Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C. ANKARA 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
ANKARA
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2020/31
KARAR NO : 2021/262
DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan, Manevi Tazminat İstemli )
DAVA TARİHİ : 24/01/2020
KARAR TARİHİ : 01/07/2021
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 01/07/2021
İDDİA:
Davacı vekili 25.02.2020 harç tarihli dava dilekçesi ve duruşmadaki beyanlarında özetle; Davacının iç mimar ve çevre tasarımcısı olduğunu ve davalılara ait Oran‘da bulunan … Balık ve yine davalıya ait Yelken Balık isimli iş yerinin projesini ve tasarımını yapmış ve işi teslim etmiş olduğu,( ilgili yerlere ait projeler,”renderlar”,fotoğraflar ile 3D Modeller ile Livamob kataloğu), Yine davacının bu kez de davalı şirkete ait … … Çankaya Oran’da bulunan ( … … AVM ) bünyesinde kiralamış olduğu alanın balık restoranı amaçlı projelendirme işini üstlenmiş olduğu, davacının davalı şirket ile yapmış olduğu anlaşma doğrultusunda karşı tarafında istekleri doğrultusunda 3D model çalışması yaparak, görsel fotoğraflar ile birlikte tasarım ve projeleri hazırlayarak karşı tarafa teslim ettiği,(taraflar arasındaki mail yazışmaları), davacının anlaşmaya uygun olarak tüm yükümlülüklerini yerine getirmesine rağmen davalı şirketçe davalıya anlaşılan bedelin ödenmediği gibi, davacının hazırlamış olduğu projenin kullanılarak işin davalı mimar …‘a verildiği, proje müellifi olan davacının iznini almaksızın projenin haksız olarak kullanılması, işlenmesi ve faydalanılmasına neden oldukları, davalıların davacının sahibi olduğu mimari projeyi herhangi bir sözleşme ve izne tabi olmaksızın haksız olarak kullandığını, davacının mali ve manevi haklarına tecavüz edildiğini, bu nedenle, yerinde inceleme yapılarak davalı şirkete ait işletmenin faaliyette bulunduğu adreste uygulanan proje ile davacının hazırlamış olduğu projenin karşılaştırılarak eser anlamında benzerlik olup olmadığının tespitini ve FSEK 68. Madde gereği 3 kat 10.000 TL maddi ve FSEK 70/1. Maddesi gereği 20.000 TL manevi tazminat verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA:
Davalı şahıs vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının dava dilekçesinde delil olarak sunduğu teklifin … ve … … … İç Mimarlık İnş. Ltd.Şti adına davacı ile birlikte dava dışı Mimar … … tarafından verildiği, dolayısıyla eserin sahibinin “… ve … … … Mimarlık İç Mmarlık İnş. Ltd. Şti.” olarak gösterilmesi karşısında eser sahipliğinden doğan hakların da bu şirketçe kullanılabileceği, yine teklifte davacı ile daa dışı … … imzası da bulunduğunu ve aktif dava ehliyeti de bulunmadığını, davalının söz konusu restoranın tadilatına başlandıktan çok sonra 26.07.2019 tarihinde … Otomotiv Tur. San ve Tic. Ltd. Şti de SGK lı olarak işe başladığı ve kısa bir süre sonra 09.08.2019 tarihinde işten ayrıldığı, davalının davacıya ait projeye tecavüz ettiği, kendi fikri ürünü gibi kullandığı iddiasının hatalı olduğu, işverenin istekleri doğrultusunda çalıştığı, Söz konusu inşaatın diğer davalı olan … Otomotiv Tur. San. ve Tic. Ltd.Şti tarafından yapıldığı, projelerin … … AVM yönetimi tarafından daha öncesinde beğenilmiş ve onaylanmış olduğu, davalı … YILIDIZ işe başlamadan daha önce taşeron firmalar ile anlaşılmış olduğu ve … ‘ın tüm görevinin kendisinden önce projelendirilmiş bir inşaatın yapımına işveren adına nezaret etmek olduğu, aynı dönemde bir başka mimarın da bu inşaatta çalıştığı, davalı … işe başlamadan şu anda mevcut olan proje ile benzerliğinin davalı tarafından bilinmediği ve bilinemeyeceği, bu nedenlerle her yönü ile haklılıktan uzak davanın öncelikle aktif dava ehliyeti yokluğundan, uygun görülmemesi halinde davalı … yönünden esastan reddini istemiştir.
