Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2020/408 Esas – 2021/240
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
ANKARA
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/408
KARAR NO : 2021/240

DAVA : TÜRKPATENT YİDK Tasarım Kararı İptali
DAVA TARİHİ : 29/12/2020
KARAR TARİHİ : 24/06/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 24/06/2021
İDDİA:
Davacı vekili 29/12/2020 harç tarihli dava dilekçesiyle; müvekkil şirket tarafından … sayılı tasarım ile tescil başvurusunda bulunulduğunu, davalı şirketin bu başvuruya … sayılı tasarımlarına dayanarak itiraz ettiğini, itirazın kabul edilerek başvurularının reddine karar verildiğini, bu karara karşı yaptıkları itirazın TÜRKPATENT YİDK’nun … sayılı YİDK kararı ile nihai olarak reddedildiğini, oysa dava konusu YİDK kararının usul ve yasalara aykırı olduğunu, davalı firma itirazında mesnet ve müvekkil firmanın sahip olduğu düzensiz form üzerinden benzerlik kurulduğunu, TÜRKPATENT tarafından bu durumun kabul görüldüğünü, her düzensiz formun birbiri ile benzer olduğunun iddia edilemeyeceğini, tasarımların form açısından farklı olduğunu, tasarımların bilgilenmiş kullanıcı nezdinde iltibasa sebebiyet veremeyecek dersecede farklar ihtiva ettiğini, farkların bilgilenmiş kullanıcı tarafından kolayca fark edilebileceğini, kıyaslamanın bilgilenmiş kullanıcı üzerinden yapılması gerektiğini belirterek, … sayılı tasarım başvurusu ile ilgili olarak TÜRKPATENT tarafından verilen …. sayılı kararın iptalini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA:
Davalı TÜRKPATENT vekili cevap dilekçesinde; işlem aşamalarını özetlemiş, başvuruya konu 2019 09053/1, 2, 3 sıra numaralı tasarımlar ile itiraza gerekçe gösterilen davalıya ait 2018/07889-7 sayılı tasarımların karşılaştırılması neticesinde, tasarımların genel izlenim itibari ile benzer bulunduğunu, oldukça geniş bir seçenek özgürlüğü bulunmasına rağmen ürünlerde bulunan farklılıkların aralarındaki benzerliği ortadan kaldırmadığını, küçük ayrıntılarda farklılık seviyesini aşacak değişikliklerin bulunmadığı sonucuna varıldığını, bu nedenle YİDK kararının usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Davalı şirket vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu tüm tasarımların görüntüleri ile mesnet tasarımlardan benzer olduğu belirlenen 2018/07889/7 saıra numaralı tasarım karşılatırıldığında form yapılarının düzensiz olduğunu, tabak çevirildiğinde hiçbir açıda simetri yaratmadığını, müvekkil tarafından bizzat bu formda düzensiz bir görünüm verilerek alışıla gelmişin dışında bir algı yaratılmaya çalışıldığını, davacının teknik hiçbir sebepten kaynaklanmadığı halde yeni ve ayırt edici bir tasarım üretmediğini savunarak davanın savunarak, davanın reddini istemişlerdir.
YARGILAMA VE DELİLLER :
Mahkememizce davacı ve davalı delilleri toplanmış, bu kapsamda davaya konu … sayılı tasarım işlem dosyası, itiraza dayanak gösterilen tasarım tescil belgeleri getirtilmiş, taraflarca sunulan belgeler ile toplanan deliller incelenmiş, çözümü teknik ve özel bilgiyi gerektirdiği düşünülen hususlarda bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan rapor dosyadaki kanıtlarla tutarlı, denetim ve hüküm kurmaya elverişli kabul edilmiştir.
GEREKÇE:
Uyuşmazlığın Tespiti ve Uygulanacak Hükümler, Delillerin Tartışılması ve Kabul
Dava, TÜRKPATENT YİDK’nun … sayılı kararının iptali ile …-1, 2, 3 sıra sayılı tasarımın tescili istemine ilişkindir. YİDK kararının davacı vekiline 02.11.2020 tarihinde tebliğ edildiği, 29.12.2020 günü açılan davanın 5000 sayılı kanunun 15/c maddesinde belirlenen iki aylık hak düşürücü süre içerisinde olduğu anlaşılmış ve işin esasına geçilmiştir.
