Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/62 Esas – 2022/362
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
ANKARA
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2022/62
KARAR NO : 2022/362

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Tasarıma Tecavüz Oluşturan Ürünlerin İmhası, Maddi Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ : 18/02/2022
KARAR TARİHİ : 27/10/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 27/10/2022
DAVA:
Davacı vekili 18/02/2022 harç tarihli dava dilekçesi ve duruşmadaki beyanlarında özetle; Müvekkilinin başta Ankara ili olmak üzere Türkiye ve tüm dünya çapında mobilya tasarım, üretim ve satış iş kolunda faaliyet gösterdiğini, müvekkili adına kayıtlı Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tasarım tescili bulunan ve dava konusu yapılan 2015/07997 dosya numarasında kayıtlı çoklu başvuruya konu ürünlerin 5 tanesinin; 1’de yer alan Koltuk ürünü, 4’te yer alan Koltuk ürünü, 5′ te yer alan Sandalye ürünü, 6’da yer alan Fiskos ürünü, 7’de yer alan Masa ürünü 8′ de yer alan Sehpa ürünü olduğunu, müvekkiline ait tescilli tasarımların karşı yan tarafından hiçbir değişiklik yapılmaksızın, taklit edilmek suretiyle “… … Koltuk Takımı” adı altında sosyal medya hesaplarında satışa sunulduğunu, yine müvekkiline ait tescilli tasarımların karşı yanca hiçbir değişiklik yapılmaksızın taklit edilmek suretiyle “viev.mobilyaa” kullanıcı isimli Instagram sitesinde ve satışa sunulduğunun noter kanalı ile e-tespit yoluyla tespit edildiğini, bu nedenle Ankara 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin …D. İş sayılı dosyası ile delil tespiti istendiğini, dosyaya kazandırılan bilirkişi raporunda taraf tasarımlarının aynı olduğunun tespit edildiğini, davalıların eyleminin tasarım hakkına tecavüz teşkil ettiğini belirterek, Tasarım hakkına tecavüz nedeniyle fazlaya ilişkin bütün yasal hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000 TL maddi tazminat ile 10.000 TL manevi tazminat talebinde bulunduklarını ifade ederek davalarının kabulünü, ihtiyati tedbir kararının devamı yönünde ara karar kurulmasını, davalının müvekkilinin tasarım hakkından doğan haklarına tecavüzünün devamını önlemek amacıyla davacı adına Türk Patent ve Marka Kurumu bünyesinde tescilli 2015/07997 1-4-5-6-7-8, sayılı tasarımların 6769 sayılı yasanın 149/1-d, f maddeleri uyarınca tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulan yahut el konulmayarak yedi emin olarak davalıya bırakılan ürünlerin dava sonucunda masrafları tecavüz edene ait olmak üzere imha edilmesini, müvekkillerinin 6769 sayılı Yasanın 150, 151/1 ve 151/2-a maddeleri uyarınca uğramış olduğu maddi zararının tespiti ile taraflar arasında daha önceden imzalanan Tescilli Endüstriyel Tasarıma Tecavüz Etmeme Sözleşmesi ve 149/1-ç ve 150 maddeleri uyarınca fazlaya ilişkin talep, artırım, ıslah ve diğer bütün yasal hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000,00TL. maddi ve 10.000,00TL. manevi zararının e-tespit tarihi olan 11/06/2021 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsilini ve yargılamanın sonucunda satışa arz edilen ürünlerin tecavüz sayıldığına karar verilmesi halinde masrafları tecavüz edene ait olmak üzere bu kararın ilanına karar verilmesini talep ve dava etmiş, 03/10/2022 tarihli ıslah dilekçesi ile manevi tazminat talebini 4.000,00 TL artırarak 5.000,00 TL ye yükseltmiştir.
CEVAP:
Davalı şirkete usulüne uygun dava dilekçesi ve duruşma gününü bildiren tebligat yapıldığı halde davaya cevap vermemiştir.
YARGILAMA VE DELİLLER:
Mahkememizce tarafların sav ve savunmaları dinlenmiş, delilleri toplanmış; konunun teknik yönlerine ilişkin bilirkişi raporu alınmış; raporda ortaya konulan görüşlerin teknik yönünden mahkememizin aşağıda açıklanacak kısmen kabulü doğrultusunda yararlanılmıştır.
