Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/217 Esas – 2022/1
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
ANKARA
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2021/217
KARAR NO : 2022/1
DAVA : Marka (Marka İle İlgili Kurum Kararlarının İptali, Haksız Rekabetin Tespiti, Alan adı iptali)
DAVA TARİHİ : 29/01/2019
KARAR TARİHİ : 13/01/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 13/01/2022
DAVA:
Davacı vekili 29.01.2019 harç tarihli dava dilekçesi ve duruşmadaki beyanlarında özetle; müvekkili şirketin … sayılı “…” ibareli tanınmış markaların sahibi olduğunu, davalının, bu markalar ile karıştırma ihtimali bulunacak derecede benzer nitelikteki “…+şekil” ibaresini marka olarak tescil ettirmek üzere davalı TÜRKPATENT’e başvuruda bulunduğunu, … kod numarasını alan başvurunun, Resmi Marka Bülteninde ilanı üzerine müvekkili tarafından Markalar Dairesi Başkanlığına itirazda bulunulduğunu, ancak itiraz yerinde görülmeyerek reddedildiğini, bu kararın yeniden incelenmesi talebinin de nihai olarak YİDK tarafından reddedildiğini, oysa müvekkili şirketin dünyanın gelirine göre en büyük şirketi olduğunu, 2013 Forbes Global 2000 listesinde ise 5.sırada bulunduğunu, altı kıtada 21 ülkede 37 petrol rafinerisi ile günlük 6,3 milyon vari ham petrol işleme kapasitesi bulunan müvekkilinin, dünyanın en büyük petrol ve gaz kaynakları ile rafinelerine sahip olduğunu, daha güvenli ve temiz enerjinin temini için bilimsel araştırmalar yapan ve buluşların kaynağını teşkil eden bir bilim şirketi olduğunu, müvekkili şirketin faaliyet alanının oldukça geniş olduğunu, taşıtlar için yağlar, endüstriyel yağlar, denizcilik ve havacılık yağları, baz yağ, balmumu, beyaz yağ ve asfalt gibi ürünler ile petrokimyasallar da ürettiğini ve yağ analizi sektöründe de faaliyet gösterdiğini, müvekkili şirketin … Oil Türk A.Ş. unvanlı bağlı firması aracılığı ile 1952 yılından bu yana Türkiye’de faaliyet gösterdiğini, müvekkili hakkında bilgileri içeren ve müvekkiline ait www.mobiloil.com.tr, www.mobilindustrial.com internet siteleri ile internet ansiklopedisi Vikipedi’den alınan dökümlerin dilekçe ekinde yer aldığını, müvekkili şirketin 200 yılı aşkın bir süredir aralıksız sürdürülmekte olan tüm bu faaliyetleri “…” markası altında yürütüldüğünü, “…” markasının müvekkili şirketin dünya çapında tescilli ve tanınmış markası olduğunu ve unvanının esaslı unsurunu oluşturduğunu, müvekkili adına 103965 sayı ile tescilli bulunan “…” markasının TürkPatent nezdinde tanınmış marka olarak kayıtlı olduğunu ve … ibareli markaların sahibi olduğunu, davalı yana ait “…” ibareli markanın “…” ve “ev” ibarelerinden oluştuğundan, davalıya ait markanın esas unsurunun … ibaresinden oluştuğunu ve bir bütün olarak da müvekkili şirkete ait marka ailesinden olduğu izlenimi yarattığını, davalıya ait ibareli markanın, içerdiği grafik ve renk unsurları ile birlikte incelendiğinde vurgunun “…” ibaresinde olduğunu, müvekkiline ait markanın “…” şeklinde kullanıldığını, davalı markasının doğrudan müvekkili şirkete referans yapar nitelikte olduğunu, davalı şahsa ait “…” ibareli markanın 12.sınıfta yer alan malları kapsadığını, müvekkiline ait 01/ 02/ 03/ 04/ 05/ 06/ 07/ 08/ 09/ 10/ 11/ 12/ 13/ 14/ 15/ 16/ 17/ 18/ 19/ 20/ 21/ 22/ 23/ 24/ 25/ 26/ 27/ 28/ 29/ 30/ 31/ 32/ 33 ve 34. Sınıflarda yer alan mallar için tescilli … markalarının mevcut iken, davalı şahsın … markasının gerek 12.sınıfta yer alan aynı vebenzer malların, gerekse 04.sınıfın başta olmak üzere, müvekkili markalarının kapsamındaki mal ve hizmetler ile çok ilişkili mallar için tescilinin kabul edilemeyeceğini, müvekkiline ait 99/015117 sayı ve “exxonmobil” ibareli markanın 12.sınıfta yer alan “Araçlar; kara, hava ve deniz taşıt araçları” için tescilli olduğunu ve davaya konu “…” ibareli markanın 12.sınıfta yer alan aynı ve benzer mallar için tescilinin yasaya uygun olmadığını, daha önce 12.sınıf için tescili talep edilen 2004/31568 sayı ve “MOBİLO” ibareli marka başvurusuna karşı müvekkili adına yapılan itirazın 2007-M-1113 sayılı YİDK kararı ile kabul edildiğini, … ibaresini aynen içeren ve 12.sınıftaki mallar için tescilin talep edildiği bu başvuruya ilişkin söz konusu kararın davaya konu marka yönünden bire bir emsal oluşturduğunu, davaya konu YİDK kararının MOBİLO kararı ile çeliştiğini, benzer TÜRKPATENT kararlarındaki değerlendirmeler itibariyle, davalı idare kararları ışığında davanın kabul edilmesi gerektiğini, müvekkili markasının tanınmış marka olduğundan markalar arasındaki iltibas ve ilişkilendirme riskinin arttığını, tanınmışlığı kabul edilmiş bir markanın 6769 sayılı SMK m.6/4 ve 5 ile m.25/1 uyarınca farklı emtia bakımından dahi benzerlerine karşı korunması gerektiğini, davalı şahsa ait ….com.tr alan adının, müvekkili şirkete ait … markalarından kaynaklanan haklarını ve ticari unvanını ihlal ettiğini ve haksız rekabet oluşturduğunu, dolayısıyla ….com.tr alan adının da iptaline karar verilmesi gerektiğini, başvuru sahibinin, müvekkili şirketten ve … ibaresini içeren markalarından haberdar olmadığının düşünülemeyeceğini, davalı şahsın sonsuz seçeneği mevcut iken, müvekkili şirkete ait … markasının en çok ilgili olduğu malların olan 12.sınıfta yer alan kara taşıtları vb. için … markasını tercih etmesinin basiretli tacir gibi davranma yükümüne uygun olmadığını ve kötüniyetli olduğunu belirterek; davalı şahsa ait … sayı ve “…” marka başvurusuna karşı müvekkilinin itirazın reddine ilişkin … sayılı YİDK kararının iptaline, markanın tescile bağlanmış olması halinde, 556 sayılı KHK ilgili hükümleri temelinde hükümsüzlüğüne, davalı şahsın davaya konu marka başvurusuna dayanarak tescil ettirmiş olduğu ….com.tr alan adının davacıya ait marka ve ticari unvan hakkına tecavüz ve haksız rekabet oluşturduğunun tespiti ile iptaline, bu amaçla ODTÜ Nic.tr (“.tr” Alan Adları) yönetimine müzekkere yazılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı Türk Patent vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı markasının … sayılı ve … ibareli markası ile davacı yanın 2016 41863 MOBILUBE, 2012 45348 MobilSHC markalarının ortalama tüketici nezdinde görsel, işitsel, kavramsal düzeyde ilişkilendirilme dahil karıştırmaya yol açabilecek derecede benzerlik bulunmadığını, davalı markasını okuyan veya gören ortalama dikkate sahip ve işaretleri yan yana karşılaştırma imkanı olmayan kişinin zihnindeki intibaın, davacıya ait markanın bıraktığı intiba ile aynı olmadığını, söz konusu iki marka örneğinin, aynı firmanın markası gibi algılanabilecek nitelikte olmadığı gibi karıştırılma ihtimallerinin de bulunmadığını, ilgili tüketicilerin, başvuruya konu “…” ibareli marka ile itiraza gerekçe olarak gösterilen makaları bütüncül algı çerçevesinde farklı