Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. … 4. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
T.C. ”TÜRK MİLLETİ ADINA”
…
4. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR
HUKUK MAHKEMESİ K A R A R

ESAS NO : 2021/58
KARAR NO : 2022/127

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVA : Tasarım … Sayılı YİDK Kararı İptali
DAVA TARİHİ : 25/02/2021
KARAR TARİHİ : 11/05/2022 Yazım Tarihi : 03/06/2022
İDDİA:
Davacı vekili dava dilekçesinde ÖZETLE: Davacı şirketin, plastik ambalaj üretim işi yapmakta
olduğu, tüm haklarının davacıya ait olan çok sayıda da ambalaj tasarım tescilinin bulunduğu, tasarım
haklarının davacıya ait iki bölmeli oval kenarlı plastik ambalajın davalı kurum nezdinde … sayılı tescil
olarak onaylandığı ve halen tescilinin sağladığı korumadan yararlandığı, davacının 2017 yılında tescillendirmiş
olduğu tasarımın neredeyse aynısı olan, ayırt edilemeyecek derecede benzer başka bir tasarımın tescili için
… Çikolata Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından davalı kuruma başvurulduğu ve davacı tarafından süresi
içerisinde bu tasarım tescili talebine itiraz edildiği, itirazı inceleyen davalı kurumun, … sayılı
tasarımın davacıya ait tasarım ile benzerlik göstermediği gerekçesi ile davacı itirazının reddedildiği, davacıya
ait tescilin işçi-işveren ilişkisi içinde bulunulan … adına kayıtlı olduğu, tasarımın hak sahibinin
davacı şirket olduğu ve dava ehliyetinin de mevcut olduğu, davacı şirketin satış yetkilisi Muhammed İshak Aygün
ile … sayılı tasarım tescil başvurusunda bulunan… Çikolata Ltd. Şti. yetkilisi …
arasında Ekim 2018 tarihli mail içeriklerinden anlaşılacağı, tescil başvurusunda bulunan şirketin daha
öncesinde ilgili tasarımın davacı şirkete ait olduğunu bildiği ve hatta sipariş vermek adına görüşmeler
sağlandığı, sonraki süreçte davacının, siparişi için kendisiyle görüşülen ürünün aynısını… Çikolata Ltd.Şti.
resmi internet sitesinde pazarlandığını gördüğü ve aynı zamanda tescili için de başvuru yapıldığını öğrenildiği,
ticari satış görüşmeleri kapsamında davacı şirketin tescilli tasarım ürünü olan plastik ambalaj görselleri
sunulan ve iptal davasına konu tescil başvurusunu yapan şirket… Çikolata Ltd.Şti.’nin bu görselleri
kopyalayarak yeniden kendi lehlerine tescil ettirmek istediği, bu durumun davalı… Çikolata A.Ş. tarafından
kötüye kullanıldığı ve davacıya ait tescilli tasarım olduğu bilinmesine karşın ayırt edilemeyecek derecede
benzerinin tescili için başvuruda bulunduğu, bu durumun aynı zamanda “haksız rekabet” suçu teşkil ettiğinden
davacı tarafından suç duyurusunda bulunulduğu Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığı… soruşturma
numaralı dosya üzerinden de yargılama sürecinin devam ettiği, soruşturma kapsamında alınan bilirkişi
raporunda; “müşteki firmanın haksız rekabet iddialarına dayanak olarak gösterdiği … nolu tasarım
tescil belgesinin korumasının devam ettiği, ürünlerin birebir taklit edilerek üretimi ve satışa sunulması nedeniyle
müşteki … Plastik Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş. firmasının … nolu tasarım tescil hakkına
tecavüz edildiği, tasarım tescil hakkına tecavüz durumu nedeniyle aynı zamanda haksız rekabet hükümlerinin
uygulanması gerektiği kanaatine varıldığı” diyerek tescil başvurusuna konu tasarımın davacıya ait tasarımın
birebir aynısı, taklidi olduğu ve haksız rekabet doğrultusunda işlem yapılması gerektiğinin belirtildiği,
… sayılı tasarım tescil başvurusuna konu plastik ambalajın davacıya ait halihazırda tescil koruması