GEREKÇE:
Uyuşmazlığın Tespiti ve Uygulanacak Hükümler, Delillerin Değerlendirilmesi ve Kabul
Dava, tescilli tasarıma tecavüz oluşturan ürünler ile bunların münhasıran üretiminde kullanılan makine ve araçların imhası, maddi (151/2-a) ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
Dosya kapsamı, toplanan deliler ve bilirkişi raporu çerçevesinde incelenmiş, buna göre;
Mahkememizin … D.iş sayılı dosyasının incelenmesinde; Aleyhine tespit talep edilene ait “viev.mobilya” kullanıcı adlı instagram hesabı ile ttps://vievmobilya.com.tr isimli internet sitesi üzerinden yapılan incelemede tespit Mobilya Takımı (Kanepe, koltuk, masa, sehpa) ürünlerine rastlanılmamış olup, tespit talep eden tarafından verilen e-tespit tutanağı üzerinden tespiti yapılan ve … … Koltuk Takımı ismi ile verilen salon takımında yer alan Kanepe, Koltuk, Sandalye, Sehpa ve Masa ürünlerinin genel izlenimlerinin ve genel görünüm özelliklerinin Tespit talep eden … MOB. TASARIM PAZ. İNŞ. TAAH. İTH. İHR. TURİZM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ne ait 2015 07997/1,4,5,7,8 sayılı tescile konu Kanepe, Koltuk, Sandalye, Masa, Sehpa tasarımları ile bilgilenmiş kullanıcı gözü ile genel izlenim itibariyle olarak aynı tasarımlar olduğu belirtilmiştir.
Tasarım Hakkına Tecavüz Açısından Değerlendirme
Bilindiği gibi tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümünü ifade etmekte, ürün ise, bilgisayar programları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra birleşik bir ürün veya bu ürünü oluşturan parçaları, ambalaj gibi nesneleri, birden çok nesnenin bir arada algılanan sunumlarını, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri ifade etmektedir.
Mer’i 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu uyarınca, yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımlar belge verilmek sureti ile korunur. Bu kapsamda kanunda yenilik; bir tasarımın aynısı; tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir şeklinde tanımlanmıştır. Kanuna göre, tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Ayırt edicilik ise kanunda: Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir şeklinde tanımlanmıştır. Kanuna göre, ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.
Yine SMK uyarınca; Tasarım sahibi, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı SMK’dan doğan haklarını kullanabilir. Bu kapsamda, Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz.
Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller ise Kanunda; “Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak.” şeklinde belirtilmiştir.
Yukarıdaki hükümler kapsamında yapılan incelemede önce bilgilenmiş kullanıcı profili belirlenmiş ve akabinde seçenek özgürlüğü ve teknik zorunluluk dikkate alınarak e-tespit sonucu saptanan davalı ürünlerinin davacı tasarımlarından doğan hakları ihlal edip etmediği hususu irdelenmiştir. Belirtilen kapsamda somut olayda tespit edilen hususlar aşağıdadır.
Bilgilenmiş Kullanıcı Profilinin Belirlenmesi
Bilgilenmiş kullanıcı, tasarımın uygulandığı ürün hakkında belli bir bilgi birikimi olan, ancak bilgi birikimi bir uzmanın bilgi birikimi seviyesinde olmadığı gibi ürünü hiç tanımayan bir kişininki kadar da düşük seviyede olmayan kişidir. Bilgilenmiş kullanıcı kavramı ile bir uzman ifade edilmediği gibi ortalama bir tüketiciden daha üst düzeydeki bir ara veya nihai tüketicinin algılanması gerekmektedir. Bilgilenmiş kullanıcı, dikkatli bir kullanıcıdır. Bilgilenmiş kullanıcının ürünün doğası ve görünümü hakkında bilgi sahibi olması, ürünü daha önce belli bir süre kullanmış olması gerekir. Bilgilenmiş kullanıcı ürünün görünümünden tamamen habersiz olan nihai tüketici değildir (TEKİL, Müge, 554 sayılı KHK Çerçevesinde Endüstriyel Tasarım Kavramı ve Koruma Şartları, İÜHF Dergisi, C. LV, 5. 4, s. 247). Ayırdedici nitelik incelemesi yapılırken de birbiriyle kıyaslanan tasarımların birbirlerinden farklı unsurlarının değil, ortak özelliklerinin değerlendirilmesine ağırlık verilir.
Somut uyuşmazlığa konu tasarımlar koltuk, sandalye, sehpa, masa, fiskos masası (mobilya) ilişkindir. Uyuşmazlık konusu ürünler bakımından ürünü daha önce kullanan herkesin bilgilenmiş kullanıcı oldukları kabul edilmiştir.
Seçenek Özgürlüğü ve Teknik Zorunluluk
Yine Kanunda geçen “Seçenek özgürlüğü” kavramı ile ilgili olarak, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 56’da “(6) Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” hükmü düzenlenmiştir. Koruma dışı hallerin değerlendirildiği 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Madde 58. maddesinde; “Ürünün teknik fonksiyonunun zorunlu kıldığı görünüm özellikleri.” ifadesi yer almaktadır. Aynı maddeye göre, “Tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün, başka bir ürüne mekanik olarak monte edilmesi veya bağlanması için belirli biçim ve boyutlarda üretilmesi zorunlu ürünlerin görünüm özellikleri” koruma kapsamı dışında kalmaktadır.
