Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2019/605 Esas
KARAR NO : 2022/449
DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 04/11/2019
KARAR TARİHİ : 20/06/2022
YAZIM TARİHİ : 19/07/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile davalı arasında 01.02.2016 tarihinden geçerli olmak üzere “Açık Satış Noktası Sözleşmesi (Standart Sözleşme-Miktar Taahhütlü) tanzim ve imza edildiğini, taraflar arasındaki sözleşme ile davalının “….Eskişehir” adresindeki işyerinde; müvekkili şirketin yetkilendirmiş olduğu bayi veya distribütör vasıtasıyla dağıtımını yaptığı bira ürünlerini, tüketici taleplerine uygun, düzenli ve süreklilik arz edecek şekilde satın almayı, müşteri talebini karşılayacak şekilde etkin olarak bulundurmayı ve satmayı, sözleşmenin 3. maddesinde müvekkili şirketin pazarlama dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerinden 60.000 litre miktarındaki ürünü satmayı, sözleşmenin 10/b maddesinde bira satışına ilişkin faaliyetleri kısmamayı, bira satışını azaltacak davranış ve eylem içine girmemeyi, sözleşmenin 10/c maddesinde bira satışlarının süreklilik arz edecek şekilde yapılabilmesi için gerekli satış belgesi, ruhsat vs. gibi her türlü yasal zorunlulukları yerine getirmek, bunları güncellemek ve yenilemek için gerekli her türlü dikkat ve özeni her türlü mali külfeti de tarafına ait olacak şekilde yerine getirmeyi, sözleşmenin 10/o maddesinde sözleşme konusu ürünleri TAPDK Toptan Satış Belgesi sahibi yetkili Bölge Distribütöründen almayı, kabul ve taahhüt ettiğini, müvekkili şirket tarafından davalıya taraflar arasındaki sözleşmenin 12. maddesi gereğince 60.000.00 TL nakit bazlı katkı sağlandığını, ancak sözleşme devam etmesine ve tüm uyarılara rağmen davalının sözleşme konusu edimlerini yerine getirmediğini, sözleşme konusu bira ürünlerini 2018 yılı Şubat ayından itibaren müvekkil şirketin yetkilendirmiş olduğu Bayi/Distribütörden hiçbir ürün satın almadığını ve sözleşmeyi ihlal ettiğini, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 20. maddesinde; işleticinin veya birlikte çalışanların, işbu sözleşmede belirtilen hükümlerinden, yükümlülüklerinden veya taahhütlerden herhangi birini yerine getirmemesi veya ihlal etmesi halinde önceden herhangi bir ihtar ve hükme gerek kalmaksızın tek taraflı olarak derhal müvekkil Şirket’in sözleşmeyi feshetmeye, katkının ödenmemiş kısmını elinde tutarak ödememeye ve işleticiden madde 21’de belirtilen her türlü hak ve alacaklarıyla birlikte uğradığı her türlü zararı talep etmeye ve her türlü yasal yola başvurmaya yetkili olduğu, işleticinin fesihten dolayı şirketten veya bayi/distribütörden hiçbir hak ve tazminat talebinde bulunmayacağı, 21.maddesinde; işleticinin, sözleşme süresi içinde işletmeyi kısmen veya tamamen çalıştırmaması, işletmeyi devretmesi veya işletmede iş değişikliği yapması veya işbu sözleşmede belirtilen hükümlerden birine uymaması veya işbu sözleşmenin feshine sebebiyet vermesi halinde, kredi ve/veya katılımın kendisine henüz ödenmemiş kısmını talep hakkını yitireceği gibi şirket ve/veya bayi/distributör kayıtlarındaki borçları ile şirket ve/veya bayi/distribütörden almış olduğu mali yardım, katkılar ve her türlü sabit yatırım harcamalarını verildiği tarihten itibaren işlemiş faiz de dahil olmak üzere faizi ile nakden ve defaten ödemeyi ve ayrıca şirkete 20.000 ABD Doları cezai şart ile birlikte kar kaybı da dahil olmak üzere uğradığı her türlü zarar ve ziyanı nakden ödemeyi, cezai şartın tenkisini talep etmemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, sözleşmenin 20. ve 21. maddesinin uygulama koşullarını oluşması