Davalı şirket vekili cevap dilekçesinde özetle; dava dilekçesi ekinde bulunan teklif metni incelendiğinde, davacının esas hakkındaki iddialarını kabul etmemekle birlikte, teklif belgesinin dava dışı … ve … … … MİMARLIK İÇ MİMARLIK İNŞ.LTD.ŞTİ tarafından hazırlanmış ve yine şirket yetkilisi dava dışı … … ile davacı … tarafından imzalanmış olduğu, teklifin … …’ya hitaben hazırlandığı, ancak söz konusu teklifin davalı tarafından kabul edilmediği, bu nedenle de davaya konu edilemeyeceğini, edileceği düşünülse dahi davada davacı konumunda olan … tarafından tek davacı olarak açılamayacağı, dava dışı şirketin teklifin … …’ya hitaben hazırlandığı ancak davalı şirketin ticari kayıtları incelendiğinde şirket yetkilileri ve ortakları arasında … … isimli bir şahsın yer almadığı, bu nedenle de şirketle ortaklığı ya da yetkisi bulunmayan bir kişiye yöneltilmiş olmasının kabul edilebilir olmadığı, tek taraflı olarak hazırlanan teklif metninin kabulüne yönelik bir beyan olmaksızın davaya konu edilmesinin kabul edilebilir olmadığı, davalı … Otomotiv Tur. San ve Tic. Ltd.Şti’nin şirket sahibi olduğu … Balık isimli iş yerinin tasarımını davacı …’a yaptırmadığı, davalı tarafından çizimleri yapılan mimari proje yine davalı tarafından taşeronlara yaptırılmış ve davacının çizimlerinden bağımsız bir şekilde kendine özgü özellikler barındırarak inşa edildiği, bu nedenlerle, davacının davasının öncelikle husumet yokluğu ve dava takip yetkisinin bulunmaması nedeniyle usulden reddine, mahkemeniz aksi görüşte ise yukarıda açıklanan nedenler ve re’sen gözetilecek hususlar doğrultusunda davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
YARGILAMA VE DELİLLER:
Mahkememizce tarafların sav ve savunmaları dinlenmiş, delilleri toplanmış; konunun teknik yönlerine ilişkin bilirkişi raporu alınmış; raporlarda ortaya konulan görüşlerin teknik yönünden mahkememizin aşağıda açıklanacak kısmen kabulü doğrultusunda yararlanılmıştır.
GEREKÇE:
Uyuşmazlığın Tespiti ve Uygulanacak Hükümler, Delillerin Değerlendirilmesi ve Kabul
Dava, fikir ve sanat eseri sahipliğinden kaynaklanan telif tazminatı ve manevi tazminat talebi istemlidir.
Davacı vekili, davalı şirkete ait işletmenin faaliyette bulunduğu adreste uygulanan proje ile davacının hazırlamış olduğu projenin karşılaştırılarak eser anlamında benzerlik olup olmadığının tespitini talep etmişlerdir. İlgili talep ile dosya ekinde bulunan ve incelemeler doğrultusunda yapılan karşılaştırmada:
140 cm Yuvarlak Masa – Metal İşleri, -Ahşap İşleri: Proje kayıtlarında Q:140 cm çapında metal çerçeveli (örtü üzerine oturtulmuş) konik ayaklı olup, ayak çember zemine basan metal dolu alt tabla ve metal borulardan oluşmaktadır. Yerindeki mevcut ürün ile karşılaştırıldığında zemine basan metal dolu metal dışında ayak detayının aynı olduğu görülmekte olup örtü üzerinde bulunan metal çerçeve bulunmamaktadır.
Aplik – …: İki ürün karşılaştırıldığında, proje kayıtlarında yer alan aplik aydınlatma ile yerinde bulunan ürünün aynı yüzey bitişinde (eskitme prinç boyalı ) çift noktadan bağlantılı ve bu bağlantıların metal profil çubuk üzerinde toplandığı, her iki üründe de aydınlatmanın duvara yansıyarak duvarı aydınlatmak üzere yuvarlak ayna çerçevesi arkasında yer aldığı görülmektedir. Ayrıca, davacı delilleri arasında bulunan yazışmalara göre proje kayıtlarında bulunan aydınlatmalar için … firmasından davacıya 12.07.2019 tarihinde fiyat teklifi iletildiği görülmüştür.
Asansör Önü Pirinç Çerçeveli Mermer Zemin – Alt Yapı işleri – Mermer İşleri – Metal İşleri: Yapılan karşılaştırmada Proje dokümanları zemin planına göre, asansör önü mermer zemin 2150 x1860 mm desen çizim üzerinde tariflenmiş ve ölçülendirilmiştir. Aynı şekilde üretim renderlar dosyası içinde zeminde yapılacak mermer desen / motif bilgileri ve mermer taş tanımlarını renk olarak açıklar şekilde üç boyutlu görsellenmiştir. Yerinde bulunan uygulama ise verilen görev çerçevesinde ölçü kıyaslaması bulunmadığından yerinde ölçü alınmamıştır. Ancak, proje kayıtlarında tariflenen zemin döşemesi ile mevcut zemin tasarım, döşeme şekli (desen ) ve tariflenen taş renklerine yakın olması açısından benzer olup, yalnızca mermer döşeme yapılarak her ikisinde de prinç çerçeve uygulaması yapılmadığı görülmüştür.