ticari kaynaklardan gelen birbirinden farklı markalar olarak algılayabileceğini, dava konusu “…” ibareli marka başvurusunun bir bütün olarak ele alınması gerektiğini, söz konusu ibareden sadece bir kısmını alarak iltibas ihtimalini ileri sürmenin hukuken kabul edilemeyeceğini, “…” ibaresinin bu haliyle ayırt ediciliğini oluşturduğunu, markaların farklı ticari kaynaklardan gelen birbirinden farklı markalar olarak algılanacağını, başvurunun kötüniyetli olarak gerçekleştirildiği yönünde davacı yanca itiraz aşamasında yeterli delil sunulmadığından ve kötü niyet iddiasının da kötü niyetin varlığı için tek başına yeterli bir sebep olamayacağından bu iddiaya da itibar etmenin mümkün olamayacağını, YİDK kararının usule ve yasaya uygun olduğunu beyan ederek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şahıs vekili cevap dilekçesinde özetle, müvekkillerinin, müvekkilinin kendisi adına tescilli “idealev” markası ile yine kendisine ait “prefabrikevim.com” internet sitesinden prefabrike konutlar, ofis binaları, sosyal tesisler, deprem evleri, hafif çelik yapılar, çelik konstrüksiyon yapılar, konteyner evler ve … karavan evlerinin satışını yaptığını, müvekkilinin “idealev” markasını 2017/31916 tescil numarası ile 19.sınıfta “idealev prefabrik ev çözümleri şekil” markasını 2018/05829 tescil numarası ile 06 ve 35.sınıflarda TürkPatent nezdinde kendi adına tescil ettirdiğini, müvekkilinin taşınabilir ev, taşınabilir ofis, konteyner, karavan satışı sektöründe de faaliyet gösterdiği için iyi niyetli olarak … başvuru numarası ile “…” markasının da kendi adına tescili için başvuruda bulunduğunu, “…” kelimesinin “taşınabilir” anlamına geldiğini, müvekkili markasının da “taşınabilir ev” anlamında olduğunu, müvekkilinin marka ibaresinde yer alan “ev” ibaresini tamamlamak adına markasında iç içe geçmiş “çatı” figürünü kullandığını, bu çatı figürünün “idealev” markasında kullanılan figür ile birebir aynı olduğunu, müvekkilinin “…” markası ile davacının itiraza gerekçe markaları arasında görsel, işitsel ve anlamsal açıdan benzerlik bulunmadığını, müvekkilinin faaliyet gösterdiği sekötün göz önüne alındığında tüketiciler nezdinde davacı markaları ile iltibasa sebebiyet vermeyeceğini,”taşınabilir ev “ olarak algılanacağını, müvekkili ile davacı yan faaliyet alanlarının farklı olduğunu, işbu davada asıl olanın müvekkiline ait tescilli “idealev” markası ile “…” markası arasındaki benzerlik olduğunu, tüketicilerin, müvekkiline ait bu iki markanın, marka ailesi olduğunu ilk bakışta anlayabileceğini, itiraza gerekçe “…” markasının büyük harfle “M” harfi ile başladığını, markada yer alan “O” harfinin kırmızı renkte olduğunu, müvekkiline ait “…” markasının ise küçük “M” harfiyle başladığını, … kelimesinin açık mavi, ev kelimesinin siyah renkte olduğunu … ibaresinin bitişik yazıldığını, markanın logosunda iç içe geçmiş iki “çatı” figürünün bulunduğunu, dolayısıyla markaların görsel olarak iltibasa sebebiyet verecek benzerlikte olmadığını, müvekkili markasının 12.emtia sınıfında tescilinin talep edildiğini ve müvekkilinin faaliyet alanının “prefabrik evler, prefabrik ofisler, konteyner, karavan vs. olduğunu, davacı yana ait “…” ibareli markaların ise ağırlıklı olarak 4. ve 37.sınıfta tescilli olduğunu ve “taşıtlar için yağlar, endüstriyel yağlar, denizcilik ve havacılık yağları, baz yağ, balmumu, beyaz yağ ve asfalt gibi ürünler ile petrokimyasallar ve yağ analizi sektöründe faaliyet gösterdiğini, markaların kullanıldığı sekörlerin birbirinden bağımsız olduğunu, … kelimesinin Türkiye’de ve dünyada çok fazla kullanılan bir kelime olduğunu ve tek bir firmanın tekeline verilemeyeceğini, en basit örnekle “cep telefonu” kelime grubunun herkes tarafından kullanılan ve bilinen İngilizce karşılığının “mobile phone” olduğunu, … kelimesinin günlük yaşama girmiş ve herkes tarafından her gün kullanılan bir kelime olduğunu, TürkPatent nezdinde tescilli yüzlerce “…” ibareli marka bulunduğunu, aynı veya benzer sınıflarda çok sayıda marka bulunuyor iken müvekkili markasının tescilinin engellenmek istenilmesinin iyi niyet kurallarına aykırı olduğunu, davacı yanın dava dilekçesinde 99/015117 sayı ve “exxonmobil” ibareli markasının, 12.sınıfta tescilli olduğunu ve “…” markasının tescile uygun olmadığını belirttiğini, söz konusu markanın incelendiğinde davacı başvurusunun faaliyet alanıyla alakasız bütün sınıflar (01 / 02 / 03 / 04 / 05 / 06 / 07 / 08 / 09 / 10 / 11 / 12 / 13 / 14 / 15 / 16 / 17 / 18 / 19 / 20 / 21 / 22 / 23 / 24 / 25 / 26 / 27 / 28 / 29 / 30 / 31 / 32 / 33 / 34 / 35 / 36 / 37 / 38 / 39 / 41 / 42 / 43 / 44 / 45) bakımından yaptığını ve kötüniyetli olduğunu, davacı yanın 12.sınıfta yer alan “Araçlar; kara, hava ve deniz taşıt araçları” emtia sınıfında tescilli tek markası olan “exxonmobil” markasının müvekkiline ait “…” markası ile görsel ve işitsel açıdan hiçbir benzerliğinin bulunmadığını beyan ederek, davanın reddini istemiştir.
ANKARA BAM 20.HUKUK DAİRESİ BAŞKANLIĞI KARARI:
Mahkememizin 19/09/2019 tarih ve 2019/45 esas, 2019/371 karar sayılı davanın reddine dair verilen kararı, Ankara BAM 20.Hukuk Dairesinin 11/06/2021 tarih ve 2019/1575 esas, 2021/862 karar sayılı ilamıyla ve özetle;
“…. Dava, YİDK kararının iptali, marka hükümsüzlüğü ile davalı gerçek kişi adına tescilli alan adının, davacı markalarına ve ticaret unvanına tecavüz ve haksız rekabet oluşturduğunun tespiti ile alan adının iptali istemlerine ilişkindir. İnceleme, 6100 sayılı HMK’nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Davacı taraf, davalı Emre Metin’in marka başvurusuna yaptığı itirazın reddine ilişkin YİDK kararının iptali ile birlikte dava konusu başvurunun tescili halinde hükümsüzlüğüne ve davalı Emre Metin adına tescilli “….com.tr” alan adının, müvekkiline ait marka ve ticaret unvanına tecavüz ile haksız rekabet oluşturduğunun tespiti ile alan adının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiş, ilk derece mahkemesince ise YİDK kararının iptali ile marka hükümsüzlüğü istemli davanın reddine karar verilmiş, buna karşılık alan adının, davacı marka ve unvanına tecavüz ve haksız rekabet oluşturduğu ile bu alan adının iptali talebi konusunda herhangi bir delil toplanmadığı gibi olumlu-olumsuz bir değerlendirme de yapılmamıştır. Oysa, HMK’nın 297/2. maddesi uyarınca, hükmün sonuç kısmında taleplerden her biri hakkında hüküm kurulması gerekli olup, Anayasa’nın 141. maddesi uyarınca da tüm mahkeme kararlarının gerekçeli olması zorunludur. Mahkeme kararının, HMK’nın emredici hükümlerine aykırı olması resen gözetilmesi gereken hususlardan olup, davacı tarafın istinafı üzerine bu husus Dairemizce resen gözetilmiş ve bu nedenle ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması gerekmiştir.
