Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 4. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
T.C. ”Türk Milleti Adına”
ANKARA
4. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR
HUKUK MAHKEMESİ K A R A R
ESAS NO : 2018/477
KARAR NO : 2021/31
HAKİM : … …
KATİP : … …
DAVACI : … – ANKARA
VEKİLİ : Av. … -…
DAVALILAR : 1- … -… …
2- … -… …
VEKİLİ : Av. ……
DAVA : FSEK’e Dayalı Telif Tazminatı, Muhtemel Tecavüzün önlenmesi
DAVA TARİHİ : 06/12/2018
KARAR TARİHİ : 27/01/2021 Yazım Tarihi : 27/02/2021
İDDİA:
Davacı vekili dava dilekçesinde ÖZETLE: Müvekkilinin … Transferi (Heat of Mass Transfer) isimli kitap için 07.06.2012 tarihinde kitabın yayıncısı … ile 10 senelik bir çeviri anlaşması imzaladığını, kitabın çevirisi için Fırat Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. … ile 05.06.2014 tarihinde Çeviri … Mali Hak Devir Sözleşmesi imzaladıklarını, …Mekaniği (…) isimli kitap için 07.06.2012 tarihinde kitabın yayıncısı … ile 10 senelik bir çeviri anlaşması imzaladığını, kitabın çevirisi için Sakarya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. … ile 05.06.2014 tarihinde Çeviri … Mali Hak Devir Sözleşmesi imzaladıklarını, … (…) isimli kitap için 07.06.2012 tarihinde kitabın yayıncısı … ile 10 senelik bir çeviri anlaşması imzaladığını, kitabın çevirisi için Cumhuriyet Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. … ile 01.10.2012 tarihinde Çeviri … Mali Hak Devir Sözleşmesi imzaladıklarını, hakların halen müvekkilinde olduğunu, Davalıların Türkçe hakları 2012’den önce bitmesine ve müvekkiline geçmesine rağmen kitaplara usulsüz olarak bandrol alarak bastığını, sattığını, 2012’den 2017’ye kadar bandrol aldığını, davalıların müvekkilinin çoğaltma ve yayma haklarını ihlal ettiğini, … Transferi (Heat of Mass Transfer) isimli kitabın fiyatının 98 TL olduğunu, …Mekaniği (…) isimli kitabın fiyatının 97,50 TL olduğunu, … (…) isimli kitabın fiyatının 98 TL olduğunu, yurtdışı telif hakkı oranının %10, çeviri telif oranının %10 olmak üzere emsal telif oranının %20 olduğunu ifade ederek, FSEK m.68 kapsamında şimdilik 1.000 TL telif tazminatının haksız fiil tarihlerinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte ödenmesini, kitapların yeni baskılarının yapılmasının ve bandrol alınmasının önlenmesi için muhtemel tecavüzün menine ve bu kapsamda ihtiyati tedbir karar verilmesini talep ve dava etmiş, duruşmada da dilekçesini aynen tekrar etmiştir.
