Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. ANKARA 3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/18 Esas – 2022/15
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
3. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2022/18
KARAR NO : 2022/15

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 12/01/2022
KARAR TARİHİ : 14/01/2022
K.YAZIM TARİHİ : 14/01/2022

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
İDDİA :
Davacı vekili dava dilekçesinde: Müvekkilİ şirkete ait 2210497 seri numaralı 26/01/2022 keşide tarihli 29.252,40 TL bedelli çekin müvekkil muhasebe servisinde müvekkil uhdesinde iken kaybolduğunu, muhasebe servisinde yapılan her türlü aramaya rağmen bulunamadığını, dava konusu çeke ilişkin muhatap bankaya ödemeden men yasağı müzekkeresi yazılmasını, müvekkil şirket uhdesinde iken kaybolan çekin iptaline ve ödemeden yasaklanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA :
Dava hasımsız olarak açılmıştır.
YARGILAMA VE GEREKÇE :
Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç; kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile, hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak ve çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir.
6102 sayılı TTK 757 madde hükmünde kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemede iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir. Mahkeme, ödemeyi men eden kararında ayrıca muhataba vadenin gelmesi üzerine poliçe bedelini tevdii etmeye izin verir ve tevdii yerini gösterir. TTK. 758 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmesi durumunda mahkeme dilekçe sahibine halinde iade davası için uygun bir süre verir. Verilen süre içinde dava açılmazsa mahkeme muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır. TTK 759 madde hükmünde yapılan düzenleme uyarınca poliçeyi eline geçiren kişinin bilinmemesi halinde poliçenin iptaline karar verilmesi istenebilir.
Kıymetli evrakın iptali isteminde bulunan kişi poliçe elindeyken ziyaa uğradığını inandırıcı delillerle ispatlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Poliçe ile ilgili yapılan bu düzenlemeler TTK 818/1.fıkra (s) bendinde yapılan düzenleme uyarınca çek ve TTK m. 778/1-(ı) bendi uyarınca bono hakkında da uygulanır.
Kıymetli evrak iptali veya çekin zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Ayrıca, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfı bulunmadığından, zayi nedeniyle iptali talep edilemez (11 H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 11 H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.)
Kıymetli evrak iptali veya çekin zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Yargıtay yerleşik uygulaması da bu yöndedir (Yargıtay 11 H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 11 H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.). Aynı şekilde, boş çek yapraklarının veya çek koçanının kaybedilmesi ya da hırsızlık vb olaylar nedeni ile zayii edilmesi halinde boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından zayii nedeniyle iptali istenemez (Yargıtay 11 H.D. 01/06/2016, 2015/11491 E, 2016/6040 K; 11 H.D. 20/04/2016, 2016/9918 E, 2016/4430 K).
6100 sayılı HMK’nun 114. maddesinde ise, aktif dava ehliyeti dava şartı olarak öngörülmüş olup, 115/1. maddeye göre ise dava şartının yargılamanın her aşamasında mahkemece resen göz önünde bulundurulacağı hususu düzenlenmiştir.
Somut olayda: … Bankası … Sanayi Ticari Şubesi’nden verilen dava konusu çekin davacı … Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi’nin keşideci olduğu belirtilip ve çekin kaybolduğu belirtmekle zayi nedenine dayalı iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır.
Anlatılan nedenlerle, TTK’nun 818/S maddesi yollamasıyla aynı Yasa’nın 757 ve devamı maddeleri gereğince iptali istenemeyeceği, TTK’nun 757 maddesi gereğince zayi nedeniyle iptal isteminde bulunma yetkisi hamile ait olup keşidecisinin iptal isteme hakkı bulunmadığından; HMK’nın 114/1-d ile 115. maddeleri gereğince davanın dava şartı yokluğu nedeniyle davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar vermek gerekmiştir.
Anlatılan nedenlerle,
HÜKÜM :
1-Davanın, Dava Şartı Yokluğu Nedeniyle Usulden REDDİNE,
2-Dava usulden reddedilmekle ve davacının aktif dava ehliyeti bulunmadığından ödeme yasağına ilişkin ihtiyati tedbir isteminin REDDİNE,
3-Alınması gereken 80,70 TL harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
4-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-HMK’nın 333.maddesi uyarınca artan gider avansının davacıya iadesine,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda davacının yokluğunda; HMK’nun 341 ve devamı maddeleri gereğince kararın tebliğinden itibaren Mahkememize Bölge Adliye Mahkemesi ilgili Hukuk Dairesine gönderilmek üzere verilecek dilekçe ile iki haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere tensiben karar verildi. 14/01/2022