HMK’nın 341. vd. maddelerinde bir kanun yolu olarak düzenlenen istinafın amacı, ilk derece mahkemesince verilen kararın denetlenmesi ve kararın yerinde görülmemesi halinde yeniden yargılama yapılarak hüküm kurulmasıdır. Burada, temyizden farklı olarak ilk derece mahkemesi kararı yalnızca hukuka uygunluk yönünden değil maddi yönden de denetlenmektedir. İlk derece mahkemesi kararı yerinde değilse kural olarak istinaf mahkemesinin, ilk derece mahkemesinin kararını kaldırması ve ilk derece mahkemesi yerine gerekirse yeniden yargılama da yaparak karar vermesi gerekir. Ancak, HMK’nın 353/1-a. maddesinde düzenlenen yargılamaya ilişkin bazı temel usul hatalarının bulunması halinde ise istinaf incelemesi sonunda yeniden karar verilmesi söz konusu olmayıp, kararın kaldırılarak dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda mahkemece, tarafların davanın esasıyla ilgili olarak gösterdikleri delillerin hiçbiri toplanmadan veya gösterilen deliller hiç değerlendirilmeden karar verilmiş olması hali de düzenlenmiştir. Gerçekten de ilk derece mahkemesince, taraflarca gösterilen delillerin hiç değerlendirilmeden karar verilmesi ve delillerin ilk defa istinaf aşamasında değerlendirilmesi halinde taraflar, maddi vakıa denetimi yönünden iki dereceli incelemeden mahrum kalacak ve adil yargılanma hakkının unsurlarından olan hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilecektir. Somut olaya bu açıdan bakıldığında, davacının, yukarıda belirtilen iddialarına ilişkin hiçbir delil toplanmamış ve değerlendirilmemiştir. Bu itibarla, yapılan açıklamalar çerçevesinde mahkemece, davacının belirtilen iddiaları üzerinde durulup tüm delilleri toplanmak suretiyle sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dosyanın, davanın yeniden görülmesi için mahkemesine iadesine karar vermek gerekmiştir. Kaldırma kararının niteliğine göre davacı vekilinin istinaf itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir…” gerekçesi ile kaldırılmış; usul ve yasaya uygun görülen özetlenen kaldırma ilamına uyularak yargılamaya devam olunmuştur.
Mahkememize uzman bilirkişi heyetinden alınan 03/12/2021 havale tarihli raporda konu ayrıntılı irdelenmiş olup özetle; “…YİDK Karar İptali İstemi Bakımından; Somut olayda karşılaştırılan markalar arasında düşük düzeyli emtia benzerliğine rağmen, ilgili tüketici kesimi nezdinde karıştırma ihtimali bulunmadığı ve markaların 6769 sayılı SMK m. 6/1 anlamında iltibasa yol açacak kadar benzer olmadığı, Davacının … markasının tanınmış marka olduğu ve tescil engeli yarattığı iddiasının, YİDK karar iptali davası bakımından, marka işlem dosyası itibariyle ispatlanamadığı ve somut olayda SMK 6/5 şartlarının oluşmadığı, Hükümsüzlük İstemi Bakımından; 2018 33250 sayılı ibareli davalı markası ile EXXONMOBİL ve MOBİLSEL ibareli davacı markalarının benzer olduğu; davalı başvurusu kapsamında yer alan “12. Sınıf: 12/01 Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. 12/02 Bisikletler ve bunların gövdeleri, gidonları, çamurlukları. 12/03 Taşıt kasaları, damperli kasalar, traktör römorkları, frigorifik kasalar, römork bağlantıları. 12/04 Taşıt koltukları, koltuklar için baş dayanakları, emniyetli çocuk koltukları, koltuk kılıfları, araç örtüleri (aracın şeklini almış), güneşlikler. 12/05 Sinyaller ve yön sinyalleri için kollar, taşıt camları için silecekler, silecek kolları. 12/06 Taşıtlar için iç ve dış lastikler, tubles lastikler, lastik tamir takımları, taşıt lastikleri için yamalar, kaynak yamalar, taşıt lastikleri için supaplar. 12/7 Taşıt camları, emniyetli taşıt camları, taşıtlar için dikiz aynaları ve yan aynalar. 12/08 Patinaj zincirleri. 12/09 Taşıtlar için portbagajlar, bisiklet ve kayak taşıyıcıları, seleler. 12/10 Lastik şişirme pompaları. 12/11 Taşıtlar için hırsız alarmları, kornalar. 12/12 Yolcular için emniyet kemerleri, havalı yastıklar. 12/14 El arabaları, pazar arabaları, tek veya çok tekerlekli el arabaları, market arabaları, ev eşyaları için tekerlekli taşıyıcılar. 12/15 Raylı taşıtlar: Lokomotifler, trenler, tramvaylar, vagonlar, teleferikler, telesiyejler. 12/16 Deniz taşıtları ve parçaları (motorları hariç). 12/17 Hava taşıtları ve parçaları (motorları hariç).” bakımından taraf markalarının emtia listelerinin benzer ve ilişkili mallardan oluştuğu ve markalar arasında işbu mallar itibariyle SMK m. 6/1 anlamında iltibas ihtimali BULUNDUĞU; Ancak, davalı marka başvurusu kapsamında yer alan çekişme konusu “Karavan. Bebek arabaları, tekerlekli sandalyeler, pusetler.” bakımından taraf markalarının emtia listelerinin benzer ve ilişkili mallardan oluşmadığı ve markalar arasında işbu mallar itibariyle SMK m. 6/1 anlamında iltibas ihtimali BULUNMADIĞI; Davacının … ve EXXONMOBİL ibareli markalarının “tanınmış” olduğu iddiasının huzurdaki hükümsüzlük davası kapsamında ispatlandığı ancak, somut olayda … sayılı ibareli davalı markasının kapsadığı “Karavan. Bebek arabaları, tekerlekli sandalyeler, pusetler.” şeklindeki farklı/ilişkisiz mallar yönünden SMK m. 6/5 maddesinde sayılan koşular gerçekleşmediğinden, davacı markalarının tanınmışlığının SMK m. 25 uyarınca hükümsüzlük nedeni teşkil etmediği; Davalının ….com.tr alan adı tescilinin, davacının … ibareli markalarından kaynaklı marka haklarını ihlal etmediği ve haksız rekabet yaratmadığı …” ifade edilmiştir.
TÜRKPATENT’den getirtilen … sayılı marka başvuru işlem dosyası incelendiğinde, davalı şahsın 04/04/2018 tarihinde “…+şekil” ibaresinin marka olarak tescili istemiyle davalı TÜRKPATENT’e başvuruda bulunduğu, tescil kapsamında 12.sınıftaki bir kısım emtiaların yer aldığı, başvurunun Resmi Marka Bülteninde ilan edildiği, ilana davacının 2016 41863, 2016 29737, 2016 05914, 2015 22964, 2015 00335, 2015 00333, 2014 90314, 2014 90312, 2014 90309, 2014 81852, 2014 81327, 2013 80278, 2013 72679, 2013 68319, 2013 64299, 2013 49872, 2012 95667, 2012 95660, 2012 45352, 2012 45348 sayılı “MOBILUBE”, “… ŞEKİL”, “… 1 center Şekil”, “MOBIL CENTAUR XHP”, “MOBIL SERV”, “MOBIL”, “MOBIL DELVAC EXPRESS ŞEKİL”, “MOBIL ŞEKİL”, “…”, “MOBILGREASE XHP”, “MOBIL DELVAC XHP”, “MOBIL”, “…”, “MOBILTRANS”, “…”, “MOBIL DELVAC MX”, “… jet şekil”, “… jet”, “… shc gear”, “… shc şekil” ibareli markaları ile benzerlik arz ettiğinden ve tanınmışlık iddiasıyla itirazda bulunduğu, itirazın Markalar Dairesince reddi üzerine, yeniden inceleme isteminin YİDK’nun … sayılı kararı ile nihai olarak reddine karar verildiği, bu kararın iptali istemiyle mahkememiz önündeki davanın yasal süresinde açıldığı anlaşılmaktadır.
6769 sayılı SMK m.6/1 hükmü kısaca, bir marka başvurusunun daha önce yapılmış başvuru veya tescilli bir marka ile “karıştırılma ihtimali” bulunması ve önceki marka ya da başvuru sahibinin itiraz etmesi koşuluyla başvurunun reddini öngörmektedir. Şu halde, iltibas ya da karıştırma riskinin varlığı için, tescil kapsamındaki mal/hizmetlerin ve aynı zamanda başvuru ve markanın (işaretlerin) karıştırma ihtimali bulunacak derecede aynı yada benzer olması gerekir; karıştırma ihtimalinin değerlendirilmesinde somut olayın tüm özellikleri dikkate alınarak bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmelidir. İlke olarak mal ve hizmet benzerliği ile değerlendirmeye başlanır. Mal ve hizmetlerin benzerliği değerlendirilirken de çekişme konusu mal ve hizmetlerin ortalama tüketici kitlesi, doğal yapısı, kullanım amacı, fiyatı, alım sıklığı, üretim dağıtım ve satış kanalları ile yerleri, rekabet, ikame veya tamamlama ilişkisi olup olmadığı gibi bütün faktörler dikkate alınmalıdır.