Balık Teşhir Askılı Raflar – Metal İşleri ve Balık Teşhir Doğramalar – Metal İş- Mermer İşleri: Proje kayıtlarında tariflenen balık teşhiri askılı raflar siyah boyalı boru profilden tasarlanmış olup uç ve köşe birleşim T profilleri de prinç boyalı gözükmektedir. Ayrıca, tasarlanan askılı raflarda üç sıra raf bölüntü yapılmış olup yalnızca bir sıra beyaz lake boyalı raf konduğu görülmektedir. Lake boyalı raflar proje kayıtlarında 20 mm lamine film cam olarak tanımlanmıştır. Mevcutta yapılmış olan balık teşhiri askılı raflarda profil, yüzey bitiş, köşe birleşim profilleri ve raf sistemi açısından benzer niteliklere sahip olup, raf sayısı proje kayıtlarında bir adet iken mevcutta 2 sıra uygulanmıştır. Ayrıca, bu alanda uygulanan sarkıt aydınlatmalar da tip olarak render da tariflenen aydınlatmadan farklı bir ürün kullanıldığı görülmektedir. Proje kayıtlarında, üç boyutlu görsellenen üretim çizimlerinde bulunan balık teşhir alanı girişi camlı doğrama kapısı, mermer kasa/doğrama çerçevesi (200 mm genişliğinde ) metal doğrama çerçeveli ve açılır clear cam çift kanat (kanat genişliği 1200 mm ) kayar kapı olarak tasarlanmıştır. Her iki kanat üzerinde 1700 mm yüksekliğinde çift taraflı silindirik boru (yüzey bitişi prinç) çekme kol bulunmaktadır. Yerinde mevcut ürün ile karşılaştırıldığında, mevcut kapının da kullanılan çekme kol ve kilit dışında benzer özelliklerde olduğu görülmektedir. Kullanılan çekme kol silindirik boru (1700 mm yüksekliğinde ) yerine eğrisel (yarım ay şeklinde ), yine prinç yüzey bitişlidir. Proje kayıtlarında kilitlenebilir olması tarifi bulunmazken mevcut kapıda kilit konmuştur. Mermer kaplanmış kasa /doğrama çevresi için kullanılacak mermer cinsi tariflenmezken, render ile mevcutta yapılan mermer renk olarak birbirine benzer beyaz üzeri damarlı mermer kullanılmıştır.
Balık Teşhir Tezgahı – Mermer İşleri – Pazlanmaz Çelik İşleri: Proje kayıtlarına göre, balık teşhir tezgahı L şeklinde, üst tezgah ve her tarafta görünen gövde yanları mermer, ve tezgah altı kısa kenarda iki, uzun kenarda üç bölmeden oluşan paslanmaz tezgah altı dolaptan oluşmaktadır. Mevcutta bulunan balık teşhir tezgahı da , L şeklinde, üst tezgah ve her tarafta görünen gövde yanları mermer, ve tezgah altı kısa kenarda iki, uzun kenarda üç bölmeden oluşan paslanmaz tezgah altı dolaptan oluşmaktadır. Yine proje kayıtlarında tezgah üstü duvarda 2.5×2.5 cm vitra turkuaz seramik kullanılması tariflenmiştir. Mevcutta kullanılan seramik proje kayıtlarında tariflenen Vitra turkuaz 2,5×2,5 seramikten farklı bir seramik kullanılmıştır.
Bar Arkası Dekoratif Cephe – Alt Yapı İşleri – Ahşap İş. -Metal İş. – Mermer İş. – …: Bar arkası dekoratif cephe,20 mm lamine filmli cam, boyalı metal profil konstrüksiyon iskelet üzerine toplanmış lake boyalı kutu raflar, dekoratif metal seperatör, metal seperatörler arasında yine metal çerçeve içinde silindirik formlu ve ahşap kaplamalı dekoratif duvar, mermer kaplı raf sistemi ve altında tezgah yer almaktadır. Tezgahın altında ise soğutucu (paslanmaz ) ekipmanlar yer almaktadır. Mevcutta yapılan uygulamada tasarımsal ve görüntü olarak aynı şekilde duvar, seperatör ve raf sistemi mevcut olduğu görülmüştür.
Bar Tabure – Metal İşleri: Proje kayıtlarına göre Bar taburesi bükümlü siyah boru profilden form verilerek, yan kolçakları sırt hizsından yaklaşık 10 cm altta kalacak şekilde metal iskeleti tasarlanmıştır. Oturum kısmı ve sırt döşemesi kahverengi kumaş/deri boydan belli aralıklarla oturumdan sırt kısmının sonuna kadar dikişli döşeme yapılmıştır. Mevcutta bulunan tabure metal iskeletinin de tasarım, oturum döşeme şekli ve form olarak benzer olduğu, kullanılan kumaş/derinin ise renk olarak benzer olduğu ancak marka model olarak aynı ürün olup olmadığı proje kayıtlarından kumaş / deri tanımına erişilemediği için karşılaştırılamamıştır.
Lobi Tavan – Alt Yapı İşleri -Metal İş. – Ahşap İşleri. – …: Proje kayıtlarına göre, formu ve ölçülendirme bilgileri ile tanımlanmış lobi tavanı malzeme olarak prinç çerçeveli ve 40 mm ızgara venge kaplamalı tavan olarak tasarlandığı görülmektedir. Mevcutta yapılan uygulamada da aynı formda, ve benzer görüntüyü oluşturacak ızgara tavan ve çerçevenin kullanıldığı gözükmektedir.
Yuvarlak Kenarlı Servant – Ahşap İşleri – Mermer İşleri – Metal İşleri: Yuvarlak kenarlı servant proje kayıtlarına göre tekerlekli, alt baza, üst tezgah etrafında prinç çerçeveli 6 adet çekmeceli, çekmeceler, çekmecelerde prinç yuvarlak formlu kulp kullanılmış, üst tablası da mermer tezgahlı ve ızgara gövde freze meşe kaplama üzeri venge boyalı olarak tasarlanmıştır. Mevcutta bulunan üründe yine tekerlekli, alt baza ve üst tablada prinç çerçeveli ve altı adet çekmeceli olup benzer kulp kullanılmıştır. Tasarımdan farkı çekmece klapalarının bulunduğu gövde kısmının ızgara değil düz freze meşe kaplama üzeri venge boyalı olmasıdır.
