.S. aleyhine ikame edildiğini, davacının 27/04/2012 tarihli dilekçesi ile HMK’nın 124. maddesi uyarınca husumetin …A.S. yerine müvekkili … A.S.’ye yöneltilmesini talep ettiğini, söz konusu işlemin usule aykırı olduğunu …A.S.’nin İflas İdaresince yalnızca aktifinin müvekkili firmaya her türlü borçtan ve sorumluluktan ari olarak devredildiğini, dolayısıyla müvekkili firmanın …A.S.’nin halefi olmadığını, müvekkilinin …A.S.’nin … Projesi’nden kaynaklı borç ve yükümlülüklerinden dolayı sorumlu olmadığını, sorumluluk kabul etmemekle birlikte biran için müvekkili firmanın bahse konu borçlarından dolayı sorumlu olduğunun varsayılmış olması durumunda dahi ikame edilmiş olan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, işbu davanın …’un … Sözleşmesi’ndeki yükümlülüklerini ihlal etmesinden dolayı değil, … Bankası’nın sözleşme uyarınca verilen 27/03/2000 tarih ve … numaralı teminat mektubu bedelinin ödenmesine ilişkin talebi reddetmesi sebebiyle ikame edildiğini, dava konusu ihtilafın 01/07/2008 tarihli teftiş raporu ile ortaya çıktığını, ve kurumun kendi içinde yapmış olduğu yazışmalarda bu durumun konsorsiyum firmalarına nasıl aksettirileceğinin tartışıldığını, davacı kurumun hukuk müşavirliği sözleşmenin 11.4 maddesinde nakit akışı ile ilgili olarak bir yaptırım düzenlenmediğini belirttiğini, kesin kabullerin yapılmasına mütaakip protokollerin ve kalan işlerinde tamamlanmasıyla teminat mektuplarının hükümsüz kaldığını, ihtilaf konusu alacağın zaman aşımına uğradığını, davacı kurum tarafından yapılan tespitte kurum zararının 30/06/2002 tarihinde doğduğunun belirtildiğini bildirerek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı … Bankası A.Ş. yanında müdahil olan … vekili beyan dilekçesinde; dava konusu teminat mektubunun teminat altına aldığı riskin gerçekleşmediğini, projenin eksiksiz olarak tamamlandığından bankanın sorumluluğunun sona erdiğini, teminat mektubunun geçerliliğini yitireceği anın bütün ünitelerin kesin kabul bağlayan ibarenin şart niteliğinde ve tereddüte yer bırakmayacak kadar açık olduğunu, projenin teminatı olarak verilen mektubun davacının iddia ettiği zararların teminatı olmadığını, belirterek davanın reddini istemiştir.
Birleşen … … Mahkemesi’nin 2011/683 E sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde; davacı vekili asıl davada ileri sürdüğü hususları beyan ederek anahtar teslimi bazında yapımı gerçekleştirilen 96.D.01.0070 yatırım numaralı 4×360 MW gücündeki … Sözleşmesi gereği yüklenici firmalarca kesin teminat mektupları sunulduğu, mektuplardan birisinin konsorsiyum lideri … Ltd. Firmasının lehdarı olduğu 07/03/2000 tarih ve … nolu davalı bankaya ait kesin teminat mektubu olduğunu, işin kesin kabul aşamasında belirlenen eksiklikler nedeniyle eksik ve kusurlu işler belirlenerek kesin kabul tutanağının düzenlendiğini, eksik kalan yapılmayan birtakım işlerin garanti süresinin uzatılarak kesilecek nefaset bedellerinin belirlendiğini ve buna dair protokol imzalandığını, bununla ilgili olarak davalı bankaya dava konusu … firmasının teminat mektubunun iade edilmemesinin istenildiğini, akabinde teminat mektubunun nakde çevrilme talebinin davalı bankaca ” kesin kabullerin yapıldığını gösteren imzalı kesin kabul protokollerinden birer kopya bankamıza ibraz edilmiştir. Bu çerçevede muhatabımız şartları gereği teminat mektubumuz sona erdiğinden tazmin talebiniz red edilmiştir” cevabının verildiğini, banka cevabının hukuka aykırı olduğunu, dava konusu mektubun metindeki ibarelerden de anlaşılacağı gibi kesin teminat mektubu