Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2022/316
KARAR NO : 2022/357

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 06/05/2022
KARAR TARİHİ : 10/05/2022
K.YAZIM TARİHİ : 10/05/2022
Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
İDDİA :
Davacı dava dilekçesinde: Şahsına ait bulunan … Bankası Keçiören Ankara Şubesine kayıtlı bulunan boş kullanmamış olduğu sıralı 0138671-72-73-74-75-76-77-78-79-80 ve 0138610 çek numaralı çek koçanı boş çeklerinin eşi tarafından çamaşır makinasına atılmak sureti ile yıkandığı ve kayıp olduğunu, çeklerin boş olması ve eşi tarafından çamaşır makinasında bilmeden yıkanması sonucunda elinde bulunmaması nedeni ile banka tarafından çeklerin iptal edilemediğini, mağduriyetine sebebiyet verilmemesi bakımından işbu taleplerini sunma zaruretinin hasıl olduğunu, çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA :
Dava hasımsız olarak açılmıştır.
YARGILAMA VE GEREKÇE :
Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç; kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile, hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak ve çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir.
6102 sayılı TTK 757 madde hükmünde kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemede iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir. Mahkeme, ödemeyi men eden kararında ayrıca muhataba vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdii etmeye izin verir ve tevdii yerini gösterir. TTK. 758 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmesi durumunda mahkeme dilekçe sahibine halinde iade davası için uygun bir süre verir. Verilen süre içinde dava açılmazsa mahkeme muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır. TTK 759 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmemesi halinde poliçenin iptaline karar verilmesi istenebilir.
Kıymetli evrakın iptali isteminde bulunan kişi poliçe elindeyken ziyaa uğradığını inandırıcı delillerle ispatlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Poliçe ile ilgili yapılan bu düzenlemeler TTK 818/1.fıkra (s) bendinde yapılan düzenleme uyarınca çek ve TTK m. 778/1-(ı) bendi uyarınca bono hakkında da uygulanır.
Kıymetli evrak iptali veya çekin zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Boş çek yapraklarının veya çek koçanının kaybedilmesi ya da hırsızlık vb olaylar nedeni ile zayii edilmesi halinde boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından zayii nedeniyle iptali istenemez (Yargıtay 11. H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 11 H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K. 01/06/2016, 2015/11491 E, 2016/6040 K; 20/04/2016, 2016/9918 E, 2016/4430 K; 25/04/2018 tarih 2016/9861 E, 2018/3112 K; Ankara BAM 22. HD, 25/10/2019, 2019/1645 E, 2019/1674 K)).
Kıymetli evrak iptali veya çekin zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Yargıtay yerleşik uygulaması da bu yöndedir (Yargıtay 11 H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K; 07/03/2018 tarih, 2016/8102 E, 2018/1789 K.).
6100 sayılı HMK’nun 114. maddesinde ise, aktif dava ehliyeti dava şartı olarak öngörülmüş olup, 115/1. maddeye göre ise dava şartının yargılamanın her aşamasında mahkemece resen göz önünde bulundurulacağı hususu düzenlenmiştir.
Davaya konu çeklerin boş çek yapraklarından ibaret olduğu, TTK 781/1. maddesinde belirtilen ibareleri içermediğinin dava dilekçesi kapsamından anlaşıldığı, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfından olmadığından zayi nedeniyle iptalinin talep edilemeyeceği anlaşılmıştır. Kaldı ki HMK’nun 114. maddesinde ise, aktif dava ehliyeti dava şartı olarak öngörülmüş olup, 115/1. maddeye göre ise dava şartının yargılamanın her aşamasında mahkemece resen göz önünde bulundurulacağı hususu düzenlenmiştir. Davacı keşideci olup çeklerin ödeme yükümlüsüdür. Zayii nedeniyle iptal davalarında amaç, keşidecinin mükerrer ödeme yapmasını önlemek ve kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararını keşideciye/muhataba ibraz etmek olduğu gözetildiğinde, keşidecinin kendisine ibraz edilmek üzere iptal kararı istemesi hükmün konuluş amacı ile bağdaşmadığından, davacının husumetinin de bulunmadığı değerlendirilmiştir.
HMK m. 390/3 gereğince tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır.” Davacı ihtiyati tedbir türünü açıkça belirtmediği anlaşılmakla bu yöndeki talebin de reddine karar vermek gerekmiştir.
Açıklanan gerekçelerle, davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın, Dava Şartı Yokluğu Nedeniyle Usulden REDDİNE,
2- İhtiyati Tedbir talebinin Reddine,
3-Alınması gereken harç peşin alındığından ayrıca harç alınmasına yer olmadığına,
4-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-HMK’nın 333.maddesi uyarınca artan gider avansının davacıya iadesine,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda davacının yokluğunda; HMK’nun 341 ve devamı maddeleri gereğince kararın tebliğinden itibaren Mahkememize Bölge Adliye Mahkemesi ilgili Hukuk Dairesine gönderilmek üzere verilecek dilekçe ile iki haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere tensiben karar verildi. 10/05/2022
Katip …
¸[e-imzalıdır]

Hakim …
¸[e-imzalıdır]