Uyuşmazlık konusu koltuk, sandalye, sehpa, masa, fiskos masası (mobilya) tasarımı olup, koltuk, sandalye, sehpa, masa tasarımında seçenek özgürlüğünün olduğu ve bu ürünlerde tasarımı şekillendiren teknik bir zorunluluğun bulunmadığı kabul edilmiştir.
Davalının e-tespitle saptanan ürünleri ile davacının tescilli tasarımları karşılıklı olarak incelendiğinde: dava konusu ürünler koltuk, sandalye, sehpa, masa ve fiskos masası ürünlerine aittir. E-tespit sonucu tespit edilen … … Koltuk Takımı ismi ile verilen salon takımında yer alan ürünler ise koltuk, sandalye, sehpa ve masadır. Davacı tasarımları ile davalının tespit edilen koltuk, sandalye, sehpa, masa ürünlerinde ayniyete yakın derecede benzerlik olduğu tespit edilmekle birlikte davacı tescilli tasarımında bulunan yuvarlak fiskos sehpa tasarımının e-tespit tutanağında saptanan ürünler arasında yer almadığı görülmüştür. E-tespit tutanağında saptanan ürünlerde kullanılan ayakların genel yapısı, koltukların ve sandalyenin genel yapıları, sehpa ve masa tasarımlarının ayak ve tablaları ve genel yapısı arasında ayniyete yakın derecede benzerlik bulunmakta olup tasarımlar arasında fotoğraflardan görülebildiği kadarıyla detaylar dışında herhangi bir farklılık bulunmamaktadır. Dava konusu koltuk, sandalye, sehpa ve masa ürünlerinde tasarımcının geniş bir seçenek özgürlüğünün bulunması hususu da dikkate alındığında bilgilenmiş kullanıcı açısından genel izlenim itibariyle taraf tasarımlarının ayırt edilemeyecek derecede benzer ürünler olduğu değerlendirilmiştir. Bu nedenle E-tespit sonucu tespit edilen tespit edilen davalı koltuk, sandalye, sehpa ve masasının, davacı adına 2015 07997/1 sıra numaralı koltuk, 2015 07997/4 sıra numaralı koltuk, 2015 07997/5 sıra numaralı sandalye, 2015 07997/7 sıra numaralı masa ve 2015 07997/8 sıra numaralı sehpa tasarımı karşısında yenilik kriterini ve bilgilenmiş kullanıcı gözünde ayırt edicilik kriterini taşımadığı kanaatine ulaşılmıştır.
Davacı Lehine Maddi Tazminat
Davacı adına 2015 07997/1 sıra numaralı koltuk, 2015 07997/4 sıra numaralı koltuk, 2015 07997/5 sıra numaralı sandalye, 2015 07997/7 sıra numaralı masa ve 2015 07997/8 sıra numaralı sehpa tasarımları davacı tarafından üretilip satışa sunulan ürünler arasında …TAKIMI olarak yer almaktadır.
6769 sayılı SMK m.150’ye göre tasarım hakkına tecavüz sayılan fiilleri işleyen davalının, tasarım hakkı sahibi davacının zararını tazmin etmekle yükümlüdür.
6769 sayılı SMK m.151/1’e göre, hak sahibinin uğradığı zarar, fiili kaybı ve yoksun kalınan kazancı kapsar. Dava dosyasında, davalı eyleminden kaynaklı davacının aktifindeki azalma veya pasifindeki çoğalmaya ilişkin herhangi bir bilgi veya belge olmadığından 6769 sayılı SMK m.151/1 çerçevesinde zarar hesaplanamamıştır.
Davacı 6769 sayılı SMK m.151/2-a “Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir.” çerçevesinde maddi tazminat talep etmiştir. Ankara 63. Noterliğince yapılan 11.06.2021 tarihli e-tespiti’nden sonra davalının … … KOLTUK TAKIMI ürünlerini ürettiğine veya satışa sunduğuna ilişkin dosyada herhangi bir bilgi ve belgenin olmadığı, 05.01.2022 tarihli Instagram üzerinde yapılan Ankara 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … D. iş sayılı dosyasında da davalı kullanıma ilişkin bir tespitin yapılamadığı, davalıya ait www.vievmobilya.com.tr ve https://www.instagram.com/viev.ankara/?hl=tr şeklindeki instagram hesabının incelenmesi neticesinde: davalı web sitesinde ve instagram hesabında incelemenin yapıldığı 28/07/2022 tarihi itibariyle uyuşmazlık konusu … koltuk takımının bulunmadığı anlaşılmıştır.