olduğunu, kesin teminat mektuplarının herhangi bir şarta veya süreye bağlanmasının mümkün olmadığını, bankanın hiçbir hususu araştırmaksızın teminat mektubunun ibrazı ile nakde çevirme borcu altına girdiğini, bahse konu santral yapım işinin henüz tamamlanmamış ve davalı firmanın yükümlülüğünde olup da halen gözlem süresi devam eden 47.500 USD değerinde işler bulunduğunu, sonuç olarak kesin kabulün sözleşmenin 8.1.1 maddesinde yazılı olduğu şekilde başarılı bir kabul olmadığını, şartsız ve süresiz olan dava konusu kesin teminat mektubunun tazmini taleplerinin reddedilmesi sebepleriyle nakit akışından kaynaklanan teşekküllerinin zararından sorumlu … firması ve onun borcunu garanti eden … Bankası A.Ş.’ye karşı dava açılmasının zorunlu hale geldiğini ileri sürerek 500.152.038,86 …’in tazmin talep tarihi 16/06/2011 tarihinden itibaren ödeme tarihine kadar geçen günlere ait 6 aylık Libor oranı üzerinden faizi ve %2.25 kredi marjini ile birlikte ödeme tarihindeki Türk Lirası karşılığının davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı … Ltd. vekili cevap dilekçesinde; sözleşmede taraflar arasındaki ihtilafların halinde tahkim yolunun öngörüldüğünü, mahkemenin görevsiz olduğunu, talep konusu yapılan alacak iddialarının zaman aşımına uğradığını, müvekkili şirketin konsorsiyumun lideri sıfatıyla sorumluluğunun işin yerine getirilerek tamamlanması ile sınırlı tutulduğunu, işin tamamlanarak anahtar teslimi proje bitirilerek davacıya teslim edildiğini, kesin kabul protokollerinin de bunun ispatı olduğunu, bildirerek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı … Bankası A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; müvekkili banka tarafından diğer davalı … Ltd. lehine 07/03/2000 tarihinde … nolu teminat mektubu verildiğini, mektubun diğer davalının … inşaası işi ile ilgili olan 06/08/1998 tarihli sözleşmeden doğacak risklerinin teminatı olarak verildiğini, teminat mektubunda ”Bu kesin teminat mektubu…’ın bütün ünitelerinin kesin kabulüne kadar geçerli olacağı ve her bir ünitenin kesin kabulü ile her bir ünite meblağına göre düşüme uğrayacağı” belirtildiğini, nitekim davacının müvekkili bankayı muhatap yazıları ile düşümlerin bildirildiğini, teminat mektubunun temin ettiği riskin gerçekleşmediğini, teminatın kesin kabul protokollerinin ve fazla ödendiği iddia olunan faizlerin de teminatı olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen Mahkememizin 2011/683 E sayılı dava dosyasında davalı … Ltd. aleyhine açılan dava tefrik olunarak mahkememizin 2015/460 E sayısına kaydı yapılarak tahkim şartı nedeniyle dava dilekçesinin reddine dair 01/10/2015 tarihinde karar verildiği, kararın … … Dairesi’nin 28/05/2018 tarihli ilamı ile onandığı ve karar düzeltme isteminin 19/06/2019 tarihinde reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
… … Mahkemesi’nin 2011/682 Esas sayılı dava dosyasında ve işbu dava dosyası ile birleşen … … Mahkemesi’nin 2012/193 E sayılı dava dosyasında davacı vekili dava dilekçesinde; asıl davadaki dava dilekçesinde ileri sürdüğü hususları beyan ederek birleşen davanın davalısı … şirketi lehine verilen 21/03/2000 tarih ve … nolu kesin teminat mektubundan kaynaklı 953.860,00 Euro’nun teminat mektubunun tazmin talep tarihi olan 06/06/2011 tarihinden itibaren ödeme tarihine kadar geçen günlere ait 6 aylık Eurobor oranı üzerinden faizi ve yıllık %2,15 kredi marjini ile birlikte ödeme günündeki Türk Lirası karşılığının tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla davalılardan tahsili talep ve dava edilmiştir.