Karıştırma ihtimalinin değerlendirilmesinde somut olayın tüm özellikleri dikkate alınarak bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmelidir. İlke olarak mal ve hizmet benzerliği ile değerlendirmeye başlanır. Mal ve hizmetlerin benzerliği değerlendirilirken de çekişme konusu mal ve hizmetlerin ortalama tüketici kitlesi, doğal yapısı, kullanım amacı, fiyatı, alım sıklığı, üretim dağıtım ve satış kanalları ile yerleri, rekabet, ikame veya tamamlama ilişkisi olup olmadığı gibi bütün faktörler dikkate alınmalıdır.
Buna göre dava konusu başvuru’nun “…+şekil” ibaresinden oluştuğu, kapsamında 12.sınıftaki “12.sınıf: Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. Bisikletler ve bunların gövdeleri, gidonları, çamurlukları. Taşıt kasaları, damperli kasalar, traktör römorkları, frigorifik kasalar, römork bağlantıları. Karavan. Taşıt koltukları, koltuklar için baş dayanakları, emniyetli çocuk koltukları, koltuk kılıfları, araç örtüleri (aracın şeklini almış), güneşlikler. Sinyaller ve yön sinyalleri için kollar, taşıt camları için silecekler, silecek kolları. Taşıtlar için iç ve dış lastikler, tubles lastikler, lastik tamir takımları, taşıt lastikleri için yamalar, kaynak yamalar, taşıt lastikleri için supaplar. Taşıt camları, emniyetli taşıt camları, taşıtlar için dikiz aynaları ve yan aynalar. Patinaj zincirleri. Taşıtlar için portbagajlar, bisiklet ve kayak taşıyıcıları, seleler. Lastik şişirme pompaları. Taşıtlar için hırsız alarmları, kornalar. Yolcular için emniyet kemerleri, havalı yastıklar. Bebek arabaları, tekerlekli sandalyeler, pusetler. El arabaları, pazar arabaları, tek veya çok tekerlekli el arabaları, market arabaları, ev eşyaları için tekerlekli taşıyıcılar. Raylı taşıtlar: Lokomotifler, trenler, tramvaylar, vagonlar, teleferikler, telesiyejler. Deniz taşıtları ve parçaları (motorları hariç). Hava taşıtları ve parçaları (motorları hariç)” mal ve hizmetlerin bulunduğu, itiraza dayanak markaların ise “MOBILUBE”, “… ŞEKİL”, “… 1 center Şekil”, “MOBIL CENTAUR XHP”, “MOBIL SERV”, “MOBIL”, “MOBIL DELVAC EXPRESS ŞEKİL”, “MOBIL ŞEKİL”, “…”, “MOBILGREASE XHP”, “MOBIL DELVAC XHP”, “MOBIL”, “…”, “MOBILTRANS”, “…”, “MOBIL DELVAC MX”, “… jet şekil”, “… jet”, “… shc gear”, “… shc şekil” ibaresinden meydana geldiği ve koruma kapsamlarında 01, 04, 35, 37, 41, 42.sınıflardaki mal ve hizmetlerin yer aldığı, gözlenmektedir.
Buna göre, açıklanan kriterler çerçevesinde yapılan değerlendirmede, davalı marka başvurusu kapsamında yer alan “12. Sınıf: 12/01 Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. Karavan.” ile itiraza mesnet gösterilen davacı markalarının kapsadığı “37.sınıf: Kara taşıt araçları servis istasyonu hizmetleri” benzer emtialardır. Davalı marka başvurusu kapsamında yer alan 12. Sınıftaki diğer mallar ile davacının itiraza mesnet markalarının kapsadığı mal ve hizmetler bakımından ise, taraf markalarının emtia listelerinin benzer ve ilişkili mal/hizmetlerden oluşmadığı, biri diğerinin doğal sonucunu oluşturabilecek ilişkili emtialar olmadığı, işbu mal ve hizmetlerin birbirine gönderme/ hatırlatma/ çağrıştırma yapma yeteneğinin bulunmadığı, ikame özelliğinin olmadığı kanaatine varılmıştır.
İşaretlerin benzerliğine gelince, bu değerlendirmede, önceki markanın ayırt edicilik düzeyi, tescil kapsamındaki mal/hizmetler yönünden tanımlayıcılığı ve bu nedenle zayıflığı ya da kullanımla sonradan yüksek ayırt edicilik veya tanınmışlık kazanıp kazanmadığı önemli bir faktördür. İşaretler de parçalara ayrılmadan ve bütüncül olarak değerlendirmeli, ancak markayı oluşturan dominant yada ayırt edici unsurlar akılda tutulmalıdır. Görsel, sescil ve kavramsal benzerlik ya da farkların, markanın genel izleniminde bıraktığı etki esas alınmalıdır.
Somut olayda çekişmeli başvuru standart karekterle yazılmış “…+şekil” ibaresinden oluşurken; itiraza dayanak markaların standart karekterle yazılı “MOBILUBE”, “… ŞEKİL”, “… 1 center Şekil”, “MOBIL CENTAUR XHP”, “MOBIL SERV”, “MOBIL”, “MOBIL DELVAC EXPRESS ŞEKİL”, “MOBIL ŞEKİL”, “…”, “MOBILGREASE XHP”, “MOBIL DELVAC XHP”, “MOBIL”, “…”, “MOBILTRANS”, “…”, “MOBIL DELVAC MX”, “… jet şekil”, “… jet”, “… shc gear”, “… shc şekil” ibarelerinden oluştuğu görülmektedir.
Davalı marka başvurusu “…+şekil” ibaresinden oluşmaktadır. Markada yer alan … kelimesi güncel Türkçe Sözlük uyarınca, “(Sıfat) Hareketli, taşınabilir. (İsim) Parçalar hâlinde yapılmış olup hava hareketleriyle kımıldayan heykel.” anlamlarını haizdir. Bu anlamıyla “taşınabilir ev” gibi bir anlamı olan marka, özelikle “karavan” emtiası bakımından telmih gücü yüksek bir marka işaretidir. İtiraza mesnet gösterilen ve davacı markaları ise; “MOBILUBE”, “… ŞEKİL”, “… 1 center Şekil”, “MOBIL CENTAUR XHP”, “MOBIL SERV”, “MOBIL”, “MOBIL DELVAC EXPRESS ŞEKİL”, “MOBIL ŞEKİL”, “…”, “MOBILGREASE XHP”, “MOBIL DELVAC XHP”, “MOBIL”, “…”, “MOBILTRANS”, “…”, “MOBIL DELVAC MX”, “… jet şekil”, “… jet”, “… shc gear”, “… shc şekil” şeklinde olup; tamamı … kelimesi etrafında türetilmiş seri markalardır. İşbu markalarda … ibaresinin yanı sıra yer alan “centaur, serv, delvac, grease, jet, gear” vb. ibareler ise ayırt edicilik sağlamayan tali unsur konumunda olduğu sonucuna varılmıştır.