Lobi Karşılama Konsolları – Ahşap İşleri – Mermer İşleri – Metal İşleri: Proje kayıtlarına göre lobi karşılama konsolları müşteri ve çalışan tarafında iki sıra çekmeceli ve çekmecelerin altında açılır dolap olmak üzere meşe kaplama üzeri venge boyalı gövde üzerine sabitlenmiş ızgara şeklinde tasarlanmış dolap kapak ve çekmece klapalarında prinç çerçeve ile tariflenmiştir. Üst tezgah mermer olup yine tezgah atı ve bazada prinç çerçeve kullanılmıştır. Dolap kapakları ve çekmecelerde prinç bitişli yuvarlak kulp kullanılmıştır. Mevcutta bulunan karşılama konsolları tasarımdan farklı olarak iki sıra değil, tek sıra çekmeceli, önde bulunan konsolun merdiven tarafındaki dönüşünde çekmece konmamış ve tasarımda gösterilen kulptan farklı bir kulp kullanılmıştır. Bunun dışında mevcut konsollar da meşe kaplama üzeri venge boyalı gövde üzerine sabitlenmiş ızgara şeklinde olup, dolap kapak ve çekmece klapalarında prinç çerçeve bulunmaktadır.
Lobi Giriş Kapısı – ve Tabela – Alt Yapı İşleri (Çelik Konstrüksiyon-Elektrik): Proje kayıtlarına göre lobi giriş kapısı mermer çerçeve söveli,söve etrafında vitrin kısmına kadar venge boyalı ızgara dekoratif panellerin bulunduğu , clear cam doğrama çift kanatlı kanatlı kapı, ger iki kanat üzerinde silindirik boy çekme kollu olarak tasarlanmıştır.Kapı üzerinde de mekanın isminin yer aldığı tabelada logo tasarımı bulunmaktadır. Kapının yanında ise vitrin tasarımına dahil olan sabit camlar bulunmaktadır. Mevcutta bulunan lobi giriş kapısında tadarsım ve form olarak tasarımla benzer özellikte mermer çerçeve söveli, söve etrafında vitrin kısmına kadar venge boyalı ızgara dekoratif panellerin bulunduğu , clear cam doğrama çift kanatlı kanatlı kapı, ger iki kanat üzerinde silindirik boy çekme kollu olarak yapıldığı görülmektedir. Tabelada kullanılan isim logosu tasarımdan farklıdır. Davacının ekli e posta ekran görüntülerine göre , vitrin kapama fiyat teklifi için Truva Cam ve Alüminyum Sist ile ilgili tasarım üzerinden teklif için yazışma bulunmaktadır.
Merdiven Boşluğu Asansör Çevresi Metal Profil Raflar – Metal İşleri: Proje kayıtları ve tasarımda yer alan merdiven boşluğu asansör çevresi 30×30 mm ral 8019 boyalı metal profiller ve prinç boyalı ışıklı raflar mevcut uygulamada yoktur. Mevcut uygulama ile benzer değildir. Mevcutta asansör çevresi ahşap kaplama lambri yapılarak köşe dönüşlerinde siyah boyalı boy profil / lama kullanıldığı görülmektedir.
Mutfak Servis Kapısı – Metal İş.- Mermer İş. Ahşap İşleri: Mutfak servis kapısı tasarım kayıtlarına göre, kapı kasası çevresinde 200 mm genişliğinde beyaz mermer kaplama söve, venge boyalı kaplamalı kasalı, yine kanat çevresinde 50 mm venge boyalı çerçeve bulunan, çift kanatlı kanatlar, üzerinde CNC kesim motif bulunan ve motifin arkası lake (krem rengi ) boyalı panel ile tariflenmiştir. Her iki kanat hareketli olup kanatlar üzerinde h:2030 mm ral 8019 renginde profil silindirik çekme kol olarak tasarlanmıştır. Mevcutta bulunan mutfak servis kapısı ile karşılaştırıldığında, mevcuttaki kapının kapı kasası çevresinde 200 mm genişliğinde beyaz mermer kaplama söve, venge boyalı kaplamalı kasalı, yine kanat çevresinde 50 mm venge boyalı çerçeve bulunan , çift kanatlı kanatlar ,üzerinde CNC kesim motif bulunan ve motifin arkası lake (krem rengi ) boyalı panel kullanılmamış olup yerine kanatlar üzerinde ayna bulunmaktadır. Her iki kanat hareketli olup, farklı olarak kanatlar üzerinde h:2030 mm ral 8019 renginde profil silindirik çekme kol bulunmamaktadır.
Merdiven Basamak Seperasyon -Metal İşleri:20 mm CNC Ferforje olarak tasarlanan merdiven basamak seperasyonu, mevcutta bulunan seperasyon ile tasarım, uygulanan motif ve yüzey açısından benzerlik göstermektedir.
Lobi Sedir: Labi için tasarlanmış sedir mevcutta bulunmamaktadır.