Birleşen … … Mahkemesi’nin 2011/682 E sayılı dava dosyasında davalı … Bankası A.Ş. vekili cevap dilekçesinde; asıl davadaki savunmasını tekrar ederek teminat mektubunun temin ettiği riskin gerçekleşmediğini teminatın kesin kabul protokollerinin teminatı olmadığını, fazla ödendiği iddia olunan faizlerin de teminatı olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Birleşen … … Mahkemesi’nin 2012/193 E sayılı dava dosyasında davalı … vekili cevap dilekçesinde; yetkili mahkemelerin …Mahkemeleri olduğunu, davacı müvekkili şirketin davacı ile konsorsiyum üyeleri arasındaki sözleşmenin ekinde yer alan Nakit Akış Tablosuna aykırı olarak kredi kullanıldığını ve bu sebeple zarara uğradığını ileri sürerek, delil olarak da kendi iç birimleri tarafından hazırlanmış 11/05/2010 tarih 2010/5 numaralı inceleme raporunu gösterdiğini, bu surette uğradığını iddia ettiği zararın tazminini talep ettiğini, inceleme raporunu soyut iddialarını kanıtlamaya yeterli olmadığını, müvekkili şirketin sözleşmenin tarafı olmadığından sözleşmenin tarafı olmayıp ”belirlenmiş alt yükleniciler” arasında zikredildiğinden sözleşme içeriğinde ve eklerinde düzenlenen yükümlülükleri ihlal ettiğinden bahsedilemeyeceğini, müvekkili şirketin konsorsiyum üyelerinden … ile arasındaki ilişkiye binaen yapmış olduğu mal ve hizmet temini karşılığında ödemeler aldığını, anılan firmanın müvekkilinin temin ve teslim ettiği malzeme karşılığı sevkiyat belgelerini ve faturalarını davacıya finansman temin eden bankalara sunduğunu, bu bankaların fatura tutarlarının müvekkiline ödenmesi konusunda davacıdan onay alarak ödemelerini yaptığını, müvekkilinin aldığı tüm ödemelerde akreditif kredisi yoluyla ödeme kapsamında davacı şirketin onayının bulunduğunu, bu sebeple davacı tarafın daha evvel onay verdiği ödemelerin haksız ya da zamanından önce yapıldığı iddiası ile zarara uğradığı ve müvekkilinin sorumlu olduğu iddiasının kabul edilemez olduğunu, ödeme prosedürünün tümüyle sözleşmeye ve tarafların mutabık kaldıkları iş programına uygun olarak yapıldığını ve davacı tarafından da onaylandığını, teminat mektubunun davacı tarafından yapılacak kesin kabule kadar geçerli olup davacı tarafından yapılan kesin kabul ile hükümsüz hale geldiğini, davacının kesin kabul protokollerini herhangi bir itiraz veya ihtiraz-i kayıt dermeyan etmeksizin imzaladığını, kaldı ki davaya konu teminat mektubunun kesin protokollerini kapsamına almadığını, davacı tarafın iddia ettiği zarar var olsa bile bu zararın doğmasına ya da büyümesine davacı tarafın kendisinin sebebiyet verdiğini, bu sebeple davacı tarafın ihmalinden kaynaklanan zararı müvekkili şirkete tahmil edemeyeceğini bildirerek davanın usul ve esastan reddi gerektiğini savunmuştur.
Deliller toplanmış, bilirkişi kurulu raporları alınmıştır.
06/08/1998 tarihli sözleşmenin konusunun … İnşaatına ilişkin olup, iş sahibinin … (…) olup yüklenicinin sözleşme kapsamında açıklanan işleri yapmak üzere oluşturulan bir konsorsiyum olarak belirlendiği,
Konsorsiyum üyelerinin
-… Ltd.
-… Krafiswerktechnik GmbH
-…-Tekfen-Tokar
-… İnş. ve San. A.Ş.