Uyuşmazlığın özü, davacı şirkete ait …-1, 2, 3 sıra sayılı tasarımın, davalı şirkete ait tasarımlar karşısında 6769 sayılı SMK’nun 2 vd. maddelerinde yazılı koruma koşullarına sahip bir tasarım olup olmadığı isteminden ibarettir. Bu çerçevede özellikle anılan tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliklerini haiz bulunup bulunmadığının tartışılması gerekmektedir.
Davacı şirkete ait … sayılı tasarım başvurusunun 31.12.2019 tarihinde gerçekleştiği, 10.02.2020 tarih ve 334 sayılı Resmi Endüstriyel Tasanmlar Bülteninde ilan edildiği; … kod numaralı tasarımlara altı aylık yasal itiraz süresi içinde, davalı … Seramik ve Turizm San.A.Ş. vekili tarafından itiraz edildiği, itiraza gerekçe olarak … sayılı tasarımların gösterildiği, itiraz üzerine TÜRKPATENT YİDK tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda … sayılı kararıyla nihai olarak reddine karar verildiği; davacı vekilinin YİDK kararının iptali talebiyle bu davayı açtığı anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamındaki deliller, tarafların iddia ve savunması ile konunun uzmanlarından oluşturulan kurul tarafından hazırlanan bilirkişi raporu çerçevesinde değerlendirilmiş, buna göre;
Teknik zorunluluklar ve seçenek özgürlüğü yönünden değerlendirme:
Dava konusu tasarımların yenilik ve ayırt edicilik değerlendirmesine geçmeden önce, bu tür tasarımlarda tasarımcının seçenek özgürlüğü ve tasarımda bulunması gereken teknik zorunluluklar tespit edilerek tasarımın koruma kapsamının belirlenmesi gerekmektedir. 6769 sayılı SMK’nun 56/6 fıkrasında tasarımcının tasarımını geliştirirken seçenek özgürlüğüne sahip olup olmadığının ve seçenek özgürlüğü var ise bunun ne derece geniş olduğunun tespitinin gerekliliği üzerinde durulmuştur.
Somut olayda dava konusu tasarımlar “kase” ve “tabak” tasarımlarıdır. Ancak somut olaya konu tasarımlar alışagelmiş dairesel veya kare dikdörtgen tabaklar olmayıp daha serbest formlara sahiptir. Tabak ve kase aynı amaçla kullanılan aralarında derinlik ve büyük farkları olan ürünlerdir. Bir tabak ve kase için ilk beklenen form kolay üretimi nedeni ile dairesel alışılageldik form iken zaman içinde değişen tüketici trendleri, firmaların rekabetçi pazarda farklılık yaratma çabaları farklı formda tabakların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bu meyanda üçgen tabaklar dahi piyasada bulunabilmektedir. Seramik malzemenin keskin köşe yaratmadaki zafiyeti nedeni ile kenarları yuvarlatılmış üçgen veya daha serbest forma sahip ürünlere denk gelmek mümkündür.
Taraf tescillerinden daha önceye denk gelen ürünlere emsal ürünler incelendiğinde, dairesel ve kare veya dikdörtgen harici serbest formların tabak ve kase tasarımında yaygın olduğu, bununla beraber düzensiz olarak addedilen formların genelde üçgen geometrinin farklı kenar uzunlukları halinde kurgusu ile, dolayısıyla iç açı değişiklikleri elde edildiği, formların kenarlarında belirli ve değişen oranlarda yuvarlatılma yapıldığı ürünün işlevine göre derinlik sağlandığı, kimi ürünlerde taban, yanak (cheek) ve kenar (border veya edge) oluşturulduğu, bunlar arasındaki geçişlerin bazı durumlarda kademeli olması münasebetiyle hat çizgilerinin oluştuğu görülmektedir. Basit bir ifade ile bu tür serbest formlar klasik formlara alışmış tüketici için olmasa da, sektörde alışılagelmedik bir form olmayıp, neredeyse dairesel kare veya dikdörtgen gibi harcı âlem konumuna gelmiştir. Bu açıdan bakıldığında üçgeni baz alan ama çeşitlenebilen (kenar uzunlukları, iç açıları, kenar yuvarlatma seviyesi, kademelendirme vb.) şekilde kendi içinde dahi geniş bir seçenek özgürlüğü bulunmaktadır.