Vestiyer Banko Banko arkası cephe ve zemin kaplaması-Ahşap İşleri – Mermer İşleri: Mevcut vestiyer bankosu proje kayıtlarında bulunan tasarım ile karşılaştırıldığında, her ikisinin de mermer tezgahlı, venge yüzey bitişli, alt ve üst bitişlerde prinç çerçeveli, baza altında tekerlekli oldukları görülmektedir. Çekmeceler üzerinde dikdörtgen kulp olduğu görülmektedir. Mevcut ürünün tasarımdan farkı ise, tasarımda bankonun çalışan tarafından bakıldığında her sırada iki adet olmak üzere toplam 6 adet çekmeceli olarak tasarlanmışken, mevcutta bir sıra iki adet çekmece altında dolap bulunmaktadır. Kullanılan kulp ta tasarımdan farklı yuvarlak formludur. Banko arkası vestiyer cephesi 20 cm genişliğinde memer söve çerçevesi içinde ral 8019 boyalı 30×30 mm kutu profilden bölüntü oluşturulmuş, altta askılık üstte ise dolu boş renkli dekoratif renkli kutucuklar oluşturularak tasarlanmıştır. Mevcutta bu cephenin tasarımdan farkı 30×30 mm kutu profilden bölüntü oluşturulmuş, altta askılık üstte ise dolu boş renkli dekoratif renkli kutucuklar yerine boş ve renksiz yalnızca profilden olmasıdır. Banko altı zemin mermeri tasarımda 20 mm kalınlığında rustik mermer olarak tanımlanmış, banko ve vestiyer alanının bittiği yerde ral 8019 boyalı geçiş profili ile bitirildiği görülmektedir. Mevcutta farklı bir mermer uygulandığı, geçiş profilinin de aynı şekilde uygulandığı ancak yüzey bitişinin farklı olduğu görülmektedir.
Vestiyer yanı korkuluk: Tasarım kayıtlarına göre merdiven yanı korkuluk 20 mm CNC Ferforje motifli,1000 mm yüksekliğinde ve korkuluk ,üzerinde masif küpeşte bitişli olarak tasarlanmış olup, tasarım, motif ve görüntü olarak mevcut ile benzerlik göstermektedir.
Country Sandalye – Ahşap işleri: Country sandalye kayıtlarda ahşap iskeleti venge boyalı , her iki yandan kolçaklı, oturum ve sırtı döşeme kumaş kaplı ve önerilen döşemelik kumaşlar yanda tariflendiği gibidir. Mevcuttaki uygulama form ve iskelet yapısı olarak tasarım ile benzer olup ahşap iskeletin yüzeyi venge boyalı değildir.
Lobi Merdiven Altı Kaplama ve Niş Metal İşleri – Mermer İşleri – Ahşap İşleri: Tasarım kayıtlarına göre, lobi merdiven altı kaplama ve niş üç farklı malzeme kullanılarak tasarlanmış olup, niş yanı duvarlar mermer kaplama,niş içi zemin meşe kaplama üzeri venge boyalı panel olarak tasarlanmıştır. Venge boyalı panel üzerinde de freze meşe kaplamalı kare formlu ızgara şeklinde kutu paneller bulunmaktadır. Mermer duvarda nişin her iki yanında duvar apliği bulunmaktadır. Mevcut ile karşılaştırıldığında niş yanı duvarlarda farklı bir mermer cinsi kullanılarak mermer kaplama, niş içi zemin meşe kaplama üzeri venge boyalı panel olarak tasarlanmıştır. Yine mevcutta tasarımla benzer venge boyalı panel üzerinde de freze meşe kaplamalı kare formlu ızgara şeklinde, kutu paneller bulunmaktadır. Mermer duvarda nişin her iki yanında duvar apliği bulunmaktadır.
Salon Zemin Parke ve Sabit Alan Altı Zemin-Parke İşleri – Mermer İşleri: Döşeme planına göre zemin parke döşemesi meşe tarif edilmiş, döşeme şekli de Macar parke gözükmektedir. Mevcutta da meşe Macar parke olduğu gözükmektedir. Yüzey bitişinin daha açık tonda olduğu gözükmektedir. Aynı şekilde 735×335 mm çerçeve ile tariflenmiş sabit alan döşemesi de tasarım ile motif ve döşeme alanı olarak benzerlik göstermektedir.
Trabzan Kanallı Lambri ve Taş Cepheler: Tasarım proje kayıtlarına göre trabzan kanallı yarım lambriler lambri birleşimlerinde ral 8019 boyalı geçiş profili/ lama ile çerçevelenmiş çift göbekli ceviz ya da meşe kaplama olarak gözükmektedir. Yarım lambri altında da taş cephe kaplaması yapılmıştır. Mevcutta da aynı şekilde profiller kullanılarak benzer nitelikte lambri uygulaması yapılmıştır. Lambri ile taşcephe arasında tik boyalı meşe masif küpeşte bulunmaktadır. Benzer detay ve görüntüde çift göbekli, iki lambri arasında ral 8019 boyalı bağlantı profili/ lama uygulanarak mahal genelinde meşe kaplamalı yarım lambri uygulamaları mevcuttur. Yarım lambri altında da taş cephe kaplaması yapılmıştır. Mevcutta gözüken taş cephe kaplaması tasarımda tariflenen taştan farklı gözükmektedir.
Merdiven Sahanlık Şarap Teşhir Dolabı: Tasarıma göre, şarap tehir dolabı 6 bölmeli clear cam kapaklı dolap etrafı ( dört kenarı ) mermer kaplama çerçeveli ve mermer çerçeve üzerinde aplik aydınlatmalı olduğu gözükmektedir. Mevcuttaki uygulamanın da benzer olarak 6 bölmeli clear cam kapaklı olduğu farklı olarak dolap etrafı mermer kaplamanın cinsi ve çerçeve ölçüsü olduğu görülmektedir.