-… Corporation
Belirlenmiş alt yüklenicilerin
-… … (…)
-… SA
-… SA
-… AEG
-… Çelik İml. A.Ş. olduğu
Sözleşmenin ”Sözleşmenin Onayı, Yürürlüğe Girmesi ve İşin Başlama Tarihi” başlıklı 3. maddesinde, sözleşmenin imzalandıktan ilgili makamlarca onaylandıktan ve tüm kredi anlaşmalarını yürürlüğe girmesinden sonra yürürlüğe gireceği, işe başlama tarihinin sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonra madde 11’de belirtilen avansın ödenme tarihi olduğu,
”Teminat Mektupları” başlıklı 8. maddesinde kesin teminata ilişkin olarak yüklenici ve belirlenmiş alt yüklenicilerin sözleşmenin şartlarına uygun olarak yapılacağını belirten kesin teminat mektuplarını …’a vereceği, kesin teminat mektuplarının süresiz, koşulsuz ve toplam sözleşme bedelinin %10’u oranında olacağı, işin kesin kabulünden sonra kesin teminat mektuplarının yükleniciye ve belirlenmiş alt yüklenicilere iade edileceği,
”Sözleşme Bedeli” başlıklı 10. maddesinde, proje için %100 komple kredilerin yüklenici tarafından temin edileceği,
”Ödeme Şartları” başlıklı 11. maddesinde, kredi anlaşmalarında aksine bir hüküm bulunmadıkça, …’ın 10. maddede zikredilen ve fiyat formlarında detayları bulunan sözleşme bedelini yükleniciye ve belirlenmiş alt yükleniciye ödeyeceği,
”Ödeme Kesintileri” başlıklı 13. maddesinde, sözleşme şartlarına aykırı bir şekilde yapılmış ödeme veya tekabül eden iş miktarını aşan ödemelerin yüklenici tarafından derhal ödeneceği ve yüklenicinin alacağından kesileceği,
”Kesin Kabul” başlıklı 38. maddesinde, bu amaçla teşkil olunan heyet geçici kabul protokolü ile tespit edilen eksik ve kusurlu işlerin giderilip giderilmediği, geçici kabul sırasında dikkati çekmeyen kusur ve eksikliklerin sonradan ortaya çıkıp çıkmadığı, Baca gazı kükürt arıtma tesisi dahil tüm yardımcı tesisleri ile birlikte ilgili ünitenin emre amade olma ve işletilebilirlik durumunun tahkiki, tesisin garanti süresi zarfında sözleşme belgelerinde belirtilen özellikleri dahilinde kalıp kalmadıkları konularının tahkiki ile uygun neticelerin elde edilmesinden sonra ilgili ünitenin kesin kabulünün yapılacağı, hataların saptanması halinde bu hususlarla ilgili cezaların yüklenicinin geçici kabul teminat mektubundan alıkonulan miktar ile kesin teminat mektubundan veya varsa ödenmemiş alacaklarından kesileceği, her ünite için imzalanacak olan kesin kabul protokolü … Bakanlığı’nın onayından sonra geçerlilik kazanacağı, bakanlığın imzasından sonra ilgili ünitenin geçerli kesin kabul tarihinin o ünitenin kesin kabul protokolünün imzalandığı tarih olacağı, bakanlığın tasdikinin alınması ve madde 8.1.1’de belirtilen şartların sağlanmasına mütaakip kesin teminat mektubunun iade edileceği;
hususları düzenlenmiştir.
Asıl ve birleşen davalardaki teminat mektupları; 27/03/2000 tarih … nolu … AS (…), 07/03/2000 tarih ve … nolu … bedelli lehdarı … Ltd., 21/03/2000 tarih … nolu … olup … Bankası A.Ş. tarafından verildiği, teminat mektuplarının tamamında ”…bu kesin teminat mektubu … (”Proje”) bütün ünitelerinin kesin kabulüne kadar geçerli olup her bir ünitenin kesin kabulü ile her bir ünite meblağına göre düşüme uğrayacaktır” şeklinde düzenlemenin yer aldığı görülmüştür.
Termik Santraline ilişkin kesin kabul protokollerinin imzalandığı tarihlerin; 1. ünitenin kesin kabulünün 05/06/2009 , 2. ünitenin kesin kabulünün 18/12/2009, 3. ünitenin kesin kabulünün 31/07/2009, 4. ünitenin kesin kabulünün 12/03/2010 olduğu dosya kapsamından anlaşılmıştır.
Davacı Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın 11/05/2010 tarih 2010/5 nolu raporunda; yapılan inceleme sonucu ödemesiz dönemlerde konsorsiyum firmalarına herhangi bir ödeme yapılmaması gerekirken konsorsiyum firmalarından her birinin söz konusu dönemlerde kendilerine kredi tahsis edilen bankalardan kredilerini çekmeye başladıkları, ayrıca firmalara kendilerine ödeme yetkisi tanınan dönemlerde de kullanabilecekleri kredi limitlerinin üzerinde de kredi kullandıkları, diğer bir ifade ile limit aşımlarına sebebiyet verdikleri, bu suretle sözleşmeye aykırı hareket ettiklerinin ve bu kullanımlar nedeniyle de kurumca fazla faiz ödemesi durumuyla da karşı karşıya kalındığı, kurumca fazla ödenmek durumunda kalınan faiz miktarının yapılan hesaplamalar sonucu 30/06/2008 tarihi itibariyle 5.013.431,89 USD olduğu, Hukuk Müşavirliği’nin fazla ödenen faizlerin sözleşmede konuya ilişkin hüküm bulunmayan hallerde genel hükümlere gidilmek suretiyle sözleşmeden kaynaklanan haksız fiile dayanılarak talep imkanının bulunduğunun belirtildiği görülmüştür.