Somut olayda taraf marka işaretleri, mavi görsel kompozisyondan ve ortak … ibaresinin okunuşundan kaynaklı olarak görsel ve işitsel açıdan benzer olmakla birlikte; anlamsal açıdan farklılaşmışlardır. Zira … kelimesi “hareketli” ve “taşınabilir” anlamlarının yanı sıra, “OTOMOBİL kelimesindeki anlamsal çağrışımı itibariyle 12. Sınıftaki taşıt ürünleri, bunların parçaları ve aksesuarları bakımından görece zayıf bir marka işaretidir. … kelimesini marka olarak seçen davacı, bu ibarenin zayıf marka durumunda olduğu 12. Sınıftaki taşıt ürünleri, bunların parçaları ve aksesuarları üzerinde anlamsal çağrışımı ile kullanımına belli bir aşamaya kadar katlanma mecburiyetinde olup, markaya dolaylı ilişkili mal/hizmetlere sirayet edecek düzeyde yüksek bir ayırt edicilik atfedilmesini beleyemez. OHIM ve ATAD uygulmaları da benzer yöndedir.Markalar düşük seviyede ayırt ediciliği olan bir unsuru paylaşıyorsa, karıştırılma ihtimali değerlendirmesinde örtüşmeyen bileşenlerin markaların genel izlenimi üzerindeki etkisine odaklanılacaktır. Örtüşmeyen bileşenlerin benzerlikleri/farklılıkları ve ayırt edicilikleri ele alınacaktır. Düşük seviyede ayırt ediciliği olan bir unsurun örtüşmesi, normalde kendiliğinden karıştırılma ihtimaline yol açmaz. Ancak, şu durumlarda karıştırılma ihtimali olabilir: Diğer bileşenler daha düşük (ya da eşit derecede düşük) seviyede ayırt ediciliğe sahiptir veya belirgin olmayan görsel etkiye sahiptir ve markaların genel izlenimi benzerdir veya markaların genel izlenimi son derece benzer ya da aynıdır. Bu kapsamda, markalar arasında iltibas bulunup bulunmadığı belirlenirken, daha önce tescil edilmiş olan markanın başlangıçtaki ayırt edici gücü göz önüne alınır; bu etki zayıf ise, tescili istenen ikinci markada ufak bazı değişikliklerin yapılması yeterlidir. Şu halde, kural olarak, bir tanıtma işaretinin ayırt edici gücü ne kadar fazla ise, ona sağlanan koruma da o kadar kapsamlı ve geniş olacaktır. Bu çerçevede, bir ürünü belirtmek için zorunlu olan sözcükler (tanıtma işaretleri), jenerik sözcükler ve tasviri sözcükler, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu anlamında ayırt edici bir niteliğe sahip olmadıklarından marka olarak tescil edilemezler. Fakat bunları çağrıştıran sözcüklerin marka olarak tescil edilmesi mümkün olabilir. Ancak, böyle “zayıf” bir marka seçen kimse bunun sonuçlarına da katlanmak, yani o markanın, normalde iltibas teşkil edebilecek benzerlerinin başkası tarafından kullanılmasına tahammül etmek zorundadır. “Bir firmanın ayırt edici gücü olmayan, tanımlayıcı olan veya ayırt edici gücü düşük olan bir markayı seçerek, bu markayı piyasada kullanmakta serbest olduğu şüphesizdir. Bununla birlikte, söz konusu firmanın bunu yaparken, aynı veya benzer tanımlayıcı bileşenleri başka firmaların da kendisiyle eşit derecede kullanma hakkına sahip olduğunu kabul etmesi gerekir.”
Bu ilkeler doğrultusunda iltibas değerlendirmesi yapılırken, somut olayda ortalama tüketici kitlesinin kimlerden oluştuğunu akılda tutmak gerekir. Avrupa Topluluğu Adalet Divanı iltibas ihtimalinin belirlenmesinde, ortalama tüketici testinin uygulanmasını isteyerek değerlendirmeye konu ürünün ortalama tüketicisini de makul düzeyde bilgili, dikkatli ve tedbirli olarak tanımlamıştır. Yine ATAD kararlarında belirtildiği üzere; “ortalama alıcılar/kişiler”, çabuk aldanabilen kişiler olmadığı gibi aptal ya da budala da değildir. Mal/ hizmetin alıcısı olarak dikkate alınacak olan bu kişiler; orta düzeyde zeka ve dikkate sahip olan, işareti/markayı anımsaması da sıradan olan kişilerdir. Somut uyuşmazlıkta çekişme konusu olan 12. Sınıf bakımından üst düzey bir tüketici algısının esas olduğu yukarıda ifade edilmiştir. İşbu tüketiciler … ibaresini duyduklarında, bu ibareyi, davacının 12. Sınıfı kapsamayan … markalarından ayırabilecek farkındalık düzeyindedirler. Yukarıda yer alan açıklamalar ve markaların karşılaştırılmasında bütünsel karşılaştırmanın esas olması hususu dikkate alındığında; taraf markaları arasında, 12 ve 37. Sınıf itibariyle ilgili tüketici kesimi nezdinde iltibasa yol açabilecek şekilde benzerlik kurulmasının mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Markaların hitap ettiği tüketici kesimi, söz konusu mal ve hizmetler bakımından bu iki markanın farklı işletmelere ait, ilişkisiz markalar olduğunu kolaylıkla anlayacak ve markalar arasında (12. Sınıftaki mallar itibariyle düşük düzeyli benzer 37. Sınıftaki hizmetler yönünden) bağlantı kurmayacakları kanaatine varılmıştır.. Zira … kelimesi, çekişme konusu “taşıtlar, bunların parçaları ve aksesuarları” bakımından zayıf bir unsur olduğu gibi, bu ibareyi içerecek şekilde yaratılan markalarda da, tüketicilerin, tek başına “…” ibaresini marka içerisinden çekip alarak, dolaylı benzer 37. Sınıf bakımından bir iltibas değerlendirmesi yapma eğiliminde olmayacağı, anılan ibarenin yaratılmış, orijinal ya da özgün bir ibare olmadığı, bu nedenle tüketicinin markaları bir bütün olarak yorumlayacaklarına kanaat getirilmiştir.
Her ne kadar davacı tarafından sunulan mahkeme kararlarında EXXONMOBİL ve MOBİLJET markaları arasında iltibas oluşacağı yönünde bazı tespit ve değerlendirmeler mevcutsa da; işbu davalarda çekişme konusunun aynı/aynı tür malar olduğu ve huzurdaki davada YİDK karar iptali bakımından, marka işlem dosyasında EXXONMOBİL ibareli davacı markasına dayanılmadığı dikkate alındığından, 12. Sınıftaki malar bakımından yapılan değerlendirmenin bu karar ile çelişki arz etmediği sonucuna varılmıştır. Açıklanan bu nedenlerle; somut olayda karşılaştırılan markalar arasında düşük düzeyli emtia benzerliğine rağmen, ilgili tüketici kesimi nezdinde karıştırma ihtimali bulunmadığı ve markaların 6769 sayılı SMK m. 6/1 anlamında iltibasa yol açacak kadar benzer olmadığı kanaatine varılmıştır.
Tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış markanın, toplumda ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarına zarar verebileceği veya tescil için başvurusu yapılmış markanın ayırt edici karakterini zedeleyici sonuçlar doğurabileceği durumda, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu daha önce yapılmış bir marka sahibinin itirazı üzerine, farklı mal veya hizmetlerde kullanılacak olsa bile, sonraki markanın tescil başvurusu reddedilir denilmektedir. Bu anlamda tanınmışlık için; yukarıda sayılan koşullara ek olarak ulusal tescil şartı, niteliksel tanınmışlık ve markanın ününden haksız yararlanma olguları da aranır.
Bir markanın tanınmışlıktan yararlanması için yukarıda sayılan şartların gerçekleşmiş olması gerektiği, somut olay açısından … markasının tanınmışlığına ilişkin 2007 tarihli mahkeme kararlarının tek başına tanınmışlık iddiasını ispata yeterli ve elverişli olmadığı kanaatine ulaşmıştır. Zira, 2007 yılından sonra tanınmışlığın sürdüğünü tevsik eden herhangi bir delil sunulmamıştır. Davacının EXXONMOBİL markasının tanınmışlığına ilişkin 2017 tarihli güncel kararın ise, somut olay bakımından dikkate alınamayacağı değerlendirilmektedir. Zira davacı TÜRKPATENT nezdindeki itirazlarında EXXONMOBİL markasına dayanmamıştır. Açıklanan nedenlerle, davacının … markasının tanınmış marka olduğu ve tescil engeli yarattığı iddiasının, YİDK karar iptali davası bakımından ispatlanamadığı ve somut olayda SMK 6/5 şartlarının oluşmadığı kanaatine ulaşmıştır.
Hükümsüzlük Yönünden Yapılan Değerlendirme
Davacı yan huzurdaki davada hükümsüzlük istemi bakımından, marka işlem dosyasında dayandığı markalara ek olarak farklı tescillere de dayanmıştır. Davacının hükümsüzlüğe mesnet olarak 83/078455, 99/015117 sayılı “MOBILSOL”, “EXXONMOBİL” ibareli markaları göstermiştir.
Buna göre dava konusu başvuru’nun “…+şekil” ibaresinden oluştuğu, kapsamında 12.sınıftaki “12.sınıf: Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. Bisikletler ve bunların gövdeleri, gidonları, çamurlukları. Taşıt kasaları, damperli kasalar, traktör römorkları, frigorifik kasalar, römork bağlantıları. Karavan. Taşıt koltukları, koltuklar için baş dayanakları, emniyetli çocuk koltukları, koltuk kılıfları, araç örtüleri (aracın şeklini almış), güneşlikler. Sinyaller ve yön sinyalleri için kollar, taşıt camları için silecekler, silecek kolları. Taşıtlar için iç ve dış lastikler, tubles lastikler, lastik tamir takımları, taşıt lastikleri için yamalar, kaynak yamalar, taşıt lastikleri için supaplar. Taşıt camları, emniyetli taşıt camları, taşıtlar için dikiz aynaları ve yan aynalar. Patinaj zincirleri. Taşıtlar için portbagajlar, bisiklet ve kayak taşıyıcıları, seleler. Lastik şişirme pompaları. Taşıtlar için hırsız alarmları, kornalar. Yolcular için emniyet kemerleri, havalı yastıklar. Bebek arabaları, tekerlekli sandalyeler, pusetler. El arabaları, pazar arabaları, tek veya çok tekerlekli el arabaları, market arabaları, ev eşyaları için tekerlekli taşıyıcılar. Raylı taşıtlar: Lokomotifler, trenler, tramvaylar, vagonlar, teleferikler, telesiyejler. Deniz taşıtları ve parçaları (motorları hariç). Hava taşıtları ve parçaları (motorları hariç)” mal ve hizmetlerin bulunduğu, hükümsüzlüğe mesnet olarak gösterdiği markaların ise “MOBILSOL”, “EXXONMOBİL” ibaresinden meydana geldiği ve koruma kapsamlarında 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, 08, 09, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 45. sınıflardaki mal ve hizmetlerin yer aldığı, gözlenmektedir.