VIP Bölme Duvar Ve Doğramalar: Vip bölme duvar ve doğramaları cephesi tasarım proje kayıtlarına göre kolon ral 8019 boyalı profil /lama etrafı lambri kaplama, taş cephe kaplaması ve cephe kaplaması içerisinde iki adet niş bu nişler içerisinde venge boyalı ızgara dekoratif dikmeler ile nişler arasında camlı doğrama sürme kapı olarak tasarlanmıştır. Mevcutta bu cephe, kolon ral 8019 boyalı profil /lama etrafı lambri kaplama, taş cephe (tasarımdan farklı görüntüde taş cinsi kaplaması ve cephe kaplaması) içerisinde iki adet değil üç adet niş bu nişler içerisinde venge boyalı ızgara dekoratif dikmeler bulunmaktadır. Nişler arasında camlı doğrama sürme kapı bulunmamaktadır. Vip bölme duvara vip cephesinden bakıldığında, tasarıma göre, taş cephe kaplaması arasında iki adet niş ve bu nişler içerisinde çift göbekli lambri kaplama olarak tasarlanmıştır. İki niş arasında da doğrama camlı sürme kapı bulunmaktadır. Mevcut uygulamada, tasarımdan farklı taş cephe kaplaması arasında iki değil üç niş ve nişler içerisinde tasarım ile benzer çift göbekli lambri kaplama bulunmaktadır. Tasarımda gözüken camlı doğrama sürme kapı mevcutta bulunmamaktadır. Ayrıca nişler altında duvara monte cephe boyunca devam eden kaplamalı raf/çekmece bulunmaktadır. Vip alanında bulunan masa mevcutta bulunan masa ile metal 8019 boyalı silindirik ayak ve üst tabla formu açısından benzer olup tasarımda üst tablada mermer bulunurken mevcutta bulunmamaktadır. Yine masa üst tablasında gözüken masif ile mevcutta bulunan aynı görüntüde gözükmemektedir.
Wc Kapı – Metal İşleri – Ahşap İşleri: Wc kapı tasarımı siyah boyalı kasa kanat , kanat yüzeyinde CNC ferfoje motif ile kanat arasında ayna olduğu gözükmektedir. Kanat üzerinde h:2090 mm çekme kol bulunmaktadır. Mevcutta wc kapısı kanat yüzeyinde CNC ferfoje motifli tasarım ile benzer bitiş ve formda olup farklı olarak çekme kol bulunmamaktadır.
Wc Koridor Lambri ve Taş Cepheler: Wc koridor lambrisi çift göbekli kaplamalı yarım lambri aralarında ral 8019 geçiş profilli/ lama olarak tasarlanmış yarım lambri altında taş cephe kaplaması olarak tasarlanmış gözüküyor. Mevcut uygulamada da aynı şekilde yarım lambri ve lambri altında taş cephe kaplaması olduğu gözükmektedir.
WC Lavabo ve Kabin Duvar Kaplamalar: Wc lavabo, ayna , zemin ve duvar kaplamaları açısından tasarım kayıtları ile mevcut durum karşılaştırıldığında, çap: 1020 mm tasarımda gözüken yuvarlak formda ayna ile mevcuttaki aynanın benzer olduğu, yine zemin seramiği için tariflenen motif ve yerleşimin mevcut ile döşeme şekli açısından benzerlik gösterdiği gözükmektedir. Tasarımda ayna arkasında gözüken delikli metal panel mevcutta bulunmamaktadır. Duvar kaplamaları tasarım kayıtlarında kısmi rustik mermer kaplaması ve vitra yeşil seramik olarak tariflenmiştir. Ancak mevcutta yeşil vitra seramiğin uygulanmadığı farklı bir seramik uygulandığı gözükmektedir.
Metal Şaraplıklı Ahşap Taçlı Sabit Oturum Bölmesi: Metal şaraplıklı ahşap taçlı sabit oturum bölmesi tasarım kayıtlarına göre metal şaraplıklı, her iki tarafta kolon üzeri ral 8019 profilli lambri kaplamalı olarak sınırları belirlenmiştir. Üstte ise kendi alanını tanımlayan kaplamlı tavan ve ral 8019 boyalı taç bulunmaktadır. Alt kısımda mermer tezgah ile göbekli , kaplamalı yarım lambri olarak tasarlandığı gözükmektedir. Kolon kaplama ile yarım lambri arasında venge boyalı 6 çekmeceli sabit servant bulunmaktadır. Mevcutta bulunan metal şaraplıklı ahşap taçlı sabit oturum bölmesi tasarımla benzer metal şaraplık, sabit 6 çekmeceli servant, her iki tarafta kolon üzeri ral 8019 profilli lambri kaplamalı ve üstte de kendi alanını tanımlayan kaplamlı tavan ve ral 8019 boyalı taç bulunmaktadır.
Çok Kollu Avize – …: Çok kollu avize prinç yüzey bitişi, kol sayısı ve aydınlatmaları çevreleyen silindirik avize camları açısından mevcutta kullanılan ürün ile benzerlik göstermektedir.