Asıl ve birleşen davalarda davacı, anahtar teslimi bazında yapımı gerçekleştirilen … yatırım numaralı … gücündeki …. ihalesi neticesinde birden fazla firmanın oluşturduğu konsorsiyum ortaklarıyla 06/08/1998 tarihinde sözleşme imzaladığı, sözleşmenin taraflarının bir kısım konsorsiyum ortaklarına ilaveten alt yükleniciler olduğunu, sözleşme gereği yüklenici firmalarca kesin teminat mektuplarının sunulduğu, konsorsiyum firmalarının projenin finansmanında kullanılmak üzere yabancı finans kuruluşlarından sağlanan kredilerden sözleşme ekinde yer alan nakit akış diyagramında belirtilen zaman periyodundan önce ve belirlenen miktarın üzerinde kredi çekmelerinden dolayı kurumun ödeyeceği faizde artış olduğu, kurumun zarara uğradığı ve bu durumun teftiş raporuyla belirlendiği, buna ilaveten firmaların garantisi uzatılan ve teminat tutulan maddeler listesindeki ve nefaset bedelleri ile kesin kabul ön protokollerindeki yükümlülüklerinin hepsini gereği gibi yerine getirilmediği ileri sürülerek zararlarını talep etmektedir.
Davalılardan … AS’nin, …AS’nin tüm mal varlığını aktif ve mükellefiyetleriyle devraldığı anlaşılmakla husumet itirazı ve diğer davalı …’ın yetki itirazı HMK’nın 7. maddesi gereğince yerinde görülmemiştir.
Davacı vekili 15/02/2013 havale tarihli dilekçesinde; asıl ve birleşen davaların tamamen teminat mektuplarının tazmin taleplerinin haksız reddi nedeniyle mektup bazlı olarak mektup borçlusu ve lehtarı aleyhine tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla alacaklarının tahsiline yönelik açılmış davalar olduğunu beyan edilmiştir.
Somut olayda ihtilaf; davacı kurumun iddia ettiği zararın teminat mektubu kapsamına dahil olup olmadığı, tazmin talebinde bulunup bulunmayacağı noktasında toplanmaktadır. Teminat mektuplarında her ne kadar teminat mektubunun süresiz olduğu da belirtilmiş ise de muhatap yine teminat mektubunda yer alan şarta itiraz etmeksizin teminat mektuplarını kabul ettiğinden şarta bağlı teminat mektubu olarak kabul edilmiştir.

Mahkememizce asıl ve birleşen davaların reddine dair verilen 16/01/2020 tarihli kararın … Bölge Adliye Mahkemesini … Dairesi’nin 02/12/2021 günlü kararı ile kaldırılmasına karar verilmiş, kararda Mahkeme kararının gerekçesizliğine değinilerek bir kısım davaların zaman aşımı def’ileri hususunda inceleme ve değerlendirme yapılmadığı, bilirkişi raporlarında haksız fiil hükümlerine göre istemde bulunabileceğinin belirtilmesine rağmen bu yönde bir gerekçe yazılmaksızın davalar yönünden talebin reddine karar verildiği, 300.000,00 USD bedelli malzeme borcu yönünden davalı … A.S’nin sorumlu olduğu bilirkişi raporlarında bildirilmesine karşın bir gerekçe yazılmaksızın bu talebin de reddine karar verilmesinin doğru olmadığına değinilmiştir.
Davanın dayanağı teminat mektuplarının süresiz ve şarta bağlı olarak tanzim edildiği değerlendirildiğinde şartın/riskin gerçekleşmesinden itibaren 10 yıl geçmekle zaman aşımına uğrayacağından teminat mektuplarının tüm ünitelerin kesin kabulüne kadar geçerli olacağı şartına bağlanması ve ünitelerin kesin kabullerinin 05/06/2009, 18/12/2009, 31/07/2009, 12/03/2010 tarihi ve dava tarihinin 27/11/2011 olduğu, kaldı ki eser sözleşmesinde de kesin kabullerin sözleşmenin sona erdiği kabul edilmese bile 5 yıllık zaman aşımının dava tarihi itibariyle dolmadığı anlaşılmakla davalı yanın zaman aşımı itirazı yerinde görülmemiştir.