SAVUNMA:
Davalılar Vekili dilekçe ve beyanında ÖZETLE: Müvekkili … açısından husumet itirazları bulunduğunu, asıl hak sahibi… şirketi tarafından davacıya basit lisans verildiğini, başka kişilere lisans verme hakkının asıl hak sahibi şirket tarafından saklı tutulduğunu, taraflar arasındaki sözleşmeye göre eserlerin sadece çeviri ve bu kapsamda çoğaltma hakkının davacıya verildiğini, dava konusu hakların ihlal edildiği iddia edilen eserler ile müvekkili tarafından basılan eserlerin birbirinden farklı olduğunu, asıl hak sahibi şirket ve davacı arasında imzalanan sözleşmeye göre devredilen baskı hakkının, … Transferi (Heat of Mass Transfer) isimli kitabın 4.baskısına, …Mekaniği (…) isimli kitabın 3.baskısına, … (…) isimli kitabın 7.baskısına ilişkin olduğunu, oysa müvekkili ile asıl hak sahibi McGraw-Hill şirketi arasında imzalanan 27.04.2005 ve 16.12.2004 tarihli sözleşmelere göre devredilen baskı hakkının, … Transferi (Heat of Mass Transfer) isimli kitabın 3.baskısına, …Mekaniği (…) isimli kitabın 1.baskısına, … (…) isimli kitabın 5.baskısına ilişkin olduğunu, dolayısıyla davacının farklı baskılar için hiç bir hak ve yetkisinin bulunmadığını, dava konusu eserlerin bazı mali haklarının başka bir yayıncıya devredildiğinin müvekkiline bildirilmediği gibi, davacının hak sahipliği döneminde hiç bir hakkının da ihlal edilmediğini, asıl hak sahibi şirket ile davacının arasındaki sözleşmelerin 2012 yılı haziran ayında imzalandığını, müvekkilinin hak sahibi olduğu eserleri en son 2012 yılı haziran ayından önce bastığını, davacının 2012 yılından yaklaşık 7 yıllık bir süre geçmesine rağmen, eserlerin farklı baskılarının müvekkili tarafından basıldığını bilmemesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, asıl hak sahibi şirket ile davacının arasındaki sözleşmelerin 5 yıllık sözleşme geçerlilik süresinin haricen bir tükenmez kalemle üstü çizilerek 10 yıl şeklinde değiştirilerek tahrif edildiğini, bu nedenle sözleşmenin geçerlilik süresinin 2017 yılının haziran ayında sona erdiğini, dolayısıyla huzurdaki davayı ikame etmesinin mümkün olmadığını, ayrıca 2 yıllık zamanaşımı süresinin de dolduğunu ifade ederek davanın reddini talep etmiştir.
MUHAKEME:HMK kapsamında “Yazılı Yargılama Usulü ” uygulanmıştır.
5846 sayılı FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU :
Madde 1/B-a) …: “Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsullerini, b) … sahibi : Eseri meydana getiren kişi ”
Madde 2/1 “Herhangi bir şekilde dil ve yazı ile ifade olunan eserlerin ilim edebiyat eseri olduğu” ,
Madde 6 ” Diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilipte bu esere nispetle müstakil olmıyan ve aşağıda başlıcaları yazılı fikir ve sanat mahsulleri işlenmedir:
1. Tercümeler;
…………
İstifade edilen eserin sahibinin haklarına zarar getirmemek şartıyla oluşturulan ve İşliyenin hususiyetini taşıyan işlenmeler, bu kanuna göre … sayılır. “
Madde 8 “Bir eserin sahibi, onu meydana getirendir.
Bir işlenmenin ve derlemenin sahibi, asıl … sahibinin hakları mahfuz kalmak şartıyla onu işleyendir.
………”
Madde 14 ” Bir eserin umuma arz edilip edilmemesini, yayımlanma zamanını ve tarzını munhasıran … sahibi tayin eder.” ( manevi hak )
Madde 15/1-3 “Eseri, sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arzetme veya yayımlama hususunda karar vermek salahiyeti munhasıran … sahibine aittir….. Bir eserin kimin tarafından vücuda getirildiği ihtilaflı ise, yahut her hangi bir kimse eserin sahibi olduğunu iddia etmekte ise, hakiki sahibi, hakkının tesbitini mahkemeden istiyebilir.”( manevi hak )
Madde 16/1 ” … sahibinin izni olmadıkça eserde veyahut … sahibinin adında kısaltmalar, ekleme ve başka değiştirmeler yapılamaz. ” (Eserde değişiklik yapılmasını menetmek hakkı ) ,( manevi hak )
Madde 18/1-3 “Mali hakları kullanma yetkisi münhasıran … sahibine aittir. …… Bir eserin yapımcısı veya yayımcısı, ancak eserin sahibi ile yapacağı sözleşmeye göre mali hakları kullanabilir.”