Eser Vasfı ve Eser Sahipliğine İlişkin Değerlendirme
Huzurdaki uyuşmazlık kapsamında tarafların dava konusu mimari projenin, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında eser niteliği taşıyıp taşımadığı konusunda değerlendirme yapılmasını gerekmektedir. Bu sebeple evvela bir fikri ürünün FSEK kapsamında hangi şartlarda eser niteliği taşıyıp taşımayacağı hususu üzerinde durulması lazım gelmiştir. Malum olduğu gibi fikir ve sanat eserleri hukukunun üzerine inşa edildiği temel kavram eser kavramıdır. Bir fikir ürünün 5846 sayılı yasa kapsamında değerlendirilebilmesi için öncelikle teknik anlamda “eser” niteliğinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Nitekim kanun koyucu da FSEK Md.1/B-a maddesinde eserin ne olduğunu tanımlamıştır. Buna göre eser, sahibinin hususiyetini taşıyan, ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulüdür. Görüleceği üzere bir fikri ürüne FSEK kapsamında eser vasfının addedilebilmesi ve bu bağlamda FSEK’in eser sahibine tanıdığı korumalardan yararlanılabilmesi için sahibinin hususiyetini taşıması, sahibinin hususiyetini yansıtabilecek şekilde şekillenmiş̧ olması, FSEK’te öngörülen eser türlerinden birinin içine girmesi ve fikri bir çabanın ürünü olması gerekir. Hemen hemen tüm hukuk sistemlerindeki düzenlemeye paralel olarak Türk Hukuk sisteminde de FSEK’ te yapılan tanıma uygun bir eserden söz edilebilmesi için vazgeçilmez iki unsur bulunmaktadır. Bu unsurlar “sahibinin hususiyetini taşıması” ve “FSEK’ te sayılan eser türlerinden birine dâhil olması” dır. Bu şartlardan ilkine sübjektif unsur ikincisine ise objektif unsur denilmektedir. Objektif unsur kavramı sarih olup sübjektif unsurun ne olduğu üzerinde durulacaktır. Sübjektif unsurun varlığının tespiti şu şekilde yapılmaktadır; eser herkes tarafından meydana getirilebiliyorsa sahibinin hususiyetini taşıdığından söz edilemez. Eser ancak bir fikri çalışmanın ürünü olabilir yani yaratıcı vasfın bulunması gerekmektedir. Önemle altını çizmek gerekir ki eserde hususiyetin tespit edilebilmesi için bunun dar yorumlanmaması gerekmektedir. Dolayısıyla başka eserlerden kopya niteliğine varmayacak şekilde yararlanılmasının, hususiyet taşımaya engel olmadığına dikkat etmek gerekir. Eserdeki hususiyet onun oluşturulmasında esas alınan fikri muhtevadan, verilen şekilden veya her ikisinden anlaşılır. FSEK’te sayılan eser türlerinden huzurdaki dava açısından önem arz eden iki kavram “mimari eser” ve “mimari proje” kavramlarıdır. FSEK’in 4. maddesinde mimari eserler, güzel sanat eserleri arasında sayılırken, mimari projeler ise FSEK madde 2’de ilim ve edebiyat eseri olarak kabul edilmiştir. Bu noktada ifade etmek gerekir ki her iki eser türü için de hususiyet şartı aynen devam etmektedir. Dolayısıyla aşağıda açıklanacağı üzere her ne kadar projelerin eser nitelemesi için estetik kıstası aranmamış olsa dahi belirli bir teknik bilgiye sahip olan herkesin çizebileceği, bilinen ölçülerin tekrarından ibaret, sıradan ve hiçbir özelliği olmayan projeler hususiyet içermeyeceğinden 5846 sayılı FSEK 2/3. Fıkrası kapsamında eser olarak korunamazlar. Yine her ne kadar kanun lafzında “estetik değere haiz olmayan mimari projeler” ifadesi kullanılmışsa da estetik değere sahip olsalar bile mimarlık projeleri ilim ve edebiyat eseri grubunda yer alırlar. Zira yasa estetik değere sahip olma unsurunu aradığı 4. Maddedeki güzel sanat eserleri arasında mimarlık projelerine yer vermemiştir. Bir yapının vücuda getirilebilmesi için öncelikle yapının nasıl oluşturulacağına ilişkin bir fikri çalışma yapılır ve bu fikri çalışma sonucunda ortaya çıkan ürünün iki boyutlu olarak kağıt üzerinde şekillenmesiyle mimarlık projesi ortaya çıkar. Yaratılan tüm konsepte bütünsel olarak bakıldığında projenin davacının hususiyetini taşıyor olduğu görüşü hasıl olmuştur. Bu doğrultuda “… Balık” isimli restoranın mimari projesi 5846 sayılı FSEK Md. 2/3 bağlamında ilim ve edebiyat eseri olduğu sonucuna ve kanaatine varılmıştır.