Dosya kül halinde rapor alınmak üzere bilirkişi kuruluna tevdi olunmuş, bilirkişi kurulu 03/10/2016 tarihli raporunda özetle; kesin kabullerin yapılmış olması nedeniyle davacının tazmin talebinden önceki risk sona erdiğinden teminat mektuplarının hükümsüz olduğu, kaldı ki nakit akışından kaynaklanan taleplerin mektupların temin ettiği risk kapsamında olmadığı, nakit akışına dair sözleşmesel bir talepte bulunulamayacağı, haksız fiil hükümlerine dayanılarak varsa davacı zararının yüklenicilerden genel hükümler dairesinde istenebileceği, davalı … ‘ten istenen 300.000,00 USD tutarındaki malzeme bedelinin davalı bankadan tahsilinin mektubun geçersiz hale gelmiş olması nedeniyle mümkün bulunmadığı, ancak bu borcun taraflarca açıkça kabul edilmiş olması karşısında davalı …’den tahsilinin uygun olduğu yönünde görüş bildirilmiş; itiraz üzerine alınan ek raporda kök rapordaki görüşlerinin aynen geçerli olduğu belirtilmiştir.
İtiraz üzerine dosya yeni bir bilirkişi kurulan tevdi edilmiş, bilirkişi kurulu 12/11/2019 tarihli raporunda; davacının davalılardan nakit akışından dolayı sözleşmesel olarak bir talepte bulunamayacağı, nakit akışından kaynaklı iddia edilen zarar taleplerinin davacının davaya konu ettiği teminat mektuplarının temin ettiği risk kapsamında bulunmadığı, söz konusu mektupların kesin kabullerin yapılmış olması nedeniyle hükümsüz olduğu, taraflar arasında imzalanan protokol gereği davacının dava kapsamında 300.000,00 USD tutarında malzeme bedelini davalı … şirketinden talep edebileceği yönünde görüş bildirilmiştir.
İddia ve savunma, toplanan deliller, alınan bilirkişi kurul raporları ve tüm dosya kapsamına göre; asıl ve birleşen davalarda davacı vekili halefi oldukları … Genel Müdürlüğünce anahtar teslimi bazında yapımı gerçekleştirilen … ihalesi neticesinde firmalarla imzalanan 06/08/1998 tarihli sözleşme gereği yüklenici firmalarca teminat mektupları sunulduğunu, konsorsiyum firmalarının projelerin finansmanında kullanmak üzere yabancı finans kuruluşlarından sağlanan kredilerden sözleşme ekinde yer alan nakit akış diyagramında belirtilen zaman periyodundan önce ve belirlenen miktarların üzerinde kredi kullanmalarından dolayı müvekkilinin ödeyeceği faizde artış olduğu ve bu nedenle toplam 5.013.431,89 USD zarara uğradığını ileri sürerek asıl davada nakit akış tablosuna uyulmamasından kaynaklanan zarar ile malzeme bedelinin, birleşen davalarda ise nakit akış tablosuna uyulmamasından kaynaklanan zararın tazminini talep etmiştir.