Bilgilenmiş kullanıcının kim olduğuna ilişkin değerlendirme:
6769 sayılı SMK ayırt edicilik değerlendirmesinin bilgilenmiş kullanıcı gözü ile yapılması gerekliliği üzerinde durmuştur. Bilgilenmiş kullanıcı olarak tespit edilen kişiler, kesinlikle bir uzman değil yalnızca daha önce ilgili tasarımla karşılaşmış olağan kullanıcılardır. Gerçekten de bilgilenmiş kullanıcı, söz konusu ürünün doğası ve görünümü hakkında bilgi sahibi olan ve daha önce o ürünü belli bir süre kullanmış, başka bir deyişle ürün hakkında bilgi sahibi olan kişidir. Bunun sonucunda bilgilenmiş kullanıcı her somut örnek açısından ayrı ayrı tespit edilmesi gereken kullanıcıdır. Bilgilenmiş kullanıcı söz konusu ürünün tasarımına bağlı olarak son kullanıcılar, satın alma eğiliminde olarak araştırma yapan kişiler olabilmektedir. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2016/14393 E. ve 2018/5421 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere; “Ayırt edicilik incelemesinde görüşü dikkate alınacak bilgilenmiş kullanıcı kesinlikle, bir tasarım uzmanı veya o tarz ürünlerin üretim veya satışını yapan uzman kişiler değildir. Bilgilenmiş kullanıcı daha ziyade, tasarım konusu ürünü kullanarak tasarım konusunda bilgi sahibi olmuş, başkalarına nazaran ürünlerin dış görünümüne nispeten daha çok önem veren, ortalama dikkat ve deneyim sahibi kişilerdir.” Yani bilgilenmiş kullanıcılar birer uzman olmayacakları için tasarım üzerindeki detaylarda meydana gelen küçük farklılıklara dikkat etmeyecek; ancak, alım tercihlerini etkileyecek hususlarda yapılan değişiklikleri fark edebilecek kişilerdir. Somut uyuşmazlıkta dava konusu tasarımlar tabak ve kase olup; zücaciye satın almış olan kişilerin, zücaciye almak niyetiyle araştırma yapan kişilerin ve genel anlamda emtianın sık kullanım niteliği gözetilerek kap kacak kullanan kişilerin bilgilenmiş kullanıcı olduğu düşünülmektedir.
Yenilik ve ayırt edici niteliğe ilişkin değerlendirme:
a) Dava konusu … sayılı tasarım ile mesnet 2018/03174-5 sayılı tasarımın karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımlar serbest şekilde her bir köşenin geniş kavis aldığı üç köşeli formda olup yuvarlatılmış köşelerin her biri diğer köşeye dış bükey bir yay ile bağlanmaktadır. Ürünlerin kendi içinde köşe benzer yerleşimleri farklı yay/kiriş uzunluklarına sahip olduğundan, gerek yayların oluşumu gerekse teğetler arası açılar farklılaşmaktadır. Dava konusu …- 2 sayılı tasarımda taban ve yanak arası kısmı bir çizgi oluşmakta daha serbest bir geçiş gözlemlenmektedir. Buna karşın itiraza mesnet 2018/03174-5 sayılı tasarım da serbest bir forma sahip olsa da 4 köşe benzer noktalı bir form olup kare temelli kenarları yay ile birleştirilmiş haldedir. Dolayısıyla dava konusu … 1,2 ve 3 sayılı tasarımlar ile itiraza mesnet 2018/03174-5 sayılı tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı oldukları kanaati oluşmuştur.