karşısında …09/11/2018 tarihli ihtarnamesi ile söleşmenin feshedildiğinin bildirilerek cezai şart ve nakit bazlı katkı tutarının işlemiş faizleri ile 3 gün içinde ödenmesinin ihtar edildiğini, ihtarnamenin sonuçsuz kalması üzerine Ankara …İcra Müdürlüğünün … sayılı dosyası ile başlatılan takibin davalının haksız itirazı ile durduğunu ileri sürerek itirazın iptaline ve davalı aleyhine icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili davaya cevap dilekçesinde özetle; davada yetkili mahkemenin Eskişehir mahkemeleri olduğunu, müvekkilinin davacı ürünlerini sözleşme hükümlerine bağlı kalarak sattığını, kayıtlar üzerinde yapılacak inceleme ile anlaşılacağı üzere müvekkilinin sözleşme imza tarihinden sonra davacı firmadan 2016 yılında 356.280,55 TL’lik, 2017 yılında ise 224.507,35 TL’lik mal aldığını, sırf 2 yıllık mal alım değerinin 580.787,90 TL olduğunu, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin matbu bir sözleşme olduğunu ve müvekkilinin iradesini yansıtmadığını, sözleşmede de görüldüğü üzere cezai şart kısmının boş bırakıldığını ve sonradan elle doldurulduğunu, müvekkilinin buraya 20.000 yazıldığından bilgisi olmadığını, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin genel işlem şartı niteliğindeki hükümlerinin geçersiz olduğunu ve cezai şarttan sorumlu olmaması gerektiğini, Mahkemece 20.000 USD’lik cezai şartın haksız şart olmadığı kanaatine varılması halinde ise TBK 182. maddesinin uygulanması gerektiğini ve müvekkilinin ya cezai şarttan sorumlu tutulmaması gerektiğini ya da hakkaniyet oranında sözleşme ile bağlı kalınan süreyle, yapılan satışla ve mahva sebep olmayacak şekilde indirilmesi gerektiğini, davacının nakit katkı tutarı talebi yönünden ise müvekkiline yapılan 60.000 TL’lik katkının amacına uygun olarak kullanıldığını, söz konusu katkının herhangi bir süre sınırlaması olmaksızın 60.000 Litre miktarındaki ürünü satma karşılığında verildiğini, sözleşmenin tamamen yerine getirildiğini, aksi bir hesaplama olması halinde dahi litre bazında bir hesaplama yapılarak yüzdelik oranının tespit edilmesi, davacıya yaratılan karın hesap edilmesi ve bu oranda tamamlanmamış kısım var ise iade talebinin uygun görülmesi gerektiğini, müvekkilinin işletmesinin küçük bir birahane olup, aylık kazancı gözetildiğinde sözleşmede belirtilen fahiş bedelleri ödemesinin mümkün olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Dava, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiği iddiasına dayalı olarak davalıya katkı payı olarak ödenen miktar, sözleşme ile kararlaştırlan cezai şart bedeli, delil tespiti ve ihtar masraflarının tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir.
Dava konusu Ankara Ankara …İcra Müdürlüğünün … sayılı icra takip dosyasının incelenmesinde; davacı tarafından davalı hakkında 108.548 TL cezai şart, 1.333,80 TL işlemiş faiz, 40.000,00 TL nakit bazlı katkı payı tutarı, 12.629,59 TL işlemiş faiz, 863,80 TL delil tespit masrafı, 237,30 TL ihtarname gideri olmak üzere toplam 188.260,44 TL alacağın tahsili amacıyla başlatılan takibin davalının itirazı ile durması üzerine yasal süresi içinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Vergisi Vergilendirme Müdürlüğünün 30/1202021 tarihli cevabi yazısı ile davalının bilanço esasına tabu bulunduğu bildirilmekle davalının tacir olduğu ve mahkememizin davada görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
Davalının icra dairesinin ve mahkememizin yetkisine itirazının, taraflar arasındaki sözleşmede Ankara İcra Müdürlükleri ve Mahkemelerinin yetkili kılındığı anlaşılmakla HMK’nın 17. maddesi uyarınca reddine karar verilmiştir.