altında olan … sayılı tasarımı ile ayırt edilemeyecek şekilde benzer olduğu ve ceza soruşturması
kapsamında alınan bilirkişi raporu ile de bu durumun sabit hale geldiği, bu haliyle 6769 sayılı Sınai Mülkiyet
Kanunu’nda sayılan tasarım tescili için gerekli kriter olan yeni ve ayırt edicilik özelliklerini taşımadığı, Türk
Patent ve Marka Kurumu’nun ise, yeterli ve gerekli incelemeyi yapmaksızın davacı tarafça sunulan itiraz
beyanlarının hukuka aykırı şekilde reddettiğini, davacıya ait tescilli bir tasarımın ayırt edilemeyecek derecede
benzer kopyası olan bir tasarımın TPE’nin incelemesiz tescil sisteminin bir tehlikesi olarak bu talebin kabul
edilerek, aynı ürünün tescil ettirilmesi, bunun 3.kişilere karşı kullanılmasının ticari hayatta olumsuz etkiler
doğuracak ve zaten tescilli olan bir tasarımı, ikinci defa kendi adına tescil ettiren kişi yada firma sahibinin
haksız kazanç elde etmesine sebep olacağı” belirtilerek, “davalı… Çikolata Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’nin
yargılama süreci sonuçlanana kadar davacıya ait tasarımın ayırt edilemeyecek derecede benzer kopyası olan
ambalajı üretiminin, pazarlanmasının, satışının ve herhangi bir ticari faaliyet kapsamında kullanılmasının
engellenmesi şeklinde ihtiyati tedbir kararı verilmesi, Türk Patent ve Marka Kurumu Yeniden İnceleme
Değerlendirme Kurulu’nun … sayılı kararının iptali ile tasarım tescil başvurusunun reddine karar
verilmesini talep ve dava etmiş, duruşmada da dilekçesini aynen tekrar etmiştir.
SAVUNMA:
Davalı kurum vekili dilekçe ve beyanında ÖZETLE: Alınan kararlar ve yapılan işlemlerin usule ve yasaya uygun olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalıya usulüne uygun tebligatın yapıldığı, cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
MUHAKEME:HMK kapsamında “Yazılı Yargılama Usulü ” uygulanmıştır.
6769 sayılı SINAİ MÜLKİYET KANUNU”;( 10/01/2017 yürürlük )
Madde 55’te ( Tasarım ve ürün ) ; konusu düzenlenmiştir. Buna göre;
Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür.
Tasarım konusu ürün, (bilgisayar programları hariç) endüstriyel (makineler ) yoluyla veya elle üretilen herhangi bir nesne , birleşik bir ürün veya bu ürünü oluşturan parçaları, ambalaj gibi nesneler , birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumlarını, grafik sembolleri ve tipografik karakterlerini ifade eder.
Birleşik ürün denildiğinde ise , sökülüp takılma yoluyla değiştirilebilen veya yenilenebilen parçalardan oluşan üründür.
Tasarım, bir ürün ya da ürün parçasının görünümüdür. Dolayısıyla görünmeyen bir ürünün tasarımının tescili olanaklı değildir.
Bir tasarımın elde edilmesinde harcanan dikkat, çaba, tecrübe aktarımı gibi hususların tek başına bir önemi bulunmamaktadır. Tasarımın korunması için, kaliteli, estetik, faydalı ya da işlevsel olması gerekmemektedir. Ancak, tasarım koruması talep edilen görünümün, fikri veya zihni bir emek ve çabanın ürünü olması gerekmektedir.
Tasarım düşüncesi, bir üründen bağımsız olarak hukukî korumadan yararlanamaz. Tasarımın koruma görmesi için mutlaka bir üründe tecessüm etmesi gerekir.
Madde 56 ‘da( Yenilik ve ayırt edicilik ); konusu düzenlenmiştir. Buna göre;
Tasarım, yeni ve ayırtedici ise kanun korumasından yararlanır.
Şayet birleşik parçalardan oluşan bir üründe, bir veya birkaç parça tasarım sözkonusu ise o parça ürüne takıldığında görünür halde ise , yenilikle beraber ayırtediciliği de varsa tasarım olarak korunması mümkün olur.
Bu maddede belirtilen normal kullanım; bakım, servis veya onarım işleri hariç olmak üzere, son kullanıcı tarafından kullanımı ifade eder.