b) Dava konusu … sayılı tasarım ile mesnet 2018/07889-5,6,7,8,9 sayılı tasarımların karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımlar serbest şekilde her bir köşenin geniş kavis aldığı üç köşeli formda olup yuvarlatılmış köşelerin her biri diğer köşeye dış bükey bir yay ile bağlanmaktadır. Ürünlerin kendi içinde köşe benzer yerleşimleri farklı yay/kiriş uzunluklarına sahip olduğundan, gerek yayların oluşumu gerekse teğetler arası açılar farklılaşmaktadır. Dava konusu …- 2 sayılı tasarımda taban ve yanak arası kısmı bir çizgi oluşmakta daha serbest bir geçiş gözlemlenmektedir. İtiraza mesnet 2018/07889-5,6 sayılı tasarımlar incelendiğinde bu tasarımların serbest formda olduğu özellikle 5 nolu tasarımda kenarların dahi tabii şekilde bırakıldığı görülmektir. 6 ve 7 nolu tasarımlar üçgen temelli köşeleri yuvarlatılmış ve kenarları geniş dış bükey yaylar ile birbirlerine bağlanmış haldedir. 7 numaralı tasarımda çok belirgin bir şekilde yanak bulunmakta taban ve kenarı birbirinden belirgin şekilde ayırmaktadır. 8 ve 9 nolu tasarımlar ise beşgen temelli olup yine yuvarlatılmış köşe ve dış bükey yay tipi kenar bağlantılarına sahiptir. Dolayısıyla itiraza mesnet bu çoklu tescil açısından karşılaştırmaya esas tasarımlar 6 ve 7 nolu tasarımlardır. Yukarıda seçenek özgürlüğü kısmında açık bir şekilde belirtildiği üzere üçgen formu temel alan ve kenar birleşimleri ve köşe müdahaleleri sayesinde daha serbestlik kazanan formların tabak tasarımlarında kullanımı yoğun ve aşina olunan bir durumdur. Tüketici açısından daha ziyade alışıla gelmişliğin dışında olan bu formlar sektör için yeni form arayışları değildir. Dolayısıyla örneğin Lubina firmasına ait yemek tabağı incelendiğinde bu tabağın da üçgen temelli bir form olduğu, köşelerinin yuvarlatıldığı, kenarların yay oluşturacak şekilde köşelere uzandığı, belirgin bir tabanı ve derinlik üreten yanağı olduğu yanak sonrası offset bir kenara sahip olduğu görülmektedir. Bu haliyle düzensiz form kullanımı yaygın olup bu alandaki seçenek özgürlüğünün kenar uzunlukları ve yayın genişliği, iç açıları, kenar yuvarlatma seviyesi, kademelendirme gibi hususlar üzerinden oluşturulduğu görülmektedir. Konu bu açıdan ele alındığında, taraf tasarımları arasında benzer olan hususların zaten sektördeki geçmiş tasarımlarda sıklıkla kullanıldığı, taraf tasarımları ayırt edicilik değerlendirmesi yapıldığında tasarımın benzer hususlar haricinde kenar uzunlukları ve yayın genişliği, iç açıları, kenar yuvarlatma seviyesi, kademelendirme gibi hususlar üzerinden farklılaştığı ve bu nedenle tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı oldukları kanaati oluşmuştur.
Dava konusu … sayılı tasarım ile mesnet 2019/03973-5, 7 sayılı tasarımların karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımlar serbest şekilde her bir köşenin geniş kavis aldığı üç köşeli formda olup yuvarlatılmış köşelerin her biri diğer köşeye dış bükey bir yay ile bağlanmaktadır. Ürünlerin kendi içinde köşe benzer yerleşimleri farklı yay/kiriş uzunluklarına sahip olduğundan, gerek yayların oluşumu gerekse teğetler arası açılar farklılaşmaktadır. İtiraza mesnet 2019/03973-7 sayılı tasarım serbest bir formda olmayıp eliptiktir ve bu nedenle tasarımı dava konusu tasarımlardan bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı oldukları kanaati oluşmuştur. İtiraza mesnet 2019/03973-5 sayılı tasarım ise dava konusu tasarımlar ile benzer özelliklere sahip olduğu, benzer olan özelliklerin bu tür tasarımlarda daha evvel bahsedildiği üzere neredeyse harcı alem hale geldiği tasarımın benzer hususlar haricinde kenar uzunlukları ve yayın genişliği, iç açıları, kenar yuvarlatma seviyesi, kademelendirme gibi hususlar üzerinden farklılaştığı ve bu nedenle tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı oldukları kanaati oluşmuştur.