Mahkememizce tüm deliller toplandıktan sonra talimat mahkemesi aracılığıyla davalının ve dava dışı … Meşrubat Gıda Otomotiv San.ve Tic. Ltd. Şti’nin defterlerinin incelenmesi yönünden bilirkişi raporu alınmış, bilirkişi raporunda özetle; dava dışı … Meşrubat Gıda Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti. ’ne ait ticari defterlerinin usulüne uygun olarak tutulmuş olduğu, davalı adına 2016 yılında toplamı 325.466,99 TL olan 25.790 litre bira, 2017 yılında toplamı 286.841,86 TL olan 18.146 lire bira olmak üzere toplam tutarı 612.308,85 TL olan toplam 43.936 litre bira satış faturasının usulüne uygun bir şekilde, kayıtlı olduğu, ayrıca davalı tarafından adına düzenlemiş toplam bedeli 60.000,00 TL olan işletme katkı payı açıklamalı 2 adet alış faturasının usulüne uygun şekilde kayıtlı olduğu, davalıya ait incelenen ticari defterlerinin kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş olup, açılış onayları ile yevmiye defterinin kapanış onayının yaptırılmış olduğu, davalıya ait ticari defter kayıtlarının incelenmesi neticesinde dava dışı … Meşrubat Gıda Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti’den 2016 yılında toplam 331.708,12 TL, 2017 yılında ise toplamı 248.270,12 TL olmak üzere toplam 579.978,24 TL tutarındaki bira alış faturasının usulüne uygun bir şekilde, kayıtlı olduğu, ayrıca dava dışı … Meşrubat Gıda Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti. adına düzenlemiş olduğu toplam bedeli 60.000,00 TL olan işletme katkı payı açıklamalı 2 adet satış faturasının usulüne uygun şekilde kayıtlı olduğu, sözleşmenin 20. ve 21. maddelerinin uygulama koşullan oluşması karşısında, ….yevmiye numaralı ihtarnamesi ile sözleşmenin feshedildiği, sözleşmenin feshine davalı yan neden olduklarından yine sözleşmenin 21. maddesi gereği 20.000.- ABD) Doları cezai şartın 08.11.2018 tarihli 1 ABD Doları T.C. Merkez Bankası Efektif satış kuru 5.4274 TL üzerinden karşılığı olan 108.548,00 TL cezai şartın ve aktarılan 60.000.00 TL nakit bazlı katkı tutarlarının verildikleri tarihlerden itibaren işlemiş ticari faizi de dahil olmak üzere T.C. Merkez Bankası tarafından uygulunan avans işlemlerindeki güncel faizi üzerinden tahsil edilmesi halinde davalının öz sermaye anlamında sermayesinin kaybolmasına, ticari faaliyetinin sona ermesine ve iktisaden mahvına sebep olacağı yönünde görüş bildirilmiştir.
Davacının ticari defter ve kayıtlarının incelenmesin yönünden mahkememizce alınan bilirkişi kök ve ek raporunda özetle; davacı ile davalı arasında 01.02.2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ” Açık Satış Noktası Sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin 3. maddesine göre işletmecinin işletmekte olduğu işyerinde şirketin pazarlama, dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerinden 60.000 Litre miktarındaki ürünü müşterilerine satmayı taahhüt ettiği, ancak gerek davacı gerek davalı gerekse dava dışı … Meşrubat Gıda Otomotiv San.ve Tic. Ltd. Şti kayıtlarına göre taahhüt edilen miktarın altında (toplam 43.416 Litre) bira ürünlerinden alındığı, davacı şirket tarafından davalıya 60.000 Litre nakit bazlı katkı sağlandığı, yapılan hesaplama neticesinde asıl alacağın 169.649,10 TL, takip öncesi işlemiş faizi ise 16.252,13 TL olduğu yönünde görüş bildirilmiştir.