Davacı vekili, davacıya ait projenin izinsiz ve haksız şekilde kullanıldığını iddia etmişse de; gerek dava dilekçesinde gerekse de davacı tarafından davalı şirkete çekilmiş Ankara 24. Noterliği 19/11/2019 tarih ve 39321 yev. nolu ihtarında da belirtildiği üzere dava konusu restoranın projelendirilmesi ve neticesinde teslimi noktasında anlaşıldığı, davacıya ödeme yapılmadığı, projenin hak sahibinin yazılı rızası dışında … isimli mimara yaptırılmış olduğunu iddia ettiği anlaşılmaktadır. Huzurdaki dosyada, davacıya ait projenin davalılar tarafından haksız olarak çoğaltıldığı ve izinsiz kullanıldığına ilişkin herhangi bir bilgi, belge ya da delil bulunmamaktadır. Hatta mail sürecinden anlaşıldığı üzere davacının restoranın bulunduğu avm sahibi … Grup ile yazışmalarda da sürecin davacının dahli ile yürütüldüğü, ancak son aşamada davacının kararlaştırıldığını beyan ettiği ödemeyi alamadığı anlaşılmaktadır. Dosya kapsamında yer alan teklif formunda da teklife konu işlerin; hazırlık, çizim ve uygulama, koordinatörlük aşamalarından oluştuğu görülmektedir. Yine davacının da bu teklifte çizim sonrası uygulama aşamasında ürün temini ve teknik işlerin taşeronlar vasıtasıyla yürütüleceği davacının sadece koordinasyon sürecini yürüteceği anlaşılmaktadır. Davacı tarafça da projenin hazırlanması ve teslimi aşamasının da gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Sonrasında sadece ürün temini ve teknik işçilik ve koordinatörlük aşaması kalması sebebiyle ve baştan itibaren karşılıklı edimlerin yürütülmesi nedeniyle ortada izinsiz bir çoğaltım ve yayım olmadığı ve buna bağlı olarak FSEK m.68 hükmü kapsamında telif tazminatı talebinin şartları oluşmadığı kanaatine varılmıştır.
Somut olayda taraflar arasındaki süreç ve davaya konu eserin kullanım niteliği gözetildiğinde FSEK 14. Ve 15. Madde ihlalinden söz edilemeyeceği sonucuna varılmıştır. FSEK 16. madde gereği eser sahibinin izni olmadıkça eserde yahut eser sahibinin adında kısaltmalar, ekleme ve başka değiştirmeler yapılamaz. Davacının projesi üzerinde teslimden sonra bir takım çizim ve uygulamalarda değişiklik yapıldığı, bu hususla ilgili davacının bilgisi ve yazılı onayı olmadığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla FSEK 16. Madde de düzenlenmiş eserde değişiklik yapılmasını menetmek hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır. Manevi hakların ihlali halinde ise FSEK 70/1. Maddesi gereği tazminat talebinde bulunulabilmektedir. Somut olayda da davacının manevi hakkın ihlal edildiği sonucuna varılmıştır. Tarafların ekonomik durumları, ihlâl olunan hakkın mahiyeti, ihlalin etkileri, ihlalin ulaştığı kitle, fiilin ve kusurun ağırlığı, paranın satın alma gücü ibraz olunan belgeler ve eylemin gerçekleştirilme biçimi karşısında manevî tazminat miktarının 5.000,00.-TL olarak saptanmasının hakkaniyete uygun olacağı düşünülmüştür.
… … AVM de bulunan … Balık Restoranının inşaat işinde, inşaatı yapan diğer davalı şirket olup, davalı … söz konusu restorant inşaatı başladıktan sonra 26.07.2019 tarihinde SGK lı çalışan mimar olarak işe başlayıp 09.08.2019 tarihinde işten ayrılmıştır. Restoran 29.11.2019 tarihinde açılmıştır. Davalı …’ ın projenin hak sahibinin yazılı rızası dışında yaptırılmış olduğunu ilişkin herhangi bir belgenin bulunmadığı, davalı …’ın çalışma tarihleri de dikkate alındığında ve projenin geldiği safhadaki eylemi gözetildiğinde mali ve manevi hak ihlali niteliğinde bir eylemi olmaması nedeniyle davalı … aleyhine açılan davanın reddine karar verilmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerde, davalı … aleyhine açılan davanın reddine, diğer davalı aleyhine açılan davanın kısmen kabulüne, karar vermek gerekmiş, aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
1- Davalı … aleyhine açılan davanın REDDİNE,
2- Diğer davalı aleyhine açılan davanın KISMEN KABULÜ ile FSEK 70/1 maddesi uyarıncı 5.000,00 TL manevi tazminatın işletmenin faaliyete geçtiği 29.11.2019 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte bu davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Fazlaya dair istemlerin reddine,
4-Alınması gereken 341,55 TL harcın peşin alınan 512,33 TL den tahsili ile kalan 170,78 TL fazla harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacıya iadesine,
5-Davacı için karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarıca kabul edilen manevi tazminat yönünden 5.000,00 TL vekalet ücretinin davalı …’nden alınarak davacıya verilmesine,
6-Reddedilen telif tazminatı yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
7-Davalı … için manevi tazminat yönünden 5.900,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,
8–Davalı … yönünden reddedilen manevi tazminat için 5.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,
9-Kabul red oranına göre aşağıda dökümü gösterilen ve davacı tarafından yapılan 3.206,53 TL yargılama giderinden payına düşen 1.603,265 TL’nin davalı …’nden tahsili ile davacıya verilmesine, kalanının üzerinde bırakılmasına,
10-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde PTT aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK’nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 01/07/2021
Katip …
¸
Hakim …
¸
¸Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereğince
DYS üzerinden E-İmza ile imzalanmış olup,
Ayrıca fiziki olarak imzalanmayacaktır.
Davacı Masraf Dökümü:
İlk Masraf 574,53-TL
Posta Masrafı 232,00.-TL
Bilirkişi Masrafı 2.400,00.-TL
Toplam 3.206,53-TL