Asıl ve birleşen davalara konu nakit akış tablosuna aykırılık nedeniyle uğranılan zararların tazmini talebi yönünden yapılan değerlendirmede; taraflar arasında imzalanan sözleşmenin nakit akışına ilişkin 11.4. maddesinde yüklenici ve belirlenmiş alt yüklenicilerin verilmiş olan nakit akışına uymak zorunda oldukları ve işin ilerlemesine paralel olarak herhangi bir anda kümülatif nakit akışı ekli Form 3’te belirtilen miktarları …’ı olumsuz yönde etkileyecek derecede aşarsa tarafların bir araya gelerek ne yapabileceklerinin görüşüleceğinin öngörüldüğü, buna göre yüklenicilerin nakit akış tablosuna uymak zorunda oldukları, ancak uyulmaması halinde bir yaptırımın öngörülmediği, dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden anlaşıldığı üzere davacının nakit akışı nedeniyle olumsuz etkilendiğinin tespiti akabinde proje lideri … … Ltd’ye bilgi verdiği, 03.09.2002 tarihli yazıda o dönem için hesap edilen faiz tablolarını Konsorsiyuma ilettiği, Konsorsiyumla yazışmalar yapılarak 25.09.2002 tarihinde konuya ilişkin toplantı yapılmasına karar verildiği, ancak davacı toplantıyı belirsiz bir tarihe ertelediği, bu toplantının daha sonra da yapılmadığı ve davacının nakit akışına dair sözleşmede belirlenen “görüşme yapma” yükümlülüğünü kendi kusuruyla yerine getirmediği, tarafların beyanlarına göre davacının iddia ettiği nakit akış tablosuna uygun olmayan kredi kullanımlarının gerçekleşmesine bizzat onay verdiği, söz konusu ödemelerin sözleşme kapsamında işin yerine getirilmesi için yapılan ödemeler olduğu, nitekim davacı vekilinin de 18/03/2015 tarihli cevaba cevap dilekçesi ile ödemelere onay verildiğini kabul ettiği, davacının rızası doğrultusunda gerçekleşen işlemler kapsamında haksız fiilden söz edilemeyeceği, öte yandan asıl ve birleşen davalarda davalı banka yönünden ise teminat mektuplarının tamamında teminat mektubunun bütün ünitelerin kesin kabulüne kadar geçerli olduğunun ve her bir ünitenin kesin kabulü ile her bir ünite meblağına göre düşüme uğrayacağının öngörüldüğü, davacının teminat mektuplarını bu hali ile kabul ettiği, sözleşme konusu tesisisin 15/04/2004 tarihinde tamamlandığı, geçici kabul protokolünün 03/03/2006 tarihinde, kesin kabul protokolünün ilkinin 05/06/2009 tarihinde, sonuncusunun 12/03/2010 tarihinde imzalandığı, asıl ve birleşen davalara konu kesin teminat mektuplarının kesin kabul protokolünün sonuncusunun yapıldığı 12/03/2010 tarihinde hükümsüz kaldığı gibi teminat mektubundan mahsup edilebilecek kalemlerin sözleşmenin 8.1.1 maddesinde sınırlı sayıda belirtildiği, davacının “nakit akış tablosuna aykırılık nedeniyle uğradığını ileri sürdüğü zararın” teminat mektubu kapsamında yer almadığı, asıl ve birleşen davalarda davalı bankanın kesin kabullerin yapılması ile teminat mektuplarının hükümsüz kaldığı gerekçesi ile ödeme yapmamasının hukuku uygun olduğu anlaşılmakla asıl ve birleşen davalara konu nakit akış tablosuna aykırılık nedeniyle uğranılan zararların tazmini talebinin reddine karar verilmiştir.
Asıl davaya konu 300.000,00 USD malzeme bedeli talebi yönünden yapılan değerlendirmede ise; talebin dayanağı olan 28/05/2009 tarihli kesin kabul ön tutanağında garanti süresi içerisinde ortaya çıkan kalemlerden, Ek-1’de yer alan listede belirtilen kalemlerin, …’ın …’ in teklifinden seçeceği malzemelerin alınması kaydıyla kapatıldığının, Ek-1’deki listelerde madde numaraları belirtilen garanti esnasında ortaya çıkan hususlar karşılığı alınacak malzemeler için toplam 300.000 USD’nin …’in … sayılı ve 27.03.2000 tarihli Kesin Kabul Teminat mektubundan tutulacağının, malzemelerin … İşletme Müdürlüğüne teslim edildikten sonra, firmanın talebi üzerine teslim alınan malzemelerin karşılığı olan miktarların, yüklenicinin talebi doğrultusunda kesin kabul teminatından düşüleceğinin, söz konusu malzemelerin … … Santraline bedelsiz olarak sevk edileceğinin ve alıcının … olacağının, bu malzemelerin gümrüklenmesi esnasında KDV ödemesinin …’a, ulaşım dahil tüm diğer masrafların …’e ait olacağının, malzemelerin tahmini olarak bu protokolün imza tarihinden itibaren 18 ay içerisinde teslim edileceğinin düzenlendiği, buna göre davalı …’in davacıya ödemesi gereken 300.000,00 USD tutarındaki malzeme bedelinin teminat mektubundan kesilmesi yönünde tarafların anlaşmış olduğu ve davacının malzeme bedeline dair talebinin Sözleşmenin 8. ve 38. maddeleri kapsamında teminat mektuplarından kesilebilecek teknik eksikliklerinden olup teminat mektubu kapsamında kabul edilmesi gerektiği, ne var ki, 28/05/2009 