İddia ve savunma, toplanan deliller, hüküm kurmaya elverişli bulunan talimat mahkemesi aracılığıyla alınan bilirkişi raporu ve mahkememizce alınan bilirkişi kök ve ek raporu ile tüm dosya kapsamına göre; taraflar arasında 01/02/2016 tarihinde açık satış noktası sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin 2. maddesi ile davalının işyerinde davacı şirketin yetkilendirmiş olduğu bayi veya distribütör vasıtasıyla dağıtımını yaptığı bira ürünlerini, tüketici taleplerine uygun, düzenli ve süreklilik arz edecek şekilde satın almayı, müşteri talebini karşılayacak şekilde etkin olarak bulundurmayı ve satmayı, sözleşmenin 3. maddesinde ise davalının davacı şirketin pazarlama dağıtım ve satışını gerçekleştirdiği bira ürünlerinden 60.000 litre miktarındaki ürünü satmayı taahhüt ettiği, davacı tarafından Ankara 15. Noterliğinin 09/11/2018 tarihli ihtarnamesi ile sözleşmenin devam ediyor olmasına rağmen sözleşme konusu bira ürünlerinin Mart 2018 tarihinden itibaren yetkilendirilen bayi/distibütörden hiç bir ürün satın alınmadığı ve sözleşmenin ihlal edildiği gerekçesiyle sözleşmenin haklı nedenle feshedildiği bildirilerek sözleşmenin 21. maddesi uyarınca 20.000 ABD Dolarının 08/11/2018 tarihli Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden karşılığı 108.548,00 TL cezai tutarı ile 60.000,00 TL nakit bazlı katkı tutarının verildikleri tarihlerden itibaren işlemiş ticari faizi de dahil olmak üzere ihtarnamenin tebliğinden itibaren 3 gün içinde ödenmesinin ihtar edildiği, ihtarnamenin 15/11/2018 tarihinde davalıya tebliğ edilmesine karşın ödeme yapılmadığından davalı hakkında Ankara …İcra Müdürlüğünün … sayılı dosyası ile başlatılan icra takibinin davalının itirazı ile durması üzerine süresi içinde itirazın iptali amacıyla eldeki davanın açıldığı anlaşılmıştır. Tarafların defter ve kayıtları incelenmek suretiyle gerek talimat mahkemesi aracılığıyla alınan bilirkişi raporu gerekse mahkememizce alınan bilirkişi raporu gözetildiğinde, davalının sözleşme ile süre sınırlaması olmaksızın 60.000 Litre ürün almayı taahhüt ettiği, ancak 08/02/2016-27/12/2016 tarihleri arası 25.190 Litre, 17/01/2017-31/12/2017 tarihleri arasında 18.146 Litre, 05/01/2018 tarihinde ise 80 Litre olmak üzere toplam 43.416 Litre ürün satın aldığı, bu tarihten sonra ürün ürün alımının bulunmadığı anlaşılmakla, sözleşme gereği davacı ürünlerini süreklilik arz edecek şekilde satın almadığı, işletmekte olduğu işyerinde şekilde etkin olarak bulundurmadığı, taahhüt ettiği 60.000 Litre alımı gerçekleştirmediği, bu nedenlerle davacının taraflar asındaki sözleşmenin 20. maddesi uyarınca sözleşmeyi haklı nedenle feshettiği, haklı nedenle feshe bağlı olarak davacının sözleşmenin 21. maddesi uyarınca ödemiş olduğu nakit bazlı katkı payı tutarı ile 20.000 USD cezai şartı talep etmekte haklı olduğu, buna göre davalının kendisine 21/03/2016 tarihinde ödenen 40.000,00 TL ve 05/01/2017 tarihinde ödenen 20.000 TL’yi ödendiği tarihten işleyecek avans faizi ile iade etmesi gerektiği anlaşılmakla 60.000,00 TL nakit bazlı katkı payı tutarı olarak asıl alacak ve bilirkişi ek raporu ile belirlenen (11.094,17 TL+3.824,16 TL) işlemiş faiz yönünden talebin kısmen kabulüne karar verilmiş, takip talebinde yer alan cezai şart istemi yönünden yapılan değerlendirmede ise, davacının sözleşmede öngörülen 20.000 USD cezai şartın fesih tarihindeki kur üzerinden tahsilini talep ettiği, talebin yerinde olduğu, alınan bilirkişi raporu ile talep edilen cezai şartın davalının ekonomik olarak mahvına sebep olacağı anlaşılmakla, takdiren % 50 oranında indirim yapılmak suretiyle 54.274,00 TL cezai şart ve fesih ihtarı ile cezai şartın 3 gün içinde ödenmesinin talep edildiği, ihtarnamenin davalıya 15/11/2018 tarihinde tebliğ edildiği, buna göre temerrüdün 19/11/2018 tarihinde gerçekleştiği gözetilerek resen yapılan hesaplama uyarınca 669,90 TL işlemiş faizi yönünden takibin devamına karar verilmiş, takdiri indirim yapılmış olması nedeniyle indirim yapılan tutar üzerinden davacı aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmemiştir.