Bir tasarım, diğer tasarımla mukayesesinde; Eğer mesnet alınan tesçilli tasarım ise onun başvuru veya rüçhan tarihinden daha önceki bir tarihte; Mesnet alınan tesçilsiz tasarım ise onun kamuya sunulduğu tarihten daha önceki bir tarihte kamuya sunulmamış ise YENİ kabul edilir.(Yenilik kriteri)
Tasarımlar bilgilenmiş kullanıcı açısından sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Bilgilenmiş kullanıcı tasarımı mukayese ederken ; tesçilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden daha önceki bir tarihte; tesçilsiz tasarım için kamuya ilk sunulduğu tarihten daha önceki bir tarihte kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarım AYIRTEDİCİ kabul edilir. ( Ayırtedicilik kriteri)
Yenilik kavramı daha çok fiili bir duruma ilişkin olup her bir somut olayda ve somut ürün yönünden ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir. Bununla birlikte yenilik unsurunun varlığı için önceden hiç bilinmeyen bir görünümün elde edilmesi veya bilinen bir görünümün değişik yorumlarla ve yaklaşımla yeniden tasarlanması olgusunun varlığı gerekir. Fikri mülkiyet hukukunda taklidin yasak, esinlenmenin ise serbest olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Bu olgu öğretide “yararlanma ve benzetme serbestisi ilkesi” olarak ifade edilir (Tekinalp, Fikri Mülkiyet, s.32).
Yenilik unsurunun tespitinde önemli olan tasarımın dış görünümdür. Görünmeyen unsurların tasarımın yeniliğine etkisi bulunmamaktadır.
Buradaki Bilgilenmiş kullanıcı; tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı olarak tanımlanmaktadır. Öğretide ise bilgilenmiş kullanıcı bir uzman olmayıp, tasarım konusu ürünleri daha önce görmüş ve bu ürünlerin ne olduğunu bilebilecek bir ara veya nihai tüketici olarak anlaşılması gerektiği ifade edilir.
Bir tasarımın ayırt edici nitelikte olması, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenime göre belirlenir. Ayırt edicilik tespit edilirken ayrıntıya girilir ve detaylı inceleme yapılır. Bilgilenmiş kullanıcının nazarında, farklılığın belirgin olması aranır. Bu unsurun tespitinde dış görünüm esas alınır. Tasarım başvurusundaki tarifnamelerin bu anlamda önemi bulunmamaktadır. Zira tasarımda korunan işlevsellik değil görsel unsurdur.

Madde 57 ‘de (1) Kamuya sunma) konusu düzenlenmiştir. Buna göre;
Ürünü sergileme, satış gibi yollarla piyasaya sürme, kullanma, tarif, yayım, tanıtım veya benzer amaçlı faaliyetleri kapsar. (kamunun bilgi erişimine sunulması )
Tasarımın gizlilik şartıyla üçüncü bir kişiye açıklanması kamuya sunma sayılmaz.
Şayet tasarım, başvuru veya rüçhan tarihinden önceki 12 ay içinde tasarımcı veya halefi ya da bu kişilerin izni ile 3.ncü bir kişi tarafından veya tasarımcı ya da halefleri ile olan ilişkinin kötüye kullanımı sonucu kamuya sunulması hâlinde bu açıklama tasarımın yeniliğini ve ayırt edici niteliğini etkilemez.

Madde 58 de ( Tasarımın Koruma kapsamı ve koruma dışı hâller ) konusu düzenlenmiştir. Buna göre;
Tasarım sahibi kendi tasarımına benzer ancak yenilik ve ayırtedicilik yönü bulunmayan tasarım sahiplerine , kullanıcılarına yönelik kanundan doğan bütün haklarını kullanabilecektir.
Burada değerlendirme yapılırken tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi de dikkate alınacaktır.
Şayet tasarım koruması 5846 sayılı FSEK’de aranan şartları da taşıyorsa FSEK hükümlerine göre de korunabilir.
Tasarımın Koruma kapsamı dışında olan halleri ;
a) Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı tasarımlar.
b) Ürünün teknik fonksiyonunun zorunlu kıldığı görünüm özellikleri.
c) Tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün, başka bir ürüne mekanik olarak monte edilmesi veya bağlanması için belirli biçim ve boyutlarda üretilmesi zorunlu ürünlerin görünüm özellikleri.
ç) Paris Sözleşmesinin 2 nci mükerrer 6 ncı maddesi kapsamında yer alan hükümranlık alametleri ile bu kapsam dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, dinî, tarihî ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği işaretlerin, armaların, nişanların veya adlandırmaların uygunsuz kullanımını içeren tasarımlar.