anlaşmaya dayalı olarak davacının 06/06/2011 tarihinde davalı bankadan tazmin talebinde bulunduğu, teminat mektubunun kesin kabule kadar geçerli olduğu gerekçesi ile davalı banka tarafından talebin reddedildiği, yukarıda nakit akış tablosuna aykırılık talebinin reddine dair davalı banka yönünden yapılan değerlendirmede de ayrıntılı olarak açıklandığı üzere talep tarihinde teminat mektubu geçersiz hale geldiğinden 300.000,00 USD malzeme bedeli yönünden davalı bankanın sorumluluğunun söz konusu olmadığı anlaşılmakla davalı banka yönünden davanın reddine karar verilmiş, buna karşılık davalı …’in davacı ile imzlanan 28/05/2009 tarihli kesin kabul ön tutanağı ile 300.000,00 USD malzeme bedelini ödemeyi taahhüt ettiği ve taahhüdü ile bağlı olduğu anlaşılmakla davalı … yönünden malzeme bedeline ilişkin talebin kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM ; Yukarıda açıklanan nedenlerle;

1-Asıl dava yönünden;
-Davalı Banka aleyhine açılan davanın reddine,
-Davalı … A.Ş aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile 300.000,00 USD’nin 27/12/2011 dava tarihinden itibaren işleyecek Devlet Bankalarının dolar cinsinden bir yıl süreli mevduata uyguladıkları en yüksek faiziyle birlikte ödeme tarihindeki TL karşılığında davalıdan tahsiline,
-Fazlaya ilişkin istemin reddine,
a)492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 38.867,02 TL harcın peşin alınan 77.706,65 TL harçtan mahsubu ile kalan 38.839,63 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
b)Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davacı lehine hesaplanan 80.587,80 TL vekâlet ücretinin davalı … A.Ş’den tahsili ile davacıya verilmesine,
c)Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı … Bankası A.Ş lehine hesaplanan 290.327,68 TL (281.275,75 TL vekalet ücreti davalı … A.Ş yönünden) vekâlet ücretinin davacıdan tahsili ile davalılara verilmesine,
d)Davacı tarafından yapılan 666,40 TL posta-tebligat masrafı, 27.550,00 TL bilirkişi ücreti, toplamı 28.216,40 TL yargılama giderinin kabul-red oranına göre hesaplanan 3.068,08 TL’sinin ve 38.867,02 TL harç olmak üzere toplam ‭41.935,10 TL yargılama giderinin davalı … A.Ş’den tahsili ile davacıya verilmesine, kalanın davacı üzerinde bırakılmasına,
e)Davalılar tarafından gider yapılmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
2-Birleşen … … Mahkemesi’nin 2011/683 Esas sayılı dosyası yönünden;
-Davanın reddine,
a)492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin yatırılan 179.851,05 TL harçtan mahsubu ile kalan ‭179.671,15‬ TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
b)Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, davalı … Bankası A.Ş lehine hesaplanan 359.111,82 TL vekâlet ücretinin davacıdan tahsili ile davalılara verilmesine,
c)Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına,
d)Davalı tarafından gider yapılmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
3-Birleşen … … Mahkemesi’nin 2011/682 Esas sayılı dosyası yönünden;
-Davanın reddine,
a)492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin yatırılan 34.989,95 TL harçtan mahsubu ile kalan ‭34.810,05‬ TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
b)Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, davalı … Bankası A.Ş lehine hesaplanan 216.811,25 TL vekâlet ücretinin davacıdan tahsili ile davalılara verilmesine,
c)Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına,
d)Davalı tarafından gider yapılmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
4-(Birleşen … … Mahkemesi’nin 2011/682 Esas sayılı dosyası ile birleşen) … … Mahkemesi’nin 2012/193 Esas sayılı dosyası yönünden;
-Davanın reddine,
a)492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL harçtan, peşin yatırılan 33.593,30 TL harçtan mahsubu ile kalan ‭33.413,4‬0 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
b)Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, davalı … lehine hesaplanan 212.108,75 TL vekâlet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
c)Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına,
d)Davalı tarafından gider yapılmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
5-HMK nın 333.maddesi gereğince artan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, Asıl ve birleşen davalarda davacı vekili, davalı … vekili, Davalı … vekili, … Yanında Feri Müdahil … vekilinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde … Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 24/02/2023
Başkan 30996

Üye …

Üye …

Katip …