Madde 21″Bir eserden, onu işlemek suretiyle faydalanma hakkı ….. sahibine aittir.”( mali hak )
Madde 22 “Bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı …. … sahibine aittir ” ( mali hak )
Madde 23 “Bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshalarını, kiralamak, ödünç vermek, satışa çıkarmak veya diğer yollarla dağıtmak hakkı münhasıran … sahibine aittir.”(yayma hakkı ) , ( mali hak )
Madde 24 “…..” (temsil hakkı ), (mali hak),
Madde 25 “…… “( umuma iletim hakkı ), (mali hak),
Madde 45 ” ……”(pay ve takip hakkı ) (mali hak),
Madde 52 “Mali haklara dair sözleşme ve tasarrufların yazılı olması ve konuları olan hakların ayrı ayrı gösterilmesi şarttır.” ,
Madde 68/1 ” Eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan,çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya hertürlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir.” ,
Madde 69/1 “Mali veya manevi haklarında tecavüz tehlikesine maruz kalan … sahibi muhtemel tecavüzün önlenmesini dava edebilir. “, hükmü yer almaktadır.
DELİLLER ve DEĞERLENDİRME:
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın; Davacı tarafın dava dışı firmadan çeviri anlaşması çerçevesinde mali hak devrine dayalı olarak alındığı ve çevirisinin de sözleşmeyle yapıldığı belirtilen “… TRANSFERİ, …MEKANİĞİ VE …” adlı eserlerin davalılar tarafından baskısı yapılıp bandrol alınması ve satışa sunulmasına bağlı 5846 sayılı FSEK’ten kayaklı hak ihlali oluşup oluşmadığı, davalı tarafın çeviri sözleşmesinde hak düşürücü süre gerçekleştiği, sözleşmenin tahrif edildiği ve davacı tarafın dava konusu eserlerle ilgili hak sahibi olmadığı iddialarının yerinde ve doğru olup olmadığı noktasında olduğu anlaşılmıştır.
Davacı taraf ” … Transferi, …Mekaniği ve …” adlı 3 ayrı eserin 07.06.2012 tarihinde kitabın yayıncısı … ile 10 senelik bir çeviri anlaşması imzaladıklarını, bu eserlerle ilgili olarak da değişik üniversitelerdeki akademisyenlerle “Çeviri … Mali Hak Devir Sözleşmesi” imzaladıklarını, mali hak sahibi olduklarını, davalı tarafın ise bu eserlerin baskısını yaparak , bandrol aldığını, satış yaptıklarını tespit ettiklerini, mali haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşler, davalı taraf ise usul itirazları ile birlikte eserlerin farklı olduğu yanında davacının farklı baskılar için hiç bir hak ve yetkisinin bulunmadığı gibi asıl hak sahibi şirket ile davacının arasındaki sözleşmelerin 2012 yılı haziran ayında imzalandığını, müvekkilinin hak sahibi olduğu eserleri en son 2012 yılı haziran ayından önce bastığını ileri sürmüştür.