Buna göre açıklanan kriterler çerçevesinde yapılan değerlendirme neticesinde, davalı markası 12. Sınıfta tescilli olduğu, davacının hükümsüzlüğe mesnet gösterilen markaları ise 12. Sınıf dahil pek çok sınıfı kapsamaktadır. Taraf markalarının emtia listeleri 12. Sınıfta yer alan “12/01 Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. 12/02 Bisikletler ve bunların gövdeleri, gidonları, çamurlukları. 12/03 Taşıt kasaları, damperli kasalar, traktör römorkları, frigorifik kasalar, römork bağlantıları. 12/14 El arabaları, pazar arabaları, tek veya çok tekerlekli el arabaları, market arabaları, ev eşyaları için tekerlekli taşıyıcılar. 12/15 Raylı taşıtlar: Lokomotifler, trenler, tramvaylar, vagonlar, teleferikler, telesiyejler. 12/16 Deniz taşıtları ve parçaları (motorları hariç). 12/17 Hava taşıtları ve parçaları (motorları hariç).” Bakımından aynı/aynı tür mallardan oluşmaktadır.
Davalı markası “… ev+şekil” ibaresinden oluşmaktadır. Markada yer alan … kelimesi güncel Türkçe Sözlük uyarınca, “1. (Sıfat) Hareketli, taşınabilir. 2. (İsim) Parçalar hâlinde yapılmış olup hava hareketleriyle kımıldayan heykel.” anlamlarını haizdir. Bu anlamıyla “taşınabilir ev” gibi bir anlamı olan marka, özelikle “karavan” emtiası bakımından telmih gücü yüksek bir marka işaretidir. Hükümsüzlüğe mesnet gösterilen ve 12. Sınıfı kapsayan davacı markaları ise; MOBILSOL ve EXXONMOBİL şeklinde olup; … kelimesi etrafında türetilmiş seri markalardır. EXXONMOBIL ibaresi ayrıca davacının ticaret unvanın ayırt edici kısmıdır. Somut olayda taraf marka işaretleri, ortak … ibaresinden kaynaklı olarak görsel ve işitsel açıdan benzerlik içermektedir. Yukarıda da belirtildiği üzere … kelimesi “hareketli” ve “taşınabilir” anlamlarının yanı sıra, “OTOMOBİL kelimesindeki anlamsal çağrışımı itibariyle 12. Sınıftaki taşıt ürünleri, bunların parçaları ve aksesuarları bakımından görece zayıf bir marka işaretidir. Dolayısıyla … ibaresinden kaynaklı benzerlik ve iltibas oluşabilmesi için, markaların içerdikleri diğer ek ve unsurların markaları yeterli düzeyde farklılaştırmaması gerekmektedir. Bu kapsamda davacı markasının sonunda yer alan EV ibaresi ile davacı markalarından birinin başındaki SOL ve diğerinin başındaki EXXON ibarelerinin markaların bütünsel algısına etkisi esas alınmalıdır. Aynı/aynı tür mallar bakımından söz konusu ek ve unsurlar markaları yeterli düzeyde farklılaştırıp uzaklaştırmadığı kanaatine varılmıştır. Bu kapsamda markalar arasında … ortak unsurundan kaynaklı benzerlik bulunduğu değerlendirilmektedir. Dosyada mübrez yargı kararları da bu yöndedir.
Somut olayda, orta düzeydeki bir tüketicinin, “…” sözcüğünü marka olarak öğrendikten ve belleğine kaydettikten sonra, “seçici tutmayla” davalının aynı ibareli markasına aynı/aynı tür mallar bakımından kolaylıkla yönelebileceği açıktır. Davacıya ait “MOBİLSEL” ve “EXXONMOBİL” ibareli markaların 12. Sınıftaki tescilli varlığı dikkate alındığında, tüketiciler dava konusu markayı oluşturan ibareyi, davacıya ait seri markalardan biri olarak algılayabilirler ya da iki işletme arasında idari, ekonomik anlamda bir bağlantı kurabilirler. Markalar arasındaki benzerliğin, alıcıları, satın almayı düşündükleri mal/hizmet yerine başka mal/hizmet almak durumunda bırakması kadar, alıcıların iki farklı marka karşısında bulunduklarını anlamalarına rağmen bu markaların aynı kişiye ait olduğunu sanmaları ya da bu malları üreten işletmeler arasında idarî-ekonomik anlamda bir bağlılığın bulunduğu düşüncesine kapılmaları da iltibas tehlikesi içinde ele alınmaktadır. Bu kapsamda somut olayda emtia ve işaret örtüşmesine bağlı, ilişkilendirme bağlamında karıştırılma tehlikesi mevcuttur. Zira markalar aynı unsur etrafında türetilmiş seri marka imajı taşımaktadırlar. Yukarıda da tespit edildiği üzere, taraf markalarının emtia listeleri 12. Sınıftaki bir kısım hizmetler bakımından aynı/aynı tür ve benzer mallardan oluşmaktadır. Karşılaştırma konusu markaların kapsamındaki emtiaları aynı/aynı tür olması, iltibası artıran bir husus olarak değerlendirilmelidir. Zira marka işaretlerinin kapsamındaki mal ve hizmetler arasındaki ayniyet veya benzerlik arttıkça, marka işaretleri arasındaki düşük derecedeki benzerliğe rağmen, markalar arasındaki benzerlikler ön plana çıkarak markalar arasında iltibas tehlikesi artmaktadır. Nasıl ki bir mıknatısın iki ayrı kutbu birbirine belli uzaklıkta iken çekim etkisi oluyorsa ve fakat yakınlaştırdığınız zaman çekme eğilimine giriyorsa, markalar arasındaki mal ve hizmetler ile marka işareti benzeşmesi de böyledir. Açıklanan nedenlerle; … sayılı ibareli davalı markası ile EXXONMOBİL ve MOBİLSEL ibareli davacı markalarının benzer olduğu; davalı başvurusu kapsamında yer alan “12. Sınıf: 12/01 Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. 12/02 Bisikletler ve bunların gövdeleri, gidonları, çamurlukları. 12/03 Taşıt kasaları, damperli kasalar, traktör römorkları, frigorifik kasalar, römork bağlantıları. 12/04 Taşıt koltukları, koltuklar için baş dayanakları, emniyetli çocuk koltukları, koltuk kılıfları, araç örtüleri (aracın şeklini almış), güneşlikler. 12/05 Sinyaller ve yön sinyalleri için kollar, taşıt camları için silecekler, silecek kolları. 12/06 Taşıtlar için iç ve dış lastikler, tubles lastikler, lastik tamir takımları, taşıt lastikleri için yamalar, kaynak yamalar, taşıt lastikleri için supaplar. 12/7 Taşıt camları, emniyetli taşıt camları, taşıtlar için dikiz aynaları ve yan aynalar. 12/08 Patinaj zincirleri. 12/09 Taşıtlar için portbagajlar, bisiklet ve kayak taşıyıcıları, seleler. 12/10 Lastik şişirme pompaları. 12/11 Taşıtlar için hırsız alarmları, kornalar. 12/12 Yolcular için emniyet kemerleri, havalı yastıklar. 12/14 El arabaları, pazar arabaları, tek veya çok tekerlekli el arabaları, market arabaları, ev eşyaları için tekerlekli taşıyıcılar. 12/15 Raylı taşıtlar: Lokomotifler, trenler, tramvaylar, vagonlar, teleferikler, telesiyejler. 12/16 Deniz taşıtları ve parçaları (motorları hariç). 12/17 Hava taşıtları ve parçaları (motorları hariç).” bakımından taraf markalarının emtia listelerinin benzer ve ilişkili mallardan oluştuğu ve markalar arasında işbu mallar itibariyle SMK m. 6/1 anlamında iltibas ihtimali bulunduğu; Ancak, davalı marka başvurusu kapsamında yer alan çekişme konusu “Karavan. Bebek arabaları, tekerlekli sandalyeler, pusetler.” bakımından taraf markalarının emtia listelerinin benzer ve ilişkili mallardan oluşmadığı ve markalar arasında işbu mallar itibariyle SMK m. 6/1 anlamında iltibas ihtimali bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Ayrıca, “karavan” emtiası bakımından “…” ibaresinin “taşınabilir, hareketli ev” anlamı ile yoğun telmih içeren fantezi bir ibare olduğu dikkate alındığında; bu emtia bakımından … ibaresinin marka bütünü içinde gerçek anlamı ile kullanıldığı ve davacının tescil hakkına dayanarak, … ibaresinin gerçek anlamı ile kullanılmasına engel olamayacağı kanaatine varılmıştır.