Takip talebinde yer alan delil tespit masrafı tutarı yönünden yapılan değerlendirmede ise, Eskişehir Asliye Ticaret Mahkemesinin … D.İş sayılı dosyası ile davacının delil tespiti talebinin hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine ve yapılan giderlerin tespit isteyen üzerinde bırakılmasına karar verildiği, bu nedenle davacının delil tespit giderlerini davalıdan istemesinin mümkün olmadığı kanaatine varılmakla, delil tespit masrafı tutarı talebinin reddine karar vermek gerekmiş, dosya arasında mevcut noterlik makbuzu ile davacının 237,30 TL ihtarname masrafı yaptığı anlaşılmakla ihtarname masrafı tutarı yönünden talebin kabulüne karar verilerek, davanın kısmen kabulüne ve alacağın likit olması nedeniyle icra inkar tazminatının kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
KARAR :Yukarıda açıklanan nedenlerle,
1-Davanın kısmen kabulüne, davalının Ankara …İcra Müdürlüğünün … sayılı takip dosyasına vaki itirazının kısmen iptaline, takibin 54.274,00 TL cezai şart ve 669,90 TL işlemiş faizi, 40.000,00 TL nakit bazlı katlı payı tutarı ve 11.094,17 TL işlemiş faizi, 20.000,00 TL nakit bazlı katkı payı tutarı ve 3.824,16 TL işlemiş faizi, 237,30 TL ihtarname gideri olmak üzere toplam 130.099,53‬ TL üzerinden ve 237,30 TL asıl alacağa takip tarihinden itibaren yasal faiz, 114.274,00 TL asıl alacağa takip tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi işletilmek suretiyle devamına,
-Hüküm altına alınan 130.099,53 TL’nin % 20’si oranında hesaplanacak icra inkar tazminatının davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
2- 492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince hesaplanan 8.887,10 TL harçtan peşin alınan 2.273,72 TL harcın mahsubu ile bakiye 6.613,38 TL karar harcının davalıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
3-Davacı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 16.309,46 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davalı vekille temsil olunduğundan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 3.223,01 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yatırılan 44,40 TL başvurma harcı, 2.273,72 TL peşin harç olmak üzere toplam 2.318,12 TL harcın davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine
6-Davacı tarafından yapılan 208,60 TL posta masrafı, 1.600,00 TL bilirkişi masrafı olmak üzere toplam 1.808,60 TL yargılama giderinin red / kabul oranına göre hesaplanan 1.764,88 TL ‘sinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Davalı tarafından yapılan her hangi bir yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
8-6325 Sayılı Kanunun 18/A-14 maddesi gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacak olan 1.320,00 arabuluculuk giderinin red/kabul oranına göre hesaplanan 1.288,09 TL’sinin davalıdan, 31,91 TL’sinin davacıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına
9-HMK’nın 333.maddesi gereğince kararın kesinleşmesinden sonra yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 20/06/2022
Katip … Hakim …
¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır