Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/295 Esas – 2022/16
Türk Milleti Adına Yargılama Yapmaya ve Hüküm Vermeye Yetkili
ANKARA 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2019/295 Esas
KARAR NO : 2022/16
DAVA : Muarazanın Giderilmesi
DAVA TARİHİ : 25.06.2003
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 16.12.2008
DAVA : Banka Teminat Mektubunun İadesi Ve Depo Edilmesi (Tahsil İstemli)
DAVA TARİHİ : 27/07/2015
KARAR TARİHİ : 13/01/2022
KARARIN AZILDIĞI TARİH : 03/02/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit, Banka Teminat Mektubunun İadesi Ve Depo Edilmesi (Tahsil İstemli) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl davada davacılar vekili dava dilekçesinde; Batman bölgesinde toplam gücü 100 MW olan mobil santralin hizmet alımı yolu ile çalıştırılması için müvekkili ortak girişim ile davalı arasında 26.01.2001 tarihinde imzalanan sözleşme ile müvekkillerinin mobil santralın konuşlandırılması ve enterkonnekte sisteme bağlanmasını, üretilen elektrik enerjisini söz konusu sisteme aktarmayı üstlendiğini, davalının ise santralin işletilmesi için gereken yakıtın parasını karşılamayı, üretilen enerjiye karşılık belli bir kira bedelini ödemeyi taahhüt ettiğini, sözleşmenin 10. maddesinde santralin ithali ve konuşlandırılması için işe başlama tarihinden itibaren 9 aylık bir süre öngörüldüğünü, bu sürenin yüklenicinin kusuru nedeniyle aşılması halinde ise ödenecek cezai şartın belirlendiğini, mücbir sebep sayılacak hallerin ise 27. maddede sıralandığını, santral için gereken makinelerin alımının Şubat 2001 ekonomik krizi nedeniyle ortaya çıkan finansman zorlukları nedeniyle müvekkilinin ihtiyarı dışında geciktiğini, santralin sözleşme ile öngörülen 27.12.2001 tarihine yetişmeyeceğinin anlaşılması nedeniyle müvekkillerinin süre uzatımı istediğini, davalının bu konudaki yazılara yanıt vermediğini, buna rağmen güçlükle de olsa müvekkillerinin santralin konuşlandırılma safhasını tamamladıklarını, santralin 20.07.2002 tarihi itibariyle geçici kabulünün yapılarak faaliyete geçirildiğini, üretilen elektriğin Temmuz 2002 tarihinden bu yana davalı tarafından herhangi bir ihtirazi kayıt konulmaksızın alınmakta olmasına rağmen davalı tarafından gönderilen 16.06.2003 tarihli bir yazıyla konuşlandırma süresinin 203 gün geçirildiğini, 15 gün süre uzatımı verildiğini, kalan 188 günlük gecikme için sözleşmenin 10. maddesinin uygulanacağını bildirdiğini, davalının işin kabulünden bu yana santralde üretilen enerjinin sisteme aktarılmasına ses çıkarmadığını, bu nedenle gecikmiş ifayı kabul ettiği gibi düzenlenen 11 adet hakediş bedelini de hiçbir ihtirazi kayıt koymaksızın ödediğini, sözleşmenin 10. maddesinde yer alan fesih yetkisini de kullanmayarak müvekkilinden cezai şartın istenmeyeceği yolunda bir kanı oluşmasına neden olduğunu, tüm bu nedenlerle davalının BK’nun 158. maddesi uyarınca cezai şart isteme hakkının düştüğünü, öte yandan gecikmenin sözleşmenin 27. maddesi uyarınca mücbir sebeplere dayalı bulunması nedeniyle davalının süre uzatımı vermesi gerekmekte olması nedeniyle cezai şart talebinde bulunamayacağını, diğer yandan ise istenen 11.250.000 $ tutarındaki cezai şartın müvekkillerinin iktisaden mahvına neden olacak nicelikte bulunması nedeniyle BK’nun 20. maddesi uyarınca butlan ile malul bulunduğunu, ayrıca santral faaliyete geçirildikten sonra davalının tasarrufu ile planlanan üretim miktarında %10 oranında azaltma yapılması nedeniyle gecikmeden ötürü davalının herhangi bir zararı olmadığının anlaşılması nedeniyle dahi cezai şart istenemeyeceğini beyanla öncelikle istenen cezai şartın iptaline, bu mümkün olmayacak ise makul bir hadde çekilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiş, davadan önce Mahkememizce verilen 18.06.2003 tarih ve … D.İş. sayılı ihtiyati tedbir kararının hüküm kesinleşinceye değin devamını istemiştir.
Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde; sözleşme uyarınca işe başlama tarihinin 28.03.2001 olup santralin 27.12.2001 tarihi itibariyle konuşlandırılıp fiilen hizmete amade hale getirilmesi gerektiğini, davacılar yanın işe başlama tarihinden önce 27.02.2001’de işin gecikeceğini bildirerek süre uzatım isteminde bulunmasına karşın işe başladıktan sonra işi taahhüt edilen zamanda bitiremeyeceğini anlayarak 04.12.2001 tarihinde bir kez daha süre uzatımı isteminde bulunduğunu, sözleşmede öngörülen sürenin dolmasını müteakip 08.01.2002 tarihli bir yazı ile keyfiyetin davacılar yana bildirildiğini, davacılarnın 11.01.2002 tarihli yazısıyla konuşlandırma süresinin 27.04.2002 tarihine ötelenmesi isteğini yinelediğini, davacılarnın süre uzatım taleplerinin değerlendirilmesi için kendisinden istenen belgeleri ibrazını müteakip müvekkilince oluşturulan bir alt komisyon marifetiyle inceleme yapıldığını, Hazine Müsteşarlığı’ndan görüş alındığını, akabinde oluşturulan esas komisyon marifetiyle davacılara 15 gün süre uzatımı verildiğini, bu sürenin dışında kalan gecikme nedeniyle sözleşmenin 10. maddesinin uygulanacağının 16.06.2003 tarihli bir yazı ile davacılara bildirildiğini, davacılar yanca öne sürülen hususların sözleşme ile kararlaştırılan mücbir sebepler arasında bulunmadığını, uygulanmak istenen cezai şart tutarının sözleşme miktarıyla kıyaslandığında davacılarların ekonomik mahvına yol açacak nicelikte olmadığının görüleceğini, cezai şartın ifaya zorlama amaçlı olup zarar görme koşuluna bağlı bulunmadığını, diğer yandan davalının sözleşmeyle iki ayrı edimi müvekkiline taahhüt ettiğini, ortada iki ayrı edim bulunmasına göre iki ayrı muacceliyet durumu bulunduğunu, davacılarnın ilk ediminin santrali süresi içerisinde kullanıma hazır hale getirmek olup süre uzatım talebinin reddi nedeniyle müvekkilinin cezai şart hakkı doğduğunun her iki yanca da zımnen kabul edilmiş olduğunu, cezai şart alacağının bu şekilde doğumundan sonra asıl ifadan bağımsız bir alacağa bürünmüş olup bu durumda santralin gecikmeli de olsa devreye alınmasının kabulünün ihtirazi kayıt dermeyan etmeksizin ifayı kabul anlamına gelmeyeceğini, öte yandan cezai şart alacağının sözleşme uyarınca ilk üç faturadan kesilmesi hükmünün cezai şartın yüklenicinin süre uzatım isteminin kabul edilip edilmemesine bağlı olmakla, bu yoldaki istemin reddi ve ceza kesiminden sonraki ilk üç faturadan kesilir şeklinde anlaşılması gerektiğini, bu itibarla cezai şart isteme hakkının düştüğüne ilişen iddianın yersiz bulunduğunu beyanla haksız davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen Ankara … … E sayılı dava dosyasında davacılar vekili dava dilekçesinde; asıl davada dava konusu olan sözleşmeden dolayı ödenmeyen 188 günlük bakiye kira alacağı olan 7.299.431,80 USD’nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen Ankara … … E sayılı dava dosyasında davalı vekili cevap dilekçesinde; taraflar arasındaki sözleşmeye göre gecikilen süreler hizmet süresinden düşüleceğine ilişkin hüküm karşısında, talebin yerinde olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Birleşen Ankara …ATM … E sayılı dosyasında davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkili ile davalı … arasında 26.01.2001 tarihli mobil santral kiralanması ve hizmete alımı yolu ile çalıştırılmasına ilişkin sözleşme imzalandığını, sözleşmenin konusunun Batman ilinde 100 mw gücünde mobil santralin konuşlandırılması ve sözleşme hükümlerine göre kiralanması olduğunu, 60 aylık sözleşme süresince üretilmesi öngörülen 4.257.245.605 khw elektrik için de ödenmesi gereken toplam tutarın 206.476,411,84 USD olduğunu, sözleşmenin 70 maddesi uyarınca kesin teminat olarak müvekkili tarafından davalıya 12.388.588,00 USD miktarlı teminat mektubu verildiğini, davalının 29.12.2006 tarihli fesih yazısı ile taraflar arasındaki sözleşmenin 13.01.2007 tarihinden itibaren feshedildiğini, sözleşmenin erken sonlandırılması nedeniyle sözleşme bedelinin 118.504.612,00 USD’ye düştüğünü, sözleşmenin feshi sonucu idarede fazla duran (boşa çıkan) 5.228.310,87 USD’lik teminatın iadesi gerektiğini, bu talebin davalı …’a yazılı olarak iletildiğini, ancak davalının taraflar arasında Ankara … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin ….sayılı dosyası üzerinde görülen davayı gerekçe gösterilerek iadeden kaçındığını belirterek; taraflar arasındaki sözleşme bedelinin sonradan değişmesi nedeniyle davalı elinde fazladan tutulan 5.228.310,87 USD’lik teminat mektubunun fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydı ile şimdilik 100.000,00 TL’Lik tutarının iadesine, haksız şekilde iade edilmeyen teminat mektubu için bankalara ödenen komisyon bedelinin şimdilik 10.000,00 USD’nin 13/01/2007 tarihinden itibaren işletilecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen Ankara …ATM … E sayılı dosyasında Davalı … vekili cevap dilekçesinde; sözleşme gereği teminatın iadesi için yüklenicinin sözleşme şartlarını başarıyla yerine getirmesi gerektiğini, yüklenici firma tarafından santralin sonuçlandırılmasının 188 gün geciktirildiğini, bu gecikme nedeniyle yükleniciye 11.250.000,00 USD ceza kesildiğini, bu cezaya karşı yüklenici tarafından dava açıldığını, sözleşmenin müvekkili tarafından santralin geç sonuçlandırılması nedeniyle fesih edilmediğini ve teminatı irad kaydetme hakkı olmasına rağmen bunu yapmadığını, bunun yerine sözleşmede öngörülen iş bitim süresinde sözleşmeyi sonlandırarak gecikme süresi için ceza uygulanması yoluna gidildiğini, yüklenici tarafından 188 günlük gecikme cezasına ve süre uzatımı verilmemesine ilişkin olarak açılan davanın derdest olduğunu, teminatın iadesi için yargılama sürecinin sona ermesi ve SGK tarafından ilişiksizlik belgesi ve vergi borcu yoktur yazısı alınması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkememizin 2003/426 E.-2005/224 K. sayılı ve 05/05/2005 tarihli kararı ile taraflar arasında akdedilen 26/01/2001 tarihli sözleşmenin 10. maddesi uyarınca sözleşme konusu işin ilk safhasını teşkil eden “santralin konuşlandırılması” aşamasının gecikmesine ilişkin olarak davalının cezai şart talep etmekten vazgeçtiğinin tespiti ile bu hususta davalı yanca çıkarılan muarazanın giderilmesine dair kararın taraf vekillerince temyizi üzerine Yargıtay 15. HD’nin 2006/3234 E.-2007/6830 K. sayılı ve 01/11/2007 tarihli kararı ile bozma kararı verilmiştir. Bozma sonrası Ankara … Ticaret Mahkemesinin … E. sayılı dosyasının Mahkememiz dosyası ile birleştirilmesine karar verilmiş, bozmaya uyularak yürütülen yargılama neticesinde Mahkememizin 2008/327 E.-2012/375 K. sayılı kararı ile asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, kararın taraflarca temyizi üzerine Yargıtay 15. HD’nin 2014/969 E.-2014/2165 K. sayılı ilamı ile hükmün taraflar yararına bozulmasına karar verilmiştir. Mahkememizin 2015/213 E.-2015/559 K. sayılı kararı ile Yargıtay 15.HD’sinin 31.03.2014 tarih, 2014/969 E., 2014/2165 K. Sayılı bozma ilamının (2.) bendi ile (3/1.) bendi yönünden Mahkememizin 23.10.2012 tarih, 2008/327 esas, 2012/375 karar sayılı kararında direnilmesine karar verilmiş; kararın asıl ve birleşen dava davalısı tarafından temyizi üzerine Yargıtay HGK’nun 2017/15-2821 E.-2017/1552 K. sayılı ilamı ile direnme kararının bozulmasına, uyulan kısım yönünden temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 15. HD’ne gönderilemesine karar verilmiştir. Yargıtay 15. HD’nin 2019/1754 E.-2363 K. sayılı kararı ile hükmün esasının Hukuk Genel Kurulu tarafından bozulmuş olması sebebiyle, özellikle dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesi ve yapılacak yargılamadan sonra kararın uyulan kısmının Dairece inceleneceğinin değerlendirildiği gerekçesiyle dosyanın Mahkemesize iadesine karar verilmiş olmakla yargılamaya devam devam olunmuştur.
Davacı … Endüstriyel Tesisler Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin, Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesinin 2012/4 E.-2013/343 K. sayılı kararı ile 03/07/2013 tarihli kararı ile iflasına karar verildiği, müflis şirket hakkında ikinci alacaklılar toplantısının yapıldığı ve ikinci alacaklılar toplantısında aday gösterilmediğinden iflas idaresi oluşturulamadığı ve iflas tasfiye işlemlerinin Ankara …İcra Müdürlüğünün … İflas dosyası üzerinden yürütüldüğünün anlaşılması üzerine, iflas idaresi vekilinin katılımı ile yargılamaya devam olunmuştur.
Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesinin … E.-2020/207 K. sayılı kararı ile dosyanın Mahkememiz dosyası ile birleştirilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay 15. H.D.’nin 31/03/2014 ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 06/12/2017 tarihli bozma ilamları doğrultusunda; talimat Mahkemesi aracılığıyla 12/04/2011 tarihli raporu düzenleyen bilirkişi kurulundan bozma ilamı doğrultusunda ek rapor ve ikinci ek rapor alınmıştır. Bilirkişi Kurulu’nun 28/09/2021 tarihli 2. Ek raporunda özetle; davalı İdare tarafından davacı Konsorsiyum adına, sözleşmede belirlenmiş azami süre olan 90 gün süre üzerinden tahakkuk ettirilmiş 11.250,000,00 USD gecikme cezasının 83 günlük süreye isabet 10.200.000,00 USD yönünden yerinde olduğu, 7 günlük süreye isabet eden 1.050.000,00 USD yönünden ise yerinde olmadığı, davacı ortak girişimin davalı idareden talep edebileceği 105 günlük süreye isabet eden kira bedelinin 3.977.246,87 USD olabileceği, bu tutarın “13.01.2007-20.07.2007” tarihleri arasında kalan toplam kira bedeli olan 847.772,29 USD’lik kısmının, davacı Yükleniciler tarafından davalı Kuruma yazılan 29.01.2007 tarihli yazı ile, yazının tebliğ tarihinden itibaren 20 gün içerisinde taraflarına ödenmesinin ihtar edildiği görülmekle, Yargıtay İlamlarında da yer verildiği üzere, hesaplanan kira bedelinin ihtara konu işbu 847.772,29 USD” lik kısmı yönünden temerrüdün oluştuğu tarihten, aşan kısmı yönünden ise dava tarihi olan 15.12.2008 tarihinden itibaren faiz işletilebileceği, taraflar arasında imzalanan 26.01.2001 Tarihli, 60 Ay süreli Mobil Santral İşletme ve Kiralama Sözleşmesi uyarınca verilen ve davalı idare nezdinde bulunan Teminat Mektuplarının davacı yüklenici Konsorsiyum tarafından talep konusu yapılan 5.278.307,87 USD kısmi iadesi isteminde, davacıların Kök Rapora ilişkin itirazlarının raporda yapılan maddi hata nedeniyle yerinde bulunduğu, davalı idare nezdinde bulunun teminat mektuplarından, davacıların kismi talepte bulunduğu teminat mektup iadesi yapıldıktan sonra davalı idare nezdinde fazlasıyla yeterli teminat miktarı (7.110.276,84 USD) kalacağından davacıların 5.278.307.87 USD kısmi iadeye ilişkin taleplerinde bir isabetsizlik bulunmadığı, davacıların taleplerinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100.000.00 USD olması nedeniyle taleple bağlılığın Sayın Mahkemenin takdirinde olacağı, Mahkemece davacı Yüklenici Konsorsiyumun 5.278.307.87 USD teminatın İddesi taleplerinin yerinde olduğu yönünde hüküm kurması halinde, davacıların davalı idarece iade edilmemesi nedeniyle yüklenmek zorunda kalarak muhatap bankaya ödemiş oldukları hesaplanan 347.840,50 USD teminat mektup komisyonunu (BSMV Dahil) davalı İdareden talep edebilecekleri, davacıların taleplerinin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000.00 USD olması nedeniyle taleple bağlılığın Mahkemenin takdirinde olacağı yönünde görüş bildirilmiştir.
Bilirkişi Kurulu raporu denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğundan hükme esas alınmıştır.
Davacılar vekilleri 18/10/2021 tarihli ıslah dilekçeleri ile; davalı şirket tarafından iade edilmeyen teminat mektupları için bankalara ödenen komisyon bedeli ile ilgili olarak; dava ve ıslah dilekçeleri doğrultusunda toplamda 347.840,50-USD (Amerikan Doları) alacağın, 13.01.2007 tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunu’nun 4/a maddesi gereğince Devlet Bankalarının Amerikan Doları üzerinden bir yıl vadeli mevduat hesaplarına uyguladığı en yüksek faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmişlerdir.
İddia ve savunma, toplanan deliller, Yargıtay bozma ilamları, bilirkişi kurulu kök ve ek raporu ve tüm dosya kapsamına göre;
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın 26.01.2001 tarihli mobil santral yapım işini konu alan sözleşmeden kaynaklandığı, bu sözleşmeye göre, davacı yüklenicinin, mobil santrali projenin onaylandığı tarihten itibaren 9 aylık süre içerisinde kurup iş sahibi şirkete teslim edeceği, iş sahibi şirketin ise, kurulumdan itibaren 60 ay boyunca santrali işletip sözleşmenin 24. maddesinde hesaplama şekli gösterilen bedeli yükleniciye ödeyeceği, asıl davanın sözleşmenin 10. maddesi hükmü gereğince tahakkuk ettirilen cezai şarttan dolayı borçlu bulunulmadığının tespiti; birleşen … Ticaret Mahkemesinin … E. sayılı dava dosyasındaki davanın, 10. madde kapsamında yüklenicinin teslimde geciktiği süre kadar, 24. madde hükmü gereğince kendisine verilecek kira bedeli alacağından yararlanamayacağına dair düzenleme uyarınca ödenmeyen bakiye iş bedeli alacağının tahsili, birleşen …Asliye Ticaret Mahkemesinin … E sayılı dosyasındaki davanın ise taraflar arasındaki sözleşme kapsamında verilen teminat mektuplarının kısmen iadesi ve haksız olarak iade edilmeyen teminat mektupları için bankalara ödenen komisyon bedelinin tahsili istemlerine ilişkin olduğu, 2001 yılı Ocak döneminde bir firmanın 85.000.000,00 USD tutarındaki makineleri peşin ödeme ile almamasını tedbirsizlik olarak nitelemenin, ekonomik ve ticari hayatının gerçeklerine uygun düşmeyeceği, bu ölçekteki projelerde dış finansman ile zamana yayarak borçlanmanın bu yolla oluşabilecek zararlar ve sair risklerin en az hasarla atlatılmasına imkan tanıyacağı, peşin ödemenin bir alternatif olmakla beraber ticari ve rasyonel bir alternatif olmadığı, diğer taraftan, davacı konsorsiyumun ECDG nezdinde yükümlülüklerini ihlal ettiğine dair bir kayıt da bulunmadığı, ECDG nezdinde yaşanan gecikmenin, yüklenicinin edimlerini ifa etmemesinden değil, ülkemizde yaşanan 2001 yılı Şubat ekonomik krizinden kaynaklandığı, kaldı ki, iş sahibi şirketin de, finansmanın yurt dışından sağlanacağını bildiği, bu kapsamda, iş sahibinin finansmandan kaynaklanan sıkıtıntılar nedeniyle davacı şirketin talebi üzerine proje değişikliğini kabul ettiği ve bu değişikliğe uygun şekilde yapılan imalatı teslim alıp kullandığı, bu nedenle, yüklenici konsorsiyumun gecikme nedeniyle kusurunun bulunmadığı, davacı konsorsiyum tarafından davalı iş sahibi şirkete verilen 04.12.2001 tarihli dilekçe ile kesin bir şekilde 120 günlük süre uzatımı talep edildiğinden, bu süreyi aşan gecikmeden yüklenici konsorsiyumun sorumlu tutulması gerektiği, yüklenicinin 120 günlük haklı gecikme süresinin 203 günlük toplam gecikme süresinden mahsubu halinde, 83 günlük gecikme nedeniyle yüklenici konsorsiyuma ceza uygulanmasının yerinde olduğu, birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi dosyası yönünden haklı gecikme süresi olarak belirlenen 120 günlük sürenin 15 günlük kısmının kira bedelinin iş sahibi şirketçe ödendiğinin kabulüyle 105 günlük kira bedelinin sözleşmenin 24. maddesinde öngörülen usule göre belirlenen 2.082,00 cent/kWh bedelden, 105 gün için yüklenici konsorsiyumun maliyetine girmeyen masrafların değerlendirilerek belirlenmesi gerektiği, bu kapsamda alınan bilirkişi kurul raporu ile belirlendiği üzere, 11.250,000,00 USD gecikme cezasının 83 günlük süreye isabet 10.200.000,00 USD yönünden yerinde olduğu, 7 günlük süreye isabet eden 1.050.000,00 USD yönünden ise yerinde olmadığı, davacı ortak girişimin davalı idareden talep edebileceği 105 günlük süreye isabet eden kira bedelinin 3.977.246,87 USD olabileceği, taraflarca da söz konusu bilirkişi Kurulu raporu ile berilenen bu miktarlar yönünden bir itiraz ileri sürülmediği anlaşılmakla, asıl ve birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesinin … E sayılı davası yönünden, davaların kısmen kabulüne karar vermek gerekmiştir.
Birleşen Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dava dosyası yönünden yapılan değerlendirmede ise; taraflar arasırıda imzalanan 26.01.2001 Tarihli, 60 Ay süreli Mobil Santral İşletme ve Kiralama Sözleşmesi kapsamında davacı yüklenici konsorsiyum tarafından davalıya YKB Kızılay/Ankara Şubesi aracılığıyla; 27.09.2001 Tarihli, 16398/10321 Numaralı, 6.194.294,00 USD bedelli, 28.12.2004 tarihli, 031704001519 Numaralı, 6.194.294,00 USD bedelli toplam tutarı 12.388.588,00 USD olan 2 adet kesin teminat mektubu verildiği ve söz konusu teminat mektuplarının halen davalı uhdesinde bulunduğu, taraflar arasında akdolunmuş Mobil (Gezer) Santrallerin Kiralanması ve Hizmet Alımı Yoluyla Çalıştırılması başlıklı Sözleşmenin Kesin Teminat başlıklı …maddesinde “Yüklenici, bu Sözleşme kapsamı iş için belirlenen Sözleşme Bedelinin Y06′ sını ABD Doları cinsinden Kesin Teminat olarak …” e verecektir. (Birden fazla santral olması halinde her biri için ayrı ayrı olmak üzere), Kesin Teminat, Yüklenicinin Sözleşme Yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı doğmuş ve doğacak kayıpları karşılamak için …’ a Tazminat olarak ödenebilir olacak…….Kesin Teminat Mektubu TAŞ”ın kabul edeceği bir formda, süresiz ve koşulsuz olacaktır. Sözleşme imzalandıktan sonra Yüklenici” nin Geçici Teminatı kendisine iade edilecektir. Kesin Teminat ise, Sözleşme şartlarının başarılı bir şekilde yerine getirilmiş olarak Sözleşme sona erdiğinde Yüklenici tarafından bu işle ilgili olarak diğer kurum ve kuruluşlarla olan tüm ilişkilerini gösterir Yasal Belgelerin ibrazından sonra iade edilecektir” düzenlemesine yer verildiği, sözleşme şartlarında 60 ay boyunca üretilmesi öngörülen 4.257.245.605 kWh’lık elektrik üretiminin birim fiyatının 4,85 USDcent/kWh olarak belirlenmiş olduğu dikkate alındığında bilirkişi heyetince sözleşme bedelinin 206.476.411,84 USD olduğu hesaplandığı, sözleşmenin …maddesinde düzenlenmiş % 6 oranına göre davacı yüklenici tarafından davalı İdareye verilmesi gereken teminat Mektubunun (206.476.411,84 USD X % 6=)12.388.585,00 USD olacağı ve toplam tutarı 12.388.588,00 USD olan 2 adet kesin ve süresiz teminat mektubunu davalı idareye teslim ederek 60 ay süresince üretilmesi öngörülen elektrik enerjisi için sözleşmede belirlenen şartlar dahilinde kesin ve süresiz teminat verme yükümlülüğünü ifa etmiş olduğu, 60 Aylık süre için öngörülen 206.476.411,84 USD sözleşme bedelinin, sözleşmenin kiralama dönemi devam ederken erken sonlandırılması nedeniyle bilirkişi heyet raporu ile tespit edildiği üzere 118.504.613,96 USD’ ye düşmesi nedeniyle, 118.504.613,96 USD’nin % 6”sına tekabül eden 7.110.276,84 USD’ lik teminat mektubu ile teminatlandırılması gerekirken 12.388.588,00 teminat mektubu verilmesi nedeniyle; (12.388.588,00 USD – 7.110.276,84 USD) 5.278.307,87 USD fazladan teminat verildiği, yine bilirkişi raporu ile hesap edildiği üzere asıl ve birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi dosyası kapsamında davalının davacılardan 10.200.000,00 USD cezai şart alacağı ve davacıların da davalıdan 3.977.246,87 USD kira alacağının oluştuğu, ayrıca, Mahkememizin 2008/327 E.