Dava konusu … sayılı tasarım ile mesnet 2019/04953-4 sayılı tasarımların karşılaştırıldığında;
Dava konusu tasarımlar serbest şekilde her bir köşenin geniş kavis aldığı üç köşeli formda olup yuvarlatılmış köşelerin her biri diğer köşeye dış bükey bir yay ile bağlanmaktadır. Ürünlerin kendi içinde köşe benzer yerleşimleri farklı yay/kiriş uzunluklarına sahip olduğundan, gerek yayların oluşumu gerekse teğetler arası açılar farklılaşmaktadır. İtiraza mesnet 2019 04953-4 sayılı tasarımda benzer serbest forma sahip olmasına karşın dairesel bir tabana sahip olup kenarın bir yanı dairesel bir yanı ise tabağın temel formudur. Tasarımların kenar uzunlukları ve yayın genişliği, iç açıları, kenar yuvarlatma seviyesi, kademelendirme gibi hususlar ve özellikle dairesel taban üzerinden farklılaştığı ve bu nedenle tasarımın bilgilenmiş kullanıcı gözünden farklı oldukları kanaati oluşmuştur.
Genel bir değerlendirme yapıldığında, serbest formda tasarlanmış tasarımlara sektörde sıklıkla karşılaşıldığı, bu fomrdaki tasarımların neredeyse harcı alem hale geldiği, bu harcı alemlik içinde tasarımların kenar uzunlukları ve yayın genişliği, iç açıları, kenar yuvarlatma seviyesi, kademelendirme gibi hususlar üzerinden çeşitlenebileceği, bu çeşitlenmenin tasarımcılar için bir seçenek özgürlüğü sağladığı, düzensiz bir form olarak adledilecek tasarımların bir firmaya özgülenemeyeceği, üçgen temeli alan bir tasarımın yaygın bir kullanıma sahip olduğu, sektörde örnekleri bulunduğu değerlendirilmiştir. Bu yaygınlık içersinde, tasarımların kenar uzunlukları ve yayın genişliği, iç açıları, kenar yuvarlatma seviyesi, kademelendirme gibi hususlar üzerinden yapılacak tasarım müdahaleleri ufak değişiklikler üretse dahi, bu değişikliklerin çeşitlilik yaratabileceği ve tasarımları birbirinden ayırt edici hale getirebileceği kanaatine varılmıştır.
Tüm bu tespit ve değerlendirmeler neticesinde, dava konusu … 1, 2 ve 3 sayılı sıra numaralı tasarımların mesnet tasarımlar karşısında bilgilenmiş kullanıcı gözünden yenilik ve ayırt edicilik niteliklerini taşıdığı, TÜRKPATENT tarafından verilen … sayılı karar ile dava konusu tasarımlar ve … nolu tasarımın karşılıklı değerlendirmesi açısından farklılaştığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, davanın kabulüne, TÜRKPATENT YİDK’nun … sayılı kararının iptaline karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1-Davanın KABULÜNE,
2-TÜRK PATENT YİDK’nun … sayılı kararının iptaline,

3-Alınması gereken 59,30 TL harçtan peşin alınan 54,40 TL harcın mahsubu ile bakiye 4,90 TL karar harcının davalılardan alınarak Hazineye gelir kaydına,
4-Davacı vekili için 5.900,00-TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
5- Davacı tarafından yapılan aşağıda dökümü gösterilen 2.299,10 TL yargılama giderlerinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
6-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde PTT aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK’nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.24/06/2021