Dosyaya sunulan ve ilgili yerlerden temin edilen delil ve belgeler kapsamında ihtilaf teknik bir konuyu da içerdiğinden konusunda uzman bilirkişi heyetinden ( Av. …(Telif Hakları Uzmanı Yayıncı / Editör), Prof. Dr. Kahraman… Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi, Prof. Dr. … ODTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi) rapor alınması gerekmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 12.05. 2020 tarihli raporda ÖZETLE ”
1- “… 3.Baskı”, “… Transferi Esaslar ve Uygulamalar 4.Baskı” ve “…Mühendislik Yaklaşımıyla 7.Baskı” isimli kitapların işlenme … oldukları,
2- “… 1.Baskı”, “… Transferi Pratik Bir Yaklaşım 3.Baskı” ve “…Mühendislik Yaklaşımıyla 5.Baskı” isimli kitapların işlenme … oldukları,
3- “… 3.Baskı” isimli … için Çeviri Editörü: …, “… Transferi Esaslar ve Uygulamalar 4.Baskı” isimli … için Çeviri Editörü: … ve “…Mühendislik Yaklaşımıyla 7.Baskı” isimli … için Çeviri Editörü: …’nın … sahibi olduğu,
4- “… 1.Baskı” isimli … için Çeviri Editörü: …, “… Transferi Pratik Bir Yaklaşım 3.Baskı” isimli … için Çeviri Editörü: … ve “…Mühendislik Yaklaşımıyla 5.Baskı” isimli … için Çeviri Editörü: …’nın … sahibi olduğu,
5- Davacı yayınevinin “… 7/e (Mühendislik Yaklaşımıyla …) isimli kitabın 7.baskısının, “… 4/e (… Transferi)” isimli kitabın 4.baskısının, “… 3/e (…Mekaniği) isimli kitabın 3.baskısının çeviri, çoğaltma ve yayma mali haklarının sahibi olduğu,
6- Davalı yayınevinin “… 5/e (Mühendislik Yaklaşımıyla …) isimli kitabın 5.baskısının, “… 3/e (… Transferi)” isimli kitabın 3.baskısının, “… 1/e (…Mekaniği) isimli kitabın 1.baskısının çeviri, çoğaltma ve yayma mali haklarının sahibi olduğu,
7- Davacı Yayınevi’nin yalnızca kendi işlemeleri olan; “… 7/e (Mühendislik Yaklaşımıyla …) isimli kitabın 7.baskısının, “… 4/e (… Transferi)” isimli kitabın 4.baskısının, “… 3/e (…Mekaniği) isimli kitabın 3.baskısının çeviri, çoğaltma ve yayma mali haklarının sahibi olduğu değerlendirilmekle, bu baskılar için haklarının olduğu, Davalı Yayınevi’nin işlemeleri olan … Transferi (Heat of Mass Transfer) isimli kitabın 3.baskısına, …Mekaniği (…) isimli kitabın 1.baskısına, … (…) isimli kitabın 5.baskısına ilişkin herhangi bir hakkının bulunmadığı, 5846 sayılı FSEK’ten kaynaklı hak ihlali oluşmadığı,” şeklinde;
Rapora itiraz üzerine de aynı heyetten alınan 11.01.2021 Tarihli EK RAPOR’da da ÖZETLE ” Davacı Yayınevi’nin dava konusu eserlerin çevirisi konusunda… … Holdings ile imzaladığı sözleşme gereği yalnızca kendi işlemeleri olan; Mühendislik Yaklaşımıyla …isimli kitabın 7.baskısının, … Transferi isimli kitabın 4.baskısının, …Mekaniği isimli kitabın 3.baskısının çeviri, çoğaltma ve yayma mali haklarının sahibi olduğu değerlendirildiğinden, yalnızca bu baskılar için haklarının olduğu, buna karşın davacının, davalı Yayınevi’nin işlemeleri olan … Transferi isimli kitabın 3.baskısına, …Mekaniği isimli kitabın 1.baskısına, …isimli kitabın 5.baskısına ilişkin FSEK’ten kaynaklı herhangi bir hakkının bulunmadığı, dava konusu eserler arasında benzerlik olsa da, FSEK’ten kaynaklı hak ihlalinin değerlendirilebilmesi için öncelikle hakkın doğması gerektiği, dolayısıyla 5846 sayılı FSEK’ten kaynaklı hak ihlali oluşmadığı ;
Heyetimizce yeniden yapılan değerlendirme sonucunda kök raporumuzdaki kanaatimizi değiştirir bir hususun ortaya çıkmadığı “şeklinde ifade edilmiştir.
Davacı taraf vekilinin hesap bilirkişisinden rapor alınması talebi HMK 30.ncu madde kapsamında ele alınıp değerlendirildiğinde dosyaya sunulan rapor ve ek rapor iddia ve savunmaya, dosyadaki kanıtlara uygun yeterli ve denetlenebilir olduğundan yargılama gereksiz uzamasın düşüncesiyle bu talep reddedilmiştir.