- 2012/375 K. sayılı ve 23.10.2012 tarihli kararı sonrasında davacılar aleyhine hükmedilen 7.950.000. USD cezai şart borcu ile davacı lehine hükmedilen 4.565.565 USD kira tutarı+821.801-USD KDV +1.400.219 USD faiz toplamı olan 6.787.565 USD ile asıl ve birleşen davalardaki yargılama gider ve harçlar ile vekalet ücretleri toplamı olan 546.983,32 TL alacağın, karşılıklı faturalaşmak suretiyle birbirlerinden takas mahsubu sonucunda, aradaki fark olan 1.356.111,75 USD’nin, davacılar tarafından 19.07.2013 tarihinde davalı hesabına yatırılmış olduğu, davalının 10.200.000,00 USD cezai şart alacağından, davacılar tarafından davalı idareye ödenen 1.356.111,75 USD ve işlemiş temerrüt faizleri hariç 3.977.246,87 USD kira alacağı mahsup edildiğinde 4.866.641,38 USD’nin altında bir tutarın davalının bakiye alacağı olarak kalacağı ve davacıların iadesini talep ettiği 5.278.307,87 USD teminatın davalı uhdesinde bulunan 12.388.588,00 USD teminat tutarından indirildiğinde davalı uhdesinde kalacak 7.110.276,84 USD teminatın davalı idarenin yaklaşık olarak hesaplanan bakiye alacağını fazlasıyla karşıladığı, ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı/Batman Sosyal İl Güvenlik Müdürlüğü’nce davalıya hitaben düzenlenmiş 02/05/2013 tarihli ilişiksiz belgesi gözetildiğinde davacıların 5.278.307,87 USD tutarında kısmi iade istemlerinin yerinde olduğu anlaşılmakla ve taleple bağlı kalınarak davalı taraf uhdesinde bulunan 100.000,00 USD tutarındaki teminat mektubunun davacılarlara iadesine karar vermek gerekmiştir. Davacıların teminat mektupları için ödenen komisyon bedellerinin davalıdan tahsili talepleri yönünden ise, ilgili bankadan celbedilen evrakın incelenmesinde, 27.09.2001 tarihli, 16398/10321 nolu, 6.194.294,00 USD tutarlı teminat mektubu için 01.01.2007-30.06.2015 tarihleri arasında kalan dönemde aylık periyotlar halinde BSMV hariç toplamda 630.811,26 TL, 26.12.2004 tarihli, 031704001519 Nolu, 6.194.294,00 USD tutarlı teminat mektubu için 01.01.2007-30.06.2015 tarihleri arasında kalan dönemde aylık periyotlar halinde BSMV hariç toplamda 630.817,87 TL komisyon tahakkuk ve tahsilatı yaptığı, sözleşmenin sona ermesinden sonra davacıya iadesi gereken teminat mektupları için davacının dava tarihine kadar ödediği komisyon tutarlarını davalıdan talep etmekte haklı olduğu, her ne kadar dava dilekçesi ile USD olarak talepte bulunulmuş, bilirkişi heyetince söz konusu tutar USD üzerinden hesaplanmış ve davacılarca da bu miktar üzerinden talep ıslah edilmiş ise de, davacıların TL olarak ödedikleri komisyon bedelini USD olarak talep edemeyecekleri anlaşılmakla, Mahkememizce resen yapılan hesaplama neticesinde (1.261.623,13×5.278.307,87/12.388.588,00=) 537.532,36 TL komisyon bedeli ve 26.876,61 TL BSMV olmak üzere toplam 564.408,97 TL komisyon bedeli talep edebileceği kabul edilmiş, dava tarihinden önce temerrüt gerçekleşmediğinden dava dilekçesi ile talep 27.352,00 TL’ye 27/07/2015 dava tarihinden, bakiye 537.056,97 TL’sine ise 19/10/2021 ıslah tarihinden itibaren faiz işletilmesine karar verilerek davanın kısmen kabulüne dair hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Asıl dava yönünden,
Davanın kısmen kabulü ile 11.250.000,00 USD (KDV hariç) cezai şart alacağından davacılarnın davalıya 1.050.000,00 USD borçlu olmadığının tespitine,
-Fazlaya ilişkin istemin reddine,
-Mahkememizin 18/06/2003 tarihli ihtiyati tedbir kararının 1.050.000,00 USD üzerinden devamına, bakiyesi için tedbirin kaldırılmasına,
1.a-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 102.625,71 TL karar ve ilam harcından peşin ve sonradan tamamlanan 869.218,29 TL harcın mahsubu ile artan 766.592,58 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacılarlara iadesine,