Tescil edilmiş veya tescil için başvurusu yapılmış markanın, toplumda ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarına zarar verebileceği veya tescil için başvurusu yapılmış markanın ayırt edici karakterini zedeleyici sonuçlar doğurabileceği durumda, tescil edilmiş veya tescil için başvurusu daha önce yapılmış bir marka sahibinin itirazı üzerine, farklı mal veya hizmetlerde kullanılacak olsa bile, sonraki markanın tescil başvurusu reddedilir denilmektedir. Bu anlamda tanınmışlık için; yukarıda sayılan koşullara ek olarak ulusal tescil şartı, niteliksel tanınmışlık ve markanın ününden haksız yararlanma olguları da aranır.
Bir markanın tanınmışlıktan yararlanması için yukarıda sayılan şartların gerçekleşmiş olması gerektiği, somut olay açısından davacı yan huzurdaki davada Ankara 2. FSHHM’nin 12.04.2017 tarihli, 2016/91 E. ve 2017/143 K. sayılı kararını sunmuştur. Güncel tarihli işbu kararda; “… İbraz olunan, karşı çıkılıp hükümden düşürülmeyen ve toplanan tüm deliller ile tüm dosya kapsamına göre; davacının … ibareli markasının dünyanın birçok ülkesinde tescilli, bulunduğu, uzun yıllardan bu yana dünyanın dört bir yanında ve Türkiye’de kullanılmakta olduğu; dünyanın tüm kıtalarına yayılmış birçok ülkede marka tescillerinin ve davacının yetkilendirdiği satıcıların bulunduğu; özellikle beğenilen ve tercih edilen eski ve kalıcı bir marka olduğu; … ibareli markanın ilgili sektörde yer alanlar nazarında davacı ile özdeşleştirildiği; yabancı birçok ülkede ve Türkiye’de de davalıdan çok eski tarihlerden bu yana faaliyette bulunduğu, … ibareli markanın Türkiye dahil birçok ülkesel ve bölgesel tescilinin bulunduğunu, dünyada ve Türkiye’de yüksek sayılarda bedellere ulaşan … marka ürün ve hizmet satışının yapıldığı, birçok reklam faaliyeti gerçekleştirildiği, … ibareli markanın gerek Paris Sözleşmesine üye yabancı ülkeler ve gerekse Türkiye’de yazılı ve görsel tanıtım araçlarıyla gerçekleştirilen kuvvetli reklam ve yaygın dağıtım ile reklam ve haberlerle davacı teşebbüsüne sıkı sıkıya bağlandığı; anılan markanın müşteri, akraba, dost ve düşman ayrımı yapılmaksızın, coğrafi sınır, kültür ve yaş farkı gösterilmeksizin, Türkiye’de ilgili sektörde bulunan insanlar tarafından refleks halinde hemen hatırlandığı; dolayısıyla … ibareli markanın kapsamında yer alan ürün ve hizmetlerle ilgili olarak tanınmış bir marka olduğu; dolayısıyla maddi vakıa ve sunulan delillerle örtüşmeyen marka hukukunun ve tanınmış marka kriterleri ile bağdaşmayan sonuç içeren kurum kararındaki ve bilirkişi raporundaki görüşlere, ayrıca savunmalara iştirak olanağının da bulunmadığı beyan, tevsik, mütalaa ve müşahede olunmuştur. Davacı markasının tanınmışlığı, davalı başvurusunun yapıldığı tarihten çok önce gerçekleşmiş ve devam eder durumdadır.” denilmektedir. Dosya kapsamında yer alan tüm deliller uyarınca, davacının … ve EXXONMOBİL markasının, huzurdaki dava tarihi itibariyle “petrol” ürünleri bakımından tanınmış marka olduğu kanaatine ulaşmıştır. Davalı markasının kapsadığı farklı addedilen mal ve hizmetler şunlardır: “Karavan. Bebek arabaları, tekerlekli sandalyeler, pusetler.” Bu mallar davacı markasının tanınmış olduğu “petrol” emtiasından, oldukça farklı ve ilişkisiz mallar olup, ortalama bir tüketicinin sektörel düzeyde tanınmış … ve EXXONMOBİL markasından edindiği imajı, işbu mallar itibariyle “…+şekil” ibareli davalı markasına nakletmeyeceği düşünülmektedir. Bilindiği üzere, markanın itibarından haksız yararlanmadan bahsedilebilmesi için, her şeyden önce imaj transferinin gerçekleşmesi gerekir. İmaj transferi, tanınmış markanın özdeş veya benzerinin, farklı mal ve hizmetlerde kullanılması suretiyle, tüketicinin markanın imajı ile ilgili olumlu düşüncelerinin, ikinci markanın kullanılacağı ürünlere aktarılması ve bu suretle satışların arttırılması stratejisidir. Tanınmış markanın tüketici zihninde oluşan olumlu çağrışımlar, bu markanın özdeşi veya benzerinin kullanılması suretiyle sonradan oluşturulmuş markanın ilgili olduğu ürünlere aktarılabilir olmalı ki, tanınmış markanın itibarının istismarından söz edilebilsin. Ancak bu tür durumlarda tanınmış markaya ait imaj, istismar eden tarafından ekonomik açıdan kendi lehine haksız yere değerlendirilmiş ve ekonomik menfaat sağlanmış olur. Dava konusu olayda imaj transferi şartının gerçekleşmesi, bu farklı ve ilişkisiz emtialar yönünden olası olmadığı kanaatine varılmıştır. Bu koşullarda da, davalı markasının, davacının tanınmış markasından haksız yarar sağlaması beklenemez. Ayrıca, davalının şeklindeki markasal kullanımının, davacının tanınmış … ve EXXONMOBİL markalarının imajının zedelenmesine, markanın itibar kaybetmesine ve/veya ayırt ediciliğinin zayıflamasına yol açması da mümkün görünmediği sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle; davacının … ve EXXONMOBİL markalarının tanınmış olmasının, … sayılı ibareli davalı markasının kapsadığı “Karavan. Bebek arabaları, tekerlekli sandalyeler, pusetler.” şeklindeki farklı/ilişkisiz mallar yönünden, SMK m. 6/5 ve m. 25 uyarınca hükümsüzlük nedeni teşkil etmediği sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Alan Adının İptali Yönünden Değerlendirme:
Davacı yan, davalının “….com.tr” alan adının … markalarından kaynaklı haklarını ve ticaret unvanını ihlal ettiğini ve haksız rekabet oluşturduğunu ileri sürmektedir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun “Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiilleri” içeren 29. maddesinin (a) bendi uyarınca; “Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı 7 nci maddede belirtilen biçimlerde kullanmak.” marka hakkına tecavüz olarak değerlendirmektedir. SMK’nun “Marka tescilinden doğan hakların kapsamı ve istisnaları” başlığı ile düzenlenen 7/3-b ve d bentleri aşağıdaki şekildedir: “(3) Aşağıda belirtilen durumlar, işaretin ticaret alanında kullanılması hâlinde, ikinci fıkra hükmü uyarınca yasaklanabilir: … b) Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerle aynı veya benzer mal veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk tarafından tescilli marka ile ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılması. … d) İşareti kullanan kişinin, işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bağlantısı olmaması şartıyla işaretin aynı veya benzerinin internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük ya da benzeri biçimlerde kullanılması.”