6769 Sayılı SMK m.151/2-a’ya Göre Tazminat
Yoksun kalınan kazancın hesabında m.151/2-a bendinde “Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, hak sahibinin elde edebileceği muhtemel gelir.” olarak hesaplanacağı şeklinde düzenlenmiştir.
Davalıya ticari defterlerini sunması için 1 hafta kesin süre verildiği, sunması mümkün değil ise ticari defterlerin bulunduğu yerin ve irtibat kişisinin bildirilmesi için 1 haftalık kesin süre verilmesi, eğer defterler bu süre içerisinde sunulmaz ve bulunduğu yer ile irtibat kişisi bildirilmez ise davacı defterleri ile sonuca gidileceği hususunun ihtar edildiği, davalının herhangi bir beyanda bulunmadığı gibi herhangi bir bilgi ve belgeyi de dosyaya sunmadığı, dosya kapsamında SMK 151/2-a bendi uyarınca hesaplama yapılabilmesi için herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı, taraflara ait ticari defterlerin incelenmediği, mevcut dosya kapsamı itibariyle tasarım ihlali dolayısıyla davacının yoksun kaldığı elde edeceği muhtemel gelir, bilirkişi raporu uyarınca ticari defterlerden tam olarak belirlenmesi mümkün olmadığından BORÇLAR KANUNU 50/2 ve 51/1 maddesi uyarınca davalının eylemlerinin devam ettiği süre, elde ettiği gelir, tasarımın gelirin oluşumuna etkisi, tasarımın bilinirliği, gücü, ihlalin boyutu ve niteliği, tarafların hal ve durumu, ihlal eyleminin gerçekleşme şekli ile kusurun ağırlığı, tasarımın ekonomik önemi, tasarım hakkına tecavüz edildiği anda geçerlilik süresi, ürünlerin orjinal olması gibi unsurlar nazara alınarak maddi tazminat miktarının 5.000,00 TL, ; tarafların ekonomik durumları, ihlâl olunan hakkın mahiyeti, ihlalin etkileri, ihlalin ulaştığı kitle, fiilin ve kusurun ağırlığı, paranın satın alma gücü ibraz olunan belgeler ve eylemin gerçekleştirilme biçimi karşısında manevî tazminat miktarının 5.000,00 TL olarak saptanmasının hakkaniyete uygun olacağı düşünülmüştür.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle, davanın kısmen kabulüne, davacı adına tescilli …4, 5, 7 ve 8 sıra nolu tasarımlara tecavüz teşkil eden davalı ürünlerine ve bunların üretiminde kullanılan cihaz, makina gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulmasına, el konulan ürünlerin imhasına, 5.000,00 TL maddi ve 5.000,00 TL manevi tazminatın ihlal tarihi olan 11.06.2021 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, kararın masrafı davalıya ait olmak üzere ulusal çapta yayın yapan bir gazetede bir defa ilanına, fazlaya ilişkin talebin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davanın KISMEN KABULÜNE,
2-Davacı adına tescilli …4, 5, 7 ve 8 sıra nolu tasarımlara tecavüz teşkil eden davalı ürünlerine ve bunların üretiminde kullanılan cihaz, makina gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulmasına, el konulan ürünlerin imhasına,
3-5.000,00 TL maddi ve 5.000,00 TL manevi tazminatın ihlal tarihi olan 11.06.2021 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
4-Kararın masrafı davalıya ait olmak üzere ulusal çapta yayın yapan bir gazetede bir defa ilanına,
5-Fazlaya ilişkin talebin reddine,
6-Alınması gereken 683,10 TL karar harcının peşin alınan 187,86 TL, ıslah ile alınan 81,00 TL olmak üzere toplam 268,86 TL harcın düşümü ile bakiye 414,24 TL karar harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
7-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca maddi tazminat yönünden 5.000,00 TL, manevi tazminat yönünden 5.000,00 TL, tasarım hakkına tecavüz yönünden 15.000,00TL olmak üzere toplam 25.000,00 TL, vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalı kendisini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca reddedilen manevi tazminat yönünden 5.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Kabul ret oranının takdiren davacı lehine 67/100 olarak belirlenmesine, davacı tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 4.018,29 TL yargılama giderinden payına düşen 2.692,25 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, kalanının davacı üzerinde bırakılmasına,
10-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde PTT aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
11-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A-13 ve Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi m.7/3 hükmü uyarınca 1.320,00 TL arabulucu ücretinin kabul ret oranına göre 884,40 davalıdan, 435,60 TL’nin davacıdan tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK’nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 27/10/2022