1.b-davacılar tarafından bozma öncesi yapılan 9.671,02 TL ve bozma sonrası yapılan 14.024,93 TL yargılama gideri toplamı 23.695,95 TL’nin davanın kabul-red oranına göre hesaplanan 2.211,62 TL ile 102.625,71 TL harç toplamı 104.837,33 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacılara verilmesine, kalanın davacılarlar üzerinde bırakılmasına,
1.c-Davalı tarafından yapılan 214,70 TL yargılama giderinin davanın kabul-red oranına göre hesaplanan 194,66 TL’nin davacılardan tahsili ile davalıya verilmesine, kalanın davalı üzerinde bırakılmasına,
1.c-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 85.382,34 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
1.d-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 234.567,82 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
1.e-HMK 333 maddesi uyarınca yatırılan gider/delil avansında kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,

2-Birleşen Ankara … Ticaret Mahkemesi’nin … E sayılı dava dosyası yönünden,
Davanın kısmen kabulü ile 3.977.246,87 USD’nin 847.772,29 USD’sine 19/02/2007 tarihinden, bakiyesine 15/12/2008 dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasa’nın 4/a maddesi uyarınca işletilecek faizi ile davalıdan tahsili ile davacılarlara verilmesine,
-Fazlaya ilişkin istemin reddine,
2.a-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 423.286,33 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 153.529,00 TL harcın mahsubu ile bakiye 269.757,33 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
2.b-Taraflarca yapılan herhangi bir yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
2.c-davacılar tarafından yatırılan 153.529,00 TL harcın davalıdan tahsili ile davacılara verilmesine,
2.d-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 150.590,50 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
2.e-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 140.384,64 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
2.f-HMK 333 maddesi uyarınca yatırılan gider/delil avansında kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,

3-Birleşen Ankara …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E sayılı dava dosyası yönünden,
Davanın kısmen kabulü ile davalı taraf uhdesinde bulunan 100.000,00 USD tutarındaki teminat mektubunun davacılarlara iadesine,
-Teminat mektupları için bankaya ödenen 537.532,36 TL komisyon bedeli ve 26.876,61 TL BSMV olmak üzere toplam 564.408,97 TL’nin 27.352,00 TL’sine 27/07/2015 dava tarihinden, 537.056,97 TL’sine 19/10/2021 ıslah tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
-Fazlaya ilişkin istemin reddine,
3.a-492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 57.237,56 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 5.137,77 TL ve 15.844,12 TL ıslah harcı toplamı 20.981,89 TL harcın mahsubu ile bakiye 36.255,67 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3.b-Davacılar tarafından yapılan 101,00 TL posta-tebligat masrafının davanın kabul-red oranına göre hesaplanan 68,88 TL’si ile 5.137,77 TL peşin harç ve 15.844,12 TL ıslah harcı toplamı 21.050,77 TL’nin davalıdan tahsili ile davacılara verilmesine,
3.c-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
3.d-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 58.945,45 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
3.e-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 35.800,44 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalıya verilmesine,
3.f-HMK 333 maddesi uyarınca yatırılan gider/delil avansında kullanılmayan kısmının hükmün kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,

Dair, taraf vekillerin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Yargıtay’da temyiz yolu açık olmak üzere oy birliği ile verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.13/01/2022