Yenilik ve ayırtedici olmaları şartıyla farklı veya eş birimlerden oluşan modüler bir sistemde bu birimlerin birbirleriyle sonlu veya sonsuz olarak çeşitli biçimlerde bağlantı kurmasını sağlayan tasarımlar korumadan yararlanır.”;
DELİLLER ve DEĞERLENDİRME:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; davalı firmanın … nolu 1 sıra sayılı tasarımı ile davacı tarafın mesnet gösterdiği … nolu 12 sıra sayılı tasarımının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde başvuru tasarımının yenilik ve ayırt edicilik vasfı bulunup bulunmadığı, tasarımlar arasında benzerlik oluşup oluşmadığı, benzerlik söz konusu ise teknik zorunluluktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, itiraz hakkında Türk Patentin verdiği … sayılı YİDK kararının iptalinin ve davalı tasarımınında hükümsüzlüğünün gerekip gerekmediği noktasında olduğu anlaşılmıştır.
YİDK kararının 20/01/2021 tarihinde davacı tarafa tebliğ edildiği, davacının da 5000 sayılı TürkPatent Kanununun 15/C maddesinde öngörülen iki aylık süre içerisinde 25/02/2021 tarihinde ve 6769 sayılı SMK 156.ncı maddesinde görevli ve yetkili mahkemeye dava açtığı anlaşılmıştır.
TÜRKPATENT YİDK’nun … sayılı kararında; “… numaralı tasarımın itiraza gerekçe olarak gösterilen …
sıra numaralı tasarıma dayanılarak reddedilmesi talebiyle yapılan itiraz incelenmiştir.
… yapılan inceleme ve değerlendirmede: itiraza konu 2020
04537/1 numaralı tasarım ile itiraza gerekçe olarak gösterilen … sıra numaralı tasarımın genel
izlenim itibariyle farklı olduğu, muteriz vekilinin beyanının aksine bilgilenmiş kullanıcı nezdinde itiraza konu tasarımın
itiraza gerekçe olan tasarım karşısında yeni ve ayırt edici olduğu kanaatine ulaşılmıştır. Sayılan nedenlerde itirazın reddi gerekmiştir.
Karar: itirazın reddine ve … sıra numaralı tasarımın tescilinin devamına, oy birliği ile karar verilmiştir. ” ifade edilmiştir.
Yukarıda açıklanan izahatlardan hareketle; Türk Hukukunda koruma görecek olan bir tasarımda bulunması gereken olumlu şartlar ; a) Yenilik, b) Ayırt edici nitelik, c) Tasarlanan ya da Tasarımın uygulandığı Ürün ve/veya Ürün Parçası ve d) İnsan duyuları ile algılanabilen görünüm şeklinde sıralanabilir.
Uyuşmazlığın teknik bir boyutu da olduğundan mahkememizce uzman bilirkişi heyetinden alınan 21/02/2022 tarihli raporda ÖZETLE: ”
TASARIMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
Ortak Özellikler
-her iki ürün iki iç bölmeden oluşmaktadır
-her iki ürün üst tarafı açık şekildedir
Farklılıklar
-dava konusu tasarım üst taç kısmı mesnet tasarımdan daha geniş gözükmektedir
-dava konusu tasarım alttan üst tarafa doğru da genişlerken mesnet tasarım aynı şekilde durmaktadır
-dava konusu tasarım dış yüzeyinde tam ortada dikey bir çizgi ve sağ tarafında sanki ürünü yatay bir şekilde ikiye böler gibi bir çizgisi daha vardır
-mesnet tasarımda ise dış yüzeyinde tam orta kısımda geniş bir dikey bölümü bulunmaktadır .
Davaya konu tasarımların uygulandıkları ürünler açısından seçenek özgürlüğü oldukça geniştir. Herhangi bir “çikolata/şekerleme vb” üreticisinin, davaya konu “Çikolata Kabı” tasarımıyla üretim yapması zorunluluğu bulunmadığı gibi, sektör üreticilerinin sayısız seçenekte model, desen ve renk vb. kullanmaları mümkündür. Bu nedenle, davaya konu tasarımı oluşturan “Çikolata Kabı” ürününün doğası gereği başka biçimde tasarlanması mümkün olabileceği gibi teknik fonksiyonun gerçekleştirilmesinde tasarımcıya tasarıma ilişkin özellik ve unsurlarda hiçbir seçenek özgürlüğü tanımayan bir şekilde de değildir. Tarafların ürünlerine ilişkin görsellerindeki ortak özellikler, herhangi bir teknik zorunluluktan kaynaklanmamaktadır düşüncesindeyiz.
Tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması, ürünlerin görünümünde farklılık olup, bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile önceki aynı tip tasarımların yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olması anlamına gelmekte ve birbirleri ile kıyaslanan tasarımların farklılıklarından çok ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilmesi gerekmektedir. Burada bilgilenmiş kullanıcı, tasarıma konu ürünleri bilen, bu piyasayı ve benzer ürünleri tanıyan, bu tür ürünleri satın alan bir kişi veya satışını yapan bir kişi olacaktır.
Yukarıda yapılan değerlendirmeler neticesinde, iş bu dava konusu tasarım daha önce tescil edilen mesnet tasarıma benzememekte, bu durumda karıştırılma ihtimali de bulunmamaktadır.
Dolayısıyla davacı taraf tasarımının görsel biçimsel çağrışım, genel görünüm ölçütleri bakımından ve diğer tüm ölçüler bakımından değerlendirildiğinde heyetimizce, yenilik ve ayırt edicilik unsurunu taşıdığı tespit edilmiş olup, bu çerçevede, tasarım mukayesesinde esas alınması gereken unsurları itibariyle, davaya konu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünde davacı tasarımının, genel izlenimde davalının tasarımından uzaklaşmayı sağlayacak esaslı ve belirgin farklılıklar içerdiği ve bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yenilik ve ayırt edicilik koşullarını sağladığı kanaatine varılmıştır.
SONUÇ; Dava konusu tasarımın;
­ davalı firmanın… nolu 1 sıra sayılı tasarımı ile davacı tarafın mesnet gösterdiği … nolu 12 sıra sayılı tasarımının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde başvuru tasarımının yenilik ve ayırt edicilik vasfı taşıdığı,
­tasarımlar arasında yüksek derece bir benzerlikten söz edilemeyeceği,
… sayılı YİDK kararının iptalinin gerekmediği,
” şeklinde ifade edilmiştir.
Bilirkişi heyet raporu UYAP’ta kayıtlı ilgili konularda uzmanlardan seçilip her iki tarafın iddia ve savunmasına, taraf delillerine, tasarım kapsamına , YİDK kararına uygun şekilde denetlenebilir, içeriği olumlu veya olumsuz mahkemece değerlendirilebilir nitelikte olduğundan davacı vekilinin yeni bir heyetten rapor alınması istemi HMK 30.ncu madde kapsamında reddedilmiştir.
GEREKÇE:
Tarafların iddia ve savunmaları, sunulan delil ve belgeler, YİDK kararı, dava konusu tasarım ve mesnet olan tasarım, bilirkişi heyet raporu ve dosya bütünü birlikte değerlendirildiğinde;
Davalı firmanın … nolu 1 sıra sayılı tasarımının davacı tarafın mesnet gösterdiği … nolu 12 sıra sayılı tasarımı karşısında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yenilik ve ayırt edicilik vasfı taşımadığı iddia edilmiş ise de;
Teknik boyutu karşısında konunun uzmanlarından oluşan Uyap’ta kayıtlı bilirkişi heyetinin raporunda özet olarak ifade edildiği gibi “­ davalı firmanın … nolu 1 sıra sayılı tasarımı ile davacı tarafın mesnet gösterdiği … nolu 12 sıra sayılı tasarımının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde başvuru tasarımının yenilik ve ayırt edicilik vasfı taşıdığı,
­tasarımlar arasında yüksek derece bir benzerlikten söz edilemeyeceği, ” şeklindeki özetlenen görüşe aynı gerekçelerle iştirak edilerek dava konusu tasarımın davacıya ait mesnet tasarım karşısında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yenilik ve ayırt edicilik vasfını taşıdığı kanaatine varılarak ve başvuru tasarımının da ayrıca haksız rekabet oluşturacak şekilde ve yine kötüniyetli tescili yapıldığı iddiaları da kanıtlanmadığından bu kapsamda alınan YİDK kararı doğru olduğundan davanın reddi gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 80,70 TL maktu karar harcından peşin alınan 59,30 TL’nin düşümü ile bakiye 21,4‬ TL’nin davacıdan tahsiliyle Hazine’ye gelir kaydına,
3-AAÜT uyarınca 7.375,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsiliyle davalılara verilmesine,
4-Karar kesinleştiğinde arta kalan gider avansının taraflara iadesine,
Dair verilen karar davacı vekili ile davalı kurum vekilinin yüzüne karşı, davalı firma yetkilisinin yokluğunda 6100 sayılı HMK 341 ila 345 inci maddesine göre tebliğden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememiz aracılığı ile … Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar okunup açıklandı. 11/05/2022

Katip …
✍e-imzalıdır

Hakim …
✍e-imzalıdır