GEREKÇE:
Tarafların iddia ve savunmaları, sunulan deliller, bilirkişi heyet raporu ve ek raporu ile dosya bütünü ile birlikte değerlendirildiğinde;
Davacı taraf ” … Transferi, …Mekaniği ve …” adlı 3 ayrı eserden dolayı 07.06.2012 tarihinde kitabın yayıncısı firma ile 10 senelik bir çeviri anlaşması yapıp bu eserlerle ilgili olarak da değişik üniversitelerdeki akademisyenlerle “Çeviri … Mali Hak Devir Sözleşmesi” imzaladıklarını, bu eserlerden dolayı mali hak sahibi olduklarını, davalı tarafın ise bu eserlerin baskısını yaparak , bandrol aldığını, satış yaptıklarını tespit ettiklerini, mali haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüş ise de ;
Sonucu aynen benimsenen konusunun uzmanından oluşan bilirkişi heyetinin KÖK ve EK raporda geçen ” Davacı Yayınevi’nin yalnızca kendi işlemeleri olan; “Termodynamics: …7/e (Mühendislik Yaklaşımıyla …) isimli kitabın 7.baskısının, “… 4/e (… Transferi)” isimli kitabın 4.baskısının, “… 3/e (…Mekaniği) isimli kitabın 3.baskısının çeviri, çoğaltma ve yayma mali haklarının sahibi olduğu değerlendirilmekle, bu baskılar için haklarının olduğu, Davalı Yayınevi’nin işlemeleri olan … Transferi (Heat of Mass Transfer) isimli kitabın 3.baskısına, …Mekaniği (…) isimli kitabın 1.baskısına, … (…) isimli kitabın 5.baskısına ilişkin herhangi bir hakkının bulunmadığı, 5846 sayılı FSEK’ten kaynaklı hak ihlali oluşmadığı;
Davacı Yayınevi’nin dava konusu eserlerin çevirisi konusunda… … Holdings ile imzaladığı sözleşme gereği yalnızca kendi işlemeleri olan; Mühendislik Yaklaşımıyla …isimli kitabın 7.baskısının, … Transferi isimli kitabın 4.baskısının, …Mekaniği isimli kitabın 3.baskısının çeviri, çoğaltma ve yayma mali haklarının sahibi olduğu değerlendirildiğinden, yalnızca bu baskılar için haklarının olduğu, buna karşın davacının, davalı Yayınevi’nin işlemeleri olan … Transferi isimli kitabın 3.baskısına, …Mekaniği isimli kitabın 1.baskısına, …isimli kitabın 5.baskısına ilişkin FSEK’ten kaynaklı herhangi bir hakkının bulunmadığı, dava konusu eserler arasında benzerlik olsa da, FSEK’ten kaynaklı hak ihlalinin değerlendirilebilmesi için öncelikle hakkın doğması gerektiği, dolayısıyla 5846 sayılı FSEK’ten kaynaklı hak ihlali oluşmadığı ;
Heyetimizce yeniden yapılan değerlendirme sonucunda kök raporumuzdaki kanaatimizi değiştirir bir hususun ortaya çıkmadığı ” şeklinde özetlenebilen görüşe aynı gerekçelerle iştirak edilerek davacının 5846 sayılı FSEK ten kaynaklı ” çoğaltma ve yayma ” şeklindeki mali haklarının davalı tarafca ihlal edildiği sabit olmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gereken 59,30 TL maktu karar harcından peşin alınan 35,90 TL’nin düşümü ile bakiye 18,50 TL’nin davacıdan tahsiliyle Hazine’ye gelir kaydına,
3-AAÜT uyarınca 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsiliyle davalılar vekiline verilmesine,
4-Karar kesinleştiğinde arta kalan gider avansının taraflara iadesine,
Dair verilen karar davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, 6100 sayılı HMK 341 ila 345 inci maddesine göre tebliğden itibaren 2 haftalık süre içinde mahkememiz aracılığı ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf kanun yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar okunup açıklandı. 27/01/2021
Katip …
e-imzalıdır
Hakim …
e-imzalıdır