Bu madde hükümlerinden anlaşılacağı üzere; somut olayda davalının “….con.tr.” alan adının, davacının marka hakkının ihlal edildiğinin kabulü için 29. madde delaletiyle 7/2-b ve c bentlerinde tanımlanan kullanım şeklinin gerçekleşmesi gereklidir. Yani, tecavüzün varlığına hükmedebilmek için; davalı markası ile davacının alan adında kullandığı işaretin ve bunların emtia veya hizmetlerinin aynı veya benzer olması ve bu durumun iltibasa yol açması zorunludur. Aksi durumda davalı kullanımı bakımından tecavüz söz konusu olmayacaktır. Dava konusu ….com.tr alan adına ilişkin sahiplik bilgileri incelendiğinde içerik kullanımı tespit edilememektedir.
Bu açıklamalar ve değerlendirmeler neticesinde, davalının … ibaresini “karavan” ve “bebek arabaları” üzerinde tescil ettirmesinin, davacı markaları karşısında iltibas yaratmayacağı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Bu durumda, davacının … ibaresi bakımından (tescilli markasından doğan) “işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bağlantısı” olduğu değerlendirilmekte ve davacının alan adı tescilinin, davacının … ibareli markalarından kaynaklı haklarını ihlal etmediği sonuç ve kanaatine varılmıştır. Haksız rekabet iddiası bakımından ise ayrıca değerlendirme yapmak gerekmiştir. 6102 sayılı TTK’nın 54. Maddesi uyarınca haksız rekabete ilişkin hükümlerin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır. Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır. TTK’nın 55. Maddesi uyarınca, Başkalarını veya onların mallarını, iş ürünlerini, fiyatlarını, faaliyetlerini veya ticari işlerini yanlış, yanıltıcı veya gereksiz yere incitici açıklamalarla kötülemek, Kendisi, ticari işletmesi, işletme işaretleri, malları, iş ürünleri, faaliyetleri, fiyatları, stokları, satış kampanyalarının biçimi ve iş ilişkileri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunmak veya aynı yollarla üçüncü kişiyi rekabette öne geçirmek, Paye, diploma veya ödül almadığı hâlde bunlara sahipmişçesine hareket ederek müstesna yeteneğe malik bulunduğu zannını uyandırmaya çalışmak veya buna elverişli doğru olmayan meslek adları ve sembolleri kullanmak, Başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak… haksız rekabet hallerindendir.
Bu hükümler uyarınca, somut olayda davalı alan adı tescilinin davacının … ibareli markalarına yönelik haksız rekabet teşkil etmesi için davalının, davacının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler alması gerekmektedir. Yukarıda da açıklandığı üzere, davalının ….com.tr alan adı sadece tescil edilmiş olup, bu alan adına bağlı bir internet sitesi bulunmamaktadır. Bu kapsamda somut olayda salt marka tesciline bağlı alan adı kaydının varlığının, haksız rekabet teşkil etmediği kanaatine varılmıştır.
Somut davada davalı şahsın başvurusunun kötü niyetli olduğuna ilişkin somut veriler dosya kapsamında bulunmamaktadır. Bu nedenle kullanılış amacı ve fonksiyonlarına aykırı bir şekilde, davacı veya iyiniyetli üçüncü kişileri baskı altında tutma, onlara şantaj yapma veya engelleme amacına ilişkin herhangi bir olgu ve olay söz konusu olmadığından, davalı şahsın kötü niyetli olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, davanın kısmen kabulüne, TÜRKPATENT YİDK nın … sayılı kararının iptal talebinin reddine, … sayılı markanın hükümsüzlüğü istemine ilişkin davanın kısmen kabulü ile bu marka kapsamındaki 12. sınıf “ 12/01 Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. 12/02 Bisikletler ve bunların 34 gövdeleri, gidonları, çamurlukları. 12/03 Taşıt kasaları, damperli kasalar, traktör römorkları, frigorifik kasalar, römork bağlantıları. 12/04 Taşıt koltukları, koltuklar için baş dayanakları, emniyetli çocuk koltukları, koltuk kılıfları, araç örtüleri (aracın şeklini almış), güneşlikler. 12/05 Sinyaller ve yön sinyalleri için kollar, taşıt camları için silecekler, silecek kolları. 12/06 Taşıtlar için iç ve dış lastikler, tubles lastikler, lastik tamir takımları, taşıt lastikleri için yamalar, kaynak yamalar, taşıt lastikleri için supaplar. 12/7 Taşıt camları, emniyetli taşıt camları, taşıtlar için dikiz aynaları ve yan aynalar. 12/08 Patinaj zincirleri. 12/09 Taşıtlar için portbagajlar, bisiklet ve kayak taşıyıcıları, seleler. 12/10 Lastik şişirme pompaları. 12/11 Taşıtlar için hırsız alarmları, kornalar. 12/12 Yolcular için emniyet kemerleri, havalı yastıklar. 12/14 El arabaları, pazar arabaları, tek veya çok tekerlekli el arabaları, market arabaları, ev eşyaları için tekerlekli taşıyıcılar. 12/15 Raylı taşıtlar: Lokomotifler, trenler, tramvaylar, vagonlar, teleferikler, telesiyejler. 12/16 Deniz taşıtları ve parçaları (motorları hariç). 12/17 Hava taşıtları ve parçaları (motorları hariç).“ malların hükümsüzlüğüne, fazlaya ilişkin talebin reddine, alan adının iptali talebinin reddine, karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davanın Kısmen Kabulüne,
2-Türkpatent YİDK nın … sayılı kararının iptal talebinin REDDİNE,
3-… sayılı markanın hükümsüzlüğü istemine ilişkin davanın kısmen kabulü ile bu marka kapsamındaki 12. sınıf “ 12/01 Motorlu kara taşıtları (motosikletler, mobilet dahil) ve bu taşıtlar için motorlar, kavramalar ve transmisyon bağlantıları, transmisyon kayışları ve zincirleri, dişliler, frenler, fren disk ve balataları, şasiler, kaportalar, süspansiyonlar, darbe emiciler, şanzımanlar, direksiyonlar, jantlar. 12/02 Bisikletler ve bunların 34 gövdeleri, gidonları, çamurlukları. 12/03 Taşıt kasaları, damperli kasalar, traktör römorkları, frigorifik kasalar, römork bağlantıları. 12/04 Taşıt koltukları, koltuklar için baş dayanakları, emniyetli çocuk koltukları, koltuk kılıfları, araç örtüleri (aracın şeklini almış), güneşlikler. 12/05 Sinyaller ve yön sinyalleri için kollar, taşıt camları için silecekler, silecek kolları. 12/06 Taşıtlar için iç ve dış lastikler, tubles lastikler, lastik tamir takımları, taşıt lastikleri için yamalar, kaynak yamalar, taşıt lastikleri için supaplar. 12/7 Taşıt camları, emniyetli taşıt camları, taşıtlar için dikiz aynaları ve yan aynalar. 12/08 Patinaj zincirleri. 12/09 Taşıtlar için portbagajlar, bisiklet ve kayak taşıyıcıları, seleler. 12/10 Lastik şişirme pompaları. 12/11 Taşıtlar için hırsız alarmları, kornalar. 12/12 Yolcular için emniyet kemerleri, havalı yastıklar. 12/14 El arabaları, pazar arabaları, tek veya çok tekerlekli el arabaları, market arabaları, ev eşyaları için tekerlekli taşıyıcılar. 12/15 Raylı taşıtlar: Lokomotifler, trenler, tramvaylar, vagonlar, teleferikler, telesiyejler. 12/16 Deniz taşıtları ve parçaları (motorları hariç). 12/17 Hava taşıtları ve parçaları (motorları hariç).“ malların HÜKÜMSÜZLÜĞÜNE, Fazlaya ilişkin talebin reddine,
4-Alan adının iptali talebinin Reddine,
5-Alınması gereken 80,70 TL harcın peşin alınan 59,30 TL harçtan düşümü ile 21,40 TL bakiye harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına,
6-Davacı için AAÜT uyarınca 7.375,00-TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
7-Reddedilen kısım itibariyle AAÜT uyarınca davalılar için 7.375,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
8-Kabul ret oranının takdiren 1/2 olarak belirlenmesine, davacı tarafından yapılan ve aşağıda dökümü gösterilen 4.352,60 TL yargılama giderinden payına düşen 2.259,15 TL’nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, kalanının davacı üzerinde bırakılmasına,
9-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde PTT aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK’nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 13/01/2022
Davacı Masraf Dökümü:
İlk Masraf 127,10.-TL
Posta Masrafı 325,50.-TL
Bilirkişi Masrafı 3.900,00.-TL
İstinaf Kar. Harcı 44,40.-TL
İstinaf Baş. Harcı 121,30.-TL
Toplam 4.518,30.-TL